Mêi Hai Con Gi¸p - Mét Gãc Nh×n V¨n Ho¸ Ph¬ng §«ng
NguyÔn Nguyªn An
T«i quen Vò Ngäc TiÕn ®· l©u. Khi anh lµm th ký toµ so¹n t¹p chÝ ThÕ Giíi Vi TÝnh sª-ri B, t«i lµ céng t¸c viªn miÒn Trung. Dï vËy, giê t×nh cê ®Õn th¨m anh Hoµng Phñ Ngäc Têng, t«i míi ®îc ®äc tËp truyÖn ng¾n "12 Con Gi¸p" cña anh t¸i b¶n lÇn thø nhÊt, do NXB V¨n NghÖ Tp Hå ChÝ Minh Ên hµnh, nép lu chiÓu th¸ng 2 n¨m 2007, t«i c¶m thÊy m×nh ®îc bÒnh bång trong dßng v¨n th©m trÇm søc hiÓu biÕt triÕt häc ph¬ng §«ng cña anh.
Víi lèi kÓ chËm r·i l¹nh lïng, th©m thuý anh nh mét tay phï thuû, biÕn ho¸ kh«ng ra cã, cã ra kh«ng, h h thùc thùc thµnh 12 Con Gi¸p. Më ®Çu HuyÒn Tho¹i Nói MÆt Quü kÓ vÒ cuéc th¨ng trÇm cña ngêi tuæi Tý - mét chÝnh kh¸ch, yÕu nh©n t©m d¹ ph¶n phóc, th¸o ch¹y ra níc ngoµi gÇn cuèi thÕ kû tríc. Tam Ngu T¬ng MÖnh, nãi vÒ ba ngêi b¹n cïng tuæi Kû Söu. Víi bót ph¸p ®ång hiÖn cïng lóc kÓ t×nh ®ång ®éi cña ba ngêi lÝnh thêi ®¹n löa chiÕn chinh s½n sµng x¶ th©n cho chÝnh nghÜa. Thêi b×nh l¹i sa vµo "v¹ ch÷ ký" lµ Söu chñ tÞch huyÖn, Bª chñ tÞch x·. TruyÖn nãi lªn sù gi¸c ngé cña Söu nhê A Méc mµ kh«ng lón s©u vµo con ®êng téi lçi do kÐm thuËt dïng ngêi. §Õn truyÖn Hµ ChÝnh viÕt vÒ Ngµi Khæng Tö vµ "ThÊt thËp nhÞ hiÒn" häc trß Ngµi. Lèi viÕt cã phÇn tõ ch¬ng: "Hä ®ang m¶i mª tranh b¸, ®å v¬ng. Thiªn h¹ ngót trêi biÓn löa, rõng g¬m. MÆt ®Êt ngËp ngôa nói x¬ng s«ng m¸u…" nhng ®· cho ngêi ®äc thÊy c¸i chÕ ®é hµ kh¾c ®¬ng thêi, ®Õn næi cã ngêi muèn vµo rõng t×m c¸i chÕt cßn h¬n ®îc chung sèng! Råi Ma MÌo tiÕp tôc ®i suèt chñ ®Ò cña tËp truþÖn, chñ ý t¸c gi¶ viÕt vÒ nh©n vËt n÷ chÝnh lµ c« M·o, mét trong Tý, Söu, DÇn… cña mêi hai con Gi¸p. C« M·o lµ LÖ H»ng, mét phô n÷ ®Ñp nhng v« cïng d©m ®·ng t¸o tîn, d¸m ngang nhiªn ngo¹i t×nh khi chång b¾t gÆp vÉn n»m tªnh hªnh… Lª H»ng lµm ¨n phÊt lªn nh diÒu, Êy vËy chØ v× giÕt chÕt mét con mÌo ®ang ch÷a liÒn bÞ chñ mÌo kiÖn s¹t nghiÖp; kh¸ch s¹n Bång Lai cña H»ng còng v¾ng nh chïa bµ ®anh. §óng "ThiÖn ¸c ®¸o ®Çu chung h÷u b¸o"! Rång §¸ nh mét lêi thuyÕt gi¶ng vÒ t×nh yªu vµ nçi kh¸t khao quyÒn lùc, dùa trªn th©n phËn TrÇn Th¨ng vµ Kim Hoµ. Kh«ng nh÷ng thÕ, Rång §¸ con lÊp l¸nh chÊt th¬ hoµ quyÖn, ®Ëm thi ph¸p truyÖn ng¾n. TruyÖn §¹o sÜ vµ r¾n ®éc lµ mét truyÖn hay. Bèi c¶nh miÒn T©y Ên §é xa l¾c. Êy vËy, dêng nh t¸c gi¶ ®· lÆn léi ë ®ã nhiÒu n¨m ®Õn thuéc thung, thuéc thæ, thuéc nÒn v¨n ho¸ vïng nµy. TruyÖn kÓ vÒ mèi t×nh cña chµng Singh vµ n÷ chóa ®¶ng cíp Cobra tªn Devil. Mét cuéc t×nh tha thiÕt nhng v× nh÷ng mèi hÖ luþ, ph¹m trï ®¹o ®øc x· héi ngµn ®êi ¸p ®Æt nªn Ýt ai chÊp nhËn sù khËp khiÓng 12 n¨m tuæi t¸c. ChØ víi mét nh©n vËt thËt mµ t¸c gi¶ viÕt nªn mét chuyÖn t×nh ngang tr¸i, th× qu¶ cã tµi "Léng gi¶ thµnh ch©n". Xin ®îc phÐp trÝch nhËn xÐt cña Barry Cold, nhµ ViÖt häc Australia: "Tuæi Tþ - truyÖn §¹o sÜ vµ r¾n ®éc lÊy kh«ng gian c©u chuyÖn ë níc Ên §é. §©y cã lÏ lµ mét truyÖn ng¾n th©m thuý vµ hÊp dÉn nhÊt mµ t¸c gi¶ göi g¾m t tëng triÕt häc vµ quan ®iÓm x· héi häc ph¬ng §«ng vµo trong tõng trang viÕt. TruyÖn kÓ vÒ n÷ tíng cíp næi danh cña Ên §é, Phoolan Devil (vèn lµ nh©n vËt cã thËt, ®îc t¸c gi¶ h cÊu kh¸c h½n trªn s¸ch b¸o níc ngoµi ®· ®a tin). ChÞ ®· tõng g©y ra nhiÒu téi ¸c ®Ém m¸u ®Ó tr¶ thï giíi ®µn «ng. Sau khi ra khái tï, Devil tõ chèi t×nh yªu ®Ó t×m ®Õn vïng ®Êt th¸nh cña Ên §é Gi¸o mµ tu hµnh, s¸m hèi. nµng ®· thÊt väng v× ®ã lµ chØ lµ mét chî trêi ®¹o sÜ(KhiÕn ta liªn tëng ®Õn mét thø chî nµo ®ã ë ViÖt Nam- NguyÔn Nguyªn An chó.) Gi÷a lóc hoang mang tøc giËn toan trë vÒ thÕ giíi téi ¸c th× may m¾n nµng ®· gÆp mét ®¹o sÜ ch©n chÝnh. Nh÷ng lêi thuyÕt gi¶ng cña vÞ ®¹o sÜ giµ ®· biÕn c¶i t©m hån Devil…". TruyÖn Ngä R©u kÓ ®o¹n cuèi cña mét trang h¶o h¸n ®· cã mét qu·ng ®êi trai trÎ søc vãc, tung hoµnh díi biÓn trªn rõng víi bao ch×m næi phong ba cïng con ngùa quý cã thÓ gäi "Linh m· thÇn phong". C¸i ®o¹n cuèi cña ngêi vµ ngùa thËt c¶m ®éng, nhÊt lµ khi ngùa x¶ th©n cøu chñ tho¸t khái tay trïm ma tuý. C¶m ®éng bëi ®øc trung cña ngùa hiÕm thÊy ë ngêi. Råi c¸c truyÖn Qu¸n Thiªng - tuæi Mïi, ChuyÖn T×nh Trªn §¶o KhØ - tuæi Th©n, Gµ ¤ Tö Mþ - tuæi DËu vµ D× TuÊt - tuæi TuÊt cïng ch¶y theo mét m¹ch v¨n th©m trÇm triÕt lý vµ nh÷ng hiÓu biÕt, am têng thÕ giíi loµi vËt nh ph¸t hiÖn míi cã søc l«i cuèn. GÇn cuèi 12 Con Gi¸p lµ truyÖn L·o Hîi, mét c©u chuyÖn buån thiu phËn ngêi. KÓ vÒ L·o Hîi t¸c gi¶ ®· giíi thiÖu tõ ®êi cô cè ®Õn ®êi th»ng con côt ®ät cña l·o Hîi. L·o Hîi lµ nguyªn mÈu mét c¸n bé hñ ho¸ thêi bao cÊp, mét th»ng ngêi nóp díi ghÕ trëng phßng, khÐo lÐo tham «… t×nh. Nhê quyÒn chøc m×nh, l·o h¹i bao ®êi con g¸i ham muèn lµm nh©n viªn cöa hµng mËu dÞch. Cuèi cïng nh·n tiÒn h÷u b¸o: "…Ngêi ta t×m thÊy x¸c «ng v¾t qua thµnh chuång lîn, c¾m ®Çu xuèng c¸i m¸ng lîn…". GÇn nh cïng lóc, th»ng con l·o trèn tr¹i c·i t¹o ®i ¨n trém bÞ b¾n chÕt. Nh vËy dßng dâi l·o Hîi chÊm hÕt, biÕn mÊt trªn câi ®êi! ThËt lµ nh©n qu¶ ph©n minh! Cuèi s¸ch, truyÖn Chµng Gµn (thay lêi b¹t), t«i cø thÊy thÊp tho¸ng t¸c gi¶ vµ nh÷ng ngêi tèt kh¸c, v× tèt mµ thua thiÖt mäi bÒ. Nh÷ng ngêi léng lÉy nh©n c¸ch vÉn thêng kh«ng ®îc sè phËn mÜm cêi? TruyÖn hay nhê lèi kÓ gi¶n dÞ, tõng tr¶i cña t¸c gi¶.
§äc 12 Con Gi¸p cña nhµ v¨n Vò Ngäc TiÕn b¹n ®äc sÏ thÊy ngËm ngïi, xa xãt, o¸n giËn cho nh÷ng sè phËn thiÖn- ¸c cña mêi hai con ngêi, m¬i hai Tý, Söu, DÇn, M·o, Th×n, Tþ, Ngä, Mïi, Th©n, DËu, TuÊt, Hîi- nh©n vËt chÝnh, mêi hai ngêi trän vÑn mét thÕ gian. Cho dï, mét vµi truyÖn ®Çy tÝnh gi¶ tëng, s¾p ®Æt nhng xuÊt s¾c ë chç viÕt vÒ thÕ sù mµ kh«ng thÊy thÕ sù; vÒ chiÕn tranh kh«ng thÊy chiÕn tranh, s¸ch v¨n häc l¹i nãi ®îc c¸i ®¹o cña ®êi, c¸i nh©n sinh triÕt thuyÕt, míi lµ ®iÒu ®¸ng nÓ. Ngêi ®äc cßn ®îc thÊm ®Ém trong tõng c©u ch÷, trong vïng v¨n ho¸ ph¬ng §«ng th©m thuý. Cã thÓ coi tËp truyÖn 12 Con Gi¸p lµ vØa trÇm ®ang cè l¾ng m×nh gi÷a thÕ giíi v¨n ch¬ng ån µo vµ s«i ®éng nµy, cµng Èn cµng lÊp l¸nh. C¸m ¬n Nxb V¨n NghÖ ®· cÊt c«ng tõ Tp Hå ChÝ Minh ra Hµ Néi khai th¸c b¶n th¶o hÊp dÉn vµ gi¸ trÞ nµy cho b¹n ®äc phÝa Nam ®ãn xu©n §inh Hîi!...
HuÕ, ngµy 17 th¸ng 04 n¨m 2007
§Þa chØ liªn l¹c: NguyÔn V¨n Vinh (NguyÔn Nguyªn An) - Hép th 042 Bu ®iÖn, HuÕ - Tel: 054 885775 - 0914457805 - E.mail: nguyenanvinh@vnn - Website: nguyennguyenan.bravehost.com - giaocam.saigonline.com
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |