VI. Đồng dao dân tộc Mường
Hát đập hoa
- Đập bông bông
Đập bông bưởi
Quả bưởi vàng
Nàng chẳng ra nàng chậm
Nàng chẳng ra, nàng chọi1
Chậm chọi hỡi mặt trời
Chậm chọi hỡi mặt trăng
Bẻ cành hoa dun2 bụt ở
Bụt không ở, bụt trở về trời
Mời nàng em xuống chơi
Chơi được ba gióng, đốt
Chơi được ba đốt mía
Chơi được lõi lòng vong
Chơi được dòng trâu cái
Chơi được hái gặt lúa
Chơi được chó trông nhà
Chơi được gà gáy chuồng
Cục tà tà, cục tác!....
Chạy về nương trước cửa
Cửa nương, mời anh ra bên ngoài
Đập hoa ba hỡi cun!
Con cun mải đi đánh chó
Mắc bẫy cây vả
Mượn người không cho
Chạy về lo gọi bố
Bố giật dùi bố đánh
Mẹ gồng gánh đi đưa
Đưa tới rừng Đồi - dô
Đưa tới rừng Đồi - lăm
Nước mắt chảy đầm đìa như mưa
Người mường dưới không lên
Người mường trên không dặng
Kêu khốn, kêu nạn
Được trứng vịt lông lốc
Đem về ấp gửi mẹ con gà
Ba đêm đẻ ra con chét1
Nuôi nó bằng tấm hột
Cho nó nuốt hạt gạo
Bảo ông lão đan bu
Đan bu kiểu bừa rứa2
Đi bừa lộng cộng lệnh kệnh
Bắt châu chấu, vọng vẹng ngoài đồng
Bắt cá, bắt chấu mằn3
Tháng năm mọc lông máu
Tháng sáu mọc lông cườm
Ở lâu nên con vịt
Nướng thịt ăn đùi
Áo rách áo rưới con người đi chợ
Chợ này chợ bên đông
Trông con người mắc cửi
Trông con người chải chí
Trồng cây mí buổi đầu
Trồng cây cau thẳng đuột
Chém nón đừng chém cây
Thoắt trèo lên cây, cuối ngọn
Em ở, để anh trở về.
VII. Đồng dao dân tộc Khơ - mú
Gọi mưa
- Trời mưa, trời hãy mưa mau xuống
Cho măng nứa măng tre mọc nhiều
Cho lúa ngô trên nương tươi tốt
Cho em được ăn Tết Nường Măng1.
VIII. Đồng dao dân tộc M’nông
Đánh dậm, đơm lờ
1. Trước hãy be bờ
Cho người đánh dậm
Chầm chậm đánh theo
Trước hãy đánh dậm
Cho bạn đơm lờ
Ta chớ đơm theo...
Khi sàng, khi sảy
2. Khi sàng, khi sảy
Chớ vãi vỏ trấu
Sinh chuyện không vui
Chớ ném hỏng gùi
Sinh chuyện không tốt
Mùa vun, mùa xới
Chớ gửi trẻ con...
IX. Đồng dao dân tộc Nguồn
Tam cua kềnh càng
1. Tam cua kềnh càng
Nồi rang mỏng mảnh
Đòn gánh có mấu
Giã gạo có chày
Ăn may có bị
Quả thị có đài
Củ khoai có rễ
Trái khế có thẹp
Con tép quặp râu
Con trâu quặp sừng
Cái nừng bốn góc
Hạt thóc có hom
Quả đom có mủ
Quả sổ chua le
Quả chu ke chín bầm
Rầm rầm rạc rạc
Con ạc đen mỏ
Con chó đỏ mồm
Con tôm mạnh nhảy
Thằng Trảy mạnh đi
Mẹ Thị lại mắng
Lung lăng vài giò
Đánh mò xuống Ang
Nhiều mang làng Cầu
Nhiều trâu Phôốc Lác
Nhiều ạc Cây Gia
Nhiều ma trong Gió
Nhiều chó trong Ve
Nhiều chè Thanh Lạng
Mà chạng cu cu
Mà thu vào lùm
Mà đùm dưới ao
Cào cào cắt cổ
Bố bộ đi chôn
Con hôn lại cắn
Con rắn lại coi
Con dòi óc nhóc
Con cóc nhảy qua
Mái gà cục tác
Cái mác đâm nai
Cái gai lể giò
Cái mò làng nhóm
Cái tróm đựng ăn
Cái khăn chít trôốc
Cái môốc múc canh
Rựa lanh chặt củi
Cái chủi quét nhà
Xăng xăng xí xít.
Vè thằng Ngẩu
2. Ve ve bắt vè thằng Ngẩu
Ăn ba đọi cháo
Ăn sáu đọi cơm
Mà đơm không kịp
Một típ rau má
Một rá rau khoai
Một bài củ lang
Một sàng bánh đúc
Một cục bánh chưng
Ăn xưng lưng thằng Ngẩu.
X. Đồng dao dân tộc Ba Na
- Con trai ngày xưa
Bụng dạ vui vẻ
Con trẻ ngày xưa
Bụng chứa chuyện vui
Này hỡi bạn ơi!
Ngồi nghe ta kể:
Ta là con khỉ
Thì ta được rẫy
Ta là con beo
Thì ta được cây
Ta là con rắn
Thì được ăn mồi
Ta là cây gỗ
Ta sẽ dựng nhà
Ta là con hổ
Sẽ ở bến sông
Ta là ông Thần
Sẽ nằm nhà rôông
Ta là con kiến
Sẽ leo lên cây
Ta là chim sáo
Sẽ chao đôi cánh
Bay nhanh hái trái
Dù trái không ngon
Ta còn ăn được
Là con lợn cỏ
Thì ta ở bụi
Là con chim phượng
Ta lượn chòi thóc
Là chim trác tra
Bao kẻ thích mài
Ta là chiếc bẫy
Ai cũng thích đặt
Ta là con rựa
Kẻ kẻ trưa mang
Ta vàng quả ổi
Người người muốn hái
Ta là ớt trái
Kẻ kẻ đòi ăn
Ta là con cá
Người người ham bắt
Là gỗ đặt ngang sông
Kẻ kẻ mong đi
Là đây chiếc chiếu
Người người yêu nằm
Là rau, nên búp măng vàng
Là chim, nên con én trống...
Lòng dạ vui vẻ
Con trẻ ngày xưa
Bụng thừa chuyện kể...
XI. Đồng dao dân tộc Chăm
Con cò ốm
Cò ơi! Sao ốm thế này?1
Cò bảo hôm rồi tép nọ không bơi!
Tép ơi! Sao tép không bơi?
Tép rằng cỏ mọc khắp nơi ao hồ!
Cỏ ơi! Sao mọc lô nhô?
Cỏ rằng trâu nọ không lùa đến ăn!
Trâu ơi! Sao lại bỏ ăn?
Trâu lại bảo rằng bị cọc xích luôn.
Cọc ơi! Sao cọc xích luôn?
Vì rằng chú Beh không buồn đi chăn!
Beh ơi! Sao lại không chăn?
Beh lại bảo rặng bụng nó bị đau!
Bụng ơi! Sao bụng lại đau?
Bụng rằng cơm sống ăn vào khó tiêu!
Cơm ơi! Sao sống trớ trêu?
Tại củi ướt nhiều lửa cháy chẳng kham!
Củi ơi! Sao ướt lam nham?
Củi bảo mưa dầm mưa suốt ngày đêm!
Mưa ơi! Sao giọt liên miên?
Vì rằng con ếch báo điềm gãi mông!
Ếch hơi! Sao lại gãi mông?
Ếch rằng tục lệ tổ tông lưu truyền!
C. ĐỒNG DAO HÁT RU
A
1. Ai đem cho con sáo sang sông
Để cho con sáo sổ lồng nó bay.
2. Ai đem con kéc vô vườn
Để cho con kéc ăn buồng chuối tiêu?
3. Ai lên Đồng Tỉnh Huê Cầu
Đồng Tỉnh bán thuốc Huê Cầu nhuộm thâm1.
4. Ai mua con quạ bán cho
Đen lông đen cánh bộ giò cũng đen.
5. Ai ơi đứng lại mà coi
Kìa ông quản tượng cưỡi voi đánh cồng.
6. Ai về Đồng Tháp mà xem
Bông sen bông súng nở chen lúa vàng.
7. Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muốn nhớ cà dầm tương.
B
8. Bà còng đi chợ trời mưa
Cái tôm cái tép đi đưa bà còng
Đưa bà đến quãng đường cong
Đưa bà đến tận ngõ trong nhà bà
Tiền bà trong túi rơi ra
Tép tôm nhặt được trả bà mua rau.
9. Bà còng đi hái lộc mưng1
Gặp cơn mưa xuống ướt lưng bà còng
Thằng cu chạy dưới mưa ròng
Mang tơi, mang nón bà còng che lưng
Bà còng đi hái lộc mưng.
10. Bao giờ cho lúa trổ bông
Cho chị có chồng em gặm giò heo
Giò heo chị để trên treo
Chị đưa giò mèo em gặm em chơi.
11. Bồng bồng mẹ bế con sang
Đò dọc quan cấm đò ngang không chèo
Muốn sang thì bắc cầu kiều2
Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy.
12. Bồng bồng bống bống bồng bồng
Mỏi tay chị bế chị bồng mấy phen
Nước non đang lúc ưu phiền
Trông mong cảnh nọ mong em út này.
13. Bồng bồng! Cái bống là cái bống bình
Thổi cơm gánh nước một mình bống xơi
Bồng bồng! Cái bống là cái bống bang
Mẹ bống yêu bống, bống càng làm thơ.
14. Bồng bồng mà nấu canh tôm1
Ăn vào mát ruột, đến hôm lại bồng
Bồng bồng mà nấu canh khoai
Ăn vào mát ruột đến mai lại bồng.
15. Bống bống bồng bông
Giai ơn vua chầu chực sân rồng
Gái ơn chồng ngồi võng ru con
Ơn vua xem nặng bằng non
Ơn chồng đội đức tổ tôn lưu truyền
Làm trai lấy được vợ hiền
Như cầm đồng tiền lấy được của ngon
Phận gái lấy được chồng khôn
Xem bằng cá vượt Vũ môn hoá rồng1
Bồng bống bồng bông.
16. Bồng em mà bỏ vô nôi
Cho mẹ đi chợ mua vôi ăn trầu
Mua vôi chợ Quán chợ Cầu
Mua cau Nam Phổ mua trầu chợ Dinh2.
C
17. Cá bống đi tu
Cá thu thì khóc
Cá lóc thì sầu
Ngoài biển có cầu
Giải sầu ru con.
18. Cái bống là cái bống bang
Thấy mẹ về chợ phùng mang ra mừng
Mẹ giận mẹ quẳng xuống sông
Con ra bãi bể lấy chồng Thanh Hoa
Tháng tám mẹ đẻ con ra
Mẹ đem mẹ bỏ đường xa mẹ về
Mẹ về con cũng theo về
Nào con có biết mô tê đường nào?
19. Cái bống là cái bống bang
Khéo sảy khéo sàng cho mẹ nấu cơm
Mẹ bống đi chợ đường trơn
Bống ra gánh đỡ chạy cơn mưa ròng.
20. Cái bống là cái bống bình
Thổi cơm nấu nước một mình mồ hôi
Nhà bống có khách sang chơi
Cơm bưng nước rót cho vui lòng bà.
21. Cái bống đi chợ Cầu Canh
Cái tôm đi trước, củ hành đi sau
Con cua lạch cạch theo hầu
Cái chày rơi xuống vỡ đầu con cua.
22. Cái bống còn ở trong hang
Cái rau tập tàng còn ở nương dâu
Ta về ta sắm cần câu
Câu lấy cá bống nấu rau tập tàng.
23. Cái bống là cái bống bang
Thổi cơm nấu nước cả làng cùng ăn.
24. Cái bống đi chợ đường xa
Bống gặp bà già gánh nặng còng lưng
Bà già ngồi khóc rưng rưng
Bống xin gánh hộ đỡ lưng bà còng.
25. Cái cò đi đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt ai đưa cò về
Cò về thăm quán cùng quê
Thăm cha thăm mẹ cò về thăm anh.
26. Cái cò đi đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt ai đưa cò về
Cò về đen gốc cây đề
Giương cung anh bắn cò về làm chi?
27. Cái cò là cái cò vàng
Mẹ đi khắp đàng con ở với ai?1
Con ở với bà, bà không có vú
Con ở với chú, chú là đàn ông.
28. Cái cò, cái vạc, cái nông
Ba cái cùng béo vặt lông cái nào?
Vặt lông cái cốc cho tao
Tao nấu tao nướng tao xào tao ăn.
29. Cái cò, cái vạc, cái nông
Sao mày giẫm lúa nhà ông hỡi cò?
- Không, không tôi đứng trên bờ
Mẹ con cái diệc đổ ngờ cho tôi
Chẳng tin thì ông đi đôi
Mẹ con nhà nó còn ngồi đầy kia1.
30. Cái cò là cái cò con
Mẹ đi xúc tép để con ở nhà
Mẹ đi một quãng đường xa
Mẹ sà chân xuống phải mà con lươn
Ông kia có cái thuyền nan
Chở vào ao rậm xem lươn bắt cò
Ông kia chống gậy lò dò
Con lươn thụt xuống con cò bay lên.
31. Cái ngủ mày ngủ cho lâu
Mẹ mày đi cấy đồng sâu chưa về
Bắt được con giếc con trê
Cầm cổ lôi về cho cái ngủ ăn
Cái ngủ ăn chẳng hết
Để dành đến tết mồng ba
Mèo già ăn trộm
Mèo ốm phải đòn
Mèo con phải vạ
Con quạ đứt đuôi
Con ruồi đứt cánh
Đòn gánh có mấu
Củ ấu có sừng
Bánh chưng có lá
Con cá có vây
Ông thầy có sách
Đào ngạch có dao
Thợ rào (rèn) có búa
Xay lúa có giàng
Việc làng có mõ
Cắt cỏ có liềm
Câu liêm có lưỡi
Cây bưởi có hoa
Cây cà có trái
Con gái có chồng
Đàn ông có vợ
Kẻ chợ có vua
Trên chùa có bụt
Cái bút có ngòi
Con voi có quản…1
32. Cái ngủ mày ngủ cho lâu
Mẹ mày đi cấy ruộng sâu chưa về
Bắt được con giếc con trê
Cầm cổ lôi về bắc nước làm lông
Miếng nạc thì để phần chồng
Miếng xương mẹ gặm, miếng lòng con ăn.
33. Cào cào giã gạo tao xem
Tao may áo đỏ áo đen cho mày.
34. Cào cào giã gạo nhà quê
Áo xanh áo đỏ phủ phê cào cào.
35. Cáo già hoá ra diều hâu
Bà lão bạc đầu hoá con xúc xắc.
36. Chích choè, chích choè
Mày hót tao nghe
Tao ngủ cho say
Mẹ tao đi chợ Tây
Mẹ tao đi chợ Đông
Mua về cho tao ba quả hồng
Tao cho chích choè một quả.
37. Chiều chiều én liệng trên trời
Rùa bò dưới nước khỉ ngồi trên cây.
38. Chiều chiều ông Lữ đi câu1
Cái ve, cái chén, cái bầu sau lưng.
39. Chiều chiều ông Lữ đi cày
Trâu tha gãy ách khoanh tay ngồi bờ.
40. Chiều chiều ông Lữ đi câu
Sấu ăn, ông Lữ chuồi đầu xuống sông.
41. Chiều chiều ông Lữ đi câu
Bà Lữ đi xúc, con dâu đi mò
Bà về bà luộc bà kho
Con dâu đứng đó bà cho cái càng.
42. Chiều chiều quạ nói với diều
Vườn cau kia rậm thiệt nhiều gà con
Gà con bưới rác bưới rơm
Con anh chèo chẹo đòi cơm suốt ngày.
43. Chiều chiều con quạ lợp nhà
Con cu chẻ lạt, con gà đưa tranh1
Chèo bẻo nấu cơm nấu canh
Chìa vôi đi chợ mua hành về nêm.
44. Chiều chiều con quạ hát đình
Cá rô đi đám, cá kình đi coi.
45. Chim bay về núi tối rồi
Không cây chim đậu, không mồi chim ăn.
46. Chim xanh ăn trái xoài xanh
Ăn no, tắm mát, đậu cành nghỉ ngơi.
47. Con bống mặc xống đánh te1
Con rô kiếm củi, con mè nấu canh.
48. Con cò lặn lội bờ sông
Mẹ đi tưới nước cho bông có đài
Trông trời, trông đất, trông mây
Trông cho lúa chín hột sây nặng nhành
Trông cho rau muống mau xanh
Để mẹ cắt nấu bánh canh mặn mà
Mát lòng sau bữa rau cà
Con ơi, mau lớn cả nhà cậy trông.
49. Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao
Ông ơi? Ông vớt tôi nao
Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng
Có xáo thì xáo nước trong
Đừng xáo nước đục đau lòng cò con.
50. Con cò đậu cọc bờ ao
Ăn sung thì chát, ăn đào thì xanh
Cò về rủ chị cùng anh
Ra đồng cuốc đất trồng hành trồng rau.
51. Con cò mà hay đi chơi
Gặp khi tối trời núp bụi cây mưng1
Phải cơn sấm sét đùng đùng
Mẹ cha lo sợ chạy lùng khắp nơi
Con cò mà hay đi chơi.
52. Con cóc ngồi góc bờ ao
Gặp trận mưa rào cóc nhảy chôm chôm
Họ hàng nhà cá, nhà tôm
Kéo ra lũ lượt mà ôm cóc vào.
53. Con cóc là cậu ông trời
Hễ ai đánh nó thì trời đánh cho
Con cóc là cậu thầy nho
Hễ ai đánh chết trời cho quan tiền.
54. Con cuốc nó khóc u oa
Mẹ nó đi chợ đàng xa chưa về.
55. Con kiến mày ở trong nhà
Tao đóng cửa lại mày ra đàng nào
Con cá mày ở dưới ao
Tao tát nước vào mày sống được chăng?
56. Con mèo xán bể nồi rang1
Con chó chạy lại mà mang lấy đòn.
57. Con mèo, con mẻo, con meo
Ai dạy mày trèo, chẳng dạy em tao?
Mắt mi xanh sáng như sao
Móng mi sắc ngọt, tiếng ngao dậy trời.
58. Con mèo, con mẻo, con meo
Ba con cắn lộn buổi chiều hôm qua
Mèo hoang cắn lộn mèo nhà
Ba con cắn lộn hôm qua buổi chiều.
59. Con mèo con mẻo con meo
Muốn ăn thịt chuột thì leo xà nhà .
60. Con mèo nằm bếp lo ro
Ít ăn ít ngủ ít lo ít làm
Con ngựa đi bắc về nam
Nhiều ăn nhiều ngủ nhiều làm nhiều lo.
61. Con mèo con chuột lom khom
Em tao đang ngủ mày dòm làm chi?
Mày dòm mà chẳng bỏ đi
Em tao thức dậy có khi mày ăn đòn.
62. Con ơi con ngủ đi con
Ngày sau con lớn nước non cậy nhờ.
63. Con ơi con ngủ cho say
Mẹ đi phục kích canh hai mẹ về.1
64. Con quạ nó đậu chuồng heo
Nó kêu bớ mẹ bánh bèo chín chưa?
Bánh bèo đã chín hồi trưa
Mày chưa súc miệng chưa cho bánh bèo.
65. Con ơi con ngủ cho ngon
Để má tiếp tế bà con đánh thù.
66. Con tằm kia cũng quay tơ
Con nhện kia cũng quay tơ
Con tằm kia vô ổ, bỏ con nhện bơ vơ một mình.
67. Con vượn nó ở trên cây
Nó chẳng xuống đất, nó hay hót tài.
68. Cu kêu ba tiếng cu kêu
Cho mau tới Tết dựng nêu ăn chè.
D-Đ
69. Dã tràng xe cát biển Đông
Nhọc nhằn mà chằng nên công cán gì
Vo viên hạt cát làm chi
Lang thang cả buổi lấy gì mà ăn?
70. Diều hâu mày liệng cho cao
Đến mai tao gả gà con cho mày
Gà con tao để tao nuôi
Tao gả con chó cụt đuôi cho mày.
71. Di đâu mà vội mà vàng
Mà vấp phải đá mà quàng phải dây
Thủng thẳng như chúng em đây
Chẳng đá nào vấp chẳng dây nào quàng
Đi dâu mà vội mà vàng
Ngã năm bảy cái lại càng thêm lâu.
E
72. Em ơi em ngủ cho say
Cha mẹ đi cày, chị phải nấu cơm.
73. Em tôi buồn ngủ buồn nghê
Buồn ăn cơm nếp cháo kê thịt gà
Em tôi buồn ngủ buồn ngà
Buồn ăn cơm nếp thịt gà cháo kê1
74. Em tôi buồn ngủ buồn nghê
Con tằm đã chín, con dê đã muồi
Con tằm đã chín, để lại mà nuôi
Con dê đã muồi làm thịt em ăn.
75. Em tôi buồn ngủ buồn nghê
Bán bò tậu ruộng mua dê về cày
Đồn rằng dê đực khỏe thay
Bắc ách lên cày nó lại phá ngang.
76. Em tôi buồn ngủ buồn nghê
Con tằm chín đỏ con dê mọc sừng
Mọc sừng thì mọc giữa lưng
Đừng mọc trên con mắt nó sưng lu bù.
77. Em tôi đã đói bụng thay
Ai có nồi cơm nguội cho em tôi vay vài nồi
Một nồi tôi trả hai niêu
Để sớm để chiều cho em tôi ăn.
78. Em tôi khát sữa bú tay
Ai cho bú mày một miếng cảm ơn.
G
79. Gió đa gió đẩy về rẫy ăn còng
Về sông ăn cá về đồng ăn cua.
80. Gió đưa trăng thì trăng đưa gió
Trăng lặn rồi gió biết gió đưa ai?1
81. Gió mùa thu mẹ ru con ngủ
Năm canh chầy thức đủ cả năm.
H
82. Hai tay cầm bốn tua nôi2
Em nín thì ngồi, em khóc thì đưa
Hai tay kim chỉ thêu thùa
Vì em lặn lội mấy mùa nắng mưa.
83. Hai con vịt nước kia ơi
Sao mày vùng vẫy ở nơi Ngân Hà.
K
84. Khi khóc dai ngồi dỗ
Khi ngứa ngáy ngồi xoa
Trông tháng trọn ngày qua
Trông từng li từng tí
Khi bữa ăn đương dở
Con tiểu giải lên mình
Ai nấy cũng đều kinh
Cha mẹ ngồi chịu vậy
Kể trong nhà đói khổ
Trời giá rét căm căm
Nơi ướt để mẹ nằm
Nơi khô xê con lại
Suốt đêm ngày mong mỏi
Con khôn lớn mai sau
Nghĩa khó nhọc bấy lâu
Công giữ gìn chăm sóc.
85. Kĩu cà kĩu kịt
Chị đưa em bổng tít hơn đu
Ban ngày nhà vắng thầy u
Em nằm nghe chị hát ru vui nhà
Kĩu cà kĩu kịt
Chị đưa em bổng tít lên cao
Ru em, em ngủ đi nào
Miệng em như cái nụ đào nở hoa
Kĩu cà kĩu kịt
Chị đa em bổng tít tuyệt vời
Em tôi hết ngủ lại chơi
Chớ không khóc đứng khóc ngồi xấu xa
Kĩu cà kĩu kịt
Chị đưa em bổng tít lên không
Em tôi ngủ một giấc nồng
Hay ăn chóng lớn yên lòng mẹ cha
Kĩu cà kĩu kịt
Chị đưa em bổng tít lên mây
Em tôi tuy nhỏ mà hay
Đáng trông đáng đợi cho ngày mai sau.
M
86. Mẹ ơi đừng đánh con đau
Để con bắt ốc hái rau mẹ nhờ.
87. Mẹ ơi đừng đánh con đau
Để con hát bộ làm đào mẹ coi
Mẹ ơi đừng đánh con hoài
Để con câu cá nấu xoài rnẹ ăn.
88. Mồ côi cha mỗi điều mỗi thiệt
Mồ côi mẹ mỗi việc mỗi thua
Muốn cho trước miễu sau chùa
Trồng cây vạn thọ bốn mùa nở bông.
89. Mèo già thương cháu mồ côi
Ra làng gói được nắm xôi mang về
Chó ngồi chó khóc tỉ tê
Mưa dầm gió bấc ai che thân mèo.
90. Ngày nào em bé cỏn con
Bây giờ em đã lớn khôn thế này
Cơm cha áo mẹ chữ thầy
Nghĩ sao cho bõ những ngày ước ao.
91. Ngó lên đám bắp trổ cờ
Đám dưa trổ nụ, đám cà trổ bông.
92. Ngủ đi cho mẹ đi mò
Tôm rang đầy chảo, cá kho đầy nồi
Ngủ đi cho mẹ đi hôi
Cá nấu đầy nồi, chị múc em ăn.
93. Người trồng cây hạnh người chơi
Ta trồng cây đức để đời cho con.1
94. Nhà người phú quí vinh hoa
Mẹ người về chợ thì ta chớ mừng
Cha ta xách giỏ, xách nừng2
Mẹ ta về chợ ta mừng mẹ ta.
95. Nhớ xưa đương thuở triều Hùng
Vũ Ninh nổi đám bụi hồng nẻo xa
Trời thương Bách Việt sơn hà
Trong nơi thảo mãng nảy ra kì tài
Lên ba đang tuổi anh hài
Roi ngà ngựa sắt ra oai trận tiền
Một phen khói lửa dẹp yên
Sóc Sơn nhẹ gót thần tiên lên trời.1
O-Ô-Ơ
96. Ông bô mà lấy bà bô
Đẻ ra con giếc, con rô, con chày
Con giếc đi hái rau đay
Con rô kiếm củi, con chày thổi cơm.
97. Ơ con sao sáo về rừng
Gặp cơn gió thổi thì đừng có lo
Vào đây sáo ăn cho no
Sáo ăn cho béo cho to bằng trời
Thương tình sao sáo mồ côi
Sáo ăn sáo ngủ chút rồi sáo bay.
98. Ru con con ngủ cho lành
Để mẹ gánh nước rửa bành cho voi
Muốn coi lên núi mà coi
Coi bà quản tượng cười voi bành vàng.1
99. Ru con nhớ mấy lời quê
Thấy ai đói rét chớ chê chớ cười
Thứ nhất kể sự làm người
Dầu no, dầu đói cho tươi mặt mày
Miếng ăn phải giữ tháng ngày
Thức khuya dậy sớm cho tày người la.
100. Ru em em ngủ cho rồi
Chị ra buồng cửi, chị ngồi quay tơ
Năm nay tơ kén được mùa
Chị xin thầy mẹ mua cho mấy đồng.
101. Ru em, em hãy nín đi
Kẻo mà mẹ đánh em thì em đau
Em đau, chị cũng buồn rầu
Bé mồm bé miệng kêu đâu bây giờ!
102. Ru em cho tới bến sông
Chi mua cái nón cài bông hoa lài
Ru em cho tới bến đò
Chị mua trái mít, chị bồ trái thơm.
103. Ru hời ru hỡi là ru
Bên cạn thì chống, bên su (sâu) thì chèo
Chèo đi ba mái kẻo trưa
Kẻo tan buổi chợ, kẻo mưa trên đường.
104. Ru hời, ru hỡi, ru hời...
Làm trai đứng ở trên đời
Sao cho xứng đáng giống nòi nhà ta
Ghé vai gánh vác sơn hà
Sao cho tỏ mặt mới là trượng phu.
105. Ru hời, ru hỡi là ru
Con cá đù đù có sạn đầu đuôi.
106. Ru ra ru riếng
Con kiến giữ nhà
Con gà bới bếp
Cơm nếp thắp hương
Chàng hương bới toóc (rạ )
Ốc nóc cầu chèo
Con mèo tát nước
Con vạc đi săn
Mụ vằn đi chợ
Mua mật mua mỡ
Về cho kiến ăn
Làm nhà năm căn
Cho con kiến ở
Hắn bỏ hắn đi.
107. Ru ru riếng riếng
Con kiến giữ nhà
Mụ bà đi chợ
Mua mật, mua mỡ
Về cho kiến ăn
Kiến ăn không hết
Đem tết mụ bà...
108. Ru ru riếng riếng rà rà
Võng ông đi trước, võng bà đi sau
Võng ông đi trước hàng cau
Võng bà thủng thỉnh đi sau hàng trầu.
109. Ru ru... ba chuyện ru ru
Bới khoai không hết, bới nu1 đem về .
S
110. Sáo kêu, công múa, nghé cười
Vượn đờn thánh thót, rùa bơi, thỏ quỳ.
111. Sinh con ai nỡ sinh lòng
Sinh con ai chẳng vun trồng cho con.
112. Thằng Cuội ngồi gốc cây đa
Để trâu ăn lúa gọi cha ời ời
Cha còn cắt có trên trời
Mẹ còn cưỡi ngựa đi mời quan viên
Ông thì cầm bút cầm nghiên
Ông thì cầm liềm đi chuộc lá đa
Thằng Cuội ngồi gốc cây đa...
113. Thằng Cuội ngồi gốc cây đa
Thò chân xuống giếng được ba đồng tiền
Một đồng mua trống mua kèn
Một đồng mua mỡ đốt đèn thờ vua
Một đồng mua bó rau khoai
Thái ra cho nhỏ thờ hai ông bà.
114. Tình tính tang, tang tình tang
Súng vác vai, hỏa mai tộng nạp
Gươm tuốt trần, giáo cắp mộc mang
Tang tình tang
Giương cung mà bắn con cò
Con cóc nó lội, con cò nó bay
Tình tình tang, tang tình tang...
115. Trăng kia ai gọt nên tròn
Nước kia ai gánh giẫm mòn bờ sông?
116. Trăng kia chớ ỷ mình cao
Ba mươi mồng một thấy nào mặt trăng!
117. Trâu ơi ta ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta
Cấy cày vốn nghiệp nông gia
Ta đây trâu đấy ai mà quản công
Bao giờ cây lúa còn bông
Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn.
118. Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.
119. Tùng rinh tùng rinh
Con đẹp con xinh
Như gà mới nở
Như hoa mai trổ
Như nghé sổ lồng
Như bưởi như bòng
Như cà ra nụ
Con ăn cho bụ
Con bú cho no
Cho mẹ khỏi lo
Cho bà khỏi giận
Con ăn ba bận
Con lớn ba gang
Ra gánh việc làng
Ra lo việc nước.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |