Trong tæng diÖn tÝch chÌ, 30% lµ diÖn tÝch chÌ thuéc qu¶n lý cña c¸c n«ng trêng. C¸c n«ng trêng chÌ g¾n víi nhµ m¸y chÕ biÕn cña c«ng ty chÌ quèc doanh thuéc Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam. Cho ®Õn nay, diÖn tÝch chÌ n«ng trêng ®· ®îc giao kho¸n æn ®Þnh l©u dµi (50 n¨m) cho c¸c hé gia ®×nh, víi diÖn tÝch trung b×nh 1 ha/hé. C¸c hé chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé chi phÝ ®Çu t cho c©y chÌ. C«ng ty chÞu tr¸ch nhiÖm híng dÉn quy tr×nh kü thuËt vÒ ch¨m sãc, ®Çu t gièng, ®Çu t vÒ ®êng, thuû lîi vµ cung cÊp dÞch vô b¶o vÖ cho c¸c ®åi chÌ cña n«ng trêng. Khi thu ho¹ch, c¸c hé ph¶i nép vÒ cho c«ng ty mét phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh cña møc kho¸n. VÝ dô nh ë n«ng trêng Minh Rång (L©m §ång) c¸c hé ph¶i nép l¹i 23% møc kho¸n. Tuy nhiªn, lîng s¶n phÈm cßn l¹i, c¸c hé ph¶i cho c«ng ty theo gi¸ c«ng ty quy ®Þnh.
C¸c c«ng ty chÕ biÕn chÌ vµ b¸n l¹i chÌ cho Tæng c«ng ty theo gi¸ Tæng c«ng ty quy ®Þnh. Tæng c«ng ty ®ãng bao b×, d¸n nh·n Tæng c«ng ty vµ b¸n cho thÞ trêng trong níc hoÆc xuÊt khÈu.
Ngoµi diÖn tÝch chÌ cña c¸c n«ng trêng, 70% diÖn tÝch chÌ cßn l¹i lµ diÖn tÝch chÌ thuéc qu¶n lý trùc tiÕp cña c¸c hé gia ®×nh. Sau khi thu ho¹ch, c¸c hé ®îc lùa chän ngêi mua, hoÆc b¸n cho c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn t nh©n, hoÆc cho c¸c nhµ m¸y quèc doanh. NhiÒu hé tù chÕ biÕn chÌ b¸n cho thÞ trêng ®Þa ph¬ng.
Theo chÝnh s¸ch míi, Tæng c«ng ty chÌ kh«ng cßn ®éc quyÒn vÒ xuÊt khÈu chÌ. Theo Lª Huy Ngä vµ NguyÔn Ng« Hai (2002), hiÖn cã 130 c«ng ty xuÊt khÈu chÌ, trong ®ã 60% c¸c c«ng ty xuÊt khÈu tæng hîp, kh«ng chuyªn vÒ chÌ. Tuy nhiªn, Tæng c«ng ty chÌ vÉn ®éc quyÒn vÒ hîp ®ång chÝnh phñ. Thªm vµo ®ã, c¸c c«ng nghÖ chÕ biÕn chÌ hiÖn ®¹i s¶n xuÊt ë c¸c níc t b¶n nh c«ng nghÖ Ên §é, §µi Loan, NhËt B¶n… yªu cÇu ®Çu t lín th× tËp trung ë c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn cña c¸c c«ng ty trùc thuéc Tæng c«ng ty. HiÖn t¹i, hÇu hÕt c¸c c¬ së chÕ biÕn t nh©n ®îc trang bÞ m¸y mãc quy m« nhá, ®¬n gi¶n vµ m¸y mãc ®îc sao chÐp theo mÉu c¸c m¸y nhËp vÒ thuéc Tæng c«ng ty nªn chÊt lîng chÕ biÕn kh«ng ®îc tèt. Do ®ã, hä kh«ng thÓ c¹nh tranh tèt b»ng Tæng c«ng ty vµ Tæng c«ng ty ChÌ ngoµi ®éc quyÒn vÒ 30% tæng diÖn tÝch chÌ n«ng trêng, hä cßn ®éc quyÒn vÒ c«ng nghÖ chÕ biÕn. Theo HiÖp héi chÌ (2002), hµng n¨m lîng chÌ c¸c n«ng trêng s¶n xuÊt ®îc chØ cung cÊp ®îc 49,7% nhu cÇu nguyªn liÖu cña c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn cña Tæng c«ng ty. 50,3% cßn l¹i ®îc mua tõ d©n.
Tuy nhiªn, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, sè lîng doanh nghiÖp t nh©n chÕ biÕn chÌ xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu vµ hiÖn tîng c¸c nhµ m¸y chÌ cña Tæng c«ng ty thiÕu nguyªn liÖu trë nªn ngµy cµng trÇm träng. VÝ dô nh Th¸i Nguyªn n¨m 2000 míi cã 7 doanh nghiÖp chÕ biÕn chÌ, n¨m 2001 ®· cã 20 vµ ®Õn ®Çu n¨m 2002 ®· cã 29 doanh nghiÖp (HiÖp héi chÌ, 2002). Ba huyÖn Thanh Ba, H¹ Hoµ vµ §oan Hïng cña tØnh Phó Thä n¨m 1995 chØ cã nhµ m¸y cña Tæng c«ng ty, ®Õn nay ®· cã 37 nhµ m¸y chÕ biÕn t nh©n, gi¶m trÇm träng nguån nguyªn liÖu cho nhµ m¸y víi c«ng nghÖ cña BØ hiÖn ®¹i thuéc Tæng c«ng ty chÌ (Lª Huy Ngä vµ NguyÔn Ng« Hai, 2002 tr. 332). Qua ®©y cã thÓ thÊy gi¸ thu mua nguyªn liÖu mµ Tæng c«ng ty tr¶ cho n«ng d©n cha ®ñ hÊp dÉn vµ lîng chÌ s¶n xuÊt ngoµi c¸c n«ng trêng ®îc b¸n cho Tæng c«ng ty ngµy cµng Ýt ®i, chuyÓn sang c¸c kªnh t nh©n ngµy cµng nhiÒu h¬n.
Bªn c¹nh Tæng c«ng ty chÌ, HiÖp héi ChÌ ViÖt Nam còng cã ¶nh hëng ®Õn gi¸ mua nguyªn liÖu chÌ. C¸c thµnh viªn trong HiÖp héi thèng nhÊt vÒ gi¸ vµ phÈm cÊp chÌ nguyªn liÖu. §Õn nay HiÖp héi ®· cã 88 héi viªn, trong ®ã 43% lµ doanh nghiÖp quèc doanh trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng, 17% lµ doanh nghiÖp cæ phÇn vµ liªn doanh cã vèn Nhµ níc, 33% lµ tËp thÓ t nh©n, 7% lµ c¸c c¸ nh©n. Tæng c«ng ty ChÌ ViÖt Nam vµ C«ng ty ChÌ L©m §ång lµ c¸c héi viªn ®ãng gãp tÝch cùc nhÊt cho ph¸t triÓn cña HiÖp héi.
ChÕ biÕn a. C«ng nghÖ chÕ biÕn chÌ
C«ng nghÖ chÕ biÕn quyÕt ®Þnh chÊt lîng chÌ vµ lo¹i chÌ b¸n ra thÞ trêng. ChÌ thµnh phÈm ®îc ph©n thµnh hai lo¹i chÝnh, chÌ xanh hoÆc chÌ ®en. ChÌ ®en ®îc s¶n xuÊt b»ng c¸ch chñ ®éng lªn men l¸ chÌ, cßn chÌ xanh ®îc s¶n xuÊt b»ng c¸ch tr¸nh lªn men. ChÌ ®en cã vÞ m¹nh h¬n, cßn chÌ xanh th× nh¹t h¬n vµ cã c«ng dông cña dîc liÖu.
ChÌ ®en cã thÓ chÕ biÕn b»ng c«ng nghÖ Orthodox hoÆc c«ng nghÖ CTC (cut, tear, crush). S¶n xuÊt chÌ ®en bao gåm c¸c c«ng ®o¹n: lµm hÐo, vß (víi c«ng nghÖ Orthodox) hoÆc c¾t, xÐ vµ cuén (víi c«ng nghÖ CTC), lªn men, xÊy kh« vµ ph©n lo¹i. C«ng nghÖ CTC hiÖu qu¶ h¬n, kÕt hîp c«ng ®o¹n c¾t, xÐ víi c«ng ®o¹n cuén l¸ chÌ sau khi l¸ chÌ ®îc lµm hÐo, ®Èy nhanh c«ng ®o¹n lªn men. CTC cho chÌ ®Ëm ®Æc h¬n. Mét c©n chÌ tõ c«ng nghÖ CTC cã thÓ pha ®îc lîng níc gÇn gÊp ®«i so víi chÌ tõ c«ng nghÖ Orthodox. Tuy nhiªn chÌ chÕ biÕn b»ng c«ng nghÖ Orthodox lµ ph¬ng ph¸p l©u ®êi h¬n, cho chÌ chÊt lîng cao h¬n, gi÷ ®îc h¬ng th¬m, gi÷ ®îc c¸c ®Çu l¸ chÌ, lµm cho chÌ tr«ng hÊp dÉn h¬n. C¸c c«ng nghÖ chÕ biÕn nµy lµm ®æi mµu xanh cña l¸ chÌ t¬i sang mµu n©u ®en. Shri Lanka, níc xuÊt khÈu lín nhÊt hÇu nh chØ dïng c«ng nghÖ chÕ biÕn Oxthodox. Tuy nhiªn, c¸c níc nh Ên §é, Kenya thêng dïng c«ng nghÖ CTC.
ChÌ xanh ®îc chÕ biÕn b»ng ph¬ng ph¸p NhËt B¶n vµ Trung Quèc. L¸ míi h¸i ®îc cho vµo lß nãng, ®¶o vµ xÊy kh« ®Ó khö ho¹t tÝnh cña c¸c enzim lµm lªn men. Qu¸ tr×nh nµy lµm l¸ ®æi sang mµu n©u, nhng níc pha ra vÉn cã mµu xanh.
b. C¸c nhµ m¸y chÌ ViÖt Nam
Tæng sè c¶ níc cã 75 c¬ së chÕ biÕn chÌ quèc doanh, 30 trong sè ®ã thuéc Tæng c«ng ty ChÌ vµ 45 nhµ m¸y kh¸c thuéc c¸c tØnh qu¶n lý. Tæng c«ng suÊt cña c¸c nhµ m¸y nµy ®¹t 1.191 ngh×n tÊn/ngµy, chiÕm kho¶ng 60% tæng s¶n lîng chÌ t¬i thu ho¹ch ®îc trªn toµn quèc. ChØ cã 15 nhµ m¸y quèc doanh cã quy m« lín, c«ng suÊt h¬n 20 ngh×n tÊn/ngµy. Bªn c¹nh ®ã, cßn cã h¬n 1.200 doanh nghiÖp t nh©n víi quy m« nhá vµ hµng chôc ngh×n hé tham gia chÕ biÕn chÌ.
C«ng nghiÖp chÕ biÕn chÌ ë ViÖt Nam b¾t ®Çu tõ cuèi thÕ kû 19 khi Ph¸p x©y dùng mét sè ®ån ®iÒn trång chÌ vµ ®a c«ng nghÖ chÕ biÕn chÌ ®en vµo ViÖt Nam nh»m khai th¸c c¸c vïng chÌ lín ë vïng nói phÝa B¾c, cao nguyªn Trung Bé vµ L©m §ång ®Ó xuÊt khÈu.
Sau chiÕn tranh chèng Ph¸p, Nhµ níc x©y dùng c¸c n«ng trêng chÌ chñ yÕu ë Trung du miÒn nói phÝa B¾c vµ khu 4 cò, ®ång thêi x©y dùng c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn chÌ ®en, chÌ xanh b»ng c¸c thiÕt bÞ cña Trung Quèc vµ Liªn X«. C¸c nhµ m¸y nµy nay ®· qu¸ cò vµ lçi thêi, béc lé nhiÒu nhîc ®iÓm ë c¸c kh©u lªn men, sÊy, hót bôi phßng sµng….,
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ngµnh chÕ biÕn chÌ cña ViÖt Nam ph¸t triÓn m¹nh. Mét sè nhµ m¸y míi víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®· ®îc x©y dùng t¹i c¸c vïng nguyªn liÖu lín. VÒ chÕ biÕn chÌ ®en xuÊt khÈu, n¨m 1998 Tæng c«ng ty chÌ cã thªm 4 d©y chuyÒn thiÕt bÞ ®ång bé, hiÖn ®¹i cña Ên §é chÕ biÕn chÌ ®en Orthodox. C«ng nghÖ s¶n xuÊt chÌ ®en CTC cã hai nhµ m¸y duy nhÊt víi thiÕt bÞ cña BØ, l¾p ®Æt n¨m 1995 qua hîp ®ång mµ qua ®ã ViÖt Nam xuÊt cho BØ 2000 tÊn chÌ ®en CTC/n¨m.
ThiÕt bÞ chÕ biÕn chÌ xanh gÇn ®©y còng ®îc c¶i thiÖn nhê hîp t¸c liªn doanh víi c¸c níc NhËt B¶n vµ §µi Loan. HiÖn nay, C«ng ty chÌ S«ng CÇu, c«ng ty Méc Ch©u ®· ®îc trang bÞ d©y chuyÒn hiÖn ®¹i cña NhËt B¶n ®Ó s¶n xuÊt chÌ cho thÞ trêng NhËt B¶n, c«ng ty chÌ Méc Ch©u cßn cã mét d©y chuyÒn do §µi Loan s¶n xuÊt ®Ó chÕ biÕn chÌ cho thÞ trêng §µi Loan. Theo hîp ®ång liªn doanh, hµng n¨m ViÖt Nam xuÊt cho §µi Loan 200 tÊn chÌ xanh (Tea&coffee asia, 2002). Mét sè s¶n phÈm chÕ biÕn tõ c¸c d©y chuyÒn nµy ®îc tiªu thô trong níc.
Mét sè nhµ m¸y ®· x©y dùng hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng theo tiªu chuÈn ISO 9000, n©ng cao uy tÝn vµ chÊt lîng s¶n phÈm. C¸c nhµ m¸y nµy bao gåm nhµ m¸y Méc Ch©u, S«ng CÇu, Phó §a, Phó BÒn, NghÖ An, L©m §ång.
Bªn c¹nh c¸c nhµ m¸y lín, nhiÒu nhµ m¸y t nh©n víi thiÕt bÞ s¶n xuÊt trong níc cã c«ng suÊt võa vµ nhá còng ®îc x©y dùng ë c¸c vïng chÌ.
N¨m 2001 ViÖt Nam chÕ biÕn ®îc 80.000 tÊn chÌ thµnh phÈm, trong ®ã 68.000 tÊn ®îc xuÊt khÈu, cßn l¹i lµ phôc vô thÞ trêng trong níc (BTTVHTU, 2002 tr.328).
c. Tiªu chuÈn chÊt lîng
ChÌ nguyªn liÖu lý tëng lµ lo¹i cã 100% hai l¸ vµ mét bóp. Tuy nhiªn, n«ng d©n vÉn h¸i l¸ b¸nh tÎ ®Ó t¨ng khèi lîng chÌ thu ho¹ch. L¸ b¸nh tÎ sÏ lµm t¨ng vÞ ch¸t cho chÌ vµ t¨ng c¸c cäng giµ. Theo TCVN tõ n¨m 1979 ®Õn nay, chÌ nguyªn liÖu ®îc ph©n lo¹i theo hµm lîng b¸nh tÎ:
Ph©n lo¹i nguyªn liÖu
|
Hµm lîng b¸nh tÎ
|
Lo¹i A
|
0 – 10%
|
Lo¹i B
|
10 – 20%
|
Lo¹i C
|
20 – 30%
|
Lo¹i D
|
30% trë lªn
|
Ngoµi kü thuËt chÕ biÕn chÌ (chÌ CTC hay Oxthodox hay chÌ xanh), chÌ thµnh phÈm cßn ®îc ph©n lo¹i theo kÝch cì. Cã 4 lo¹i chÝnh:
ChÌ nguyªn l¸
ChÌ vì (c¸c m¶nh l¸ vì vµ c¸c l¸ nhá)
ChÌ vôn (c¸c m¶nh l¸ nhá ®Ó lµm chÌ tói)
Bôi chÌ (c¸c m¶nh chÌ rÊt nhá, mÞn ®Ó lµm chÌ tói)
Bªn c¹nh kÝch cì vµ c«ng nghÖ chÕ biÕn, chÌ ®îc kiÓm ®Þnh qua c¸c kiÓm ®Þnh ho¸ häc ®Ó x¸c ®Þnh tån d thuèc b¶o vÖ thùc vËt vµ kim lo¹i nÆng. Ngoµi ra, ®¸nh gi¸ chÊt lîng chÌ thµnh phÈm thêng dùa phÇn lín vµo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia nÕm chÌ. Khi ®¸nh gi¸ chÊt lîng, c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸ chñ yÕu vÎ ngoµi cña l¸ chÌ, h¬ng chÌ vµ vÞ chÌ. Mçi lo¹t chÌ ph¶i ®îc lÊy mÉu tríc khi rêi nhµ m¸y vµ chuyÓn tíi kh¸ch hµng. ChÌ míi ®îc chÕ biÕn ®îc ®ong vµ pha cÈn thËn trong Êm ®îc chÕ t¹o riªng cho nÕm chÌ. H×nh thøc bÒ ngoµi cña l¸ chÌ ®îc kiÓm tra tríc khi nÕm. L¸ chÌ sau khi pha ®îc ®Æt trªn mÆt Êm pha ®Ó nh×n râ mµu vµ ngöi h¬ng. Sau ®ã, níc chÌ ®îc rãt sang cèc thuû tinh ®Ó nh×n mµu dÔ h¬n. H¬ng vÞ ®ãng vai trß lín trong khi c¶m nhËn vÞ chÌ. Ngêi thö hÝt h¬ng cña chÌ míi pha tríc khi nÕm. §Æc biÖt, ngêi thö kh«ng nuèt níc chÌ, ®¶o níc chÌ trong miÖng vµ nhæ ra ®Ó tr¸nh bÞ trµn níc trong miÖng vµ ®Ó c¶m nhËn vÞ chÌ râ h¬n.
ChÝnh v× khã kh¨n trong ®Þnh lîng chÊt lîng cña chÌ, ®Õn nay thÞ trêng t¬ng lai (Future Market) cña chÌ vÉn cha ph¸t triÓn, míi chØ cã lo¹i hîp ®ång giao chËm (forward contract). PhÇn lín, chÌ vÉn ®îc b¸n trùc tiÕp qua c¸c sµn ®Êu gi¸, chØ cã 15% ®îc b¸n qua thÞ trêng t¬ng lai.
ChÝnh s¸ch
Nhµ níc hç trî c¸c kªnh thÞ trêng th«ng qua kÕ ho¹ch tæ chøc Sµn giao dÞch, tiÕn tíi thµnh lËp Trung t©m ®Êu gi¸ ChÌ ViÖt Nam ®Ó ngêi s¶n xuÊt trùc tiÕp giao dÞch víi kh¸ch hµng. HiÖp héi chÌ sÏ tæ chøc më c¸c V¨n phßng ®¹i diÖn chÌ, kho ngo¹i quan chÌ t¹i níc ngoµi nh»m giíi thiÖu mua b¸n chÌ ViÖt Nam, cung cÊp vµ n¾m c¸c th«ng tin nhanh, míi nhÊt cho ngµnh chÌ.
Theo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh chÌ cho ®Õn n¨m 2010, nhµ níc sÏ t¨ng sè nhµ m¸y chÕ biÕn chÌ tõ 88 lªn 180 víi c«ng suÊt trung b×nh 12 tÊn/ngµy. §©y lµ kÕ ho¹ch lín víi lîng ®Çu t tõ n¨m 2000 – 2005 lµ US$260,5 triÖu (Teacoffeeasia, 2002).
Tù do ho¸ thÞ trêng th¬ng m¹i trong níc
Tõ c¸c n¨m ®Çu thËp kû 80 vµ kÕt thóc vµo ®Çu thËp kû 90, c¸c chÝnh s¸ch ®éc quyÒn th¬ng m¹i ®· ®îc chuyÓn ®æi thµnh c¸c chÝnh s¸ch tù do ho¸ th¬ng m¹i trong ®ã cã sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. C¸c thµnh phÇn c¬ b¶n nhÊt cña c¸c thÞ trêng hµng ho¸ ®· ®îc h×nh thµnh vµ c¶nh ng¨n s«ng cÊm chî ®· ®îc xo¸ bá. Gi¸ c¶ do thÞ trêng x¸c lËp, chØ bÞ giíi h¹n díi bëi gi¸ sµn trong nh÷ng n¨m gi¸ xuèng thÊp.
ThuÕ nhËp khÈu, xuÊt khÈu
ChÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam ®îc ®Ò ra víi chñ tr¬ng hç trî ph¸t triÓn xuÊt khÈu. ThuÕ xuÊt khÈu chÌ hiÖn nay lµ 0% trong khi thuÕ nhËp khÈu chÌ kh¸ cao (75%). Trong qu¸ tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i, ®Æc biÖt sau khi gia nhËp khèi AFTA, ViÖt Nam sÏ ph¶i c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu xuèng cßn 30% n¨m 2000, 20% n¨m 2001-2003, 15% n¨m 2004, 10% n¨m 2005 vµ 5% n¨m 2006.
C¸c rµo c¶n phi thuÕ
H¹n ng¹ch xuÊt khÈu lµ rµo c¶n phi thuÕ phæ biÕn, nhng ViÖt Nam chØ ¸p dông h¹n ng¹ch nµy víi g¹o, cßn chÌ kh«ng bÞ giíi h¹n. Tuy nhiªn, giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu vµ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh l¹i lµ c¸c rµo c¶n ®¸ng kÓ ®èi víi xuÊt nhËp khÈu chÌ.
KhuyÕn khÝch sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau
Trong nh÷ng n¨m bao cÊp, chØ cã c¸c doanh nghiÖp nhµ níc míi ®îc tham gia c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i. ChÌ kh«ng ®îc bu«n b¸n réng r·i. Tõ n¨m 1989 trë l¹i ®©y, nhµ níc khuyÕn khÝch sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong th¬ng m¹i n«ng nghiÖp, gi¶m sù ®éc quyÒn mua b¸n, t¨ng hiÖu qu¶ thÞ trêng. Lîng chÌ n«ng d©n b¸n th¼ng cho c¸c doanh th¬ng t nh©n ngµy cµng lín, ë mét sè n¬i, c¸c nhµ m¸y lín cña nhµ níc ®· thiÕu nguyªn liÖu trÇm träng.. Cho ®Õn nay, ®· cã mét sè ®¬n vÞ t nh©n tham gia xuÊt khÈu. Lîng chÌ xuÊt khÈu bëi c¸c doanh nghiÖp chÌ nhµ níc chØ chiÕm 63%.
Tham gia héi nhËp quèc tÕ
Trong nh÷ng n¨m võa qua, ViÖt Nam ®· rÊt n¨ng ®éng trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn cña AFTA n¨m 1995 vµ APEC n¨m 1998. H¬n n÷a, ViÖt Nam ®· ký mét sè hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i vµ ®Çu t víi EU vµ Mü. Cïng lóc ®ã, ViÖt Nam còng ®ang khÈn tr¬ng chuÈn bÞ c¸c thñ tôc ®Ó gia nhËp WTO.
ChÝnh s¸ch vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i
Trong nh÷ng n¨m qua, tØ gi¸ hèi ®o¸i cña ®ång ViÖt Nam so víi ®« la Mü ®· t¨ng nhanh chãng lªn 14184 VND/US$ n¨m 2000, t¨ng 2.18 lÇn so víi n¨m 1990. NhiÒu ngêi nghÜ r»ng ®ång tiÒn ViÖt Nam trît gi¸ vµ t¨ng søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm xuÊt khÈu, trong ®ã cã chÌ . Tuy nhiªn ®©y chØ lµ tØ gi¸ hèi ®o¸i danh nghÜa. C¸c nghiªn cøu vÒ tØ gi¸ hèi ®o¸i thùc cho thÊy khi tÝnh ®Õn ¶nh hëng cña l¹m ph¸t, dao ®éng cña tØ gi¸ hèi ®o¸i kh«ng hç trî cho c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong c¸c thËp kû võa qua. Tõ n¨m 1998 – 2000, tØ gi¸ hèi ®o¸i thùc cña ®ång ViÖt Nam so víi ®ång ®« la Mü gi¶m, vµ v× thÕ chÝnh s¸ch vÒ tØ gi¸ hèi ®o¸i trong giai ®o¹n nµy ®· c¶n trë ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
Tuy nhiªn, trong thêi gian nµy, c¸c níc kh¸c nh Indonesia, Malaisia vµ Th¸i Lan ®· gi¶m gi¸ ®ång tiÒn cña hä ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm vµ t¨ng xuÊt khÈu. Trong giai ®o¹n 1989 – 2000, ®ång Bath gi¶m 3%/n¨m, vµ thËm chÝ 6.8% trong nh÷ng n¨m cuèi thËp kû 90. Trong cïng thêi gian ®ã, ®ång Rupi cña Indonesia vµ ®ång Ringit cña Malaysia gi¶m 9,8%/n¨m vµ 3,05%/n¨m. V× thÕ, chÌ ViÖt Nam chÞu søc Ðp c¹nh tranh lín tõ phÝa c¸c níc §«ng Nam ¸.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |