3.3.2. TỔNG HỢP CÁC HỢP CHẤT DỊ VÒNG 6 CẠNH:
a. Tổng hợp piriđin:
Piriđin có thể thu nhận bằng phản ứng của axetylen với axianhyđric (phản ứng Betlo):
b. Các dẫn xuất của Piriđin có thể điều chế bằng phản ứng của anđehyt R’CH2CHO với amôniac khi có một xúc tác Al2O3 ở 4000C như sau:
Dẫn xuất Piridin cũng có thể được điều chế bằng phản ứng của các đien với ankylinitril:
3.4. PHẢN ỨNG MỞ VÒNG:
Phản ứng mở vòng của các hợp chất vòng xảy ra dưới tác dụng của các tác nhân khác nhau theo những cơ chế khác nhau tuỳ thuộc vào cấu trúc của vòng. Dưới đây là một số phản ứng mở vòng cơ bản thường gặp.
3.4.1. MỞ VÒNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP KHỬ HOÁ
Do quá trình tạo thành hợp chất vòng, các nguyên tử cacbon đã bị biến dạng khỏi trạng thái lai tạo tương ứng cảu mình nên trong các hợp chất vòng tồn tại một sức căng (Sức căng Baye, sức căng Fitze...). Điều này đã dẫn đến các hợp chất vòng tham gia một số phản ứng khử hoá tương tự như các hợp chất hyđrôcacbon không no.
Ví dụ: Xyclôpropan tham gia phản ứng hđrô hoá với sự phá vỡ vòng liên kết cacbon – cacbon ở nhiệt độ 800C.
Trong khi đó phản ứng với xiclôbutan xảy ra ở 1200C.
Phản ứng cũng xảy ra tương tự đối với các dẫn xuất của Xyclôpropan và xiclôbutan nhữnh tuỳ thuộc vào sự có mặt của các nhóm chức khác nhau sẽ thu được các sản phẩm khác nhau. Ví dụ phản ứng hyđrô hoá izôpropyl - xiclôpropan và izôpropenyl – xiclôpropan sẽ tạo thành các sản phẩm khác nhau như sau:
3.4.2. PHẢN ỨNG CỘNG HỢP THEO CƠ CHẾ ELECTROPHIN:
Các hợp chất vòng có thể tham gia các phản ứng cộng hợp với các tác nhân electrophin với sự phá vòng. Phản ứng thường xảy ra dưới tác dụng của các hyđrôhalogenua.
Ví dụ: phản ứng của xiclôpropan và xiclôbutan với HBr xảy ra như sau:
Phản ứng cũng xảy ra tương tự khi sử dụng tác nhân electrophin là H2SO4 hoặc Brôm.
Kết quả nghiên cứu các phản ứng mở vòng cho thấy rằng sự có mặt của các nhóm thế ái điện tử của vòng như – COOH, - CHO... sẽ làm cho phản ứng phá vòng xảy ra khó khăn. Ví dụ các dẫn xuất ankyl hoá của xiclôpropan rất dễ dàng phản ứng với axetat thuỷ ngân:
Đặc biệt các phản ứng của hệ liên hợp vòng với nối đôi thường xảy ra theo quy tắc phản Macopnhicop:
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |