Cuộc đời sự nghiệp cách mạng của đồng chí Hà Huy Tập mãi sáng ngời trong lịch sử dân tộc

Cuộc đời sự nghiệp cách mạng của đồng chí Hà Huy Tập mãi sáng ngời trong lịch sử dân tộc.

Đồng chí Tổng Bí thư Hà Huy Tập, dân tộc Tày, sinh ngày 24/4/1906 tại làng Kim Nặc, xã Cẩm Hùng, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Sinh ra và lớn lên trong một gia đình nhà nho nghèo, trên mảnh đất giàu truyền thống yêu nước, đồng chí đã sớm bộc lộ sự hiếu học và tiếp thu tinh thần yêu nước, giác ngộ cách mạng của cha anh để hình thành cho mình nhân cách và lý tưởng sống vì dân, vì nước. Ngay từ nhỏ Hà Huy Tập đã đầy tư chất thông minh, bản lĩnh, thương người, đặc biệt đồng chí học rất sáng dạ.

Năm 13 tuổi, Hà Huy Tập thi đỗ thủ khoa tại trường tỉnh và được đặc cách vào học trường Quốc học Huế. Năm 1923, Hà Huy Tập tốt nghiệp với tấm bằng hạng ưu và được bổ nhiệm về dạy học tại trường Tiểu học Pháp- Việt thị xã Nha Trang. Đây là quãng thời gian Hà Huy Tập được chứng kiến cuộc sống hiện thực đầy bất công của chế độ thực dân phong kiến. Bằng nhiệt tình của tuổi trẻ và lòng yêu nước Hà Huy Tập đã sớm bước vào cuộc đời hoạt động cách mạng từ năm 1925. Những năm hoạt động tại Nha Trang đã bị chính quyền thực dân theo dõi. Giữa năm 1926, Hà Huy Tập bị trục xuất khỏi Nha Trang, sau đó chuyển về dạy trường Tiểu học Cao Xuân Dục, thành phố Vinh- Nghệ An. Ở Vinh, Hà Huy Tập gặp Ngô Đức Diễn, Trần Phú và được kết nạp vào Hội Phục Việt. Đây là một tổ chức bí mật của những người yêu nước được thành lập ở Vinh, sau đó đổi thành Hội Hưng Nam để che mắt kẻ thù. Thời gian này Hà Huy Tập tích cực tham gia hoạt động tuyên truyền, giáo dục, giác ngộ cách mạng cho học sinh, công nhân, nông dân, tổ chức quần chúng đấu tranh chống bọn thực dân phong kiến. Thấy rõ sự phát triển của Hội Hưng Nam và những hoạt động cách mạng của Hà Huy Tập, chính quyền thực dân phong kiến của Nghệ An đã sa thải Hà Huy Tập.

Tháng 3/1927, Hà Huy Tập chuyển vào hoạt động ở Sài Gòn và xin dạy học ở trường tư thục An Nam học đường để che mắt địch vừa kiếm sống và hoạt động cách mạng. Tại Sài Gòn, Hà Huy Tập tham gia thành lập một số chi hội địa phương của Hội Hưng Nam tại miền Nam, tổ chức huấn luyện chính trị, bãi khóa chống chính quyền thực dân phong kiến.

Tháng 1/1928, Hà Huy Tập bị sa thải khỏi An Nam học đường, vì lý do bãi khóa kích động học sinh đấu tranh chống thực dân phong kiến.

Ngày 14/8/1928, Hà Huy Tập dự Hội nghị Tổng bộ Tân Việt tại Huế. Sau đó Hà Huy Tập và Phan Đăng Lưu được Tổng bộ cử sang Quảng Châu, Trung Quốc hoạt động. Được tiếp súc trực tiếp với Thanh niên tại Quảng Châu, Hà Huy Tập đã trở thành thành viên của tổ chức này. Tháng 7/1929, Hà Huy Tập được Tổng bộ Thanh niên giới thiệu sang học Trường Đại học Phương Đông ở Liên Xô. Đến năm 1932 mãn khóa học, đồng chí tìm cách về nước bằng đường hàng hải Mác xây- Sài Gòn. Đến Pari, Hà Huy Tập bị chính quyền Pháp trục xuất trở lại Liên Xô. Thời gian ở Liên Xô, đồng chí đã viết cuốn “Sơ thảo lịch sử phong trào cộng sản Đông Dương” bằng tiếng Pháp, với bút danh là Hà Thế Công. Đây là cuốn sách đầu tiên viết về lịch sử Đảng Việt Nam.

Đầu năm 1934, Hà Huy Tập theo đường phía nam Trung Quốc. Tới Ma Cao, Hà Huy Tập cùng Lê Hồng Phong và Nguyễn Văn Dựt thành lập ra “Ban chỉ huy ở ngoài” của Đảng. Ban này có chức năng như Ban chấp hành Trung ương Lâm thời, có nhiệm vụ khôi phục lại hệ thống tổ chức và chuẩn bị cho việc triệu tập Đại hội lần thứ Nhất của Đảng. Ngày 26/7/1936, Hà Huy Tập cùng Lê Hồng Phong triệu tập Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng họp ở Thượng Hải, Trung Quốc để phổ biến Nghị quyết Đại hội VII Quốc tế cộng sản. Hội nghị đã cử đồng chí Hà Huy Tập làm Tổng Bí thư và về nước tổ chức lại Ban chấp hành Trung ương. Cuối tháng 7/1936, đồng chí Hà Huy Tập cùng cơ quan Trung ương chuyển về Bà Điểm, Hóc Môn, Gia Định lãnh đạo phong trào cách mạng trong cả nước.

Với cương vị Tổng Bí thư, đồng chí Hà Huy Tập đã cùng Ban chấp hành Trung ương Đảng chèo lái con thuyền cách mạng Việt Nam vượt qua mọi khó khăn thử thách, đưa phong trào tiến lên những bước mới.

Ngày 1/5/1938, đồng chí Hà Huy Tập bị mật thám bắt trong khi đang tham dự Quốc tế Lao động tại Sài Gòn (do có chỉ điểm). Tòa tiểu hình Sài Gòn kết án đồng chí 2 tháng tù giam và cấm 5 năm lưu trú. Tháng 3/1939, đồng chí bị thực dân Pháp trục xuất khỏi Nam Kỳ và bị đưa về quê Hà Tĩnh quản thúc, đồng thời chúng cấm không cho bất kỳ một trường học nào ở Hà Tĩnh nhận Hà Huy Tập làm giáo viên.

Đến 30/ 3/1940 đồng chí bị bắt lại và đưa vào Nam Kỳ xét xử. Ngày 25/10 năm đó đồng chí bị thực dân Pháp xử án 5 năm tù giam ở khám lớn Sài Gòn. Tại phiên tòa này, ông và nhiều đồng chí mình đã được một luật sư trẻ là Nguyễn Văn Huyền làm luật sư biện hộ. Tháng 11/1940 khởi nghĩa Nam Kỳ bùng nổ, Hà Huy Tập bị thực dân Pháp bắt và khép vào tội “lãnh đạo khởi nghĩa Nam Kỳ” và bị tòa án thực dân Nam Kỳ tuyên án tử hình. Ngày 17/5/1941, Tòa án Quân sự đặc biệt Sài Gòn đã kết án tử hình Hà Huy Tập cùng với Nguyễn Văn Cừ, Võ Văn Tần, Nguyễn Thị Minh Khai, Nguyễn Hữu Tiến, Nguyễn Văn Tay và Nguyễn Văn Huấn bị bắn tại Bà Điểm, Hóc Môn, Gia Định. Trước lúc bị bắn đồng chí Hà Huy Tập đã nói: “Tôi chả có gì phải hối tiếc. Nếu còn sống, tôi vẫn tiếp tục hoạt động!”. Là câu khẳng khái, thể hiện khí phách hiên ngang của người cộng sản Việt Nam. Cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của đồng chí Hà Huy Tập mãi mãi sáng ngời trong lịch sử dân tộc. Là ý chí kiên cường của cố Tổng Bí thư Hà Huy Tập đã nêu tấm gương sáng, cổ vũ tinh thần đấu tranh cách mạng của chiến sỹ cộng sản và các tầng lớp nhân dân.

Tồng Bí thư Hà Huy Tập đã đi vào cõi vĩnh hằng, song niềm tin và khát vọng mãnh liệt của đồng chí vào thắng lợi cuối cùng của cách mạng đã được các thế hệ tiếp theo biến thành hiện thực trên đất nước ta. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, nhân dân ta đã giành thắng lợi vẻ vang trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Trải qua 30 năm (1986 - 2016) bền bỉ phấn đấu, vượt qua những chặng đường khó khăn thử thách dù trong hoàn cảnh và cơ hội đan xen nhau, công cuộc đổi mới đã thu được thành tựu to lớn có ý nghĩa quan trọng. Đại hội Đảng lần thứ XII sẽ kế tiếp tinh thần đổi mới đó.

B M Đ

-Đặng Huy Báu (chủ biên): Lịch sử Hà Tĩnh, t.1, (1930-1945), 1998.