III QUèC TÕ THø NHÊT Vµ C¤NG X· PA-RI 1871
1. Quèc tÕ thø nhÊt
BiÕt ®îc vµi nÐt vÒ hoµn c¶nh ra ®êi vµ nh÷ng ho¹t ®éng chÝnh còng nh nh÷ng ®ãng gãp cña Quèc tÕ thø nhÊt ®èi víi phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ :
VÒ hoµn c¶nh ra ®êi :
Vµo gi÷a thÕ kØ XIX, mÆc dï phong trµo c«ng nh©n ë ch©u ¢u diÔn ra réng kh¾p vµ quyÕt liÖt song vÉn cßn trong t×nh tr¹ng ph©n t¸n vÒ tæ chøc, thiÕu thèng nhÊt vÒ t tëng. §iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i cã mét tæ chøc c¸ch m¹ng quèc tÕ ®Ó ®oµn kÕt vµ l·nh ®¹o phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ.
Ngµy 28 9 1864, Quèc tÕ thø nhÊt ®îc thµnh lËp víi sù tham gia tÝch cùc cña M¸c.
Ho¹t ®éng cña Quèc tÕ thø nhÊt :
+ Quèc tÕ thø nhÊt tån t¹i gÇn 12 n¨m (tõ th¸ng 9 1864 ®Õn th¸ng 7 1876) víi 5 lÇn ®¹i héi. Ho¹t ®éng chñ yÕu cña Quèc tÕ thø nhÊt lµ truyÒn b¸ häc thuyÕt M¸c, ®oµn kÕt phong trµo c«ng nh©n, thµnh lËp c«ng ®oµn, ®ßi ngµy lµm 8 giê, c¶i thiÖn ®êi sèng c«ng nh©n.
+ Díi ¶nh hëng cña Quèc tÕ thø nhÊt, c«ng nh©n c¸c níc tham gia ngµy cµng nhiÒu vµo phong trµo ®Êu tranh chÝnh trÞ, chñ nghÜa M¸c ®îc truyÒn b¸ réng r·i, ®oµn kÕt thèng nhÊt lùc lîng cña giai cÊp v« s¶n. M¸c trë thµnh linh hån cña Quèc tÕ thø nhÊt.
Quan s¸t h×nh 76 Buæi lÔ tuyªn bè thµnh lËp Quèc tÕ thø nhÊt (SGK) ®Ó t×m hiÓu vÒ sù ra ®êi cña tæ chøc nµy.
2. C«ng x· Pa-ri 1871
Tr×nh bµy ®îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ hoµn c¶nh ra ®êi, diÔn biÕn chÝnh vµ ý nghÜa lÞch sö cña C«ng x· Pa-ri 1871 :
Cuéc c¸ch m¹ng ngµy 18 3 1871 vµ sù thµnh lËp C«ng x·
+ Víi hi väng gi¶m bít m©u thuÉn trong níc vµ ng¨n c¶n níc §øc thèng nhÊt, ngµy 19 7 1870 Ph¸p tuyªn chiÕn víi Phæ. Song chiÕn tranh ®· g©y cho Ph¸p nhiÒu khã kh¨n.
+ Ngµy 2 – 9 – 1870, Hoµng ®Õ Na-p«-lª-«ng III cïng 10 v¹n qu©n chñ lùc bÞ qu©n Phæ b¾t lµm tï binh. Nh©n c¬ héi nµy, ngµy 4 – 9 – 1870, nh©n d©n Pa-ri (phÇn lín lµ c«ng nh©n vµ tiÓu t s¶n) ®øng lªn
khëi nghÜa.
+ ChÝnh quyÒn cña Na-p«-lª-«ng III bÞ lËt ®æ, nhng giai cÊp t s¶n ®· cíp mÊt thµnh qu¶ c¸ch m¹ng cña quÇn chóng nh©n d©n, thµnh lËp ChÝnh phñ l©m thêi t s¶n, mang tªn "ChÝnh phñ vÖ quèc".
+ Khi qu©n Phæ kÐo vµo níc Ph¸p vµ bao v©y Pa-ri, ChÝnh phñ t s¶n hÌn nh¸t, véi vµng xin ®×nh chiÕn. Tríc t×nh h×nh ®ã, quÇn chóng nh©n d©n mét lÇn n÷a l¹i ®øng quyÕt chiÕn ®Êu b¶o vÖ Tæ quèc.
+ Khi m©u thuÉn gi÷a chÝnh phñ t s¶n (ë VÐc-xai) víi nh©n d©n cµng gay g¾t, Chi-e thùc hiÖn ©m mu b¾t hÕt c¸c ñy viªn cña Uû ban Trung ¬ng (®¹i diÖn cho nh©n d©n).
+ Ngµy 18 – 3 – 1871, Chi-e cho qu©n ®¸nh óp ®åi M«ng-m¸c (B¾c Pa-ri) lµ n¬i tËp trung ®¹i b¸c cña Quèc d©n qu©n, nhng cuèi cïng ®· thÊt b¹i. ¢m mu chiÕm ®åi M«ng-m¸c kh«ng thµnh, Chi-e ph¶i cho qu©n ch¹y vÒ VÐc-xai. Nh©n d©n nhanh chãng lµm chñ Pa-ri vµ ®¶m nhiÖm vai trß ChÝnh phñ l©m thêi.
C«ng x· Pa-ri Nhµ níc kiÓu míi :
H×nh thµnh kh¸i niÖm "nhµ níc kiÓu míi", ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ chÝnh s¸ch cña C«ng x· Pa-ri.
+ Ngµy 26 – 3 – 1871, nh©n d©n Pa-ri tiÕn hµnh bÇu cö Héi ®ång C«ng x· theo nguyªn t¾c phæ th«ng ®Çu phiÕu, bÇu ra 86 ngêi tróng cö, phÇn ®«ng lµ c«ng nh©n vµ trÝ thøc ®¹i diÖn cho nh©n d©n lao ®éng Pa-ri.
+ Sau khi thµnh lËp, c¬ quan cao nhÊt cña Nhµ níc lµ Héi ®ång C«ng x· cã nhiÖm vô ban bè ph¸p luËt vµ lËp ra 10 uû ban ®Ó thi hµnh ph¸p luËt.
+ C«ng x· ®· ra s¾c lÖnh gi¶i t¸n qu©n ®éi vµ bé m¸y c¶nh s¸t cña t s¶n, thµnh lËp lùc lîng vò trang cña nh©n d©n. C«ng x· ®· ban hµnh c¸c s¾c lÖnh míi : t¸ch nhµ thê ra khái ho¹t ®éng cña Nhµ níc, quy ®Þnh tiÒn l¬ng tèi thiÓu, thùc hiÖn gi¸o dôc b¾t buéc kh«ng ®ãng häc phÝ, quy ®Þnh gi¸ b¸n b¸nh m×,...
+ TÊt c¶ nh÷ng chÝnh s¸ch trªn cña C«ng x· ®Òu phôc vô quyÒn lîi cho nh©n d©n lao ®éng. §©y thùc sù lµ mét nhµ níc kiÓu míi.
Quan s¸t h×nh 78 C«ng x· Pa-ri më cuéc häp c¸c uû viªn c«ng x· t¹i toµ ThÞ chÝnh (SGK) vµ nhËn xÐt vÒ tÝnh chÊt, chÝnh s¸ch cña C«ng x·.
IV QUèC TÕ THø HAI
1. Phong trµo c«ng nh©n cuèi thÕ kØ XIX
BiÕt ®îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ sù ph¸t triÓn cña phong trµo c«ng nh©n cuèi thÕ kØ XIX, ®Æc biÖt ë §øc, Ph¸p, Anh, MÜ :
Trong 30 n¨m cuèi thÕ kØ XIX vµ nh÷ng thËp niªn ®Çu thÕ kØ XX, chñ nghÜa t b¶n chuyÓn sang chñ nghÜa ®Õ quèc, m©u thuÉn gi÷a t s¶n vµ v« s¶n ngµy cµng gay g¾t, phong trµo ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n c¸c níc diÔn ra liªn tôc, nhÊt lµ ë §øc, Anh, Ph¸p vµ MÜ.
ë §øc, phong trµo c«ng nh©n ph¸t triÓn m¹nh trong nh÷ng thËp niªn 70 80 cña thÕ kØ XIX, buéc giai cÊp t s¶n ph¶i b¸c bá "§¹o luËt ®Æc biÖt".
ë Anh, nh÷ng cuéc b·i c«ng cña c«ng nh©n ®ßi t¨ng l¬ng, thùc hiÖn ngµy lµm 8 giê, c¶i thiÖn ®êi sèng liªn tôc diÔn ra nhÊt lµ ë
Lu©n §«n.
ë MÜ, ngµy 1 – 5 – 1886, gÇn 40 v¹n c«ng nh©n Si-ca-g« xuèng ®êng biÓu t×nh ®ßi ngµy lµm 8 giê ®· ®îc giíi chñ chÊp thuËn cho
5 v¹n ngêi. VÒ sau, ngµy 1 – 5 h»ng n¨m trë thµnh ngµy Quèc tÕ
Lao ®éng.
Phong trµo ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n thÕ giíi dÉn tíi sù ra ®êi cña nhiÒu tæ chøc chÝnh trÞ ®éc lËp cña giai cÊp c«ng nh©n ë mçi níc nh §¶ng C«ng nh©n x· héi d©n chñ §øc, §¶ng C«ng
nh©n Ph¸p,...
LËp b¶ng hÖ thèng kiÕn thøc vÒ phong trµo c«ng nh©n.
2. Quèc tÕ thø hai
Tr×nh bµy hoµn c¶nh vµ ho¹t ®éng chÝnh cña Quèc tÕ thø hai, gi¶i thÝch ®îc v× sao Quèc tÕ thø hai tan r· :
Sù ph¸t triÓn cña phong trµo c«ng nh©n cuèi thÕ kØ XIX ®ßi hái ph¶i cã tæ chøc quèc tÕ ®Ó ®oµn kÕt vµ biÓu d¬ng lùc lîng cña giai cÊp v« s¶n quèc tÕ.
Ngµy 14 – 7 – 1889, nh©n kØ niÖm 100 n¨m ngµy ph¸ ngôc Ba-xti, gÇn 400 ®¹i biÓu c«ng nh©n cña 22 níc häp ë Pa-ri ®· tuyªn bè thµnh lËp Quèc tÕ thø hai.
§¹i héi ®· th«ng qua nh÷ng quyÕt ®Þnh quan träng : sù cÇn thiÕt ph¶i thµnh lËp mét chÝnh ®¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n ë mçi níc ; ®Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn ; ®ßi ngµy lµm 8 giê vµ lÊy ngµy 1 – 5 h»ng n¨m lµ ngµy Quèc tÕ Lao ®éng.
Quèc tÕ thø hai ho¹t ®éng tr¶i qua hai thêi k× (tõ n¨m 1889 ®Õn n¨m 1895 vµ tõ n¨m 1895 ®Õn n¨m 1914), ®· cã nhiÒu ®ãng gãp cho phong trµo c«ng nh©n thÕ giíi, lµm chËm l¹i qu¸ tr×nh chiÕn tranh ®Õ quèc cña c¸c níc,... ¡ng-ghen ®îc coi lµ "linh hån cña Quèc tÕ thø hai".
Khi ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt bïng næ, Quèc tÕ thø hai ®· bÞ ph©n ho¸, trõ §¶ng C«ng nh©n x· héi d©n chñ Nga vÉn tiÕp tôc ho¹t ®éng tÝch cùc, g¾n liÒn víi l·nh tô Lª-nin.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |