Bài 1: Đền Kinh Dương Vương nơi thờ vị vua đầu tiên của đất nước

Tây Nguyên là nơi sinh sống của hàng chục dân tộc anh em, đông nhất là các dân tộc Ba Na, Gia Rai, Ê-đê, M'Nông, Xơ-đăng, H'rê.... Mỗi dân tộc đều có phong tục, tập quán riêng và hàng năm đều có tổ chức những ngày lễ Tết cho buôn làng sau khi gặt hái đã hoàn tất. Những ngày lễ Bỏ Mả, lễ Đâm trâu xây cột, Tết Cơm mới, Tết Giọt nước, Tết Lửa... diễn ra rộn rịp suốt mùa hanh khô. Đây là mùa lễ Tết ở Tây Nguyên.

Dâng cơm trong Tết  Chôl Chnăm Thmây của người Khmer

Lễ hội vào năm mới của người Khmer thường kéo dài trong 3 ngày, năm nhuận kéo dài 4 ngày, mỗi ngày có tên gọi khác nhau. Ngoài việc thờ phụng Phật, người Kh'mer còn tin rằng mỗi năm có một vị thần trên trời (Têvôđa) được trời sai xuống để chăm lo cho cuộc sống và con người trong năm đó, hết năm lại về trời để vị thần khác xuống hạ giới. Vì thế, trong đêm Giao Thừa, nhà nào cũng làm cỗ, thắp hương, đốt đèn, cúng lễ tiễn đưa vị Têvôđa cũ, đón rước Têvôđa mới. Cả gia đình ngồi xếp chân trước bàn thờ tổ tiên, khấn vái, mong và tin rằng sẽ được thần ban phước lành.

Trong Tết Chôl Chnam Thmây, một tục lệ không thể thiếu của người Khme là đắp núi cát tại các ngôi chùa. Người Kh’me quan niệm rằng mỗi hạt cát được đắp lên là xoá được một tội lỗi và giải thoát được một linh hồn ở dưới địa ngục. Núi cát cũng như những đám mây mang mưa cho vụ mùa mới sau 5-6 tháng khô hạn.

Tết của người Hoa

Sinh sống lâu đời trên mảnh đất Việt Nam, người Hoa qua nhiều thế hệ vẫn giữ được nét văn hóa truyền thống rất riêng của mình. Từ những ngày đầu tháng Chạp trước Tết, người Hoa chọn ngày tốt để dọn dẹp nhà cửa, làm lễ tạ thần. Đó là lễ đáp tạ Trời, Phật, Ông Bà đã cho gia đình một năm bình an. Vào sáng ngày 24 tháng Chạp là lễ tiễn ông Táo về Trời. Vật cúng ông Táo thường có các món ngọt như thèo lèo và quýt bởi trong tiếng Hoa, “quýt” đồng âm với “cát” (cát tường là may mắn).

Người Hoa rất thích màu đỏ, bởi vậy từ câu đối đến những đồ vật trang trí trong nhà dịp năm mới thường có màu đỏ. Đến ngày 30 Tết, người ta thay câu đối liễn mới, giấy đỏ chữ vàng, nội dung thường mang thông điệp tốt lành như Xuất nhập bình an, Kim ngọc mãn đường, Tân xuân đại cát... Với những gia đình làm ăn buôn bán tại nhà, nội dung câu đối liễn thường là Nhất bản vạn lợi, Khai trương hồng phát, Sinh ý hưng long... Ngoài ra, người ta còn dán chữ “Xuân” và “Phúc” ngược trên cửa với mong muốn Xuân đến, Phúc đến. Bên cạnh đó, đầu lân và các hoạt động múa lân cũng là nét văn hóa độc đáo.

Những món bánh không thể thiếu được trong ngày Tết của người Hoa

Trong ngày Tết của người Hoa, không thể thiếu được món bánh bởi  đây không chỉ là một món ăn, món cúng mà còn là nét văn hóa tâm linh rất đặc sắc. Với người Hoa, mỗi loại bánh mang ý nghĩa khác nhau như bánh tổ để cúng trời vào dịp đầu Xuân, cầu cho khí hậu ôn hòa; bánh đào tiên: cúng thọ cho các cụ lớn tuổi trong ngày đầu Xuân; bánh lá liễu: cúng trời đất; bánh lột da: tượng trưng cho nghĩa vợ chồng; bánh in: cầu tiền tài, bình an; bánh trái lựu: vươn cao, thăng tiến trong năm mới… Trên cái loại bánh còn in hoặc chạm khắc chữ Đại, Phát, Tài, Lộc, Hỉ, Thọ, Khang… như ước vọng của người cúng tế.

Sáng mồng Một Tết, con gái đã có chồng ở riêng sẽ đưa chồng con về nhà ông bà ngoại chúc Tết, nghĩa là ăn “tết Mẹ” trước; sau đó, người ta mới “tết Cha”, rồi đến thăm họ hàng, người thân, mồng Bốn đón ông Táo về… Những ngày đầu năm, người Hoa cùng nhau đến các chùa, miếu thờ thắp hương với mong muốn cầu cho một năm được bình an, làm ăn phát đạt. Đến rằm tháng Giêng là Tết Nguyên tiêu, ngày Tết mới thật sự kết thúc đối với người Hoa…

Đất nước đang vào Xuân, Tết đang đến rất gần với cộng đồng 54 dân tộc anh em sinh sống trên mảnh đất cong cong hình chữ S. Đón Tết mừng Xuân dù khác nhau ở phong tục, có muôn hình, muôn vẻ, diễn ra vào thời điểm nào trong năm, nhưng với các dân tộc Việt ở nơi đâu, với đồng bào Lô Lô, Tày, Dao nơi địa đầu Tổ quốc, với người Thái, người Mường vùng Tây Bắc, với người Chăm vùng Nam Trung bộ, với các dân tộc nơi núi rừng Tây Nguyên hùng vĩ, hay với người Hoa, người Khme ở phương Nam…đều gặp nhau ở tinh thần nhân văn, ở khát vọng đoàn viên, ấm no, hạnh phúc và thịnh vượng.