B¶ng 1. Tiªu chuÈn kü thuËt vËt liÖu nhò t­¬ng a xit (tiÕp theo)

TT	Tªn chØ tiªu	Lo¹i	Ph©n t¸ch nhanh		Ph©n t¸ch trung b×nh		Ph©n t¸ch chËm
		M¸c §¬n vÞ	CRS-1	CRS-2	CMS-2	CMS-2h	CSS-1	CSS-1h
9	§é dÝnh b¸m víi cèt liÖu (Coating ability)
9.1	ThÝ nghiÖm víi cèt liÖu kh«, sau khi trén (Coating, dry aggregate, after mixing)		-	-	kh¸	kh¸	-	-
	ThÝ nghiÖm víi cèt liÖu kh«, sau khi röa n­íc (Coating, dry aggregate, after spraying)		-	-	®¹t	®¹t	-	-
9.2	ThÝ nghiÖm víi cèt liÖu ­ít, sau khi trén (Coating, wet aggregate, after mixing)		-	-	®¹t	®¹t	-	-
	ThÝ nghiÖm víi cèt liÖu ­ít, sau khi röa n­íc (Coating, wet aggregate, after spraying)		-	-	®¹t	®¹t	-	-
II	ThÝ nghiÖm trªn mÉu nhùa thu ®­îc tõ thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh hµm l­îng nhùa (Tests on residue)
10	§é kim lón ë 25oC, 100g, 5 gi©y (Penetration, 25°C, 100 g, 5 s)	1/10 mm	100250	100250	100250	4090	100250	4090
11	§é kÐo dµi ë 25oC, 5cm/phót (Ductility, 25°C, 5 cm/min)	cm	 40	 40	 40	 40	 40	 40
12	Hµm l­îng hoµ tan trong Trichloroethylene (Solubility in trichloroethylene)	%	 97,5	 97,5	 97,5	 97,5	 97,5	 97,5

Hµm l­îng nhùa cã trong nhò t­¬ng a xÝt lµ tû lÖ phÇn tr¨m gi÷a khèi l­îng nhùa cã trong nhò t­¬ng a xÝt so víi khèi l­îng cña nhò t­¬ng a xÝt.

Cã hai ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh hµm l­îng nhùa cã trong nhò t­¬ng a xÝt:

3.1.1.1 Ph­¬ng ph¸p I - Ph­¬ng ph¸p ch­ng cÊt:

• 
  §­îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh hµm l­îng nhùa vµ hµm l­îng dÇu cã trong nhò t­¬ng a xÝt.
  
• 
  Nhùa vµ dÇu thu ®­îc tõ thÝ nghiÖm nµy ®­îc sö dông ®Ó thÝ nghiÖm c¸c chØ tiªu kh¸c theo yªu cÇu.
  

• 
  §­îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh hµm l­îng nhùa cã trong nhò t­¬ng a xÝt trong tr­êng hîp kh«ng cã yªu cÇu x¸c ®Þnh hµm l­îng dÇu.
  
• 
  Nhùa thu ®­îc tõ thÝ nghiÖm nµy ®­îc sö dông ®Ó thÝ nghiÖm c¸c chØ tiªu kh¸c theo yªu cÇu.
  
• 
  Nhùa thu ®­îc tõ thÝ nghiÖm nµy th­êng cã chØ tiªu ®é kim lón vµ ®é kÐo dµi nhá h¬n so víi nhùa thu ®­îc b»ng ph­¬ng ph¸p ch­ng cÊt.
  
• 
  Trong tr­êng hîp cã mét chØ tiªu thÝ nghiÖm trªn mÉu nhùa kh«ng ®¹t yªu cÇu theo quy ®Þnh t¹i B¶ng 1, ph¶i thùc hiÖn l¹i thÝ nghiÖm theo Ph­¬ng ph¸p I - Ph­¬ng ph¸p bay h¬i.
  

MÉu nhò t­¬ng a xÝt ®­îc nung nãng trong mét nåi ch­ng cÊt lµm b»ng hîp kim nh«m ®Õn nhiÖt ®é 2605^oC theo mét tr×nh tù, trong mét kho¶ng thêi gian quy ®Þnh.

• 
  Mét ®Ìn ®èt d¹ng vßng trßn sö dông khÝ ga, cã ®­êng kÝnh trong kho¶ng 125 mm, ë mÆt tiÕp xóc víi nåi ch­ng cÊt (mÆt phÝa trong) cã c¸c lç trßn (®Ó cung cÊp khÝ ga) vµ 3 mÊu kim lo¹i ®Ó ®Þnh t©m ®Ìn ®èt xung quanh nåi ch­ng cÊt (xem H×nh 2).
  
• 
  Mét ®Ìn Busen dïng ®Ó gia nhiÖt cho èng dÉn (xem H×nh 3).
  

• 
  Mét èng dÉn lµm b»ng thuû tinh hoÆc kim lo¹i cã ®­êng kÝnh 12,50,5 mm, mét ®Çu ®­îc uèn cong ®Ó nèi víi nåi ch­ng cÊt th«ng qua lç trßn ë trªn n¾p nåi, èng dÉn ®­îc b¶o vÖ b»ng mét èng kim lo¹i.
  
• 
  Mét èng ng­ng b»ng thuû tinh, ®­îc lµm l¹nh b»ng n­íc m¸t, cã vá b¶o vÖ lµm b»ng kim lo¹i hoÆc thuû tinh.
  

Hµm l­îng nhùa cã trong nhò t­¬ng a xÝt (ký hiÖu lµ HLN), ®¬n vÞ lµ % (theo khèi l­îng mÉu thÝ nghiÖm), ®­îc tÝnh theo c«ng thøc:

• 
  Tr­êng hîp sö dông nåi ch­ng cÊt lµm b»ng thuû tinh:
  

• 
  Tr­êng hîp sö dông nåi ch­ng cÊt lµm b»ng hîp kim nh«m:
  

H×nh 2. §Ìn ®èt d¹ng vßng

H×nh 3. S¬ ®å l¾p ®Æt hÖ thiÕt bÞ thÝ nghiÖm ch­ng cÊt nhò t­¬ng

Hµm l­îng dÇu cã trong nhò t­¬ng a xÝt (ký hiÖu lµ HLD), ®¬n vÞ lµ % (theo thÓ tÝch mÉu nhò t­¬ng thÝ nghiÖm), ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau:

trong ®ã:

A lµ tæng khèi l­îng cña nåi ch­ng cÊt vµ c¸c phô kiÖn tr­íc khi thÝ nghiÖm, g;

B lµ khèi l­îng mÉu thÝ nghiÖm, g;

C lµ tæng khèi l­îng cña nåi ch­ng cÊt cã chøa nhùa vµ c¸c phô kiÖn sau khi nung, g;

D lµ thÓ tÝch cña dÇu thu ®­îc sau qu¸ tr×nh ch­ng cÊt, ml; trong thÝ nghiÖm nµy, lÊy khèi l­îng thÓ tÝch cña nhò t­¬ng a xÝt b»ng 1 g/cm³.

KÕt qu¶ thÝ nghiÖm lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña hai lÇn thÝ nghiÖm trªn cïng mÉu thö.

3.1.6 §é chÝnh x¸c

ChÊp nhËn kÕt qu¶ thu ®­îc cña hai lÇn thÝ nghiÖm kh¸c nhau trªn cïng mét mÉu t¹i cïng thêi ®iÓm bëi cïng mét thÝ nghiÖm viªn khi sai sè gi÷a hai lÇn thÝ nghiÖm kh«ng v­ît qu¸ quy ®Þnh sau:

MÉu nhò t­¬ng a xÝt ®ùng trong mét cèc thuû tinh chÞu nhiÖt (hoÆc cèc kim lo¹i) ®­îc nung nãng ®Õn nhiÖt ®é 1633^oC trong mét tñ sÊy theo mét tr×nh tù quy ®Þnh.

Sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh nung nãng, c©n x¸c ®Þnh khèi l­îng nhùa cßn l¹i trong cèc, tõ ®ã tÝnh ra ®­îc hµm l­îng nhùa cã trong nhò t­¬ng a xÝt.

Cã 2 tr×nh tù thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh hµm l­îng nhùa theo ph­¬ng ph¸p bay h¬i:

• 
  Tr×nh tù II.1: Sö dông khi kh«ng thÝ nghiÖm c¸c chØ tiªu kü thuËt trªn mÉu nhùa thu ®­îc;
  
• 
  Tr×nh tù II.2: Sö dông khi cã thÝ nghiÖm c¸c chØ tiªu kü thuËt trªn mÉu nhùa thu ®­îc.
  

• 
  Sö dông 3 cèc nÕu thÝ nghiÖm theo tr×nh tù II.1;
  
• 
  Sö dông 4 cèc nÕu thÝ nghiÖm theo tr×nh tù II.2.
  

• 
  Sö dông 3 ®òa nÕu thÝ nghiÖm theo tr×nh tù II.1;
  
• 
  Sö dông 4 ®òa nÕu thÝ nghiÖm theo tr×nh tù II.2.
  

3.1.9.1 LÇn l­ît c©n x¸c ®Þnh khèi l­îng cña tõng bé cèc vµ ®òa chÝnh x¸c ®Õn 0,1 g (A, g); sau ®ã c©n 500,1 g (B, g) nhò t­¬ng a xÝt cho vµo tõng cèc.

Hµm l­îng nhùa cã trong nhò t­¬ng a xÝt thu ®­îc tõ mçi cèc (ký hiÖu lµ HLN), ®¬n vÞ tÝnh lµ %, ®­îc tÝnh theo c«ng thøc:

trong ®ã:

A lµ khèi l­îng cña cèc vµ ®òa, g;

B lµ khèi l­îng mÉu thÝ nghiÖm, g;

C lµ khèi l­îng cña cèc, mÉu vµ ®òa sau khi sÊy, g.

NÕu thÝ nghiÖm theo tr×nh tù II.1, kÕt qu¶ thÝ nghiÖm lµ trÞ sè trung b×nh cña 3 mÉu thö. NÕu thÝ nghiÖm theo tr×nh tù II.2, kÕt qu¶ thÝ nghiÖm lµ trÞ sè trung b×nh cña 4 mÉu thö.

ChÊp nhËn kÕt qu¶ thu ®­îc cña hai lÇn thÝ nghiÖm kh¸c nhau trªn cïng mét mÉu t¹i cïng thêi ®iÓm bëi cïng mét thÝ nghiÖm viªn khi sai sè gi÷a hai lÇn thÝ nghiÖm kh«ng v­ît qu¸ quy ®Þnh sau:

§é nhít Saybolt Furol lµ kho¶ng thêi gian tÝnh b»ng gi©y ®Ó 60 ml nhò t­¬ng a xÝt ch¶y hÕt qua lç trßn ®­êng kÝnh tiªu chuÈn 4,30,2 mm cña nhít kÕ Saybolt Furol ë nhiÖt ®é thÝ nghiÖm theo mét tr×nh tù quy ®Þnh.

§é nhít lµ mét chØ tiªu quan träng ¶nh h­ëng ®Õn tÝnh hiÖu dông cña nhò t­¬ng a xÝt. Nhò t­¬ng a xÝt ph¶i ®ñ lo·ng ®Ó ch¶y qua vßi phun cña thiÕt bÞ phun mét c¸ch ®Òu ®Æn, nhò t­¬ng a xÝt còng ph¶i ®ñ ®Ëm ®Æc ®Ó kh«ng ch¶y khái mÆt ®­êng sau khi ®­îc phun. §èi víi nhò t­¬ng a xÝt dïng ®Ó trén víi cèt liÖu, ®é nhít cã ¶nh h­ëng ®Õn møc ®é dÝnh b¸m víi cèt liÖu vµ chiÒu dÇy mµng nhùa dÝnh b¸m trªn bÒ mÆt c¸c h¹t cèt liÖu.

ThÝ nghiÖm x¸c ®Þnh ®é nhít Saybolt Furol cña nhò t­¬ng a xÝt ph©n t¸ch chËm ®­îc thùc hiÖn ë 25^oC, thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh ®é nhít Saybolt Furol cña nhò t­¬ng a xÝt ph©n t¸ch nhanh vµ trung b×nh ®­îc thùc hiÖn ë 50^oC

• 
  Khi thÝ nghiÖm ®é nhít ë 25^oC: CÇn 1 nhiÖt kÕ thuû ng©n cã ph¹m vi ®o tõ 19^oC ®Õn 27^oC, v¹ch chia 0,1^oC.
  
• 
  Khi thÝ nghiÖm ®é nhít ë 50^oC: CÇn 1 nhiÖt kÕ thuû ng©n cã ph¹m vi ®o tõ 49^oC ®Õn 57^oC, v¹ch chia 0,1^oC.
  

H×nh 4. Nhít kÕ Saybolt Furol

H×nh 5. B×nh ®ong thuû tinh 60ml

§é nhít Saybolt Furol (ký hiÖu lµ NSF) lµ kho¶ng thêi gian tÝnh b»ng gi©y ®Ó 60 ml nhò t­¬ng a xÝt ch¶y hÕt qua lç trßn ®­êng kÝnh tiªu chuÈn 4,30,2 mm cña nhít kÕ Saybolt Furol ë nhiÖt ®é thÝ nghiÖm.

KÕt qu¶ lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña hai lÇn thÝ nghiÖm trªn cïng mÉu thö.

3.2.7 §é chÝnh x¸c

Cã thÓ chÊp nhËn kÕt qu¶ thu ®­îc cña hai lÇn thÝ nghiÖm kh¸c nhau trªn cïng mét mÉu t¹i cïng thêi ®iÓm bëi cïng mét thÝ nghiÖm viªn khi sai sè gi÷a hai lÇn thÝ nghiÖm kh«ng v­ît qu¸ quy ®Þnh sau:

§é æn ®Þnh khi l­u kho 24 giê lµ hiÖu sè gi÷a hµm l­îng nhùa cã trong mÉu nhò t­¬ng a xÝt lÊy tõ phÇn d­íi vµ hµm l­îng nhùa cã trong mÉu nhò t­¬ng a xÝt lÊy tõ phÇn trªn cña b×nh l­u mÉu sau kho¶ng thêi gian l­u mÉu 24 giê.

§é æn ®Þnh l­u kho 24 giê lµ chØ tiªu thÓ hiÖn tÝnh ®ång nhÊt, æn ®Þnh cña nhò t­¬ng a xÝt theo thêi gian trong qu¸ tr×nh l­u gi÷.

3.3.2 Yªu cÇu vÒ thiÕt bÞ, dông cô thÝ nghiÖm

3.3.2.1 B×nh l­u mÉu: Lµm b»ng thuû tinh, d¹ng h×nh trô trßn cã ®­êng kÝnh 50±5 mm, dung tÝch 500 ml, cã nót ®Ëy lµm b»ng thuû tinh hoÆc cao su.

3.3.2.2 Cèc: 2 cèc lµm b»ng thuû tinh hoÆc kim lo¹i, dung tÝch 1000 ml.

3.3.2.3 §òa khuÊy: 2 ®òa lµm b»ng thuû tinh hoÆc kim lo¹i ®Ó khuÊy mÉu.

3.3.2.4 èng pi-pÐt dung tÝch 100 ml.

3.3.2.5 C©n: Cã kh¶ n¨ng c©n ®­îc 1000 g víi ®é chÝnh x¸c ±0,1 g.

3.3.2.6 Tñ sÊy: §¶m b¶o duy tr× ë nhiÖt ®é 1633^oC.

3.3.3 Tr×nh tù thÝ nghiÖm

3.3.3.1 §­a mÉu nhò t­¬ng a xÝt vÒ nhiÖt ®é phßng thÝ nghiÖm (tõ 22^oC ®Õn 28^oC).

3.3.3.2 LÊy 500 ml nhò t­¬ng a xÝt cho vµo b×nh l­u mÉu; ®Ëy n¾p vµ ®Ó yªn ë nhiÖt ®é phßng (tõ 22^oC ®Õn 28^oC) trong kho¶ng thêi gian 24 giê.

3.3.3.3 Dïng èng pi-pÐt lÊy ra 55 ml nhò t­¬ng a xÝt n»m ë phÇn trªn cña b×nh l­u mÉu, viÖc lÊy mÉu kh«ng ®­îc lµm x¸o trén phÇn nhò t­¬ng a xÝt cßn l¹i. Dïng ®òa khuÊy ®Òu phÇn nhò t­¬ng a xÝt võa ®­îc lÊy ra khái b×nh.

3.3.3.4 §¸nh sè thø tù vµ c©n x¸c ®Þnh khèi l­îng cña cèc 1 vµ ®òa 1 (A₁, g), cèc 2 vµ ®òa 2 (A₂, g) chÝnh x¸c ®Õn 0,1g.

3.3.3.5 C©n 50,0±0,1 g nhò t­¬ng a xÝt tõ phÇn mÉu võa ®­îc lÊy ra khái b×nh l­u mÉu cho vµo cèc 1.

3.3.3.6 Sau khi lÊy 55 ml nhò t­¬ng a xÝt n»m ë phÇn trªn cña b×nh l­u mÉu, tiÕp tôc lÊy kho¶ng 390 ml nhò t­¬ng a xÝt ra khái b×nh. Trén ®Òu phÇn nhò t­¬ng a xÝt cßn l¹i trong b×nh l­u mÉu vµ c©n 50,0±0,1 g nhò t­¬ng a xÝt cho vµo cèc 2.

3.3.3.7 §Æt hai cèc chøa mÉu (gåm c¶ ®òa khuÊy) vµo trong tñ sÊy ë nhiÖt ®é 1633^oC trong kho¶ng thêi gian 2 giê, sau ®ã lÊy hai cèc chøa mÉu ra khái tñ sÊy, dïng ®òa khuÊy ®Òu vµ ®Æt hai cèc chøa mÉu trë l¹i tñ sÊy ë nhiÖt ®é 1633^oC trong kho¶ng thêi gian 1 giê n÷a. Sau ®ã lÊy ra, ®Ó nguéi vµ c©n x¸c ®Þnh khèi l­îng cña cèc 1 gåm c¶ ®òa 1 vµ nhùa thu ®­îc (B₁, g), vµ khèi l­îng cña cèc 2 gåm c¶ ®òa 2 vµ nhùa thu ®­îc (B₂, g) chÝnh x¸c ®Õn 0,1 g.

3.3.4 TÝnh to¸n vµ b¸o c¸o kÕt qu¶

Hµm l­îng nhùa cã trong nhò t­¬ng a xÝt ®­îc tÝnh theo c«ng thøc:

• 
  Hµm l­îng nhùa cã trong phÇn mÉu nhò t­¬ng a xÝt lÊy ra tõ phÇn trªn cña b×nh l­u mÉu (ký hiÖu lµ HLN₁), cã ®¬n vÞ lµ %, ®­îc tÝnh theo c«ng thøc:
  

• 
  Hµm l­îng nhùa cã trong phÇn mÉu nhò t­¬ng a xÝt lÊy ra tõ phÇn d­íi cña b×nh l­u mÉu (ký hiÖu lµ HLN₂), cã ®¬n vÞ lµ %, ®­îc tÝnh theo c«ng thøc:
  

§é æn ®Þnh khi l­u kho 24 giê (ký hiÖu lµ LK), cã ®¬n vÞ lµ %, ®­îc tÝnh theo c«ng thøc:

LK = HLN₂ – HLN₁ (%)
trong ®ã:

A₁ lµ khèi l­îng cña cèc 1 vµ ®òa 1, g;

A₂ lµ khèi l­îng cña cèc 2 vµ ®òa 2, g;

B₁ lµ khèi l­îng cña cèc 1, ®òa 1 vµ nhùa thu ®­îc sau khi thÝ nghiÖm, g;

B₂ lµ khèi l­îng cña cèc 2, ®òa 2 vµ nhùa thu ®­îc sau khi thÝ nghiÖm, g.

KÕt qu¶ lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña hai lÇn thÝ nghiÖm trªn cïng mÉu thö.

ChÊp nhËn kÕt qu¶ thu ®­îc cña hai lÇn thÝ nghiÖm kh¸c nhau trªn cïng mét mÉu t¹i cïng thêi ®iÓm bëi cïng mét thÝ nghiÖm viªn khi sai sè gi÷a hai lÇn thÝ nghiÖm kh«ng v­ît qu¸ 0,5%.

ChÊp nhËn kÕt qu¶ thu ®­îc cña hai phßng thÝ nghiÖm kh¸c nhau khi cïng thÝ nghiÖm mét mÉu t¹i cïng thêi ®iÓm nÕu sai sè gi÷a hai kÕt qu¶ thÝ nghiÖm kh«ng v­ît qu¸ 0,6%.

3.4 Ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm
x¸c ®Þnh l­îng h¹t lín h¬n 850 m cã trong nhò t­¬ng a xÝt

3.4.1 §Þnh nghÜa, ph¹m vi ¸p dông

Ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm nµy ®­îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh hµm l­îng h¹t lín h¬n 850 m cã trong nhò t­¬ng a xÝt b»ng ph­¬ng ph¸p sµng.

Hµm l­îng h¹t lín h¬n 850 m cã trong nhò t­¬ng a xÝt lµ tû lÖ phÇn tr¨m gi÷a khèi l­îng c¸c h¹t lín h¬n 850 m cã trong nhò t­¬ng a xÝt so víi khèi l­îng nhò t­¬ng a xÝt.

L­îng h¹t lín h¬n 850 m cã trong nhò t­¬ng a xÝt cã thÓ g©y ra nh÷ng ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn chÊt l­îng cña nhò t­¬ng a xÝt trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn vµ sö dông. Nh÷ng h¹t cã kÝch cì lín th­êng lµ s¶n phÈm tÝch tô cña qu¸ tr×nh ph©n t¸ch nhò t­¬ng a xÝt; qu¸ tr×nh l­u gi÷, b¬m hót, vËn chuyÓn; viÖc nhiÔm bÈn cña thïng chøa, vßi b¬m còng lµ nh÷ng nguyªn nh©n h×nh thµnh c¸c h¹t nµy.

• 
  Khi thÝ nghiÖm ë 25^oC: NhiÖt kÕ thuû tinh cã ph¹m vi ®o tõ 19^oC ®Õn 27^oC, v¹ch chia 0,1^oC.
  
• 
  Khi thÝ nghiÖm ë 50^oC: NhiÖt kÕ thuû tinh cã ph¹m vi ®o tõ 49^oC ®Õn 57^oC, v¹ch chia 0,1^oC.
  

• 
  Mét c©n cã kh¶ n¨ng c©n ®­îc 2000 g víi ®é chÝnh x¸c 1 g.
  
• 
  Mét c©n cã kh¶ n¨ng c©n ®­îc 500 g víi ®é chÝnh x¸c 0,1 g.
  

Hµm l­îng h¹t lín h¬n 850 m cã trong nhò t­¬ng a xÝt (ký hiÖu lµ LHL), cã ®¬n vÞ lµ %, ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau:

trong ®ã:

A lµ khèi l­îng cña khay vµ sµng tr­íc khi thÝ nghiÖm, g;

B lµ khèi l­îng cña mÉu nhò t­¬ng thÝ nghiÖm, g;

C lµ khèi l­îng cña khay vµ sµng cã chøa chÊt cÆn sau khi sÊy, g.

KÕt qu¶ lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña hai lÇn thÝ nghiÖm trªn cïng mÉu thö.

ChÊp nhËn kÕt qu¶ thu ®­îc cña hai lÇn thÝ nghiÖm kh¸c nhau trªn cïng mét mÉu t¹i cïng thêi ®iÓm bëi cïng mét thÝ nghiÖm viªn khi sai sè gi÷a hai lÇn thÝ nghiÖm kh«ng v­ît qu¸ quy ®Þnh sau:

Ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm nµy ®­îc sö dông ®Ó nhËn biÕt nhò t­¬ng a xÝt th«ng qua sù di chuyÓn cña c¸c h¹t nhùa vÒ phÝa cùc ©m (ca-tèt) khi cho dßng ®iÖn mét chiÒu ch¹y qua mÉu nhò t­¬ng.

Cho mét dßng ®iÖn mét chiÒu cã ®é lín quy ®Þnh ch¹y qua mÉu nhò t­¬ng theo mét tr×nh tù ®­îc quy ®Þnh. Sau khi kÕt thóc thÝ nghiÖm, nÕu lµ nhò t­¬ng a xÝt sÏ cã nhùa dÝnh b¸m trªn bÒ mÆt ®iÖn cùc ©m (ca-tèt).

H×nh 6. ThiÕt bÞ thÝ nghiÖm ®iÖn tÝch h¹t

D1 - §i èt si lÝc S1 - Nóm xoay 2 cùc, 3 vÞ trÝ

R1 - §iÖn trë 47 , 1W T1 - BiÕn thÕ 12,6 V

R2 - §ång hå ®o ®iÖn thÕ 5000  M1 - Mili am pe kÕ 010 mA

R4 - ThiÕt bÞ ®æi h­íng
H×nh 7. S¬ ®å l¾p ®Æt thiÕt bÞ thÝ nghiÖm ®iÖn tÝch h¹t
3.5.4.6 Khi dßng ®iÖn gi¶m xuèng cßn 2 mA hoÆc sau kho¶ng thêi gian 30 phót (tuú theo ®iÒu kiÖn nµo ®Õn tr­íc), ng¾t nguån ®iÖn, lÊy c¸c ®iÖn cùc ra khái nhò t­¬ng, dïng n­íc cÊt röa c¸c ®iÖn cùc mét c¸ch nhÑ nhµng vµ ®Òu kh¾p.

3.5.4.7 Quan s¸t sù dÝnh b¸m b¸m cña nhùa trªn c¸c ®iÖn cùc: NÕu lµ nhò t­¬ng a xÝt, sÏ cã nhùa dÝnh b¸m trªn bÒ mÆt ®iÖn cùc ©m (ca-tèt) trong khi ®iÖn cùc d­¬ng (a-nèt) t­¬ng ®èi s¹ch.

3.5.5 B¸o c¸o kÕt qu¶ thÝ nghiÖm

B¸o c¸o kÕt qu¶ thÝ nghiÖm víi c¸c th«ng tin sau:

• 
  §é lín dßng ®iÖn sö dông;
  
• 
  NÕu cã nhùa dÝnh b¸m trªn bÒ mÆt ®iÖn cùc ©m (ca-tèt), kÕt luËn ghi lµ “d­¬ng”.
  

Ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm nµy ®­îc sö dông ®Ó nhËn biÕt nhò t­¬ng a xÝt ph©n t¸ch chËm.

KÕt qu¶ thÝ nghiÖm biÓu thÞ kh¶ n¨ng trén lÉn cña nhò t­¬ng a xÝt ph©n t¸ch chËm víi mét lo¹i vËt liÖu h¹t mÞn cã tû diÖn lín (Xi m¨ng poãc l¨ng m¸c PC40 theo quy ®Þnh t¹i TCVN 2682:1999) mµ kh«ng lµm ph©n t¸ch nhò t­¬ng a xÝt.

3.6.2 Yªu cÇu vÒ thiÕt bÞ, dông cô vµ vËt t­ thÝ nghiÖm

3.6.2.1 Sµng: Mét sµng tiªu chuÈn lç vu«ng kÝch cì 180 m vµ mét sµng tiªu chuÈn lç vu«ng kÝch cì 1,40 mm.

3.6.2.2 Khay kim lo¹i cã kÝch cì sao cho ®Æt võa sµng vµo trong.

3.6.2.3 Ch¶o trén cã dung tÝch kho¶ng 500 ml.

3.6.2.4 §òa trén: Lµm b»ng kim lo¹i, ®Çu trßn, cã ®­êng kÝnh kho¶ng 10 mm.

3.6.2.5 èng ®ong: Lµm b»ng thuû tinh, h×nh trô, dung tÝch 100 ml.

3.6.2.6 C©n: Cã kh¶ n¨ng c©n ®­îc 1000 g víi ®é chÝnh x¸c 0,1 g.

3.6.2.7 Tñ sÊy: §¶m b¶o duy tr× nhiÖt ®é ë 1633^oC.

3.6.2.8 §ång hå x¸c ®Þnh thêi gian.

3.6.2.9 Xi m¨ng poãc l¨ng m¸c PC40 theo quy ®Þnh t¹i TCVN 2682:1999 “Xi m¨ng poãc l¨ng-Yªu cÇu kü thuËt”.

3.6.2.10 N­íc cÊt.

3.6.3 Tr×nh tù thÝ nghiÖm

3.6.3.1 Cã thÓ pha thªm n­íc ®Ó mÉu nhò t­¬ng a xÝt thÝ nghiÖm cã hµm l­îng nhùa ®¹t 55% (x¸c ®Þnh theo Kho¶n 3.1 “Ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh hµm l­îng nhùa cã trong nhò t­¬ng a xÝt”).

3.6.3.2 Sµng bá nh÷ng h¹t lín h¬n 180 m cã trong xi m¨ng, sau ®ã lÊy 50,00,1g (A, g) cho vµo ch¶o trén.

3.6.3.3 Rãt 100 ml nhò t­¬ng a xÝt ®· ®­îc chuÈn bÞ vµo ch¶o trén cã chøa xi m¨ng, dïng ®òa trén ®Òu hçn hîp víi tèc ®é kho¶ng 60 vßng/phót. Sau khi trén ®­îc 1 phót, cho thªm 150 ml n­íc cÊt vµo ch¶o trén vµ tiÕp tôc trén trong kho¶ng thêi gian 3 phót n÷a.

3.6.3.4 C©n x¸c ®Þnh khèi l­îng cña khay vµ sµng 1,40 mm chÝnh x¸c ®Õn 0,1g (B, g).

3.6.3.5 §æ hçn hîp qua sµng 1,40 mm. Dïng n­íc cÊt röa s¹ch hçn hîp dÝnh trªn ch¶o trén vµ ®òa trén, n­íc röa nµy còng ph¶i ®æ qua sµng.

3.6.3.6 Dïng n­íc cÊt rãt tõ ®é cao kho¶ng 150 mm so víi ®¸y sµng ®Ó röa hçn hîp cã trong sµng cho ®Õn khi n­íc röa trong th× th«i.

3.6.3.7 §Æt sµng cã chøa vËt liÖu cßn l¹i sau khi röa vµo ch¶o vµ ®­a vµo trong tñ sÊy ë nhiÖt ®é 1633^oC trong kho¶ng thêi gian 1 giê; sau ®ã lÊy ra ®Ó nguéi, c©n x¸c ®Þnh khèi l­îng cña khay, sµng cã chøa vËt liÖu sau khi sÊy (C, g).

3.6.4 TÝnh to¸n vµ b¸o c¸o kÕt qu¶

L­îng vËt liÖu trªn sµng 1,40 mm (ký hiÖu lµ TXM), cã ®¬n vÞ lµ %, ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau:

trong ®ã:

A lµ khèi l­îng cña xi m¨ng dïng lµm thÝ nghiÖm, g;

B lµ khèi l­îng cña khay vµ sµng tr­íc khi thÝ nghiÖm, g;

C lµ khèi l­îng cña khay vµ sµng cã chøa vËt liÖu sau khi sÊy, g.

KÕt qu¶ lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña hai lÇn thÝ nghiÖm trªn cïng mÉu thö.

ChÊp nhËn kÕt qu¶ thu ®­îc cña hai lÇn thÝ nghiÖm kh¸c nhau trªn cïng mét mÉu t¹i cïng thêi ®iÓm bëi cïng mét thÝ nghiÖm viªn khi sai sè gi÷a hai lÇn thÝ nghiÖm kh«ng v­ît qu¸ quy ®Þnh sau:

Ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm nµy ®­îc sö dông ®Ó nhËn biÕt nhò t­¬ng a xÝt ph©n t¸ch nhanh th«ng qua khèi l­îng nhùa ®­êng bÞ ph©n t¸ch tõ nhò t­¬ng a xÝt khi sö dông dung dÞch dioctyl sodium sulfosuccinate nång ®é 0,8 %.

Khèi l­îng nhùa thu ®­îc tõ thÝ nghiÖm ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:

§é khö nhò (ký hiÖu lµ §KN) cã ®¬n vÞ lµ %, ®­îc tÝnh theo c«ng thøc:

trong ®ã:

A lµ tæng khèi l­îng cña cèc, ®òa kim lo¹i vµ sµng tr­íc khi thÝ nghiÖm, g;

B lµ tæng khèi l­îng cña cèc, ®òa kim lo¹i vµ sµng cã nhùa ®· sÊy kh« sau khi thÝ nghiÖm, g;

KLN₁ lµ khèi l­îng nhùa thu ®­îc tõ thÝ nghiÖm, g;

KLN₂ lµ khèi l­îng nhùa cã trong 100 g nhò t­¬ng a xÝt ®­îc x¸c ®Þnh theo Kho¶n 3.1 “Ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh hµm l­îng nhùa cã trong nhò t­¬ng a xÝt”, g.

KÕt qu¶ lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña hai lÇn thÝ nghiÖm trªn cïng mÉu thö.
3.8 Ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm
x¸c ®Þnh ®é dÝnh b¸m víi cèt liÖu cña nhò t­¬ng a xÝt

3.8.1 Ph¹m vi ¸p dông

Ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm nµy ®­îc sö dông ®Ó kiÓm tra nhò t­¬ng a xÝt ph©n t¸ch trung b×nh cã phï hîp ®Ó trén víi cèt liÖu hay kh«ng th«ng qua møc ®é dÝnh b¸m víi cèt liÖu øng víi c¸c ®iÒu kiÖn thÝ nghiÖm sau:

• 
  ThÝ nghiÖm víi cèt liÖu kh«, sau khi trén;
  
• 
  ThÝ nghiÖm víi cèt liÖu kh«, sau khi röa n­íc;
  
• 
  ThÝ nghiÖm víi cèt liÖu ­ít, sau khi trén;
  
• 
  ThÝ nghiÖm víi cèt liÖu ­ít, sau khi röa n­íc.
  

• 
  B×nh chøa n­íc h×nh trô: ®¸y vu«ng c¹nh 304,8 mm, chiÒu cao 647,7 mm; van ®iÒu chØnh l­u tèc n­íc ë ®¸y cã ®­êng kÝnh trong 19,05 mm (xem H×nh 9).
  
• 
  èng dÉn vµ vßi phun: èng dÉn cã ®­êng kÝnh trong lµ 19,05mm, cã chiÒu dµi sao cho vßi phun thÊp h¬n ®¸y cña b×nh chøa mét ®o¹n b»ng 196,9 mm (xem H×nh 11).
  

§¸nh gi¸ vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ thÝ nghiÖm theo 3 møc ®é: kh¸, ®¹t vµ kÐm, trong ®ã:

• 
  §­îc ®¸nh gi¸ lµ kh¸ (good) khi nhò t­¬ng a xÝt dÝnh b¸m trªn toµn bé bÒ mÆt c¸c h¹t cèt liÖu trõ nh÷ng lç rç trªn bÒ mÆt vµ c¸c c¹nh gãc;
  
• 
  §­îc ®¸nh gi¸ lµ ®¹t (fair) khi phÇn diÖn tÝch dÝnh b¸m lín h¬n 50%;
  
• 
  §­îc ®¸nh gi¸ lµ kÐm (poor) khi phÇn diÖn tÝch dÝnh b¸m nhá h¬n 50%.
  

• 
  Sau khi trén (x¸c ®Þnh theo 3.8.4.5);
  
• 
  Sau khi röa n­íc (x¸c ®Þnh theo 3.8.4.7).
  

• 
  Khèi l­îng riªng;
  
• 
  §é kim lón;
  
• 
  §é kÐo dµi;
  
• 
  L­îng hoµ tan trong Tricloroethylene.
  

• 
  Ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm nhËn biÕt nhò t­¬ng a xÝt ph©n t¸ch nhanh (xem Phô lôc D);
  
• 
  Ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm nhËn biÕt nhò t­¬ng a xÝt ph©n t¸ch chËm (xem Phô lôc E);
  
• 
  Ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng trén lÉn víi n­íc cña nhò t­¬ng a xÝt (xem Phô lôc F);
  
• 
  Ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh ®é dÝnh b¸m víi cèt liÖu cña nhò t­¬ng a xÝt t¹i hiÖn tr­êng (xem Phô lôc G);
  
• 
  Ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh khèi l­îng thÓ tÝch cña nhò t­¬ng a xÝt (xem Phô lôc H).