1 Lê Văn Hùng
Khâu bảo quản và chế biến nông sản
tải về 225.59 Kb. Chế độ xem pdf
|
| 2. Khâu bảo quản và chế biến nông sản
Đánh giá về công nghiệp chế biến nông, lâm sản tại các tỉnh vùng Bắc Trung bộ giai đoạn 2001-2006, nghiên cứu của Nguyễn Hồng Lĩnh (2007) cho rằng, lĩnh vực này còn gặp nhiều khó khăn. Đóng góp của công nghiệp chế biến làm tăng giá trị gia tăng của nông sản hàng hóa còn thấp, chất lượng sản phẩm chưa cao, mặt hàng đơn điệu. Số lượng doanh nghiệp chế biến vùng Bắc Trung bộ tăng nhanh, chủ yếu mang tính tự phát, đa số có quy mô vừa và nhỏ. Tỷ lệ nông sản được chế biến xuất khẩu chỉ đạt khoảng 35-40%. Trong những năm gần đây, chế biến nông sản của Việt Nam đã có những bước tiến nhất định. Một số sản phẩm từ sữa, cây dừa, tôm,... đã thu hút được các doanh nghiệp tham gia chế biến sâu và đa dạng hóa sản phẩm để tham gia vào thị trường quốc tế. Tuy nhiên, đây mới chỉ là những điểm sáng nhỏ bởi các sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu (cà phê, cao su, chè,…) của Việt Nam chủ yếu vẫn là xuất khẩu thô (chỉ qua sơ chế) nên giá trị gia tăng thấp. Trong khi đó, những sản phẩm tươi có giá trị gia tăng cao như trái cây, rau củ, hoa,… vẫn khó tham gia vào thị trường quốc tế. Về vấn đề bảo quản nông sản, Nguyễn Mạnh Dũng (2016) đã đánh giá tương đối toàn diện việc ứng dụng công nghệ nhằm giảm thiểu tổn thất sau thu hoạch. Theo đó, công nghệ sau thu hoạch tại Việt Nam kể từ năm 2000 có những bước phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, việc áp dụng các công nghệ mới đối với khâu này còn khá chậm so với kỳ vọng của các cơ quan chính phủ, nguyên nhân chủ yếu do: (i) nhận thức của các cơ quan nhà nước về lĩnh vực công nghệ sau thu hoạch chưa đúng, chưa đầy đủ; (ii) năng lực của hệ thống quản lý nhà nước đối với lĩnh vực công nghệ sau thu hoạch còn hạn chế; (iii) hệ thống đào tạo về công nghệ và quản lý sau thu hoạch ở bậc đại học và sau đại học chưa được chú trọng; (iv) hệ thống chính sách chưa đồng bộ; (v) cơ cấu vốn đầu tư bất hợp lý; và (vi) sự phát triển thiếu quy hoạch của lĩnh vực công nghệ sau thu hoạch. Nguyễn Trọng Xuân và Phùng Quang Thái (2016) nhận định, hội nhập sẽ thúc đẩy công nghiệp chế biến nông sản mạnh mẽ do việc mở rộng thị trường nông sản ra nước ngoài; các doanh nghiệp chế biến nông sản có điều kiện tham gia cạnh tranh bình đẳng hơn. Tuy nhiên, công nghiệp chế biến của Việt Nam cũng phải đối mặt với những thách thức lớn khi hầu hết các quốc gia khác trong các hiệp định cam kết đều có trình độ phát triển nông nghiệp và công nghiệp chế biến hơn hẳn Việt Nam, giá thành sản xuất cũng tương đối rẻ so với Việt Nam. Sản phẩm đầu vào cho công nghiệp chế biến của Việt Nam kém chất lượng, công nghệ chế biến lạc hậu, chủ yếu là sơ chế, chế biến thô, do đó các sản phẩm đầu ra chưa có đủ năng lực cạnh tranh với các quốc gia khác. Nghiên cứu trường hợp sản phẩm cà phê, Bùi Quang Tuấn và Lê Văn Hùng (2015) cho thấy, tỷ lệ cà phê chế biến sau thu hoạch rất thấp (chỉ chiếm khoảng 5%), còn lại chủ yếu xuất khẩu thô. Các sản phẩm cà phê chế biến xuất khẩu vào các thị trường khu vực chiếm tỷ lệ khá nhỏ, chưa thâm nhập được vào các thị trường các nước phát triển. |