Ý Niệm Về Hữu Thể Sat,19/10/2019 Lượt xem: 1390 I. TỪ ngữ
b. Hữu thể là một ý niệm loại suy
tải về 89.5 Kb.
|
- Điều hướng trang này:
- 4. Hữu thể hiện có và hữu thể khả hữu a. Hữu thể hiện có (actuel)
- 5. Hữu thể trí thuộc (être de raison)
| b. Hữu thể là một ý niệm loại suy
Ý niệm hữu thể không thể đơn nghĩa : Cọp là hữu thể và người là hữu thể. Nếu hiểu đơn nghĩa thì cọp và người như nhau. Ý niệm hữu thể cũng không thể là đa nghĩa vì hữu thể là một ý niệm đơn nhất có thể quy tụ mọi hữu thể. Vậy ý niệm hữu thể phải là loại suy, và loại suy tỉ lệ đích thực, vì hai lý do : – Vì mọi vật thể đều có tương quan tương tự với sự hữu, nên có caí gì chung với nhau. – Vì tỉ lệ sự hữu của các vật khác nhau. Thiên Chúa có sự hữu cách khác, tuỳ thể và bản thể có sự hữu cách khác. 4. Hữu thể hiện có và hữu thể khả hữu a. Hữu thể hiện có (actuel) = hữu thể được hiện thể hoá, được khẳng định trong hai loại : Phán đoán bất tất, nghĩa là liên quan tới những sự việc cá biệt, cụ thể như : cái đèn này sáng, anh A hát hay, con mèo ấy bắt chuột giỏi. – Phán đoán liên quan tới Thiên Chúa là hữu thể mà bản chất là hiện hữu. Loại phán đoán bất tất chỉ công bố những sự kiện đặc thù riêng biệt, không tất yếu; bởi đó tự nó không có tính khoa học. Loại sau chỉ có thể khẳng định tính hiện hữu trọn vẹn của Thiên Chúa mà thôi vì nơi Người bản chất và hiện hữu đồng nhất với nhau, không có sự phân biệt đích thực nơi những hữu thể hữu hạn. Ngoài hai trường hợp nói trên, nghĩa là trong tất cả các phán đoán tổng quát, như : con gà đẻ trứng, lửa đốt cháy, người là một con vật có lý trí, bao giờ chúng ta cũng nói tới hữu thể khả hữu. b. Khách thể siêu hình Như vừa nói trên, hữu thể có thể hiện có và cũng có thể chỉ khả hữu mà thôi. Các yếu tính mà trí khôn ta trừu xuất từ những cá thể cụ thể, gọi là yếu tính khách thể siêu hình học, hay là bản thể đệ nhị, các yếu tính đó có trong những trí khôn quan niệm chúng, như một cái gì có thể được hiện thể hoá, nghĩa là có thể được đưa vào hiện thực. Chúng là những khả hữu thể. 5. Hữu thể trí thuộc (être de raison) những đối tượng của tư tưởng chỉ có thể hiện hữu trong trí khôn mà thôi, chẳng hạn các hữu thể luận lý học. Có hai loại hữu thể luận lý học : – Những phủ định và những khiếm khuyết (privations) là cái thiếu đáng lẽ phải có, như khiếm thị, sự ác, hư vô tương đối. – Những mối liên quan (relations). Các đối tượng trên đây của tư tưởng không phải là những sự vật, mà cũng không phải là những yếu tính đúng nghĩa, vì yếu tính đúng nghĩa là khả năng hiện hữu thật sự. Nhưng đàng khác, chúng không phải chỉ là những điều tưởng tượng, nhưng hư cấu thuần tuý bởi vì chúng có một nền tảng trong thực tại, nghĩa là được xây dựng với những yếu tố rút ra từ thực tại. Có những hữu thể trí thuộc hoàn toàn là tưởng tượng không có cơ sở trong thực tại, ví dụ : hình tròn bốn cạnh, người ngựa. Chúng không thể hợp thành một ý niệm được. Khái niệm hư vô là một hữu thể trí thuộc, nhưng đây là một khái niệm phủ định, có thể nói là khái niệm âm mà ta có được nhờ phủ định hữu thể đã được biết trước. Tương quan trí thuộc và tương quan hiện thực. Tương quan trí thuộc (relation de raison, esse ad) là mối liên quan ngoại tại của một đối tượng với một đối tượng khác mà nó không lệ thuộc, ví dụ mối liên hệ của Thiên Chúa sáng tạo với vạn vật. Nói chung đó là quan hệ của vật ban phát hiện hữu với sự nhận lãnh hiện hữu. Ngược lại quan hệ của vật nhận hiện hữu với vật ban hiện hữu là quan hệ hiện thực. Các phổ niệm (universaux) có thể được xếp vào loại tương quan trí thuộc vì chúng quy chiếu về một hữu thể có thực và chỉ tồn tại thực sự nhờ sự quy chiếu đó. tải về 89.5 Kb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|