Mavzu: Ekstremizm va terrorizm Reja: Kirish Asosiy qism 1. Ekstremizm, aqidaparastlik va mutaassiblikning mazmun mohiyati. 2. Terrorizm tushunchasi va uning asosiy belgilari. 3. Islom niqobidagi ekstremizmning g‘oyaviy ildizlari. Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar
Kirish Ekstremizm va terrorizm kabi hodisalarning ildizlari uzoq tarixga borib taqalsada, ular hech qachon ijtimoiy barqarorlik va taraqqiyot uchun bugungidek tahdid solmagan. Zero, hozirda ekstremizm va terrorizm global xarakterga ega bo‘lib, dunyoning barcha mamlakatlari hamda mintaqalariga birdek xavf solmoq da. Shunday ekan, uning oldini olish va unga qarshi kurashish insoniyatning istiqboliga daxldor masalaga aylangandi.
Ekstremizm (lotin: «aql bovar qilmas darajada», «haddan oshish») jamiyatda qabul qilingan qonunqoidalarga zid radikal qarashlar va harakatlarni anglatadi. Ularga diniy tus berish esa, ekstremizmga olib keladi.
Diniy ekstremizm – jamiyat uchun an’anaviy bo‘lgan diniy qadriyatlar va aqidalarni rad etish, ularga zid g‘oyalarni aldov va zo‘rlik bilan targ‘ib qilishga asoslangan nazariya va amaliyot ni anglatadi.
Ekstremistik qarashlarni barcha dinlarda, buddizm, xristian lik, islomdagi turli oqimlarda uchratish mumkin. Masalan, mu taxassislar katolik cherkovining erkin fikr yurituvchi, hukmron feodalkatolik cherkovi aqidalarini rad etuvchi kishilar – papa hokimiyati dushmanlarini ta’qib qilish uchun XIII asrda tuzilgan va minglab odamlarning qurbon bo‘lishiga olib kelgan inkvizitsiya faoliyatini ham ekstremizmning o‘ziga xos ko‘rinishi sifatida baholaydilar. Ammo hozirda islom dini niqobi ostidagi diniysi yosiy harakatlar a’zolari tomonidan turli jinoyatlar sodir etilayot gani jamiyat xavfsizligiga jiddiy tahdid solmoqda.
Fundamentalizm – (lotin: «asos») tushunchasining ma’nosi muayyan ijtimoiy hodisaning dastlabki ko‘rinishini anglatadi.
Diniy fundamentalizm – «ma’lum din vujudga kelgan ilk davri ga qaytish va bu yo‘l bilan zamonaning barcha muammolarini hal qilish mumkin», degan fikrni ilgari surish ta’limoti.
«Fundamentalizm» atamasi aslida xristian dini bilan bog‘liq dir. Fundamentalizm iborasi birinchi bor I Jahon urushi arafasida vujudga kelgan protestantizmdagi ortodoksal oqimlarni ifodalash uchun ishlatilgan. Bu oqim 1910yildan keyin shu nom bilan ata la boshlagan.