II C¸C CUéC §ÊU TRANH GIµNH §éC LËP (Tõ THÕ KØ VI §ÕN THÕ KØ X)
1. Kh¸i qu¸t c¸c cuéc ®Êu tranh vò trang tõ thÕ kØ VI ®Õn ®Çu thÕ kØ X
Sö dông b¶ng thèng kª trang 148 (SGK), häc sinh n¾m ®îc nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t nhÊt vÒ c¸c cuéc khëi nghÜa ë giai ®o¹n nµy trªn c¸c mÆt : sè lîng c¸c cuéc khëi nghÜa, n¨m khëi nghÜa, diÔn biÕn chÝnh vµ kÕt qu¶ cña c¸c cuéc khëi nghÜa.
Nªu nhËn xÐt.
2. Cuéc khëi nghÜa Lý BÝ vµ sù thµnh lËp níc V¹n Xu©n
Tr×nh bµy ®îc diÔn biÕn, kÕt qu¶, ý nghÜa cña cuéc khëi nghÜa
Lý BÝ :
DiÔn biÕn : n¨m 542, khëi nghÜa bïng næ.
Cha ®Çy ba th¸ng, nghÜa qu©n ®¸nh chiÕm ®îc ch©u thµnh Long Biªn (B¾c Ninh). C¸c cuéc ph¶n c«ng cña qu©n L¬ng ®Òu bÞ nghÜa qu©n ®¸nh b¹i.
KÕt qu¶ quan träng cña cuéc khëi nghÜa Lý BÝ lµ lËt ®æ ®îc chÝnh quyÒn ®« hé, lªn ng«i vua, thµnh lËp nhµ níc V¹n Xu©n mét nhµ níc ®éc lËp tù chñ.
Cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n L¬ng x©m lîc cña Lý Nam §Õ. Vai trß cña TriÖu Quang Phôc trong cuéc kh¸ng chiÕn nµy.
N¨m 603, nhµ Tuú mang qu©n x©m lîc V¹n Xu©n, Lý PhËt Tæ bÞ b¾t. Nhµ níc V¹n Xu©n kÕt thóc.
3. Nh÷ng cuéc khëi nghÜa tiªu biÓu ë ®Çu thÕ kØ X
Tr×nh bµy ®îc nh÷ng nÐt chÝnh cña mét sè cuéc khëi nghÜa tiªu biÓu ®Çu thÕ kØ XX :
Cuéc khëi nghÜa cña Khóc Thõa Dô :
+ N¨m 905, nh©n sù suy yÕu cña nhµ §êng, Khóc Thõa Dô ®îc nh©n d©n ñng hé, ®¸nh chiÕm Tèng B×nh (Hµ Néi), giµnh quyÒn tù chñ.
+ N¨m 907, Khóc H¹o lªn thay, ®· tiÕn hµnh mét sè c¶i c¸ch vÒ kinh tÕ, hµnh chÝnh nh»m æn ®Þnh t×nh h×nh x· héi.
+ Ph©n tÝch râ ý nghÜa cuéc khëi nghÜa cña Khóc Thõa Dô, ®Æc biÖt lµ nh÷ng c¶i c¸ch cña Khóc H¹o trong toµn bé tiÕn tr×nh khëi nghÜa cña nh©n d©n ta trong thêi B¾c thuéc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho th¾ng lîi cña trËn B¹ch §»ng n¨m 938.
Ng« QuyÒn vµ chiÕn th¾ng B¹ch §»ng n¨m 938 :
+ N¨m 931, D¬ng §×nh NghÖ l·nh ®¹o nh©n d©n ®¸nh b¹i cuéc x©m lîc cña qu©n Nam H¸n, thay hä Khóc n¾m gi÷ chÝnh quyÒn tù chñ. Nhng sau ®ã «ng bÞ KiÒu C«ng TiÔn giÕt h¹i.
+ C«ng TiÔn cho ngêi sang cÇu cøu Nam H¸n. Nh©n c¬ héi ®ã, qu©n Nam H¸n sang x©m lîc níc ta.
+ Ng« QuyÒn ®· dïng kÕ ®ãng cäc trªn s«ng B¹ch §»ng, cho qu©n mai phôc hai bªn bê s«ng vµ nhö qu©n ®Þch vµo trong trËn ®Þa b·i cäc. Víi kÕ s¸ch nµy, Ng« QuyÒn ®· ®¸nh b¹i cuéc x©m lîc cña qu©n Nam H¸n (938) (kÕt hîp sö dông lîc ®å trang 150, SGK).
+ ý nghÜa lÞch sö : chiÕn th¾ng B¹ch §»ng lÞch sö n¨m 938 ®· më ra mét thêi ®¹i míi thêi ®¹i ®éc lËp, tù chñ l©u dµi cña d©n téc.
Chñ ®Ò 6
VIÖT NAM Tõ THÕ KØ X §ÕN THÕ KØ XV
Néi dung 1. QU¸ TR×NH X¢Y DùNG Vµ PH¸T TRIÓN
NHµ N¦íC §éC LËP THèNG NHÊT A. CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG TRONG CH¦¥NG TR×NH
§Æc ®iÓm cña nhµ níc thêi Ng«, §inh – TiÒn Lª vµ thêi Lý, TrÇn, Hå, Lª s¬. Bíc ®Çu so s¸nh ®Ó thÊy ®îc sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nhµ níc phong kiÕn : vÒ tæ chøc bé m¸y nhµ níc, ph¸p luËt, qu©n ®éi, chÝnh s¸ch ®èi néi vµ ®èi ngo¹i.
B. H¦íNG DÉN THùC HIÖN CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG
1. Bíc ®Çu x©y dùng nhµ níc thêi Ng«, §inh TiÒn Lª
Tr×nh bµy kh¸i qu¸t sù h×nh thµnh nhµ níc phong kiÕn thêi Ng«
§inh – TiÒn Lª :
Sau chiÕn th¾ng B¹ch §»ng, n¨m 939 Ng« QuyÒn xng v¬ng, ®ãng ®« ë Cæ Loa, thµnh lËp chÝnh quyÒn míi. §iÒu nµy ®¸nh dÊu thêi k× më ®Çu cña chÕ ®é phong kiÕn ®éc lËp tù chñ.
N¨m 968, §inh Bé LÜnh ®em qu©n dÑp lo¹n vµ thèng nhÊt ®Êt níc. ¤ng lªn ng«i Hoµng ®Õ, ®Æt tªn níc lµ §¹i Cå ViÖt, ®ãng ®« ë Hoa L. Mét nhµ níc qu©n chñ s¬ khai ra ®êi.
TiÕp nèi nhµ §inh, nhµ TiÒn Lª cñng cè h¬n n÷a bé m¸y nhµ níc trung ¬ng. Qu©n ®éi ®îc chÊn chØnh. Quan hÖ ngo¹i giao ®îc chó träng.
MÆc dï chØ lµ nhµ níc qu©n chñ s¬ khai nhng nhµ níc thêi §inh TiÒn Lª ®· ®Æt c¬ së cho viÖc x©y dùng vµ hoµn thiÖn nhµ níc qu©n chñ ë c¸c triÒu ®¹i sau.
2. Nhµ níc §¹i ViÖt thêi Lý, TrÇn, Hå
HiÓu ®îc nhµ níc phong kiÕn ngµy cµng ®îc ph¸t triÓn, hoµn thiÖn qua c¸c thêi Lý, TrÇn, Hå :
Tr¶i qua c¸c triÒu ®¹i Lý (1009 1225), TrÇn (1226 1400), Hå (1400 1407), nÒn ®éc lËp thèng nhÊt cña ®Êt níc ngµy cµng ®îc cñng cè. §ång thêi, nhµ níc phong kiÕn còng tõng bíc ®îc x©y dùng cã hÖ thèng vµ quy cñ.
N¨m 1010, vua Lý Th¸i Tæ dêi ®« tõ Hoa L vÒ Th¨ng Long. Kinh ®« Th¨ng Long b¾t ®Çu ®îc x©y dùng. N¨m 1054, nhµ Lý ®æi quèc hiÖu lµ §¹i Cå ViÖt.
ChÝnh quyÒn trung ¬ng tõng bíc ®îc tæ chøc hoµn chØnh.
ChÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng còng ®îc c¸c vua Lý, TrÇn chó ý
x©y dùng.
Qu©n ®éi ®îc tæ chøc ngµy mét quy cñ.
N¨m 1042, nhµ Lý ban hµnh bé H×nh th bé luËt thµnh v¨n ®Çu tiªn cña níc ta ra ®êi. Thêi TrÇn cã bé H×nh luËt.
Gi¸o dôc, thi cö dÇn dÇn cã vai trß quan träng trong viÖc ®µo t¹o quan l¹i cho ®Êt níc.
Cuèi thÕ kØ XIV, x· héi §¹i ViÖt khñng ho¶ng. TÓ tíng Hå Quý Ly ®· tiÕn hµnh mét cuéc c¶i c¸ch lín vµ thµnh lËp nhµ Hå.
VÏ s¬ ®å tæ chøc bé m¸y nhµ níc thêi §inh TiÒn Lª vµ Lý, TrÇn ®Ó dÔ theo dâi c¸c sù kiÖn chñ yÕu.
So s¸nh ®Ó thÊy ®îc bíc ph¸t triÓn cña tæ chøc nhµ níc ë giai ®o¹n sau. Ph©n tÝch ý nghÜa cña viÖc ra ®êi bé luËt thµnh v¨n ®Çu tiªn cña níc ta.
3. §oµn kÕt d©n téc. ChÝnh s¸ch ngo¹i giao
HiÓu ®îc chÝnh s¸ch ®oµn kÕt d©n téc vµ ngo¹i giao cña c¸c triÒu ®¹i §inh TiÒn Lª, Lý, TrÇn :
§¹i ViÖt lµ mét quèc gia ®a d©n téc. V× vËy, ®éc lËp tù chñ ph¶i lu«n ®i liÒn víi thèng nhÊt quèc gia.
C¸c triÒu ®¹i §inh TiÒn Lª, Lý, TrÇn ®· sím ý thøc ®îc ®iÒu ®ã. ChÝnh s¸ch "Nhu viÔn" cña nhµ níc §inh TiÒn Lª, Lý, TrÇn ®èi víi c¸c vïng d©n téc Ýt ngêi miÒn nói lµ nh»m cñng cè khèi ®oµn kÕt d©n téc, thèng nhÊt ®Êt níc.
§èi víi c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn ph¬ng B¾c vµ c¸c níc l¸ng giÒng phÝa Nam, c¸c nhµ níc phong kiÕn cña §¹i ViÖt còng lu«n gi÷ th¸i ®é hoµ h¶o, mÒm dÎo, nhng vÉn ®¶m b¶o gi÷ v÷ng t thÕ cña mét níc ®éc lËp, b¶o vÖ v÷ng ch¾c biªn c¬ng.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: | 
