TröÔØng ñAÏi hoïc sö phaïm kyõ thuaät tp. Hoà chí minh khoa cô khí cheá taïo maùy boä moân coâng ngheä cheá taïo maùY

Döïa treân chuoãi kích thöôùc ñaõ thaønh laäp, ta giaûi chuoãi kích thöôùc vaø xaùc ñònh ñöôïc 
kích thöôùc caàn tính sai soá chuaån: L= f( x
1, 
x
2
, …., x
n
; a
1
, a
2
, …, a
n
) 
Keát quaû sai soá chuaån ñöôïc tính:
( )
i
n
i
i
L
c
x
x
f Δ
∂
∂
=
∑
=1
ε
Hay sai soá chuaån cuûa kích thöôùc L chính laø:
∑
=
=
n
i
i
L
c
x
1
)
(
δ
ε
Trong ñoù: δx
i
– laø dung sai cuûa caùc khaâu bieán ñoäng trong chuoãi.
b) Ví duï tính sai soá chuaån 
Trong tröôøng hôïp gia coâng raõnh then 
treân chi tieát truïc coù ñöôøng kính D
δ
D
ñöôïc 
gaù treân khoái V daøi coù goùc V laø α
0
, haõy tính 
sai soá chuaån khi thöïc hieän kích thöôùc H
1 -
hoaëc H
2
hoaëc H
3
(hình 6.21). 
∗
Tính sai soá chuaån khi thöïc hieän H
1
: 
( )
1
H
c
ε
Sô ñoà chuoãi kích thöôùc thöïc hieän nhö 
sau: (hình 6.22) 
Hình 6.21 
Sô ñoà ñònh vò gia coâng raõnh then 
H
1 
α
D
δ
D
H
2 
H
3 
-161-
Chuaån ñònh vò 
Goác kích thöôùc 
D
δ
D
O
M
K
I
J
N
Maët gia coâng 
Chuaån ñieàu chænh 
Hình 6.22 
Sô ñoà chuoãi kích thöôùc hình thaønh 
H
1 
H
1 
A
1 
X
1 
X
2 
Ta coù: A
1
– X
1
+ X
2
– H
1
= 0 
H
1
= A
1
– X
1
+ X
2
Trong ñoù: 
X
1 
= OJ – OM = OI – IJ – OM 

X
1
= 
2
/
sin
2
α
D
- IJ - 
2
/
sin
2
α
⋅
D
X
2
= MN = ON – OM 
= 
2
/
sin
2
2
α
⋅
−
D
D
Suy ra: H
1
= A
1
– 
2
/
sin
2
α
D
+ IJ + 
2
/
sin
2
α
⋅
D
+ 
2
/
sin
2
2
α
⋅
−
D
D
= 
= A
1
– 
2
/
sin
2
α
D
+ IJ + 
2
D
Keát quaû sai soá chuaån khi thöïc hieän H
1
:
( )
1
H
c
ε
= 
)
2
/
sin
1
1
(
2
α
δ
−
D
∗
Tính sai soá chuaån khi thöïc hieän H
2
: 
( )
2
H
c
ε
Sô ñoà chuoãi kích thöôùc thöïc hieän nhö sau: (hình 6.23) 
Chuaån ñònh vò 
D
δ
D
O
M
K
I
J
N
Hình 6.23 
Sô ñoà chuoãi kích thöôùc hình thaønh 
H
2 
H
2 
A
1 
Y
1 
Y
2 
J
Goác kích thöôùc 
Maët gia coâng 
Chuaån ñieàu chænh
Ta coù: A
1
– Y
1
- Y
2
– H
2
= 0 
H
2
= A
1
– Y
1
- Y
2
Trong ñoù: 
Y
1
= OJ – OM = OI – IJ – OM 
= 
2
/
sin
2
α
D
-IJ - 
2
/
sin
2
α
⋅
D
Y
2
= OM = 
2
/
sin
2
α
⋅
D
Suy ra:
-162-

H
2
= A
1
– 
2
/
sin
2
α
D
+ IJ + 
2
/
sin
2
α
⋅
D
2
/
sin
2
α
⋅
−
D
= A
1
– 
2
/
sin
2
α
D
+ IJ
Keát quaû sai soá chuaån khi thöïc hieän H
2
:
(
)
2
H
c
ε
= 
2
/
sin
2
α
δ
D
−
= 
2
/
sin
2
α
δ
D
∗
Tính sai soá chuaån khi thöïc hieän H
3
: 
( )
3
H
c
ε
Sô ñoà chuoãi kích thöôùc thöïc hieän nhö sau: (hình 6.24) 
-163-
Ta coù: A
1
– Z
1
- Z
2
+ H
3
= 0 
Hình 6.24 
Sô ñoà chuoãi kích thöôùc hình thaønh 
H
3 
H
3
A
1 
Z
1 
Z
2 
J
Chuaån ñònh vò 
D
δ
D
O
M
K
I
J
N
Goác kích thöôùc 
Maët gia coâng
Chuaån ñieàu chænh 
H
3
= A
1
– Z
1
- Z
2
Trong ñoù: 
Z
1
= OJ – OM = OI – IJ – OM 
= 
2
/
sin
2
α
D
-IJ - 
2
/
sin
2
α
⋅
D
Z
2
= OM + 
2
D
= 
2
/
sin
2
α
⋅
D
+ 
2
D
Suy ra:
H
3
= A
1
– 
2
/
sin
2
α
D
+ IJ + 
2
/
sin
2
α
⋅
D
2
/
sin
2
α
⋅
−
D
- 
2
D
= A
1
– 
2
/
sin
2
α
D
+ IJ - 
2
D
Keát quaû sai soá chuaån khi thöïc hieän H
3
:
( )
3
H
c
ε
= 
2
2
/
sin
2
D
D
δ
α
δ
−
−
= 
)
2
/
sin
1
1
(
2
)}
2
/
sin
1
1
(
2
{
α
δ
α
δ
+
=
+
−
D
D

6.5 Höôùng daãn caùch choïn chuaån
Coâng vieäc choïn chuaån coù yù nghóa khaù quan troïng. Muïc ñích cuûa vieäc choïn chuaån laø 
ñaûm baûo ñöôïc 2 yeâu caàu sau ñaây: 
- 
Chaát löôïng cuûa chi tieát trong quaù trình gia coâng; 
- 
Baûo ñaûm naêng suaát vaø giaûm giaù thaønh. 
Khi tieán haønh choïn chuaån ta phaân ra 2 tröôøng hôïp choïn chuaån thoâ vaø chuaån tinh. 
6.5.1 Choïn chuaån thoâ 
Chuaån thoâ duøng ñeå gaù ñaët chi tieát gia coâng laàn thöù nhaát trong quaù trình gia coâng. Vieäc 
choïn chuaån thoâ coù yù nghóa quyeát ñònh ñoái vôùi qui trình coâng ngheä, noù aûnh höôûng ñeán nhöõng 
nguyeân coâng sau vaø ñeán ñoä chính xaùc gia coâng cuûa chi tieát. Caàn ñaûm baûo 2 yeâu caàu sau khi 
choïn chuaån thoâ: 
- Phaân phoái ñuû löôïng dö cho caùc beà maët gia coâng; 
- Ñaûm baûo ñoä chính xaùc caàn thieát veà vò trí töông quan giöõa caùc beà maët khoâng gia coâng 
vôùi nhöõng maët saép gia coâng. 
-164-
Chaúng haïn, khi gia coâng maët A, B vaø loã O 
cuûa moät chi tieát hoäp baèng phoâi ñuùc (hình 6.25), 
ta chia ra hai tröôøng hôïp sau ñaây: 
- Tröôøng hôïp ñuùc ñaëc, ta coù theå laáy maët A 
laøm chuaån thoâ ñeå gia coâng loã, roài laïi laáy loã laøm 
chuaån ñeå gia coâng maët A vaø laáy A laøm chuaån ñeå 
gia coâng maët B. 
- Tröôøng hôïp loã ñuùc roãng thì phaûi laáy maët 
loã laøm chuaån ñeå gia coâng maët A, roài laáy maët A 
laøm chuaån ñeå gia coâng loã vaø maët B. Laøm nhö vaäy môùi ñaûm baûo löôïng dö ñoàng ñeàu khi gia 
coâng loã.
a 
b 
A
B
O
Hình 6.25 
Ví duï veà caùch choïn chuaån thoâ
Döïa vaøo yeâu caàu treân, kinh nghieäm ñöa ra 5 ñieåm caàn tuaân thuû khi choïn chuaån thoâ 
nhö sau: 
1. Neáu chi tieát gia coâng coù moät beà maët seõ khoâng gia coâng thì neân laáy beà maët ñoù laøm 
chuaån thoâ, nhö vaäy seõ laøm cho söï thay ñoåi vò trí töông quan giöõa beà maët gia coâng vaø beà maët 
khoâng gia coâng laø nhoû nhaát. 
Ví duï: khi gia coâng Piston baèng gang ñuùc trong khuoân caùt, ta choïn chuaån thoâ laø maët 
trong (khoâng gia coâng) ñeå gia coâng maët ngoaøi. Nhö vaäy seõ ñaûm baûo thaønh Piston coù beà daøy 
ñeàu ñaën (hình 6.26a). 
2. Neáu coù moät soá beà maët khoâng gia coâng thì neân choïn beà maët khoâng gia coâng naøo coù 
yeâu caàu chính xaùc veà vò trí töông quan cao nhaát ñoái vôùi caùc beà maët gia coâng laøm chuaån thoâ. 

 -165-
Ví duï : Khi gia coâng loã bieân, neân laáy maët A vaø B laøm chuaån thoâ ñeå coù ñeå ñaûm baûo loã 
coù beà daøy ñeàu ñaën vì yeâu caàu ñoä ñoàng taâm giöõa loã vôùi maët A vaø B quan troïng hôn giöõa loã 
vôùi maët C cuõng khoâng gia coâng (hình 6.26b). 
3. Neáu taát caû beà maët cuûa chi tieát ñeàu phaûi gia coâng thì choïn moät maët naøo ñoù coù löôïng 
dö yeâu caàu ñeàu, nhoû nhaát laøm chuaån thoâ. 
4. Beà maët choïn laøm chuaån thoâ neân 
töông ñoái baèng phaúng, khoâng coù meùp reøn 
daäp (bavia), ñaäu roùt, ñaäu ngoùt hoaëc quaù 
ghoà gheà. 
5. Chuaån thoâ chæ neân duøng moät laàn 
trong quaù trình coâng ngheä gia coâng. Ví duï 
ôû hình 6.27, duøng maët 2 ñeå laøm chuaån gia 
coâng maët 3, roài laïi duøng maët 2 laøm chuaån 
ñeå gia coâng maët 1 thì khoù ñaûm baûo ñoä 
ñoàng taâm giöõa hai beà maët 1 vaø 3. 

tải về 7.35 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn: