7 |
T h a y L ờ i T ự a
Khi đọc truyện Kiều, ta không nên ngại về từ ngữ và điển tích. Các
bản truyện Kiều đều có chú giải. Có tài liệu là ta có thể hiểu được hết
các điển tích và từ cổ. Điều quan trọng là chúng ta đọc với tâm trạng
quán chiếu, tìm thấy tâm lý của tác giả và tìm thấy lòng mình.
Làng Mai khóa tu mùa Xuân 1992
8 |
C h ư ơ n g 0 1 : H à n h T r a n g
Chương 01: Hành Trang
Chữ Tài, Chữ Mệnh, Chữ Tâm
Trăm năm trong cõi người ta
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.
Trải qua một cuộc bể dâu
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng.
Lạ gì bỉ sắc tư phong
Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen.
Bắt đầu truyện Kiều, tác giả nêu lên tư tưởng tài mệnh tương đố, tài
năng và số mệnh đố kỵ nhau. Cố nhiên, qua truyện Kiều, ta có thể
thấy tác giả là một thi sĩ đại tài. Nguyễn Du nói tới kinh nghiệm trực
tiếp của mình chứ không phải nói tới một sự thực ở ngoài.
Những người có tài và có sắc được thi sĩ cho đứng về phía màu hồng.
Màu hồng kỵ với màu xanh, đại diện cho ông trời, tạo hóa. Ông trời
sẽ đi theo 'đánh ghen', đày đọa những người có tài, có sắc bằng cách
phó cho họ một số phận trớ trêu. 'Má hồng' không phải chỉ là đàn bà.
Ðàn ông có tài sắc thì cũng là một thứ 'má hồng', bị số phận làm cho
điêu đứng. Ðó là quan niệm của Nguyễn Du.
Kết thúc truyện Kiều, câu 3247, cụ Nguyễn Du trở lại ý niệm về tài và
mệnh. Cụ trình bày quan niệm luân lý của mình như sau:
Có tài mà cậy chi tài
Chữ tài liền với chữ tai một vần.
Ðã mang lấy nghiệp vào thân
Cũng đừng trách lẫn trời gần trời xa
Thiện căn ở tại lòng ta
Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài.
Cụ khuyên chúng ta không nên cậy vào tài mình. Bởi vì khi có tài mà
không có đức, không tu, không biết giấu tài của mình đi mà cứ khoe
khoang, hợm hỉnh, cho mình là giỏi, thì tai nạn sẽ đến với mình và
mình sẽ đau khổ rất nhiều. 'chữ tài liền với chữ tai một vần' là một
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |