Tcvn tiªu chuÈn viÖt nam tcvn iso 9000: 2000 HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng

Mét qu¸ tr×nh (3.4.1) ®¬n nhÊt, gåm mét tËp hîp c¸c ho¹t ®éng cã phèi hîp vµ ®­îc kiÓm so¸t, cã thêi h¹n b¾t ®Çu vµ kÕt thóc, ®­îc tiÕn hµnh ®Ó ®¹t ®­îc mét môc tiªu phï hîp víi c¸c yªu cÇu (3.1.2) qui ®Þnh, bao gåm c¶ c¸c rµng buéc vÒ thêi gian, chi phÝ vµ nguån lùc

Chó thÝch 1 - Mét dù ¸n riªng lÎ cã thÓ lµ mét phÇn cña mét c¬ cÊu dù ¸n lín h¬n.

Chó thÝch 2 - Trong mét sè dù ¸n, c¸c môc tiªu ®­îc chØnh lý l¹i vµ c¸c ®Æc tÝnh (3.5.1) cña mét s¶n phÈm ®­îc x¸c ®Þnh dÇn khi tiÕn hµnh dù ¸n.

Chó thÝch 3 - KÕt qu¶ cña mét dù ¸n cã thÓ lµ mét hay mét sè ®¬n vÞ s¶n phÈm (3.4.2)

Chó thÝch 4 - Chñ yÕu dùa vµo ISO 10006:1997

TËp hîp c¸c qu¸ tr×nh (3.4.1) chuyÓn c¸c yªu cÇu (3.1.2) thµnh c¸c ®Æc tÝnh (3.5.1) qui ®Þnh vµ thµnh c¸c qui ®Þnh kü thuËt (3.7.3) cña s¶n phÈm (3.4.2), qu¸ tr×nh (3.4.1) hay hÖ thèng

(3.2.1)

Chó thÝch 1 - ThuËt ng÷ “thiÕt kÕ” vµ “ph¸t triÓn” ®«i khi ®­îc sö dông ®ång nghÜa vµ ®Ó x¸c ®Þnh c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh thiÕt kÕ vµ ph¸t triÓn.

C¸ch thøc cô thÓ ®Ó tiÕn hµnh mét ho¹t ®éng hay qu¸ tr×nh(3.4.1)

Chó thÝch 1 - Thñ tôc cã thÓ d­íi d¹ng tµi liÖu hay kh«ng

Chó thÝch 2 - Khi mét thñ tôc ®­îc lËp thµnh v¨n b¶n, th­êng sö dông thuËt ng÷ “ thñ tôc thµnh v¨n” hay “thñ tôc d¹ng tµi liÖu”. Tµi liÖu ( 3.7.2) chøa mét thñ tôc cã thÓ gäi lµ mét “tµi liÖu vÒ thñ tôc”

§Æc tr­ng ®Ó ph©n biÖt

Chó thÝch 1 - Mét ®Æc tÝnh cã thÓ vèn cã hay ®­îc g¸n thªm.

Chó thÝch 2 - Mét ®Æc tÝnh cã thÓ ®Þnh tÝnh hay ®Þnh l­îng.

Chó thÝch 3 - Cã nhiÒu lo¹i ®Æc tÝnh kh¸c nhau, vÝ dô nh­:

• 
  vËt lý (vÝ dô: ®Æc tÝnh c¬, ®iÖn, ho¸, sinh);
  
• 
  c¶m quan (vÝ dô c¸c ®Æc tÝnh liªn quan ®Õn ngöi, sê mã, nÕm, nh×n, nghe);
  
• 
  hµnh vi (vÝ dô: nh· nhÆn, trung thùc, ch©n thËt);
  
• 
  thêi gian (vÝ dô: ®óng lóc, tin cËy, s½n cã);
  
• 
  ergonomic (vÝ dô: ®Æc tr­ng t©m lý, hay liªn quan ®Õn an toµn cña con ng­êi);
  
• 
  chøc n¨ng (vÝ dô: tèc ®é tèi ®a cña m¸y bay).
  

Chó thÝch 1 - Vèn cã nghÜa lµ tån t¹i d­íi d¹ng nµo ®ã, ®Æc biÖt lµ ®Æc tÝnh l©u bÒn.

Chó thÝch 2 - Mét ®Æc tÝnh g¸n cho s¶n phÈm, qu¸ tr×nh hay hÖ thèng (vÝ dô nh­ gi¸ c¶ cña s¶n phÈm, chñ së h÷u cña s¶n phÈm ) kh«ng ph¶i lµ ®Æc tÝnh chÊt l­îng cña s¶n phÈm, qu¸ tr×nh hay hÖ thèng ®ã.

3.5.3 TÝnh ®¸ng tin cËy

ThuËt ng÷ sö dông ®Ó m« t¶ tÝnh n¨ng s½n cã vµ c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng: tÝnh tin cËy, tÝnh b¶o tr×, tÝnh hç trî b¶o tr×.

Chó thÝch - TÝnh ®¸ng tin cËy ®­îc sö dông chØ ®Ó m« t¶ chung b»ng c¸c thuËt ng÷ kh«ng ®Þnh l­îng.

3.5.4 Kh¶ n¨ng x¸c ®Þnh nguån gèc

Kh¶ n¨ng ®Ó truy t×m vÒ lÞch sö, sù ¸p dông hay vÞ trÝ cña ®èi t­îng ®­îc xÐt

Chó thÝch 1 - Khi xem xÐt s¶n phÈm (3.4.2), kh¶ n¨ng x¸c ®Þnh nguån gèc cã thÓ liªn quan ®Õn

• 
  nguån gèc cña vËt liÖu hay chi tiÕt, bé phËn
  
• 
  lÞch sö qu¸ tr×nh chÕ t¹o, vµ
  
• 
  viÖc ph©n phèi vµ vÞ trÝ cña s¶n phÈm sau khi giao.
  

Sù ®¸p øng mét yªu cÇu (3.1.2)

Chó thÝch 1 - §Þnh nghÜa nµy nhÊt qu¸n víi ISO/IEC Guide 2 nh­ng kh¸c vÒ cÊu tróc c©u ®Ó hîp víi c¸c kh¸i niÖm cña TCVN/ISO 9000.

Chó thÝch 2 - Trong tiÕng Anh, thuËt ng÷ “comformance” còng ®­îc hiÓu lµ sù phï hîp.

Sù kh«ng ®¸p øng mét yªu cÇu (3.1.2)

Sù kh«ng thùc hiÖn mét yªu cÇu (3.1.2) liªn quan ®Õn viÖc sö dông ®Þnh nh»m tíi hay ®· qui ®Þnh.

Chó thÝch 1 - ViÖc ph©n biÖt kh¸i niÖm sai lçi víi kh«ng phï hîp (3.6.2) lµ quan träng v× hµm ý luËt lÖ, ®Æc biÖt lµ nh÷ng vÊn ®Ò g¾n víi tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña s¶n phÈm. Bëi vËy, khi dïng ®Õn thuËt ng÷ “sai lçi” cÇn hÕt søc cÈn thËn.

Chó thÝch 2 - ViÖc sö dông ®Þnh nh»m tíi nh­ kh¸ch hµng (3.3.5) nh»m tíi, cã thÓ bÞ ¶nh h­ëng do b¶n chÊt cña th«ng tin, vÝ dô nh­ c¸c chØ dÉn thao t¸c hay b¶o tr× do ng­êi cung cÊp (3.3.6) ®­a.

Hµnh ®éng ®­îc tiÕn hµnh ®Ó lo¹i bá nguyªn nh©n cña sù kh«ng phï hîp (3.6.2) tiÒm tµng hay c¸c t×nh tr¹ng kh«ng mong muèn tiÒm tµng kh¸c.

Chó thÝch 1 - Cã thÓ cã nhiÒu nguyªn nh©n ®èi víi mét sù kh«ng phï hîp tiÒm tµng.

Chó thÝch 2 - Hµnh ®éng kh¾c phôc ®­îc tiÕn hµnh ®Ó ng¨n ng­a t¸i diÔn ®Ó ng¨n ngõa sù x¶y ra, trong khi hµnh ®éng kh¾c phôc (3.6.5) ®­îc tiÕn hµnh ®Ó ng¨n ngõa sù t¸i diÔn.

Hµnh ®éng ®­îc tiÕn hµnh ®Ó lo¹i bá nguyªn nh©n cña sù kh«ng phï hîp (3.6.2) ®· ®­îc ph¸t hiÖn hay c¸c t×nh tr¹ng kh«ng mong muèn kh¸c.

Chó thÝch 1 - Cã thÓ cã nhiÒu nguyªn nh©n ®èi víi mét sù kh«ng phï hîp.

Chó thÝch 2 - Hµnh ®éng phßng ngõa ®­îc tiÕn hµnh ®Ó ng¨n ngõa sù x¶y ra, trong khi hµnh ®éng phßng ngõa ( 3.6.4) ®­îc tiÕn hµnh ®Ó ng¨n ngõa sù x¶y ra.

Chó thÝch 3 - Gi÷a sù kh¾c phôc ( 3.6.6) vµ hµnh ®éng kh¾c phôc cã sù kh¸c nhau.

3.6.6 Sù kh¾c phôc

Hµnh ®éng ®­îc tiÕn hµnh ®Ó lo¹i bá sù kh«ng phï hîp (3.6.2) ®· ®­îc ph¸t hiÖn.

Chó thÝch 1 - Mét sù kh¾c phôc cã thÓ g¾n víi hµnh ®éng kh¾c phôc (3.6.5).

Chó thÝch 2 - Mét sù kh¾c phôc vÝ dô cã thÓ lµ lµm l¹i (3.6.11) hay h¹ cÊp (3.6.8)

Hµnh ®éng ®­îc tiÕn hµnh ®èi víi s¶n phÈm (3.4.2) kh«ng phï hîp ®Ó lµm cho nã phï hîp víi c¸c yªu cÇu (3.1.2)

Chó thÝch - Kh«ng nh­ lµm l¹i, söa ch÷a (3.6.9) cã thÓ t¸c ®éng tíi hay thay thÕ c¸c bé phËn cña s¶n phÈm kh«ng phï hîp.

3.6.8 H¹ cÊp

Thay ®æi cÊp (3.1.3) cña s¶n phÈm (3.4.2) kh«ng phï hîp ®Ó lµm cho nã phï hîp víi c¸c yªu cÇu (3.1.2) kh¸c víi yªu cÇu ban ®Çu.

Hµnh ®éng ®­îc tiÕn hµnh ®èi víi s¶n phÈm (3.4.2) kh«ng phï hîp ®Ó lµm cho s¶n phÈm ®ã chÊp nhËn ®­îc víi viÖc sö dông ®· ®Þnh.

Chó thÝch 1 - Söa ch÷a bao gåm c¶ hµnh ®éng chØnh söa s¶n phÈm kh«ng phï hîp tr­íc ®©y ®Ó kh«i phôc nã cho sö dông, vÝ dô, mét phÇn c«ng viÖc b¶o tr×.

Chó thÝch 2 - Kh«ng nh­ lµm l¹i (3.6.7), söa ch÷a cã thÓ t¸c ®éng tíi hay thay thÕ cho c¸c bé phËn cña s¶n phÈm kh«ng phï hîp.

Hµnh ®éng ®­îc tiÕn hµnh ®èi víi s¶n phÈm (3.4.2) kh«ng phï hîp ®Ó lo¹i bá s¶n phÈm ®ã khái viÖc sö dông ®· ®Þnh ban ®Çu.

VÝ dô: T¸i chÕ, hay huû bá

Chó thÝch - Trong t×nh huèng dÞch vô kh«ng phï hîp, viÖc sö dông bÞ lo¹i bá b»ng c¸ch chÊm døt dÞch vô.

Sù cho phÐp sö dông hay th«ng qua mét s¶n phÈm (3.4.2) kh«ng phï hîp víi c¸c yªu cÇu

(3.1.2) qui ®Þnh.

Chó thÝch - Nh©n nh­îng th­êng giíi h¹n ë giai ®o¹n giao s¶n phÈm cã c¸c ®Æc tÝnh (3.5.1) kh«ng phï hîp n»m trong giíi h¹n qui ®Þnh ®èi víi mét thêi gian tho¶ thuËn hoÆc ®èi víi mét ®èi t­îng s¶n phÈm ®ã.

Sù cho phÐp lÖch khái c¸c yªu cÇu (3.1.2) qui ®Þnh ban ®Çu cña mét s¶n phÈm (3.4.2) tr­íc khi thùc hiÖn.

Chó thÝch - §é lÖch cho phÐp th­êng ¸p dông ®èi víi mét l­îng giíi h¹n s¶n phÈm hay trong mét kho¶ng thêi gian, vµ ®èi víi viÖc sö dông cô thÓ.

3.6.13 Th«ng qua

Sù cho phÐp chuyÓn sang giai ®o¹n sau cña mét qu¸ tr×nh (3.4.1)

Chó thÝch - Trong tiÕng Anh, trong lÜnh vùc phÇn mÒm m¸y tÝnh, thuËt ng÷ th«ng qua (release) th­êng ®­îc sö dông ®Ó chØ chÝnh mét phiªn b¶n phÇn mÒm.

3.7 ThuËt ng÷ liªn quan ®Õn hÖ thèng tµi liÖu

3.7.1 Th«ng tin

D÷ liÖu cã ý nghÜa

VÝ dô: Hå s¬ ( 3.7.6), qui ®Þnh ( 3.7.3), tµi liÖu vÒ thñ tôc, b¶n vÏ, b¸o c¸o, tiªu chuÈn.

Chó thÝch 1 - Ph­¬ng tiÖn cã thÓ lµ giÊy, ®Üa tõ, ®Üa ®iÖn tö hoÆc quang, ¶nh hay mÉu gèc hoÆc tæ hîp c¸c d¹ng trªn.

Chó thÝch 2 - Mét tËp hîp c¸c tµi liÖu, vÝ dô nh­ c¸c qui ®Þnh vµ hå s¬, th­êng ®­îc gäi lµ “hÖ thèng tµi liÖu”.

Chó thÝch 3 - Mét sè yªu cÇu (3.1.2) (vÝ dô nh­ yªu cÇu ph¶i dÔ ®äc) liªn quan ®Õn mäi tµi liÖu, tuy nhiªn cã thÓ cã nh÷ng yªu cÇu kh¸c nhau cho c¸c qui ®Þnh (vÝ dô yªu cÇu kiÓm so¸t viÖc söa ®æi) vµ hå s¬ (vÝ dô yªu cÇu cÇn ®­îc xö lý).

3.7.3 Qui ®Þnh

Tµi liÖu (3.7.2) Ên ®Þnh c¸c yªu cÇu (3.1.2)

Chó thÝch - Mét qui ®Þnh cã thÓ liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng (vÝ dô nh­ tµi liÖu vÒ thñ tôc, qui ®Þnh cho qu¸ tr×nh vµ qui ®Þnh thö nghiÖm), hay s¶n phÈm ( 3.4.2) (vÝ dô nh­ qui ®Þnh cho s¶n phÈm, qui ®Þnh vÒ tÝnh n¨ng sö dông vµ c¸c b¶n vÏ).

Chó thÝch - Sæ tay chÊt l­îng cã thÓ kh¸c nhau vÒ chi tiÕt vµ khu«n khæ (format) ®Ó thÝch hîp víi qui m« vµ sù phøc t¹p cña mçi tæ chøc.

Chó thÝch 1 - C¸c thñ tôc nµy th­êng bao gåm thñ tôc ®Ò cËp ®Õn c¸c qu¸ tr×nh qu¶n lý chÊt l­îng vµ qu¸ tr×nh t¹o s¶n phÈm.

Chó thÝch 2 - Mét kÕ ho¹ch chÊt l­îng th­êng viÖn dÉn ®Õn sæ tay chÊt l­îng (3.7.4) hay tíi c¸c tµi liÖu vÒ thñ tôc.

Chó thÝch 3 - Mét kÕ ho¹ch chÊt l­îng th­êng lµ mét trong nh÷ng kÕt qu¶ cña ho¹ch ®Þnh chÊt l­îng (3.2.9)

Tµi liÖu c«ng bè c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®­îc hay cung cÊp b»ng chøng vÒ c¸c ho¹t ®éng ®­îc thùc hiÖn.

Chó thÝch 1 - Hå s¬ chÊt l­îng cã thÓ ®­îc sö dông ®Ó lËp tµi liÖu vÒ viÖc x¸c ®Þnh nguån gèc (3.5.4) vµ ®Ó cung cÊp b»ng chøng vÒ kiÓm tra x¸c nhËn (3.8.4), vÒ hµnh ®éng phßng ngõa (3.6.4) vµ hµnh ®éng kh¾c phôc (3.6.5).

Chó thÝch 2 - Hå s¬ th­êng kh«ng thuéc diÖn kiÓm so¸t viÖc söa ®æi

D÷ liÖu minh chøng sù tån t¹i hay sù thùc cña mét ®iÒu nµo ®ã

Chó thÝch - B»ng chøng kh¸ch quan cã thÓ nhËn ®­îc th«ng qua quan tr¾c, ®o l­êng, thö nghiÖm (3.8.3), hay c¸c ph­¬ng tiÖn kh¸c.

3.8.2 KiÓm tra

ViÖc ®¸nh gi¸ sù phï hîp b»ng c¸ch quan tr¾c vµ xÐt ®o¸n kÌm theo b»ng phÐp ®o, thö nghiÖm hay ®Þnh cì tÝch hîp

[ISO/IEC Guide 2]

3.8.3 Thö nghiÖm

ViÖc x¸c ®Þnh mét hay nhiÒu ®Æc tÝnh (3.5.1) theo mét thñ tôc (3.4.5)

Sù kh¼ng ®Þnh, th«ng qua viÖc cung cÊp b»ng chøng kh¸ch quan (3.8.1) r»ng c¸c yªu cÇu (3.1.2) qui ®Þnh ®· ®­îc thùc hiÖn.

Chó thÝch 1 - ThuËt ng÷ “®­îc kiÓm tra x¸c nhËn” ®­îc sö dông cho mét t×nh tr¹ng t­¬ng øng.

Chó thÝch 2 - ViÖc kiÓm tra x¸c nhËn cã thÓ bao gåm c¸c ho¹t ®éng nh­:

• 
  TÝnh to¸n theo ph­¬ng ph¸p kh¸c;
  
• 
  So s¸nh mét qui ®Þnh (3.7.3 ) thiÕt kÕ t­¬ng tù ®· ®­îc x¸c minh.
  
• 
  TiÕn hµnh thö nghiÖm (3.8.3 ) vµ chøng minh; vµ
  
• 
  Xem xÐt tµi liÖu tr­íc khi ban hµnh.
  

Sù kh¼ng ®Þnh, th«ng qua viÖc cung cÊp b»ng chøng kh¸ch quan (3.8.1) r»ng c¸c yªu cÇu (3.1.2) ®èi víi viÖc sö dông ®· ®Þnh ®­îc thùc hiÖn.

Chó thÝch 1 - ThuËt ng÷ “®­îc x¸c nhËn gi¸ trÞ sö dông” ®­îc sö dông ®Ó chØ mét t×nh tr¹ng t­¬ng øng.

Chó thÝch 2 - §iÒu kiÖn sö dông ®Ó x¸c nhËn gi¸ trÞ sö dông cã thÓ thùc tÕ hay m« pháng.

Chó thÝch 1 - ThuËt ng÷ “cã tr×nh ®é/ n¨ng lùc” ®­îc sö dông ®Ó chØ mét t×nh tr¹ng t­¬ng øng.

Chó thÝch 2 - Tr×nh ®é/ n¨ng lùc cã thÓ liªn quan ®Õn con ng­êi, s¶n phÈm (3.4.2), qu¸ tr×nh hay hÖ thèng (3.2.1).

VÝ dô: Qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh tr×nh ®é cña chuyªn gia ®¸nh gi¸, qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh n¨ng lùc cña vËt liÖu.

Ho¹t ®éng ®­îc tiÕn hµnh ®Ó x¸c ®Þnh sù thÝch hîp, sù tho¶ ®¸ng vµ hiÖu lùc (3.2.14) cña mét ®èi t­îng ®Ó ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu ®· lËp.

Chó thÝch - ViÖc kiÓm tra xem xÐt còng cã thÓ bao gåm c¶ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ ( 3.2.15)

VÝ dô: ViÖc kiÓm tra xem xÐt cña l·nh ®¹o, kiÓm tra xem xÐt thiÕt kÕ vµ ph¸t triÓn, kiÓm tra xem xÐt c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng vµ xem xÐt sù kh«ng phï hîp.

Chó thÝch - C¸c thuËt ng÷ vµ ®Þnh nghÜa nªu trong 3.9 ®· ®­îc x©y dùng tr­íc khi ban hµnh ISO 19011. Chóng cã thÓ sÏ bÞ söa ®æi trong tiªu chuÈn ®­îc ban hµnh ®ã.

Chó thÝch - §¸nh gi¸ néi bé, ®«i khi gäi lµ ®¸nh gi¸ cña bªn thø nhÊt, ®­îc tæ chøc (3.3.1) hoÆc mang danh tæ chøc tù tiÕn hµnh ®èi víi c¸c môc ®Ých néi bé vµ cã thÓ lµm c¬ së cho viÖc tù c«ng bè sù phï hîp

(3.6.1) cña tæ chøc.

§¸nh gi¸ bªn ngoµi bao gåm nh÷ng g× th­êng gäi lµ ®¸nh gi¸ cña “bªn thø hai” hoÆc “bªn thø ba”.

§¸nh gi¸ cña bªn thø hai ®­îc c¸c bªn cã quan t©m tiÕn hµnh, nh­ kh¸ch hµng, hoÆc ®¹i diÖn cña kh¸ch hµng.

§¸nh gi¸ cña bªn thø ba do tæ chøc ®éc lËp bªn ngoµi tiÕn hµnh. Tæ chøc ®ã cung cÊp giÊy chøng nhËn hoÆc ®¨ng ký sù phï hîp víi c¸c yªu cÇu cña c¸c tiªu chuÈn TCVN ISO 9001 vµ TCVN ISO 14001 (ISO 14001:1996).

Khi chÊt l­îng vµ hÖ thèng qu¶n lý (3.2.2) m«i tr­êng ®­îc ®¸nh gi¸ cïng lóc, ®¸nh gi¸ ®­îc gäi lµ “®¸nh gi¸ kÕt hîp”.

Khi hai hoÆc nhiÒu h¬n tæ chøc ®¸nh gi¸ phèi hîp ®Ó cïng ®¸nh gi¸ riªng mét bªn ®­îc ®¸nh gi¸ (3.9.8), ®¸nh gi¸ ®­îc gäi lµ “®¸nh gi¸ hçn hîp”.

TËp hîp mét hay nhiÒu cuéc ®¸nh gi¸ (3.9.1) ®­îc ho¹ch ®Þnh cho mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh vµ nh»m mét môc ®Ých cô thÓ.

TËp hîp c¸c chÝnh s¸ch, thñ tôc (3.4.5) hay yªu cÇu (3.1.2) ®­îc x¸c ®Þnh lµ gèc so s¸nh.

Chó thÝch - B»ng chøng ®¸nh gi¸ cã thÓ ®Þnh tÝnh hoÆc ®Þnh l­îng.

KÕt qu¶ cña viÖc xem xÐt ®¸nh gi¸, c¸c b»ng chøng ®¸nh gi¸ (3.9.4) thu thËp ®­îc so víi chuÈn mùc ®¸nh gi¸ (3.9.3)

Chó thÝch - Ph¸t hiÖn khi ®¸nh gi¸ cã thÓ chØ ra sù phï hîp hoÆc kh«ng phï hîp víi chuÈn cø ®¸nh gi¸, hoÆc c¬ héi c¶i tiÕn.

3.9.6 KÕt luËn ®¸nh gi¸

§Çu ra cña mét cuéc ®¸nh gi¸ (3.9.1) do ®oµn ®¸nh gi¸ (3.9.10) cung cÊp sau khi xem xÐt mäi ph¸t hiÖn khi ®¸nh gi¸ (3.9.5)

Ng­êi cã n¨ng lùc (3.9.12) ®Ó tiÕn hµnh cuéc ®¸nh gi¸ (3.9.1).

Mét hay nhiÒu chuyªn gia ®¸nh gi¸ tiÕn hµnh cuéc ®¸nh gi¸ (3.9.1)

Chó thÝch 1 - Mét ng­êi cña ®oµn ®¸nh gi¸ ®­îc chØ ®Þnh lµm tr­ëng ®oµn ®¸nh gi¸.

Chó thÝch 2 - §oµn ®¸nh gi¸ cã thÓ bao gåm c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸ tËp sù vµ khi cÇn thiÕt, cã c¸c chuyªn gia kü thuËt (3.9.11).

Chó thÝch 3 - C¸c quan s¸t viªn cã thÓ ®i theo ®oµn ®¸nh gi¸ nh­ng kh«ng hµnh ®éng nh­ lµ bé phËn cña ®oµn.

3.9.11 Chuyªn gia kü thuËt

Ng­êi <®¸nh gi¸> cung cÊp c¸c kiÕn thøc hay kinh nghiÖm chuyªn m«n cô thÓ vÒ ®èi t­îng ®­îc ®¸nh gi¸.

Chó thÝch 1 - KiÕn thøc vµ kinh nghÖm cô thÓ bao gåm kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm vÒ tæ chøc (3.3.1), qu¸ tr×nh ( 3.4.1) hoÆc c¸c ho¹t ®éng ®­îc ®¸nh gi¸ còng nh­ ng«n ng÷ vµ h­íng dÉn vÒ v¨n ho¸.

Chó thÝch 2 - Mét chuyªn gia kü thuËt kh«ng hµnh ®éng nh­ mét chuyªn gia ®¸nh gi¸ (3.9.9) trong ®oµn ®¸nh gi¸ ( 3.9.10)

Kh¶ n¨ng ®­îc thÓ hiÖn ®Ó øng dông sù hiÓu biÕt vµ kü n¨ng.

Chó thÝch - C¸c thuËt ng÷ vµ ®Þnh nghÜa trong 3.10 ®· ®­îc x©y dùng tr­íc khi ban hµnh ISO 10012. Chóng cã thÓ thay ®æi trong tiªu chuÈn ®­îc ban hµnh ®ã.

TËp hîp c¸c yÕu tè cã liªn quan lÉn nhau vµ t­¬ng t¸c cÇn thiÕt ®Ó ®¹t ®­îc sù x¸c nhËn vÒ ®o l­êng (3.10.3) vµ kiÓm so¸t liªn tôc c¸c qu¸ tr×nh ®o (3.10.2)

TËp hîp c¸c thao t¸c ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña mét ®¹i l­îng

TËp hîp c¸c thao t¸c cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o r»ng thiÕt bÞ ®o (3.10.4) phï hîp víi c¸c yªu cÇu

( 3.1.2) ®èi víi môc ®Ých sö dông ®· ®Þnh.

Chó thÝch 1 - X¸c nhËn vÒ ®o l­êng th­êng bao gåm hiÖu chuÈn hay kiÓm tra x¸c nhËn ( 3.8.4), kiÓm ®Þnh viÖc hiÖu chØnh hay söa ch÷a (3.6.9) cÇn thiÕt bÊt kú, vµ viÖc hiÖu chuÈn l¹i sau ®ã, viÖc so s¸nh víi c¸c yªu cÇu ®o l­êng theo môc ®Ých sö dông ®· ®Þnh cña thiÕt bÞ, còng nh­ viÖc g¾n si vµ ghi nh·n cÇn thiÕt.

Chó thÝch 2 - X¸c nhËn vÒ ®o l­êng kh«ng ®¹t ®­îc nÕu ch­a chøng minh vµ lËp tµi liÖu vÒ sù thÝch hîp cña thiÕt bÞ ®o ®èi víi viÖc sö dông ®· ®Þnh.

Chó thÝch 3 - C¸c yªu cÇu cho môc ®Ých sö dông ®· ®Þnh cã thÓ bao gåm c¶ nh÷ng vÊn ®Ò nh­ xem xÐt ph¹m vi, ®é ph©n gi¶i, sai sè cho phÐp lín nhÊt...

Chó thÝch 4 - C¸c yªu cÇu x¸c nhËn vÒ ®o l­êng th­êng kh¸c víi vµ kh«ng ®­îc qui ®Þnh trong c¸c yªu cÇu ®èi víi s¶n phÈm.

3.10.4 ThiÕt bÞ ®o

Ph­¬ng tiÖn ®o, phÇn mÒm, chuÈn ®o l­êng, mÉu chuÈn hay c¸c thiÕt bÞ phô hay tæ hîp c¸c yÕu tè trªn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn mét qu¸ tr×nh ®o (3.10.2)

§Æc tr­ng ®Ó ph©n biÖt, cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn c¸c kÕt qu¶ ®o.

Chó thÝch 1 - ThiÕt bÞ ®o (3.10.4) th­êng cã mét sè ®Æc tÝnh ®o l­êng.

Chó thÝch 2 - C¸c ®Æc tÝnh ®o l­êng cã thÓ lµ ®èi t­îng cña hiÖu chuÈn.

Chøc n¨ng cïng víi tr¸ch nhiÖm vÒ mÆt tæ chøc ®Ó x¸c ®Þnh vµ ¸p dông hÖ thèng kiÓm so¸t ®o l­êng (3.10.1)

(Tham kh¶o)

TÝnh tæng qu¸t cña viÖc ¸p dông bé tiªu chuÈn ISO 9000 ®ßi hái sö dông:

• 
  mét b¶n m« t¶ kü thuËt nh­ng kh«ng sö dông ng«n ng÷ kü thuËt, vµ
  
• 
  mét b¶n tõ vùng nhÊt qu¸n vµ hµi hoµ, dÔ hiÓu víi mäi ng­êi sö dông c¸c tiªu chuÈn hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng.
  

Kh¸i niÖm t¹o thµnh ®¬n vÞ chuyÓn ®æi gi÷a c¸c ng«n ng÷ (bao gåm c¶ c¸c biÕn thÓ trong mét ng«n ng÷, vÝ dô TiÕng Anh kiÓu Mü vµ kiÓu Anh). Víi mçi ng«n ng÷, cÇn chän thuËt ng÷ thÝch hîp nhÊt ®Ó cho kh¸i niÖm tr×nh bµy theo ng«n ng÷ ®ã ®­îc râ rµng, phæ biÕn, tøc lµ kh«ng chuyÓn dÞch theo ®óng tõng ch÷.

Mét ®Þnh nghÜa ®­îc t¹o ra b»ng c¸ch m« t¶ chØ nh÷ng ®Æc tÝnh thùc chÊt ®Ó ph©n biÖt ®­îc kh¸i niÖm. Th«ng tin liªn quan dÕn kh¸i niÖm dï quan träng nh­ng kh«ng cèt yÕu ®èi víi viÖc m« t¶ kh¸i niÖm ®ã sÏ ®Æt ë phÇn chó thÝch cña ®Þnh nghÜa ®ã.

Khi mét thuËt ng÷ ®­îc thay thÕ bëi ®Þnh nghÜa cña nã, nÕu chÞu nh÷ng thay ®æi nhá vÒ có ph¸p th× kh«ng ®­îc lµm thay ®æi ý nghÜa cña phÇn lêi. ViÖc thay thÕ nh­ vËy ®em l¹i mét ph­¬ng ph¸p ®¬n gi¶n ®Ó kiÓm tra sù chuÈn x¸c cña ®Þnh nghÜa. Tuy nhiªn, khi ®Þnh nghÜa lµ phøc t¹p theo nghÜa nã chøa mét sè thuËt ng÷, th× viÖc thay thÕ ®­îc tiÕn hµnh tèt nhÊt khi lÊy mét hay tèi ®a hai ®Þnh nghÜa mét lÇn. ViÖc thay thÕ hoµn toµn tÊt c¶ c¸c thuËt ng÷ sÏ khã ®¹t ®­îc vÒ có ph¸p vµ kh«ng cã lîi khi chuyÓn t¶i ý nghÜa.

Trong viÖc lËp thuËt ng÷, c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c kh¸i niÖm dùa trªn sù h×nh thµnh cÊp bËc cña c¸c ®Æc tÝnh cña mét chñng lo¹i sao cho t¹o ®­îc c¸ch m« t¶ tiÕt kiÖm nhÊt mét kh¸i niÖm b»ng c¸ch ®Æt tªn chñng lo¹i vµ m« t¶ c¸c ®Æc tÝnh gióp ph©n biÖt chóng víi c¸c kh¸i niÖm bè mÑ hay anh em.

Cã ba d¹ng quan hÖ kh¸i niÖm c¬ b¶n ®­îc chØ ra trong phô lôc nµy: chung nhÊt (A.3.2), ph©n chia (A.3.3) vµ liªn kÕt (A.3.4)

A.3.2 Quan hÖ chung nhÊt

C¸c kh¸i niÖm phô thuéc trong hÖ ph©n cÊp thõa h­ëng mäi ®Æc tÝnh cña kh¸i niÖm cÊp trªn vµ chøa c¸c m« t¶ c¸c ®Æc tÝnh nµy ®Ó ph©n biÖt chóng víi c¸c kh¸i niÖm cÊp trªn (bè mÑ) vµ phèi hîp (anh em), vÝ dô nh­ quan hÖ gi÷a xu©n, h¹, thu , ®«ng víi mïa.

C¸c quan hÖ chung nhÊt ®­îc m« t¶ b»ng s¬ ®å nan qu¹t hay c©y kh«ng cã mòi tªn (xem h×nh A.1)


A.3.3 Quan hÖ ph©n chia

C¸c kh¸i niÖm phô thuéc trong hÖ ph©n cÊp t¹o thµnh c¸c phÇn cÊu thµnh cña kh¸i niÖm cÊp trªn, vÝ dô nh­ xu©n, h¹, thu, ®«ng cã thÓ ®­îc xem nh­ c¸c phÇn cña kh¸i niÖm n¨m. §Ó so s¸nh, sÏ lµ kh«ng thÝch hîp nÕu x¸c ®Þnh trêi n¾ng (mét ®Æc tÝnh cã thÓ cña mïa hÌ) lµ mét phÇn cña n¨m.

C¸c mèi quan hÖ ph©n chia ®­îc m« t¶ b»ng r¨ng cµo kh«ng cã mòi tªn (xem h×nh A.2). C¸c phÇn ®¬n ®­îc m« t¶ b»ng mét ®­êng. C¸c phÇn béi ®­îc m« t¶ b»ng mét ®­êng kÐp.


A.3.4 Quan hÖ liªn kÕt

C¸c mèi quan hÖ liªn kÕt kh«ng thÓ ®em l¹i sù tiÕt kiÖm trong viÖc m« t¶ nh­ ®· cã trong c¸c mèi quan hÖ chung nhÊt vµ ph©n chia, nh­ng cã lîi Ých khi ph©n biÖt b¶n chÊt cña mèi quan hÖ gi÷a kh¸i niÖm nµy víi kh¸i niÖm kia trong mét hÖ thèng kh¸i niÖm, vÝ dô nh­ nguyªn nh©n vµ kÕt qu¶, ho¹t ®éng vµ vÞ trÝ, ho¹t ®éng vµ kÕt qu¶, c«ng cô vµ chøc n¨ng, vËt liÖu vµ s¶n phÈm.

C¸c mèi quan hÖ liªn kÕt ®­îc m« t¶ b»ng mét ®­êng víi c¸c mòi tªn ë mçi ®Çu (xem h×nh A.3).

A.4 C¸c s¬ ®å kh¸i niÖm

C¸c h×nh A.4 tíi A.13 biÓu thÞ c¸c s¬ ®å kh¸i niÖm dùa trªn c¸c nhãm chñ ®Ò cña ®iÒu 2 cña tiªu chuÈn nµy.

V PC – Tµi liÖu tham kh¶o