TÒA Án nhân dân tối cao

TÒA ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO Số: 242/TANDTC-KHXX V/v báo cáo tình hình ban hành văn bản qui định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập-Tự do-Hạnh phúc Hà Nội, ngày 31 tháng 10 năm 2012

Kính gửi: Ủy ban Pháp luật của Quốc hội

- Tòa án nhân dân tối cao đã xây dựng, ban hành 05 nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, cụ thể là:

+ Nghị quyết số 01/2010/NQ-HĐTP ngày 22-10-2010 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Điều 248 và Điều 249 của Bộ luật hình sự;

+ Nghị quyết số 02/2010/NQ-HĐTP ngày 22-10-2010 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao bổ sung một số hướng dẫn của Nghị quyết số 01/2007/NQ-HĐTP ngày 02-10-2007 và Nghị quyết số 02/2007/NQ-HĐTP ngày 02-10-2007 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao;

+ Nghị quyết số 01/2011/NQ-HĐTP ngày 29-7-2011 của Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao hư­ớng dẫn thi hành một số quy định của Nghị quyết số 56/2010/QH12 ngày 24-11-2010 của Quốc hội về việc thi hành Luật tố tụng hành chính;

+ Nghị quyết số 02/2011/NQ-HĐTP ngày 29-7-2011 của Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao hư­ớng dẫn thi hành một số quy định của Luật tố tụng hành chính;

+ Nghị quyết số 01/2012/NQ-HĐTP ngày 13-6-2012 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của pháp luật về án phí, lệ phí Tòa án.

- Tòa án nhân dân tối cao đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành hữu quan ban hành 02 thông tư liên tịch, cụ thể là:

+ Thông tư liên tịch số 01/2010/TTLT-TANDTC-BLĐTB&XH-VKSNDTC ngày 18-5-2010 của Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của pháp luật trong quá trình giải quyết tranh chấp hợp đồng bảo lãnh cho người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng tại Tòa án nhân dân;

+ Thông tư liên tịch số 01/2011/TTLT/TANDTC-BQP-BNV ngày 20-10-2011 của Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Quốc phòng, Bộ Nội vụ hướng dẫn thi hành một số quy định của Pháp lệnh Thẩm phán và Hội thẩm Tòa án nhân dân; Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh Thẩm phán và Hội thẩm Tòa án nhân dân.

- Tòa án nhân dân tối cao đã tham gia, phối hợp cùng các Bộ, ngành hữu quan ban hành 14 thông tư liên tịch, cụ thể là:

+ Thông tư liên tịch số 239/2009/TTLT-BTC-VKSNDTC-TANDTC ngày 21-12-2009 của Bộ Tài chính, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn việc thông báo, gửi, cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến người phạm tội, cá nhân và tổ chức vi phạm pháp luật;

+ Thông tư liên tịch số 07/2010/TTLT-BTP-TANDTC-VKSNDTC ngày 25-3-2010 của Bộ Tư pháp, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao hướng dẫn thủ tục miễn thi hành án đối với các khoản thu cho ngân sách nhà nước có giá trị không quá 500.000đồng;

+ Thông tư liên tịch số 10/2010/TTLT-BTP-BTC-BCA-VKSNDTC-TANDTC ngày 25-5-2010 của Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Bộ Công an, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn việc miễn, giảm nghĩa vụ thi hành đối với khoản thu nộp ngân sách nhà nước;

+ Thông tư liên tịch số 12/2010/TTLT-BTP-BTC-TANDTC ngày 24-6-2010 của Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn một số điều của Nghị định số 61/NĐ-CP về tổ chức và hoạt động của Thừa phát lại thực hiện thí điểm tại thành phố Hồ Chí Minh liên quan đến chi phí thực hiện công việc của Thừa phát lại và chế độ tài chính đối với văn phòng Thừa phát lại;

+ Thông tư liên tịch số 13/2010/TTLT-BTP-TANDTC-VKSNDTC ngày 07-7-2010 của Bộ Tư pháp, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao hướng dẫn thủ tục thực hiện một số công việc của Thừa phát lại thực hiện thí điểm tại thành phố Hồ Chí Minh;

+ Thông tư liên tịch số 14/2010/TTLT-BTP-TANDTC-VKSNDTC ngày 26-7-2010 của Bộ Tư pháp, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao hướng dẫn một số vấn đề về thủ tục thi hành án dân sự và phối hợp liên ngành trong thi hành án dân sự;

+ Thông tư liên tịch số 01/2010/TTLT-VKSNDTC-BCA-TANDTC ngày 27-8-2010 của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an, Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn thi hành các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự về trả hồ sơ để điều tra bổ sung;

+ Thông tư liên tịch số 14/TTLT-BTP-TANDTC-VKSNDTC ngày 11-7-2011 của Bộ Tư pháp, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao hướng dẫn hoạt động của Ban chỉ đạo thi hành án dân sự;

+ Thông tư liên tịch số 15/2011/TTLT-BTP-BNG-TANDTC ngày 15-9-2011 của Bộ Tư pháp, Bộ Ngoại giao, Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định về tương trợ tư pháp trong lĩnh vực dân sự của Luật Tương trợ tư pháp;

+ Thông tư liên tịch số 01/2011/TTLT-VKSTC-TANDTC-BCA-BTP-BLĐTBXH ngày 12-7-2011 của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội hướng dẫn thi hành các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự đối với người tham gia tố tụng là người chưa thành niên;

+ Thông tư liên tịch số 09/2011/TTLT-BCA-BQP-BTP-NHNNVN-VKSNDTC-TANDTC ngày 30-11-2011 của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng quy định của Bộ luật hình sự về tội chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có và tội rửa tiền;

+ Thông tư liên tịch số 12/2011/TTLT-TTCP-BTP-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP ngày 15-12-2011 của Thanh tra Chính phủ, Bộ Tư pháp, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng quy định việc trao đổi, quản lý và sử dụng thông tin, dữ liệu về phòng, chống tham nhũng;

+ Thông tư liên tịch 04/2012/TTLT-BTP-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP ngày 10-5-2012 của Bộ Tư pháp, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng hướng dẫn trình tự, thủ tục tra cứu, xác minh, trao đổi, cung cấp thông tin lý lịch tư pháp;

+ Thông tư liên tịch số 06/2012/TTLT-BCA-BQP-BTP-NHNNVN-VKSNDTC-TANDTC ngày 05-5-2012 của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư pháp, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật hình sự về tội khủng bố và tội tài trợ khủng bố.

- Còn 09 điều luật quy định Tòa án nhân dân tối cao quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành nhưng Tòa án nhân dân tối cao vẫn chưa ban hành được văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành.

2. Nhận xét, đánh giá về việc ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh

VÒ c¬ b¶n, phÇn lín c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh chi tiÕt, h­íng dÉn thi hµnh c¸c luËt, ph¸p lÖnh thuéc thÈm quyÒn cña Héi ®ång ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao, Ch¸nh ¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao ®­îc x©y dùng, ban hµnh b¶o ®¶m thêi gian, tiÕn ®é ®Ò ra. Các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành các luật, pháp lệnh thuộc thẩm quyền của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đều căn cứ và phù hợp với Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội; bảo đảm tính thống nhất của các văn bản đó trong hệ thống pháp luật. Các văn bản quy phạm pháp luật do Tòa án nhân dân tối cao ban hành đều đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục theo quy định của Hiến pháp và pháp luật.

TiÕn ®é x©y dùng, ban hµnh mét sè văn bản quy ®Þnh chi tiÕt, h­íng dÉn thi hµnh c¸c luËt, ph¸p lÖnh cßn chËm, ch­a ®¸p øng kÞp thêi yªu cÇu cña thùc tiÔn. Cßn nhiÒu quy ®Þnh cña luËt, ph¸p lÖnh cÇn Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao h­íng dÉn thi hµnh vµ ¸p dông thèng nhÊt nh­ng ®Õn nay vÉn ch­a ban hµnh ®­îc v¨n b¶n h­íng dÉn.

- Nguyªn nh©n cña nh÷ng mÆt tÝch cùc:

+ Ban C¸n sù §¶ng, l·nh ®¹o Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao lu«n quan t©m l·nh ®¹o, chØ ®¹o s¸t sao viÖc x©y dùng, ban nµnh v¨n b¶n quy ®Þnh chi tiÕt, h­íng dÉn thi hµnh luËt, ph¸p lÖnh.

+ §· cã nh÷ng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt quy ®Þnh cô thÓ nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao vÒ viÖc x©y dùng, ban hµnh v¨n b¶n quy ®Þnh chi tiÕt, h­íng dÉn thi hµnh luËt, ph¸p lÖnh vµ tæ chøc, chøc n¨ng, nhiÖm vô cña ®¬n vÞ gióp viÖc cho Héi ®ång ThÈm ph¸n, Ch¸nh ¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao trong c«ng t¸c x©y dùng ph¸p luËt.

+ HÇu hÕt c¸n bé, c«ng chøc cña Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao lµm c«ng t¸c nghiªn cøu x©y dùng vµ phôc vô c«ng t¸c x©y dùng v¨n b¶n quy ®Þnh chi tiÕt, h­íng dÉn thi hµnh luËt, ph¸p lÖnh rÊt nç lùc cè g¾ng thùc hiÖn nhiÖm vô c«ng t¸c nµy.

- Nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ, tån t¹i:

+ Nguyªn nh©n c¬ b¶n nhÊt, bao trïm nhÊt lµ c«ng t¸c tæ chøc, c¸n bé cña ViÖn Khoa häc xÐt xö - ®¬n vÞ tham m­u, gióp viÖc cho Héi ®ång ThÈm ph¸n, Ch¸nh ¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao vÒ c«ng t¸c x©y dùng, ban hµnh v¨n b¶n quy ®Þnh chi tiÕt, h­íng dÉn thi hµnh, ¸p dông thèng nhÊt ph¸p luËt, ®ång thêi lµ ®¬n vÞ trùc tiÕp thùc hiÖn viÖc so¹n th¶o, x©y dùng v¨n b¶n quy ®Þnh chi tiÕt, h­íng dÉn thi hµnh, ¸p dông thèng nhÊt ph¸p luËt cña Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao ch­a ®­îc c¸c cÊp cã thÈm quyÒn quan t©m cñng cè kiÖn toµn ®Ó ®¸p øng yªu cÇu nhiÖm vô ®­îc giao. ViÖn Khoa häc xÐt xö th­êng xuyªn trong t×nh tr¹ng thiÕu biªn chÕ, thiÕu c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý, ®Æc biÖt lµ kh«ng cã ViÖn tr­ëng, kh«ng cã ng­êi ®øng ®Çu, kh«ng cã ng­êi phô tr¸ch ®Ó qu¶n lý, ®iÒu hµnh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm cao nhÊt tr­íc Ch¸nh ¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao hoÆc l·nh ®¹o ViÖn Khoa häc xÐt xö ®­îc bæ nhiÖm tõ n¬i kh¸c vÒ nh­ng ch­a phï hîp vÒ nguyÖn väng, së tr­êng, n¨ng lùc, ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn viÖc l·nh ®¹o, qu¶n lý, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ. §éi ngò c¸n bé, c«ng chøc cña Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao lµm c«ng t¸c nghiªn cøu, x©y dùng v¨n b¶n quy ®Þnh chi tiÕt, h­íng dÉn thi hµnh luËt, ph¸p lÖnh cã nhiÒu ng­êi míi ®­îc tuyÓn dông, võa míi tèt nghiÖp ®¹i häc, thiÕu kinh nghiÖm thùc tiÔn, tr×nh ®é, n¨ng lùc kh«ng ®ång ®Òu.

+ ViÖc ban hµnh v¨n b¶n quy ®Þnh chi tiÕt, h­íng dÉn thi hµnh c¸c luËt, ph¸p lÖnh cña Héi ®ång ThÈm ph¸n, Ch¸nh ¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao th­êng g¾n víi viÖc tæng kÕt kinh nghiÖm xÐt xö, tæng kÕt c¸c vÊn ®Ò v­íng m¾c n¶y sinh trong thùc tiÔn ho¹t ®éng xÐt xö cña Toµ ¸n c¸c cÊp nªn ®ßi hái ph¶i cã thêi gian nhÊt ®Þnh ®Ó thùc hiÖn.

+ C¬ chÕ phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ h÷u quan trong c«ng t¸c x©y dùng, ban hµnh v¨n b¶n quy ®Þnh chi tiÕt, h­íng dÉn thi hµnh luËt, ph¸p lÖnh ch­a râ rµng, kÐm hiÖu qu¶.

+ Ch­a cã c¬ chÕ cô thÓ, h÷u hiÖu ®Ó huy ®éng sù tham gia cña c¸c chuyªn gia, nhµ khoa häc vµo c«ng t¸c nghiªn cøu, x©y dùng v¨n b¶n quy ®Þnh chi tiÕt, h­íng dÉn thi hµnh luËt, ph¸p lÖnh.

+ Kinh phÝ, c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ kü thuËt phôc vô cho c«ng t¸c nghiªn cøu, x©y dùng, ban hµnh v¨n b¶n quy ®Þnh chi tiÕt, h­íng dÉn thi hµnh luËt, ph¸p lÖnh rÊt khã kh¨n, h¹n chÕ, kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu tèi thiÓu.

Trªn ®©y lµ b¸o c¸o cña Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao vÒ t×nh h×nh ban hµnh v¨n b¶n quy ®Þnh chi tiÕt, h­íng dÉn thi hµnh luËt, ph¸p lÖnh thuéc thÈm quyÒn cña Héi ®ång ThÈm ph¸n Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao, Ch¸nh ¸n Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao tõ ngµy 01-01-2009 ®Õn ngµy 30-6-2012.