đ
ầu tiên xuất trận, thế cho nên rất hợp lý, vì mục đích đó mà ông đứng ở
đ
ằng đầu và ở chỗ nguy hiểm nhất trong chiếc thuyền.
Trong s
ố những vũ khí tự vệ dùng trong trận chiến thì có những
chi
ếc khiên nhỏ hình bầu dục, hoàn toàn rỗng, cao, có thể dễ dàng chắn
c
ả thân người và rất nhẹ, dễ cầm và không hề vướng víu bận bịu chút
nào. Cũng r
ất có ích cho việc bảo vệ thành trì ở xứ này, đó là cách thức
h
ọ dựng nhà chỉ toàn bằng ván và trên cột gỗ như chúng tôi đã nói. Nếu
quân đ
ịch hùng mạnh kéo tới và họ không muốn chống cự, lúc đó mỗi
ng
ười đem theo nồi niêu bát đũa và trốn lên núi, sau khi châm lửa đốt nhà
và ch
ỉ để lại không gì khác ngoài đống tro tàn. Quân địch không thể tìm ra
đ
ược thứ gì để ăn và sinh sống nên họ phải rút quân về, và họ trở về
d
ựng lại những căn nhà khác trong một thời gian rất ngắn và khôi phục
l
ại thành phố như trước.
Chú thích
[1] Ông c
ố, chỉ Nguyễn Kim.
[2]
Coi Pierre Yves Manguin, Les Portugais sur les côtes
du Viet Nam
de
du Campa EFEO, 1972. Tác gi
ả chứng minh cụ thể là vào thế kỷ 16-17
th
ương gia người Bồ, Hà Lan thường đi dọc bờ biển Đàng Trong, rồi
chi
ếu thẳng đi Macao hay Nhật Bản, ít khi lên tới Đàng Ngoài. Vì thế
trong m
ột thời gian, chưa ai để ý tới xứ Bắc.
[3] Bên Châu Au ng
ười ta dùng tù binh khổ sai để chèo thuyền, vì
th
ế nói đến galères là nói hình khổ nhục nhã, trái với Việt Nam, chèo
thuy
ền chiến là việc của quân binh thiện nghệ.