O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti karimjon Axmedjanov, Alisher Sattorov


 Tanlab tekshirish uslubining yuzaga kelishi



tải về 5.22 Mb.
Chế độ xem pdf
trang16/266
Chuyển đổi dữ liệu19.04.2024
Kích5.22 Mb.
#57281
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   266
1291054
4. Tanlab tekshirish uslubining yuzaga kelishi. Audit sohasi 
yuzaga kelgan dastlabki davrlarda auditor tomonidan korxonada 
ma’lum davr oralig‘ida sodir etilgan barcha operatsiyalar 
tekshirilgan. Ammo, 1900-yillardan boshlab Buyuk Britaniya, 
AQSH kabi rivojlangan davlatlarda yirik korxonalarning yuzaga 
kelishi barcha operatsiyalarni tekshirishni imkonsiz qilib qo‘ydi. 


28 
Sabab, bu korxonalarda bir kunning o‘zida juda ko‘plab 
operatsiyalar sodir bo‘lishi, yil davomida esa ularning soni 
millionlarga borib yetishi, ularni tekshirish uchun auditordan uzoq 
vaqt talab etilishi va natijada audit tekshiruvi korxona uchun juda 
qimmatga tushishida edi. Bu masalaning yechimi sifatida, auditorlar 
tanlab tekshirish uslubini qo‘llay boshladilar. Natijada, auditorlar 
korxonalarda sodir etilgan barcha operatsiyalarni emas, balki bir 
turdagi operatsiyalarning bir nechtasini tanlab olib o‘rganish orqali, 
qolganlarining to‘g‘ri yoki noto‘g‘ri ekanligini taxmin qiladigan 
bo‘ldilar. 
Natijada, 
audit 
tekshiruvi 
uchun 
kamroq 
vaqt 
sarflanadigan va bu xizmat mijoz uchun ancha arzonga tushadigan 
bo‘ldi. Buning natijasida auditorlar xizmatidan faqatgina yirik 
korxonalar emas, balki kichik va o‘rta hajmdagi korxonalar ham 
foydalanishlari uchun imkoniyat yuzaga keldi.
5. Ichki nazorat tizimi – tanlab tekshirish uslubining asosi 
sifatida. Auditorlar tanlab tekshirish uslubini o‘zlashtirgach, bu 
uslubni samarali qo‘llash jarayonida ichki nazorat tizimining muhim 
o‘rni bor ekanligini anglab yetdilar. Ichki nazorat tizimining 
mohiyati 
va 
uni 
o‘rganish uchun auditorlar tomonidan 
qo‘llaniladigan uslublar keyingi boblarda batafsil o‘rganiladi. Ushbu 
bo‘limda, ichki nazorat tizimi nima sababdan auditorlarga tanlab 
tekshirish uslubini samarali qo‘llash imkonini berishi haqida 
tasavvur hosil qilish maqsadida, bu tizimga qisqacha ta’rif 
keltiramiz. Korxonaning ichki nazorat tizimi – ushbu korxona 

tải về 5.22 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   266




Cơ sở dữ liệu được bảo vệ bởi bản quyền ©hocday.com 2024
được sử dụng cho việc quản lý

    Quê hương