Module thcs 15
tải về 305.5 Kb.
|
- Điều hướng trang này:
- b. Hoạt động 2. Phân loại tình huống sư phạm trong dạy học
- c. Hoạt động 3. Kĩ thuật xử lí tình huống sư phạm.
- Nhận biết đối tượng ứng x ử
- Quyết định sử dụng phương á n dự kiến để xử lí
| Thứ nhất, là sự thiếu hụt (hoặc chưa xuất hiện kịp) những tri thức và phương thức hành động để giải quyết vấn đề. Khi tình huống sư phạm xuất hiện, ở chủ thể giáo dục thường diễn ra trạng thái tâm lí lúng túng, đòi hỏi sự căng thẳng của quá trình tư duy nhằm tìm kiếm con đường giải quyết.
Thứ hai, là việc giải quyết các tình huống sư phạm, mặc dù phải đi theo những cách thức riêng biệt ứng với từng hiện tượng cụ thể, song giữa chúng có những nét chung: sự xuất hiện vấn đề tạo ra những kích thích ban đầu đòi hỏi chủ thể phải giải quyết; chủ thể nhận thức và chấp nhận vấn đề như một tình huống cần có lời giải; chủ thể tìm kiếm cách thức, tri thức vốn có để giúp đối tượng giáo dục thoả mãn nhu cầu trong hoạt động giao tiếp. Quá trình giao tiếp đuợc thực hiện theo định hướng của chủ thể giáo dục nhằm đạt tới lời giải cho tình huống sư phạm có hiệu quả cao nhất. Đánh giá của chủ thể giáo dục trước kết quả của quá trình giải quyết tình huống sư phạm, rút ra đuợc bài học kinh nghiệm cho bản thân. b. Hoạt động 2. Phân loại tình huống sư phạm trong dạy học Tình huống sư phạm có thể phân thành 2 loại: Thứ nhất, tình huống sư phạm nảy sinh ngay trong quá trình giao lưu trực tiếp giữa chủ thể giáo dục với học sinh (hoặc tập thể học sinh). Hoạt động giáo dục luôn luôn đuợc thực hiện bởi thầy và trò và giữa họ thường xuyên có sự tiếp xúc "trực diện" thông qua quá trình dạy học, quá trình giáo dục trong trường và ngoài xã hội. Mặc dù các hoạt động này với tính chủ đạo của mình, nhà giáo dục đã có sự định hướng cơ bản để đạt tới kết quả mong muốn, song khi vận động và phát triển, quá trình giáo dục có những lúc không tuân theo những gì có sẵn, đã lường trước mà đôi khi lại xuất hiện những đột biến bất thường, những đột biến này có thể là một câu hối, một hành vi, một quan hệ giữa các đối tượng giáo dục, đặt trước chủ thể giáo dục những vấn đề phải giải quyết bằng kinh nghiệm có sẵn cũng như sự ứng xuất sáng tạo tức thời của họ. Thứ hai, tình huống sư phạm đuợc sắp đặt theo một nội dung xác định, kể cả cách thức giải quyết và những kết quả thu được theo những phương án khác nhau. Tình huống sư phạm, nếu xét trên bình diện các chức năng giáo dục và giáo dưỡng, chúng ta có thể phân chia chúng thành tình huống sư phạm trong dạy học và tình huống sư phạm trong giáo dục tư tưởng chính trị, dạo đức... Ở mọi chức năng này, tuy thuộc vào những nhiệm vụ chuyên biệt cụ thể, tình huống sư phạm lại được phân chia thành những kiểu khác nhau (chẳng hạn trong dạy học, người ta thường gặp những tình huống như: tình huống quen biết, tình huống bất ngờ, tình huống trái ngươc...). Tình huống sư phạm đuợc coi là khâu trung gian nối kết giữa hai chủ thể tham gia vào hoạt động ứng xử sư phạm. Tình huống sư phạm chỉ chứa đựng những thông tin đòi hỏi phải được xử lí như những lực lượng vật chất đặc biệt (giáo viên) và những phương tiện hỗ trợ. Trong tình huống sư phạm không chứa đựng lời giải, song nó là cơ sở giúp cho chủ thể của việc xử lí tìm kiếm lời giải một cách thoả đáng. c. Hoạt động 3. Kĩ thuật xử lí tình huống sư phạm. Để giải quyết những tình huống sư phạm cần có cách thức, biện pháp, thủ thuật xử lí tình huống, đôi khi được gọi là kỹ thuật xử lí. Mọi tình huống có cách xử lí riêng, hay nói cách khác, nội dung của hoạt động ứng xử sư phạm quyết định kỹ thuật xử lí, song đề xuất được và sử dụng các kỹ thuật xử lí một cách có hiệu quả tới mửc độ nào lại phụ thuộc vào chủ thể xử lí. Chủ thể ứng xử quan tâm trên hết tới công việc mà ít lưu tâm tới đời sống riêng tư và hoạt động cụ thể của đối tượng ứng xử. Trong trường hợp này, chủ thể ứng xử thường sử dụng uy quyền của cá nhân áp đặt quan điểm của mình, xem thường những ý kiến của đối tượng và dùng khuôn phép của nhà trường để đạt tới mục đích ứng xử. Họ thường đặt trước đối tượng ứng xử những mệnh lệnh chứ ít khi đặt ra những câu hỏi để nhận biết tình huống . Với những chủ thể ứng xủ có sự tôn trọng nhân cách của học sinh, quan tâm tới con người về mọi phuơng diện bên cạnh những đòi hỏi về tinh thần trách nhiệm và ý thức về hành vi của mình trước tập thể, thì hiệu quả của ứng xử luôn luôn phát triển theo chiều hướng thuận, những xung khắc, những hiện tượng tiêu cực xảy ra trong tập thể dễ đuợc giải quyết một cách ổn thoả. Phần lớn những tình huống sư phạm có nội dung bao gồm các xung khắc giữa cá nhân với nhau hay giữa cá nhân với tập thể thường bất nguồn từ sự thiếu hụt thông tin, hoặc hiểu sai lệch các thông tin của đối tác, từ đó dẫn tới sự quy kết vội vàng, phủ nhận động cơ đúng đắn. Xung đột cũng có thể xảy ra khi giữa các cá nhân không ý thức được nhu cầu và mục đích hoạt động của nhau, hoặc đề cao lợi ích của cá nhân hoặc tập thể của mình trước đối tác. Những tình huống như vậy sẽ được những chủ thể ứng xử biết tôn trọng nhân cách của đối tượng tạo ra những điều kiện để hai bên hiểu biết lẫn nhau, điều chỉnh những thông tin sai lệch về đối tác, thấy rõ những nhu cầu chính đáng của mọi bên để đi tới sự hoà giải, nhượng bộ, tạo ra bầu không khi tin tưởng, đoàn kết trong tập thể. Đánh giá nội dung 5 Quy trình xử lí tình huống sư phạm trong dạy học ở trường THPT có thể thực hiện theo các bước như sau: - Nhận biết đối tượng ứng xử: Đối tượng của ứng xử sư phạm là học sinh, một con người cụ thể. Trong nhà trường, số lượng học sinh đông, bản thân thầy giáo không chỉ dạy một lớp mà dạy ở nhiều lớp cho nên trong đa số các trường hợp, trò biết thầy nhiều hơn là thầy biết trò và thậm chí khi nhớ mặt, nhớ tên cũng chưa đủ để nói rằng ta nhận biết được họ. Nội dung nhận biết đối tượng bao gồm các công việc như: tên tuổi, lớp học, thầy, cô giáo chủ nhiệm, nhóm hoạt động và một số đối tượng trong nhóm, địa điểm gia đình sinh sống và sơ bộ về nghề nghiệp của cha me, một vài nét về năng lực học tập, hoàn cảnh sống của gia đình. - Quyết định sử dụng phương án dự kiến để xử lí: Nội dung này được coi là nhân lõi của ứng xử sư phạm, chi phối nhiều nhất tới kết quả của ứng xử sư phạm. Một khi chủ thể đã quyết định cần phải chọn phương án nào để ứng xủ với học sinh thì kèm theo nó là việc sử dụng các phuơng tiện ứng xử tượng ứng. Chỉ có điều, với bất cứ phương án nào, người giáo viên cũng cần giữ được vị trí chủ đạo của mình thông qua ngôn ngữ giao tiếp (mềm mỏng nhưng dứt khoát, rõ ràng nhưng xúc tích, vui vẻ nhưng không đùa cợt, đồng thời giúp đối tượng ứng xử bình tĩnh chủ động tiếp thu, hoặc trong bàn bạc giải quyết tình huống. tải về 305.5 Kb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|