Kinh a-di-đÀ Ngẫu Ích Đại Sư Yếu Giải

Trong Tịnh-độ hội đại chúng gồm 3:

1/. Thanh-văn chúng đứng đầu vì: a) Hình tướng xuất thế gian. b) Thường theo Phật. c) Phật và Pháp nhờ Tăng được lưu truyền.

2/. Bồ-tát hình tướng bất định (có vị xuất gia, có vị tại tục) tiêu biểu nghĩa trung đạo.

3/. Trời, người, tám bộ hình tướng thế gian, có cả phàm thánh, đứng địa vị ngoại hộ.

1- Thanh-văn chúng. Tỳ-kheo: Hàm 3 nghĩa: a) Khất sĩ (bậc sĩ xin ăn và xin đạo). b) Phá ác (dùng trí tuệ đoạn phiền não vô minh). c) Phố ma (đã thọ đại giới nên ma sợ hãi).

2- Bồ-tát chúng. Văn Thù Sư Lợi: Diệu Cát Tường, trí tuệ đệ nhất. A Dật Đa: Vô Năng Thắng, tên riêng của đức Di Lặc. Càn Đà Ha Đề: Tu hành không ngừng nghỉ. Thường Tinh Tấn: Lợi mình lợi người không mỏi mệt.

3- Thiên nhân chúng. Thích Đề Hoàn Nhơn, ta gọi là Ngọc hoàng Thượng đế hay Đế Thích là vua cõi trời Đao Lợi.

II. Biệt tựa

Nguyên âm Ấn Độ là Sumati, Hán dịch là An Lạc, Cực Lạc, Diệu Ý, An Dưỡng, Thanh Thái v.v... nghĩa là an ổn vui vẻ.

Kinh nhấn mạnh có thế giới gọi là An Lạc, có Phật hiệu A Di Đà hiện đang thuyết pháp, khiến chúng ta chuyên chú nhất tâm hướng về cảnh giới hiện đang có thật. Cõi Sa Bà, đức Phật Thích Ca đã nhập Niết-bàn, đức Di Lặc chưa giáng sanh, chúng sanh không nơi nương tựa nên phát nguyện cầu vãng sanh để được gần Phật, nghe pháp.

B/ CHÁNH TÔNG

I. Khải tín

1- Y báo

Chúng sanh: Từ Đẳng-giác Bồ-tát đến nhân dân, những ai đang ở cõi An Lạc. Kinh nói về cảnh giới của hạng kém nhất khiến ta tự hiểu ở phẩm thượng thượng sự sung sướng đến thế nào. Cũng để so sánh với cõi Sa Bà sanh già bệnh chết, ân ái biệt ly, oán thù gặp gỡ, năm ấm lẫy lừng, bao nhiêu thống khổ. Những cái mà cõi Sa Bà gọi là vui, Phật gọi là hoại khổ vì từng sát na vô thường, vui gì cũng thành không, chỉ để lại nuối tiếc đau nhớ.

Nước tám công đức: 1) Trong trẻo. 2) Mát mẻ. 3) Ngon ngọt. 4) Mềm nhẹ (có thể chảy ngược đi lên). 5) Nhuận trạch (khác với nước cõi Sa Bà làm thối nát tan rữa). 6) An hòa (không có sóng dữ). 7) Trừ đói khát. 8) Nuôi lớn thiện căn.

Hoa sen bào thai một khi xòe nở, người vãng sanh lên ngay bờ ao, vào pháp hội thấy Phật nghe pháp.

Phật và nhân dân, y báo chánh báo, toàn là ánh sáng thì đâu có ngày đêm. Dân Sa Bà cuộc đời là một đêm dài vô hạn. Ánh sáng đều nhờ mặt trời mặt trăng nên mới có ngày đêm, thành có thời gian hôm qua hôm nay và ngày mai. Chim hót ngày đêm sáu buổi thì đủ biết cõi An Lạc, chim cũng như người không có si nghiệp, không có tánh ngủ.

Trước đem năm căn năm trần, sau riêng đem nhĩ căn và thanh trần để thích nghĩa thọ dụng. Bởi vì cõi An Lạc thu hút tất cả căn cơ trong pháp giới, cả năm trần đều là động cơ tu tập viên thông. Phật nay đang nói kinh ở cõi Sa Bà, cõi này nhĩ căn riêng thông lợi nên Phật đặc biệt đem tiếng nói pháp của cả hai loài hữu tình và vô tình để miêu tả cái vui giải thoát hiện tại và ngộ đạo ngày mai. Thính chúng cõi Sa Bà có thể tin mình có khả năng giác tỉnh nếu được ở cảnh ngộ này, do đây sẵn sàng phát nguyện vãng sanh.

Ngũ căn: 5 gốc rễ: tín, tiến, niệm, định, tuệ.

Phàm phu phát tâm Bồ-đề thường hời hợt nên dễ mất. Nay cần gần thiện tri thức nghe pháp học kinh để tâm Bồ-đề kiên cố. Như cái cây có gốc rễ mới có thể vững vàng dưới gió bão nắng sương.

Tu hành cần định tuệ cân phân. Nếu tự thấy hôn trầm thì dùng 3 giác phần là trạch pháp, hỷ, tinh tấn để tự phấn chấn. Nếu tự thấy bồng bột xáo động thì dùng 3 giác phần trừ, xả và định để tự điều hòa. Tâm nhớ các pháp phải thời phải chỗ như vậy gọi là niệm.

1) Chánh kiến: Thấy theo Tứ Diệu Đế.

2) Chánh tư duy: Hằng quán sát: thân bất tịnh, thọ thị khổ, tâm vô thường, pháp vô ngã v.v...

3) Chánh ngữ: Lời nói từ tâm trí tuệ và từ bi.

4) Chánh nghiệp: Không sát sanh mà hộ sanh, không trộm cắp mà bố thí v.v...

5) Chánh mạng: 1. Không nuôi thân mạng bằng nghề ruộng vườn. 2. Không nuôi thân mạng bằng nghề thiên văn địa lý bói toán. 3. Không nuôi thân mạng bằng nghề xoay sở kinh doanh buôn bán. 4. Không nuôi thân mạng bằng nghề bùa chú tà thuật. Lại có 5 loại tà mạng: 1/- Giả hiện tướng tu hành cầu người cúng dường. 2/- Tự khoe công đức. 3/- Xem tướng xem bói. 4/- Giọng nói hống hách ra oai. 5 Nói khích khiến người bỏ của ra cúng.

6) Chánh tinh tấn: Tu đạo Niết-bàn.

7) Chánh niệm: Nhớ niệm các pháp chánh đạo và trợ đạo.

8) Chánh định: Dùng trí tuệ vô lậu ứng hợp vào thiền định.

Còn nhiều pháp khác: Tứ niệm xứ, tứ chánh cần, tứ nhiếp, lục độ v.v...

*

Trong kinh mỗi đoạn nói xong Phật lại kết rằng: “Chỉ lấy công đức mà tạo thành được trang nghiêm thế đấy”. Đây là cố ý nói đi nói lại cho người tin sâu rằng: Tất cả đều do chí nguyện và hành vi của đức A Di Đà đã tạo thành, do chủng trí của ngài đã thực hiện. Và cũng do ba nghiệp thân miệng ý rất thanh tịnh của mỗi người tu đã cảm ứng mà biến hiện ra ở trong tâm thức của mình. Tâm Phật tâm chúng sanh cùng làm ảnh và chất cho nhau. Thí dụ như các ánh sáng của nhiều ngọn đèn cùng sáng khắp cả với nhau thì coi tựa như một ánh sáng. Hoàn toàn lý ấy đã thành ra sự, hoàn toàn sự vật ấy tức là lý thật. Hoàn toàn tánh ấy đã khởi ra hạnh tu. Hoàn toàn hạnh tu ấy đều ở trong tánh. Mong người học suy nghĩ sâu xa cho tỏ ngộ. Đừng bỏ cõi Tịnh-độ của Phật thật có mà chỉ bàn suông đến cái Tịnh-độ bóng ma, cái bóng duyên vọng tưởng ở trong tâm mình, đến nỗi cam chịu tiếng chê là thử tức, điểu không.

Thử tức và điểu không là lời chế giễu những người nông nổi, ai nói sao bào hao làm vậy, không tìm hiểu sự thật. Nghe nói “Phật tức tâm” thì cứ lập đi lập lại Phật tức tâm, chớ không hiểu gì cả, khác nào con chuột kêu “tức, tức”. Lại nghe “vạn pháp đều không” thì cũng nói không mà chẳng hiểu gì, chỉ như chim vẹt kêu không, không.

2- Chánh báo

Mục đích kinh này chỉ bày diệu hạnh trì danh cho nên Phật Thích Ca đặc biệt nêu ra câu hỏi rồi tự giải thích rõ ràng. Ý muốn đệ tử tin sâu vạn đức hồng danh không thể nghĩ bàn, để nhất tâm trì niệm không còn nghi ngờ gì nữa. Chỉ dùng 2 nghĩa Quang và Thọ để nói vô lượng nghĩa. Quang khắp mười phương (vũ) Thọ suốt ba đời (trụ) là toàn thể pháp giới. Từ nhất chân pháp giới này đã hiện ra thân và quốc độ Phật A Di Đà. Cho nên danh hiệu A Di Đà tức là tên của lý tánh bản giác. Bản giác của Phật và chúng sanh không hai. Khởi tâm cất tiếng niệm danh hiệu Phật là thủy giác. Người niệm Phật tập tỉnh thức. Bản giác, thủy giác không hai. Một niệm chúng sanh và Phật ứng hợp thì tâm niệm ấy là Phật. Niệm niệm ứng hợp thì niệm niệm là Phật.

“Này Xá Lợi Phất, quang minh vô lượng chiếu mười phương cõi không đâu chướng ngại nên hiệu là A Di Đà”. Tâm yếu của hết thảy chư Phật là ở cả đây. Tâm linh con người yên lặng (tịch) mà thường soi sáng (chiếu) hiển nên ánh quang minh. Bởi Phật đã chứng triệt-để tâm tánh nên quang minh có thể hiển khắp. Phật nào cũng vô lượng quang. Pháp-thân, Báo-thân Phật nào cũng xứng tánh ở khắp mười phương. Nhưng quang minh của Ứng-thân thì tùy sự cần dùng. Có vị soi 1 do tuần, có vị soi 10, có vị soi 100. Chỉ có Phật A Di Đà soi vô lượng thế giới nên tên là Vô Lượng Quang. Vì từ lúc tu nhân, Pháp Tạng Tỳ-kheo phát 48 nguyện. Trong có một nguyện là quang minh thường soi khắp mười phương để tiếp dẫn tất cả chúng sanh có duyên về cảnh giới an lành của ngài.

Không đâu chướng ngại: Hào quang Phật vẫn soi khắp nhưng người niệm Phật nhiều, đã kết duyên sâu dầy với Phật thì mới thấy rõ. Còn kẻ vô duyên vẫn không thấy. Ai có duyên với Phật, về ở cõi Phật thì sống lâu vô lượng như Phật. Kẻ vô duyên, ở cõi Sa Bà, vẫn già bệnh chết.

Chân tâm bản tánh Chiếu mà vẫn Tịch nên không có quá khứ hiện tại vị lai, gọi là Vô Lượng Thọ. Pháp-thân vô thủy vô chung. Báo-thân hữu thủy vô chung. Phật nào cũng vậy, chỉ có Ứng-thân thì mỗi vị tùy nguyện tùy cơ, thọ mạng dài ngắn không đồng. Pháp Tạng Tỳ-kheo đã nguyện thọ mạng của Phật và dân đều vô lượng. Nay ngài đã mãn nguyện nên được tên là Vô Lượng Thọ.

Chúng sanh đồng thể Quang Thọ với Phật, nếu được sanh về cõi An Lạc thì sẽ tự thấy viên hòa dung hợp với khắp mười phương. Thấy Phật A Di Đà tức là được thấy hết thảy chư Phật. Đã có thể tự độ tức là có khả năng độ được hết thảy chúng sanh.

Vì Vô Lượng Thọ nên tất cả cõi An Lạc ai ai cũng là nhất sanh bổ xứ. Vậy chúng ta nên nhớ, rời bỏ tâm Vô Lượng Quang Thọ, chúng ta chẳng tìm đâu cho có được cái danh hiệu Phật A Di Đà. Và rời bỏ danh hiệu Phật A Di Đà thì cũng thật khó cho chúng ta chứng được triệt-để cái tâm Vô Lượng Quang Thọ.

Tôi cầu nguyện quý ngài nên để ý nghĩ kỹ về 2 nghĩa này. Tôi cầu nguyện quý ngài nên tìm hiểu sâu xa 2 nghĩa này.

Chư Phật thành đạo, vị nào cũng có 2 phần Bản (căn bản cỗi gốc) và Tích (hình tích dấu vết). Chúng ta chẳng thể suy lường được phần Bản. Về phần Tích thì đức A Di Đà thành Phật ở thế giới An Lạc đã 10 kiếp. Ngài tu cho mình thành Phật, mà đồng thời cho tất cả chúng sanh thành Phật. Vậy ta đem tâm tín nguyện niệm Phật, thì niệm niệm thành cho mình, đồng thời cũng thành cho tất cả chúng sanh. Kinh gọi như thế là “nhất thành, nhất thiết thành”.

II. Khuyên phát nguyện

Văn kinh nêu chỉ cho thấy Nhân và Duyên vô thượng. Đặc biệt khuyên cầu vãng sanh Tịnh-độ vì mang ác nghiệp mà về cõi thánh, rẽ ngang ra khỏi tam giới, ở cõi Đồng Cư mà đủ cả 4 Tịnh-độ, được nghe pháp luân của cả 4 giáo môn, được thấy cả 3 thân Phật, chứng đủ 3 ngôi bất thoái, được nhất sanh bổ xứ. Phật chỉ điểm cho bao nhiêu công đức tuyệt vời như thế, thỉnh người có chí lưu tâm nghiên cứu kỹ càng.

1- Vị bất thoái: Địa vị tứ thánh (chẳng đọa lục phàm).

2- Hạnh bất thoái: Hạnh Bồ-tát thường hóa độ chúng sanh chẳng đọa nhị thừa.

3- Niệm bất thoái: Tâm tâm niệm niệm như dòng nước chảy vào bể Nhất Thiết Trí.

Người phạm tội ngũ nghịch, mười ác, nếu tín nguyện mỗi ngày chí tâm niệm 10 tiếng Nam mô A Di Đà Phật, cho đến lúc chết tâm không điên đảo thì được vãng sanh hạ hạ phẩm ở cõi Đồng Cư, cũng được đủ ba ngôi bất thoái. Nếu chẳng chứng được tâm tánh đến cực điểm, chẳng có đại công trì danh, chẳng có nguyện lớn của Phật A Di Đà, thì làm gì có sự lạ như thế.

Lại nữa một đời giáo hóa của đức Thích Ca, chỉ có kinh Hoa Nghiêm nói đến pháp môn viên đốn tu một thân thành Phật. Than ôi! Cái thuyết phàm phu lên ngôi bổ xứ là một khởi xướng khó suy lường, lại có ở ngay trong bổn kinh A Di Đà này. Nếu mổ tim vẩy máu ra mà khiến thiên hạ tin được, việc này tôi nghĩ cũng nên làm. Phẩm cuối kinh Hoa Nghiêm đức Phổ Hiền nói 10 hạnh nguyện, chỉ đường cho cả hải hội Hoa Tạng về cõi An Dưỡng. Thế thì cũng kinh Hoa Nghiêm nói, cái mầm nhân để tạo ra quả Nhất Sanh Viên Mãn ấy, chính là tín nguyện vãng sanh cõi Phật A Di Đà.

Cõi Sa Bà chúng ta, được nghe được thấy các thánh nhân thật đã quá hiếm huống chi thân cận. Thời Phật tại thế, thánh nhân tuy nhiều nhưng làm gì có khắp trong nước. Ngày nay y theo kinh A Di Đà, chỉ cần tu một nghiệp niệm Phật liền được về cõi Tịnh-độ Đồng Cư, được các thánh nhân làm thầy làm bạn, cùng diệt vô minh, cùng lên Diệu-giác. Bởi vì niệm Phật cũng gọi là tịnh nghiệp, là nghiệp vô lậu bất tư nghì, là nghiệp có nhiều thiện căn làm nhân, có nhiều phước đức làm duyên, cho nên mới đồng nghiệp với các thánh nhân mà được cảm ứng đồng về chung ở.

Vậy ta nên biết cái nhân duyên đại sự của loài người chúng ta là cái cửa ải đi sang cõi Đồng Cư này, một cửa ải rất khó lòng ra thoát. Chúng ta phải hiểu rõ sức mạnh lời nguyện của Phật A Di Đà, công đức của danh hiệu Phật và tâm tánh con người chẳng thể nghĩ bàn. Khi ấy chúng ta mới chịu phát đại thệ nguyện. Thâm tín và phát nguyện tức là tâm Vô-thượng Bồ-đề. Tín và Nguyện là kim chỉ nam đưa chúng ta về Tịnh-độ. Nếu Tín Nguyện kiên cố thì lâm chung chỉ 10 niệm hoặc 1 niệm cũng quyết định vãng sanh. Còn như không có Tín Nguyện, chỉ niệm Phật để đè nén vọng tưởng, thì dù niệm khít khịt như tường vách, gió thổi không lọt chăng nữa cũng không kết quả. Kinh Đại Bản A Di Đà cũng lấy việc phát Bồ-đề nguyện làm thiết yếu.

III. Lập hạnh

Chỉ cái Nhân vô thượng để một lần nữa khuyên người cầu Quả vô thượng.

Tâm Bồ-đề là thiện căn (gốc lành), là cái nhân thân thiết. Còn bố thí, trì giới, thiền định v.v... đều là phước đức, tức là duyên trợ giúp tâm đạo nẩy nở.

Thanh-văn Duyên-giác, thiện căn Bồ-đề ít lắm. Nhân thiên tu phước nghiệp hữu lậu (còn phiền não: tham, sân, si, mạn, nghi, tà kiến), phước đức cũng ít lắm, chẳng thể vãng sanh Tịnh-độ.

Chỉ có Tín Nguyện, trì danh, mỗi niệm thiện căn rất nhiều, phước đức rất nhiều.

Niệm Phật tâm còn tán loạn, phước đức thiện căn đã nhiều vô lượng, huống chi nhất tâm bất loạn.

Tâm người niệm Phật cảm động đến tâm Phật, tâm Phật ứng hợp với tâm người, giống như bàn in.

Như thế thì Phật A Di Đà và các thánh chúng, tuy tâm các ngài chẳng ở đâu lại mà chính các ngài có lại thật, cúi xuống tiếp dẫn mình. Người tu tịnh nghiệp, tâm mình cũng chẳng đi đâu mà chính mình có đi thật, mang thể chất gởi trong hoa sen báu.

Phật Thích Ca nói: “Thiện nam tử, thiện nữ nhơn niệm Phật”. Vậy hạng người nào được gọi là thiện nam, thiện nữ? Bất luận tại gia, xuất gia, sang, hèn, già, trẻ, thiên, nhân, a tu la, súc sanh, ngạ quỷ, địa ngục, noãn sanh, thai sanh, thấp sanh, hóa sanh, bất luận ai đã được nghe danh hiệu Phật A Di Đà, tức là cái “quả thiện căn” trồng từ nhiều kiếp, nay đã thành, đã chín, thì những người ấy dù có phạm tội ngũ nghịch, thập ác, cũng đều được gọi là “thiện”.

A Di Đà Phật, vạn đức hồng danh, niệm danh hiệu ấy để vời công đức ấy đến với mình. Đây là một phép tu rất giản dị, rất thẳng mau.

Chẳng có Tín Nguyện thời tuy có được nghe, cũng như chẳng được nghe, chỉ gieo duyên thiện căn về nhiều kiếp sau. Chẳng gọi được là Văn tuệ.

Luôn luôn niệm danh hiệu Phật A Di Đà chính là Tư tuệ.

Có 2 lối chấp trì:

1. Sự trì tin có Phật A Di Đà ở Tây phương thật sự, nhưng chưa hiểu được thế nào là “Tâm mình tạo tác ra Phật, tâm mình chính là Phật” (thị tâm tác Phật, thị tâm thị Phật), chỉ quyết chí cầu sanh Tịnh-độ, lúc nào cũng như con thơ nhớ mẹ không quên.

2. Lý trì tin Phật A Di Đà cõi Tây phương đã sẵn có ở tâm mình, lấy danh hiệu Phật ấy, làm cảnh giới trụ tâm, khiến cho an định mà tuệ vẫn sáng chiếu (tuy lý trì mà chẳng bỏ sự trì).

Chấp trì danh hiệu Phật A Di Đà từ 1 ngày cho đến 7 ngày. Nghĩa là phải cho kỳ được “nhất tâm bất loạn”.

Lợi căn niệm 1 ngày được bất loạn ; độn căn phải 7 ngày ; trung căn không nhất định, hoặc 2 ngày, hoặc 3, 4, 5, 6 ngày mới được bất loạn. Đây là một phương pháp định kỳ tu. Hạ căn có khi bao nhiêu lần 7 ngày vẫn chưa được.

Lại có nghĩa nữa, lợi căn giữ luôn được 7 ngày tâm chẳng loạn ; độn căn chỉ giữ được 1 ngày. Còn trung căn thì không nhất định, có người giữ được 6 ngày, có người giữ được hoặc 5, hoặc 4, hoặc 3, hoặc 2 ngày mà thôi.

Nhất tâm cũng có 2: Sự nhất tâm và Lý nhất tâm.

1. Bất luận sự trì hay lý trì, hễ phục trừ được mọi phiền não: tham, sân, si, mạn, nghi, tà kiến, diệt kiến-hoặc và tư-hoặc, cả 2 đều là sự nhất tâm.

2. Bất luận sự trì hay lý trì, hễ thấy được Phật của tâm tánh mình, thì cả 2 đều được lý nhất tâm.

Sự nhất tâm thì chẳng bị kiến-hoặc tư-hoặc làm rối loạn. Lý nhất tâm thì chẳng bị những tà thuyết nhị biên làm rối loạn. Đó là Tu tuệ.

Tâm mình chẳng bị kiến và tư làm rối loạn, cho nên vãng sanh về cõi Đồng Cư, hoặc cõi Phương Tiện.

Tâm mình chẳng bị tà thuyết nhị biên làm rối loạn, vãng sanh về cõi Thật Báo Trang Nghiêm, hoặc cõi Thường Tịch Quang.

Ngài Đại Thế Chí, trong kinh Lăng Nghiêm, nói về pháp trì danh này bảo   rằng: “Chẳng cần đến pháp phương tiện nào khác mà cũng khai ngộ được tâm của mình” nghĩa là không cần tu thêm các pháp quán hoặc thoại đầu v.v... cứ một bề nhất tâm trì danh là đủ. Nên biết đối với người có mắt thì cố nhiên người ta tự thấy ánh sáng mặt trời đâu có cần phải thắp đèn thêm. Đối với người mù thì ánh sáng mặt trời còn chẳng thấy, đốt đèn thêm ích gì?

Hỏi: Kinh dạy 10 niệm được vãng sanh, vậy cần gì phải niệm những 7 ngày?

Đáp: Bình thời không có công phu tập cho được nhất tâm bất loạn, lâm chung chắc gì niệm Phật nổi được 10 tiếng. Ngũ nghịch thập ác lâm chung 10 niệm vãng sanh là những người đã có thiện căn phước đức từ nhiều đời, lâm chung gặp thiện tri thức chỉ dạy, liền đủ Tín Nguyện. Vạn người khó có một người may mắn như thế.

Quán Kinh nói: Một niệm danh hiệu Phật diệt trừ 80 ức kiếp sanh tử trọng tội. Cũng như mặt trời đã mọc thì tối tăm cả bao nhiêu kiếp cũng tan.

Tôi xin cúi đầu cầu nguyện các vị xuất gia, tại gia, người trí, người ngu, đối với pháp môn niệm Phật, viên đốn, giản dị, mau lẹ này chớ coi là khó mà sanh thoái  lui ; chớ coi là dễ mà sanh lười chẳng cố gắng ; chớ coi là nông cạn mà khinh miệt ; chớ coi là quá sâu mà chẳng dám thọ trì.

Danh hiệu Phật A Di Đà trì niệm đây, là danh hiệu chân thật, chẳng khá nghĩ, chẳng khá bàn.

Cái tâm tánh mình đang trì niệm đây, cũng chân thật lắm, chẳng khá nghĩ, chẳng khá bàn.

Trì niệm một tiếng là một tiếng chẳng khá nghĩ, chẳng khá bàn (người đọc đến câu này, nên biết giờ phút này là giờ phút đóa hoa Ưu đàm bát la xuất hiện), mình trì niệm được 10 tiếng hay 100, 1000, 10.000 tiếng hay vô lượng, vô số tiếng, thì tiếng nào tiếng nào cũng đều là chân thật, chẳng khá nghĩ, chẳng khá bàn vậy.

*

“Xá Lợi Phất ơi, ta thấy lợi thế, cho nên nói thế”. Đây là nói cái lợi tới giờ phút sắp chết mà tâm mình chẳng điên đảo. Tự lực tu hành ở Sa Bà, lúc sắp chết là lúc đến “cửa ải tử sanh”, rất khó đủ lực giải thoát. Chẳng nói những kẻ tu hành ngoan cố, trí tuệ ngông cuồng, buồn tủi không kết quả. Ngay những thiền gia đốn ngộ lâm chung, “tập khí” bằng sợi tơ còn sót cũng thừa sức mạnh lôi đi trụy lạc. Vĩnh Minh thiền sư bảo rằng: “Ấm cảnh nếu thấy hiện ra, chỉ chớp mắt là theo nó”. Nghe lời này, thật rùng mình lạnh buốt trái tim! Người tu được quả đạo thứ nhất tiểu thừa rồi mà đầu thai vẫn mê muội. Bồ-tát cách thân ngũ ấm vẫn hôn mê.

Phật Thích Ca biết rõ chúng sanh, giờ phút lâm chung, có cái khổ điên đảo rối loạn nên ân cần khuyên đi, khuyên lại, phải phát nguyện. Vì nguyện có sức mạnh khiến niệm Phật. Có niệm Phật mới bảo đảm thoát được cái đau khổ nhất đời này. (Lời nói thiết tha, nên khắc xương ghi dạ).

Tâm Tín Nguyện chẳng phát khởi thời tâm sanh thiện, vui cầu cõi tịnh, với tâm phá ác, chán bỏ cõi uế, đều chẳng sanh được, huống chi tâm liễu ngộ vào tới lý Phật.

Vậy chỉ có “sự trì danh” cầu được thấy Phật khác rồi mới tỏ ngộ được “lý trì danh” là thấy Phật mình. Thấy Phật A Di Đà và Thánh chúng hiện ra, tức là Phật của tâm tánh mình đã hiện ra. Vãng sanh về quả đất kia được thấy Phật, được nghe pháp, nhờ đấy thành tựu trí tuệ.

Pháp môn niệm Phật này thâm diệu lắm, phá hết thảy lý luận suông, diệt hết thảy ý kiến tà. Chỉ có những bậc đại sư, như các ngài Mã Minh, Long Thọ, Trí Giả, Vĩnh Minh v.v... mới triệt-để gánh vác được. Còn những người giàu trí tuệ thế gian, tài thông minh biện bác, dùng hết sức suy nghĩ, càng suy nghĩ càng xa, chẳng bao giờ tới. Những người này lại không bằng mấy ông, mấy bà thật thà chất phác chịu khó niệm Phật, cảm thông được trí tuệ Phật, thầm hợp được đạo mầu.

Một câu: “Ta thấy lợi thế, cho nên nói thế”, rõ ràng là mắt Phật thấy, tiếng Phật nói, để ấn định cái sự thật ấy, sao còn trái lời Phật, chống lại Phật, mà chẳng thuận theo?

C/ LƯU THÔNG

1- Khuyến tín

Bốn chữ: “bất khả tư nghì” (chẳng khá nghĩ bàn) lược giải có 5 nghĩa:

1/. Người niệm Phật có thể vượt tắt ra ngoài tam giới ngay, chẳng phải đợi đoạn trừ hết mê hoặc.

2/. Cứ sanh sang Tây phương là được lên đủ cả 4 cõi Tịnh-độ, chẳng phải noi lên dần dần từng cõi một. Người niệm Phật sanh sang Tây phương là thành Bồ-tát bất thoái và nhất sanh bổ xứ ngay.

3/. Cứ chuyên trì niệm danh hiệu Phật thôi, chẳng cần đến phương tiện nào khác (tu thiền, quán tưởng v.v...).

4/. Trong một tuần 7 ngày có thể thành công, chẳng cần nhiều kiếp, nhiều đời, nhiều năm, nhiều tháng.

5/. Cứ trì niệm một danh hiệu Phật A Di Đà, tức là được chư Phật hộ niệm, chẳng khác gì người trì niệm danh hiệu hết thảy chư Phật.

Năm ý nghĩa này, đều nhờ ở nguyện và hạnh chẳng thể nghĩ bàn của Phật A Di Đà.

Giữ giới bất vọng ngữ trong ba đời, khi sanh ra có lưỡi rộng dài uốn lên đến mũi. Đức Thích Ca giữ giới bất vọng ngữ trong ba đại a tăng kỳ kiếp, lưỡi mỏng và rộng dài, che kín khắp mặt. Nay chư Phật lưỡi che khắp đại thiên thế giới, để nêu rõ chân thân thật xứng hợp với chánh lý Pháp-thân vậy.

Trong sáu đoạn văn nói về sáu phương, đoạn nào chư Phật cũng nêu tên kinh này gọi là kinh: “Xưng tán bất khả tư nghị công đức, nhất thiết chư Phật sở hộ niệm” chính là căn bản lưu thông truyền bá kinh này. Pháp sư Cưu Ma La Thập thuận theo thế gian ưa nói vắn tắt, đặt tên kinh là “A Di Đà”. Thật khéo hợp với hạnh tu trì danh! Pháp sư Trần Huyền Trang dịch là kinh: “Xưng Tán Tịnh Độ Nhiếp Thọ”. Lời văn tuy có tường tận hay sơ lược khác nhau, nhưng chánh nghĩa vẫn không thêm bớt.

— Trong các phương, phương nào cũng có Tịnh-độ, cớ gì chỉ tán thán riêng Tịnh-độ ở Tây Phương của Phật A Di Đà?

— Xin thưa: Vì có 3 nghĩa: 1/ Khiến người mới vào đạo dễ nhận được tâm Bồ-đề của mình. 2/ Vì bản nguyện của Phật A Di Đà. 3/ Vì Phật A Di Đà với chúng sanh ở cõi này có duyên riêng.

Chư Phật từ Pháp-thân hiển hiện ra hình tích, cốt để kết nhân duyên với đời (cả thế gian và xuất thế gian), hết thảy đều thần diệu chẳng khá nghĩ bàn. Các ngài đem giáo lý đại thừa tuyên dương vào hải hội (tức là vì cả thế giới). Các ngài lăn vào bể khổ (tức là vì chúng sanh đối trị tánh ác). Tâm nhân từ của các ngài khế hợp với tâm Thường Tịch Quang (tức là đệ nhất nghĩa). Vì thế mà vạn đức phải kính vâng các ngài, quần linh phải chầu về cả các ngài.

Ta lại nên biết mầm thành Phật phải nhờ duyên mới khởi lên được. Duyên ấy tức là cả pháp giới. Vậy thì một niệm tức là hết thảy niệm, một chúng sanh tức là hết thảy chúng sanh. Một hương, một hoa, một thanh, một sắc... cho đến một khi chịu sám hối, được thọ ký, được xoa đầu, được dắt tay v.v... khắp cả mười phương, suốt cả ba đời, không một chỗ nào, không một giây phút nào mà không lan tràn dung hòa khắp cả. Cho nên cái nhân tăng thượng duyên này được gọi là pháp giới duyên khởi.

Đó chính là cái nghĩa “biến duyên pháp giới” tức là tưởng niệm và kết duyên với cả mười phương pháp giới vậy (xem nghĩa viên biến trong kinh Hoa Nghiêm quyển 2).

Như thế người tu ở ngôi thấp kém (thì vẫn chẳng ra ngoài pháp giới) vẫn có thể quyết chí chuyên cầu vãng sanh về Tây phương. Và người tu ở ngôi cao xa (thì còn pháp giới nào nữa), đâu phải bỏ Tây phương để mong cầu riêng lấy thế giới Hoa Tạng.

Về phần Cuộc thì như kinh Chiêm Xát nói: “Tâm tạp loạn nhơ bẩn, niệm danh hiệu ta, chẳng phải là đã được nghe danh hiệu của ta. Tâm chưa quyết định tin hiểu, chỉ được quả báo phước thiện thế gian, chẳng được lợi ích mầu nhiệm sâu xa rộng lớn. Niệm Phật đến chỗ “Nhất hạnh tam muội” mới thành quảng đại diệu hạnh đưa đến “Tương tự vô sanh pháp nhẫn”. Thế mới thật là đã được nghe danh hiệu mười phương Phật...”.

Vậy thời chữ nghe ở kinh A Di Đà, cũng phải đến chỗ nhất tâm bất loạn mới đáng là “người đã đươïc nghe danh hiệu chư Phật, được chư Phật hộ niệm”.

Còn nghĩa chữ nghe thuộc về phần Thông là: Tâm từ bi chư Phật chẳng khá nghĩ bàn, công đức danh hiệu chư Phật chẳng khá nghĩ bàn. Một khi được nghe danh hiệu Phật rồi, thì bất luận hữu tâm vô tâm, tin hay chẳng tin, đều đã thành thắng duyên. Huống chi Phật bình đẳng độ chúng sanh oán thân như nhau, không hề mỏi mệt. Miễn là được nghe danh hiệu Phật, tất là được Phật hộ niệm, còn nghi gì nữa?

Kim Cương Tam Luận nói: Địa Bồ-tát về Biệt giáo hay Trụ Bồ-tát về Viên giáo, tự lực tu hành vào bậc “Đồng sanh tánh” mới được Phật hộ niệm. (Đồng sanh tánh là thấy được Phật tánh.)

Niệm Phật, nhờ sức Phật thì mau hơn cứ tới ngôi “Tương tự vô sanh pháp nhẫn” đã được Phật hộ niệm. Dưới ngôi Tương tự ấy cũng đều được Phật hộ niệm. Theo nghĩa Thông, chỉ cần nghe danh hiệu Phật qua tai một lần, đồng thể pháp tánh đã phát ra một sức mạnh tức là đã gieo nhân tốt về sau, chẳng bao giờ mất.

“Bất thoái” là đủ 3 ngôi bất thoái như trên đã giải thích, đồng một nghĩa với danh từ: “Nhất sanh thành Phật”. Bởi thế, Phật Thích Ca cố khuyên bọn ông Xá Lợi Phất đều nên tin chịu.

Công đức được nghe danh hiệu Phật mầu nhiệm như thế, Phật Thích Ca và chư Phật mười phương đã nói mà lại còn không tin ư?

2- Khuyến nguyện

Phật ân cần đến 3 lần khuyên phát nguyện. Phát nguyện tức là 2 pháp môn: “Hân và Yếm”. (Hân là hân hoan vui thích. Yếm là yếm ly chán bỏ.)

a) Chán bỏ cõi Sa Bà vì tệ ác lắm! Phép này ứng hợp với 2 Hoằng Nguyện:

“Chúng sanh vô biên thệ nguyện độ”,

“Phiền não vô tận thệ nguyện đoạn”.

b) Vui cầu sang An Lạc, vì yên tĩnh lắm! Phép này ứng hợp với 2 Hoằng Nguyện:

“Pháp môn vô lượng thệ nguyện học”,

“Phật đạo vô thượng thệ nguyện thành”.

Vì có phát nguyện rộng lớn như thế, cho nên Phật mới bảo: “Những người ấy, đều được tới cõi A-nậu-đa-la-tam-miệu-tam-bồ-đề, chẳng hề lui chuyển” tức là đắc đạo Bồ-đề, lên ngôi bất thoái.

Nhân mầu nhiệm và Quả mầu nhiệm của người niệm Phật đều chẳng bao giờ lìa khỏi Nhất tâm. Vậy thì cần gì phải đợi đến hết kiếp Sa Bà, mới sanh vào ao thất bảo! Ngay giờ phút ta có tín tâm, ta có phát nguyện, ta niệm danh hiệu Phật, thì bóng đài sen vàng tươi sáng đã hiện ra rồi. Ta không phải là người cõi Sa Bà nữa!

3- Khuyến hạnh

Trí tuệ công đức của các đức Phật đều bình đẳng như nhau, nhưng sự giáo hóa thì có chỗ dễ chỗ khó: Ở cõi Tịnh-độ tu thành Bồ-đề thì dễ, ở cõi đời trược này khó lắm! Vì chúng sanh ở Tịnh-độ nói pháp thì dễ, vì chúng sanh ở cõi này nói pháp khó lắm! Vì chúng sanh ở trược thế, nói pháp Tiệm còn dễ, chứ nói pháp Đốn thì khó! Vì chúng sanh ở trược thế, nói các pháp Đốn khác còn dễ, nói pháp Đốn vượt tắt ngang sang Tịnh-độ, thì lại càng khó nữa!

Vì chúng sanh ở trược thế, nói các pháp “diệu quán đốn tu đốn chứng vượt tắt ngang sang Tịnh-độ” đã chẳng dễ gì, thế mà nay lại nói cái pháp chẳng cần khó nhọc, chỉ trì niệm danh hiệu Phật A Di Đà, mà được lên ngay ngôi Bồ-tát bất thoái, thì thật là một khó khăn trong các khó khăn. Bởi thế mười phương chư Phật đều suy tôn đức Thích Ca là dũng mãnh.

Ngũ trược ác thế:

1. Kiếp trược là thời đại tụ hợp toàn nhơ ác, không có hạnh tu niệm Phật, hứa hẹn cho mang cả ác nghiệp vượt tắt ra ngoài vòng kiếp trược thì thật khó cho những chúng sanh ở trong ấy được giải thoát.

2. Kiến trược là thời đại có 5 tà kiến sai sử con người mau lẹ lắm (ngũ lợi sử): a) Thân kiến: Si mê lầm tưởng thân và cảnh thật có. b) Biên kiến: Thiên về một bên. Hoặc theo chủ nghĩa đoạn diệt cho rằng thân chết là hết. Hoặc chấp thường cho rằng thân tuy chết mà linh hồn còn mãi. c) Kiến thủ: Cố chấp theo tà thuyết, tà đạo. d) Giới thủ: Học theo giới luật tà đạo. đ) Tà kiến: Không tin đạo Phật, bác lý nhân quả.

Năm tà kiến này làm tối tăm mù quáng. Không có hạnh niệm Phật, y cứ vào lý nhân quả và vạn pháp duy tâm thì làm sao thức tỉnh được những chúng sanh này.

3. Phiền não trược là thời đại có 5 phiền não, nó sai khiến con người rất mạnh. Tham, sân, si, mạn, nghi, năm phiền não xấu xa này rất khó trừ (ngũ độn sử), luôn luôn ngấm ngầm rối loạn làm vẩn đục tâm tánh. Hạnh tu niệm Phật là một pháp môn nhận thấy tâm Phật ở ngay tâm phàm, chúng sanh nào cũng có Phật tánh. Nên pháp môn này không bỏ một ai. Dù thập ác ngũ nghịch mà biết sám hối cũng hứa hẹn cho vãng sanh. Mỗi tiếng niệm Phật là một hạt châu chuyển phiền não trược thành đời sống thanh lương.

4. Chúng sanh trược là thời đại 5 kiến trược và 5 phiền não trược (10 kết sử) cảm ứng hiện ra thân năm ấm. Các hữu tình quên mất Pháp-thân, mê muội nhận năm ấm là mình. Không có hạnh tu niệm Phật, mỗi niệm mỗi niệm trở về tánh giác Vô Lượng Quang thì làm sao đưa được hữu tình ra khỏi cái vòng luân hồi bảy thú.

5. Mạng trược. Đồng là một bản giác, chỉ vì 6 phù trần căn tứ đại ngăn cách khiến thành 6 công dụng khác nhau. Sáu căn sinh hoạt gọi là sống, hết hoạt động gọi là chết. Thời đại mạng sống con người non yểu gọi là mạng trược. Chúng sanh quên bản tánh Vô Lượng Thọ, nhận thân vô thường sanh tử là mình. Không có pháp môn niệm Phật là hạnh tu chẳng phí nhiều thời giờ thì làm sao những chúng sanh mạng yểu kịp giải thoát. Người niệm Phật, mỗi niệm mỗi niệm trở về tánh Vô Lượng Thọ tức là mỗi niệm mỗi niệm ra khỏi mạng trược.

Tín Nguyện niệm Phật chuyển ngay được kiếp trược thành thanh tịnh hải hội. Chuyển ngay được kiến trược thành Vô Lượng Quang. Chuyển ngay được phiền não trược thành Thường Tịch Quang. Chuyển ngay được chúng sanh trược thành thân liên hoa hóa sanh. Chuyển ngay được mạng trược thành Vô Lượng Thọ.

Thế cho nên mỗi một niệm Nam mô A Di Đà Phật là một niệm chứng được tâm Vô-thượng Bồ-đề. (Bí quyết của tông Tịnh-độ từ nghìn xưa, nay đại sư Trí Húc nhất đán mở tung ra cho mọi người thấy rõ.)

Đức Thế Tôn đem quả Phật trao cho chúng sanh đời ngũ trược ác thế. Năng lực giáo hóa này chỉ có Phật Thích Ca cùng mười phương Phật mới có mà thôi.

Loài người chúng ta:

a) Hiện đang ở trong kiếp trược, quyết định bị vô lượng khổ não áp bức.

b) Hiện đang ở trong kiến trược, quyết định bị cái trí xảo trá của bọn tà sư chỉ huy.

c) Hiện đang ở trong phiền não trược, quyết định bị tham dục hãm hại và các nghiệp độc ác kích thích.

d) Hiện đang ở trong chúng sanh trược, quyết định đành cam phận trong những cái thân bẩn thỉu mà còn mê cho là đáng yêu quý, cam chịu kém hèn sống đắng cay chết đọa đày mà không bao giờ ngờ rằng mình có đường lối thoát ly.

đ) Hiện đang ở trong mạng trược, quyết định bị ma lực vô thường nuốt đời sống nhanh như tia lửa chớp nhoáng, trở bàn tay không kịp.

Kiếp người chúng ta ví như ở trong nhà lửa cháy cả bốn bên rồi, mà vẫn cứ nô đùa bàn cãi suông chơi với nhau hoài. Chỉ có ai biết đích thực là một việc rất khó khăn, mới chịu giết chết cái tâm tham dục, mới biết quý phép tu: “Nhất hạnh” này.

Chỉ vì thế mà đức Phật Bổn Sư phải hết lòng nói đi nói lại “khó lắm! khó lắm!” để cho chúng ta tỉnh ra. Có biết sợ mới lo tu. Đây là thâm từ phó chúc, bọn ta cần phải biết!

Kết khuyến

Pháp môn niệm Phật thật chẳng thể nghĩ bàn, rất khó tin, rất khó hiểu, đệ tử Phật không một người nào biết mà hỏi.

Trí tuệ Phật soi thấy cơ duyên chúng sanh thành Phật đã chín. Mặc dầu không ai hỏi, tự Phật nói, khiến chúng sanh được 4 lợi ích (đây thích nghĩa 8 chữ: Hoan hỷ, Tín thọ, Tác lễ, Nhi khứ):

1. Phật nói pháp tu niệm Phật này, giống như một trận mưa hợp thời, làm cho nhân vật, cỏ cây mát mẻ, thấm nhuần, nẩy nở, lớn lên, thế gọi là Hoan hỷ (vui mừng).

2. và 3. Trong tâm không còn nghi hoặc một tơ hào gọi là Tín (tin). Lãnh nạp vào tâm chẳng giờ phút nào quên, gọi là Thọ (chịu).

4. Đem thân mạng quay về với Phật, ứng hợp với toàn thể pháp giới trùng trùng duyên khởi, thế gọi là Tác lễ (làm lễ).

Người nghe kinh, tự mình đã thực hành, cứ một chiều tiến mãi không lui, đem kinh lưu thông truyền bá khắp nơi, báo đền ân Phật, thế gọi là Nhi khứ (rồi đi). Đi mãi suốt đời vị lai, giáo hóa cho mọi người vô cùng vô tận.

 

Lời cuối sách

Kinh nói: “Đời mạt pháp ức vạn người tu, ít ai đắc đạo, chỉ nhờ niệm Phật mà được độ thoát”.

Than ôi! Bây giờ chính là đời mạt pháp. Bỏ pháp môn niệm Phật bất khả tư nghị này, còn cách nào ra khỏi biển trầm luân?

Húc tôi đây, khi mới xuất gia, tự phụ là một nhà thiền, khinh thường các giáo điển, dám nói bậy rằng: “Niệm Phật chỉ là một phương tiện riêng cho trung căn và hạ căn”.

Về sau, nhân vì đau nặng tôi mới chịu cầu sanh Tây phương. Nghiên cứu các bộ Diệu Tông, Viên Trung, Di Đà Sớ Sao và nhiều sách khác, tôi mới biết niệm Phật tam muội, thật là một viên ngọc châu quý giá vô ngần. Từ đây, tôi trì danh hiệu Phật với một sức mạnh vạn con trâu không kìm lại được.

Ông Khứ Bệnh, bạn thân của tôi, tu Tịnh-độ đã lâu năm, muốn cho tôn chỉ rất lớn của bộ kinh Phật Thuyết A Di Đà này được thật rõ rệt mà lời nói đừng phiền phức. Ông thỉnh tôi làm yếu giải. Tôi cũng muốn cùng tất cả hữu tình trong pháp giới đồng vãng sanh Cực Lạc. Tôi cầm bút viết vào ngày 27 tháng 9 năm Đinh Hợi đến mồng 5 tháng 10 là xong. Tôi cầu nguyện mỗi câu, mỗi chữ sẽ là tư lương, để người ăn đường về An Lạc. Ai thấy nghe cũng đều lên ngôi Bồ-tát bất thoái.

Người tin người nghi cùng gieo mầm đạo, tán thán hay phỉ báng cùng được giải thoát cùng về Tịnh-độ.

Ngưỡng mong chư Phật, Bồ-tát nhiếp thọ chứng minh. Và các bạn đồng học tùy hỷ gia bị.

 

Tây Hữu Đạo Nhân, Ngẫu Ích Trí Húc

 

Tỳ-kheo ni Tịnh Chân làm toát yếu. Đảnh lễ xin góp một lời: Chữ Tín là then chốt của Liên Tông. Có người tin Phật, Pháp, Tăng, một lòng niệm Phật thẳng đường về Tịnh-độ. Số này rất hiếm. Phần đông kém tinh tấn, đức Tin không mạnh vì chỗ hiểu biết thiếu căn bản. Với những vị này phải có một chương trình tu học. Cũng như phi công du hành quanh trái đất được là vì từ bé đã tập lẫy, tập bò, tập đi, lớn lên tập lái xe hơi, lái máy bay.

 

Nguyện cầu âm siêu dương thái, pháp giới chúng sanh đồng thành Phật đạo.