Khoa Hóa học-Trường Đhkhtn-đhqgn luận văn Thạc sĩ

Nhận xét:

- Chỉ tiêu COD của cả hai mẫu đều không đạt TCCP.

- Chỉ tiêu BOD₅ của cả hai mẫu đều không đạt TCCP.

- Chỉ tiêu SS của cả hai mẫu đều đạt TCCP.

- Chỉ tiêu NH₃(N) của cả hai mẫu đều không đạt TCCP.

- Chỉ tiêu dầu mỡ của cả hai mẫu đều không đạt TCCP.

- Chỉ tiêu Coliform của cả hai mẫu đều đạt TCCP [2].

Theo Báo cáo Hiện trạng Môi trường Thành phố Hà Nội năm 2008 của Sở Tài nguyên Môi trường Hà Nội thì hồ Thiền Quang bị ô nhiễm kim loại nặng. Các chỉ tiêu ô nhiễm chủ yếu là BOD₅, COD, Cr, Pb, Dầu mỡ và Coliform. Năm 2006 ô nhiễm hơn năm 2007. Năm 2007: Nhu cầu ôxi sinh học (BOD₅) vượt quá tiêu chuẩn cho phép trung bình 2,54 lần, nhu cầu ôxi hóa học (COD) vượt quá tiêu chuẩn cho phép trung bình 2,83 lần, hàm lượng crom (Cr) vượt quá tiêu chuẩn cho phép trung bình 2,27 lần. Số lượng coliform tổng số vượt quá tiêu chuẩn cho phép trung bình 61,5 lần [3].

Theo bản luận văn thạc sĩ khoa học [27], tác giả Đỗ Kiều Tú đã đưa ra bảng kết quả phân tích nước hồ Thiền Quang năm 2010 như bảng 3.

Bảng 3: Kết quả phân tích nước hồ Thiền Quang năm 2010

Thông số	Nhiệt độ (ToC)	pH	DO (mg/l)	Độ đục (NTU)	BOD5 (mg/l)	COD (mg/l)	Ptổng (mg/l)	NH4+ -N (mg/l)	NO2- -N (mg/l)
QCVN 08:2008/ BTNMT (B1)	-	5,5-9	≥4	-	15	30	0,3	0,5	0,04
Kết quả	33,0	8,55	3,76	12	80	185	1,13	3,79	0,428

Đối chiếu QCVN 08:2008/BTNMT (Loại B1), mẫu nước hồ Thiền Quang có chỉ tiêu pH đạt quy chuẩn, các chỉ tiêu DO, BOD₅, COD, tổng P, NH₄⁺ -N, NO₂^--N không đạt quy chuẩn cho phép.

Tiếp theo, tác giả Đỗ Kiều Tú còn phân loại chất lượng nước hồ dựa trên chỉ số hóa học WQI, và phân loại mức độ phì dưỡng của hồ dựa trên chỉ số sinh học Chlorophyll-a , kết quả là chất lượng nước hồ Thiền Quang thuộc loại kém.

Những số liệu trên đây cho thấy chất lượng hồ Thiền Quang có những thay đổi theo mùa, các thông số như pH, COD, BOD₅, NH₄⁺ cao hơn giới hạn B của tiêu chuẩn chất lượng nước mặt. Điều này cho thấy cần thiết tiếp tục nghiên cứu đánh giá chất lượng nước hồ Thiền Quang.
1.3. QCVN 08:2008/BTNMT VỀ CHẤT LƯỢNG NƯỚC MẶT.

Giá trị giới hạn của các thông số chất lượng nước mặt được quy định ở bảng 4.

A1 - Sử dụng tốt cho mục đích cấp nước sinh hoạt và các mục đích khác như loại A2, B1 và B2.

A2 - Dùng cho mục đích cấp nước sinh hoạt nhưng phải áp dụng công nghệ xử lý phù hợp; bảo tồn động thực vật thủy sinh, hoặc các mục đích như loại B1 và B2.

B1 - Dùng cho mục đích tưới tiêu thủy lợi hoặc các mục đích sử dụng khác có yêu cầu chất lượng nước tương tự hoặc các mục đích sử dụng như loại B2.

B2 - Giao thông thuỷ và các mục đích khác với yêu cầu nước chất lượng thấp [4].

Trong đánh giá chất lượng nước, việc thống kê và phân loại chất lượng nước gặp nhiều khó khăn và phức tạp, khó hình dung đối với những cấp ra quyết định. Những báo cáo đánh giá chất lượng nước truyền thống thường bao gồm các tóm tắt thống kê phức tạp theo thành phần chất lượng nước cũng như theo nguồn nước. Dạng thông tin như vậy chỉ có giá trị đối với các chuyên gia về chất lượng nước, nhưng có thể không có ý nghĩa đối với người dân, các nhà quản lý hay các nhà làm luật, những người cần các thông tin ngắn gọn, súc tích về nguồn nước. Trong khi đó, để khai thác và sử dụng nguồn nước, việc phân loại nguồn nước là rất quan trọng và cần thiết. Do vậy, người ta đã sử dụng chỉ số chất lượng nước trong công tác đánh giá chất lượng nước. Việc sử dụng chỉ số chất lượng nước (WQI) là hướng đang được nhiều nước và chuyên gia phân tích, đánh giá chất lượng nước sử dụng.  WQI là một phương tiện có khả năng tập hợp một lượng lớn các số liệu, thông tin về chất lượng nước, đơn giản hóa các số liệu chất lượng nước, để cung cấp thông tin dưới dạng dễ hiểu, dễ sử dụng cho các cơ quan quản lý tài nguyên nước, môi trường và công chúng... Trong công tác quy hoạch quản lý tài nguyên nước, việc phân vùng chất lượng nước trên một diện rộng là một yêu cầu hết sức quan trọng và WQI là một công cụ hữu hiệu để đáp ứng nhiệm vụ này.

Vì vậy, một trong những nhiệm vụ nghiên cứu theo hướng đi mới của bản luận văn này là tính toán WQI theo sổ tay hướng dẫn tính toán chất lượng nước của Tổng cục Môi trường mới ban hành và áp dụng WQI để đánh giá chất lượng nước hồ Thiền Quang một cách tổng quát.

  
1.4. CHỈ SỐ CHẤT LƯỢNG NƯỚC (WQI- Water Quality Index)

Trong sổ tay hướng dẫn tính toán chất lượng nước của Tổng cục Môi trường (TCMT) chỉ số chất lượng nước được hiểu như sau:

1. Chỉ số chất lượng nước (viết tắt là WQI) là một chỉ số được tính toán từ các thông số quan trắc chất lượng nước, dùng để mô tả định lượng về chất lượng nước và khả năng sử dụng của nguồn nước đó; được biểu diễn qua một thang điểm.

2. WQI_{thông số} là chỉ số chất lượng nước tính toán cho mỗi thông số.

1.4.1. Mục đích của việc sử dụng WQI

- Đánh giá nhanh chất lượng nước mặt lục địa một cách tổng quát;

- Có thể được sử dụng như một nguồn dữ liệu để xây dựng bản đồ phân vùng chất lượng nước.

- Cung cấp thông tin môi trường cho cộng đồng một cách đơn giản, dễ hiểu.

- Nâng cao nhận thức về môi trường.

1.4.2. Các yêu cầu đối với việc tính toán WQI

- WQI được tính toán riêng cho số liệu của từng điểm quan trắc;

- WQI_{thông số} được tính toán cho từng thông số quan trắc. Mỗi thông số sẽ xác định được một giá trị WQI_{thông số} cụ thể, từ đó tính toán WQI để đánh giá chất lượng nước của điểm quan trắc;

- Thang đo giá trị WQI được chia thành các khoảng nhất định. Mỗi khoảng ứng với 1 mức đánh giá chất lượng nước nhất định.

Quy trình tính toán và sử dụng WQI trong đánh giá chất lượng môi trường nước bao gồm các bước sau:

Bước 1: Thu thập, tập hợp số liệu quan trắc từ trạm quan trắc môi trường nước mặt (số liệu đã qua xử lý);

Bước 2: Tính toán các giá trị WQI_{thông số} theo công thức;

Bước 3: Tính toán WQI;

Bước 4: So sánh WQI với bảng các mức đánh giá chất lượng nước.

Số liệu quan trắc được thu thập phải đảm bảo các yêu cầu sau:

- Số liệu quan trắc sử dụng để tính WQI là số liệu của quan trắc nước mặt lục địa theo đợt đối với quan trắc định kỳ hoặc giá trị trung bình của thông số trong một khoảng thời gian xác định đối với quan trắc liên tục;

- Các thông số được sử dụng để tính WQI bao gồm các thông số: DO, Nhiệt độ, BOD₅, COD, N-NH₄, P-PO₄ , TSS, Độ đục, Tổng coliform, pH;

- Số liệu quan trắc được đưa vào tính toán đã qua xử lý, đảm bảo đã loại bỏ các giá trị sai lệch, đạt yêu cầu đối với quy trình về đảm bảo và kiểm soát chất lượng số liệu.

1.4.5. Một số phương pháp đánh giá chất lượng nước sử dụng chỉ số chất lượng nước trên thế giới.

Trong quản lý môi trường, việc xác định một cách tổng thể chất lượng nước cho các mục đích sử dụng khác nhau nhờ một số lượng lớn các mẫu và các thông số đôi khi lại rất khó khăn. Để nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng nước, việc sử dụng chỉ số chất lượng nước WQI (water quality index) là hướng đang được các chuyên gia phân tích đánh giá chất lượng nước trên thế giới sử dụng.

1. 
   WQI của quỹ vệ sinh quốc gia Hoa kỳ (NSF-WQI)
   

TT	Thông số	Trọng số
	DO	0,17
	Fecal coliform	0,16
	pH	0,11
	BOD5	0,11
	ΔToC	0,10
	P tổng	0,10
	Nitrat	0,10
	Độ đục	0,08
	Tổng chất rắn	0,07

Sau đó, kết hợp giữa trọng số và chỉ số phụ để tính giá trị của WQI. Từ giá trị WQI, chất lượng nước được xếp loại theo bảng 6.