III. Nhận xét chung về những yêu cầu đặt ra cho phát triển KH&CN

3. Phương án phát triển KH&CN Quảng Ninh đến 2020

b) KH&CN (khoa học kinh tế, khoa học tự nhiên; khoa học kỹ thuật và công nghệ) chưa giúp đề ra những giải pháp khai thác tiềm năng, thế mạnh của du lịch, công nghiệp, nông nghiệp; kinh tế biển, kinh tế biên mậu. Quảng Ninh đang thiếu nhiều nhà khoa học có trình độ chuyên môn cao, đội ngũ cán bộ quản lý còn ít về số lượng, yếu về chất lượng. Chưa có chính sách đủ mạnh để thu hút cán bộ KH&CN trình độ cao. Số lượng tổ chức KH&CN đóng trên địa bàn Tỉnh còn quá ít. Đầu tư cho KH&CN còn thấp (đặc biệt là đầu tư ngoài ngân sách nhà nước), chưa có giải pháp hữu hiệu để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư cho KH&CN. Doanh nghiệp chưa chú trọng đến nghiên cứu, đổi mới công nghệ. Các dịch vụ về tiêu chuẩn – đo lường – chất lượng, sở hữu trí tuệ, quản lý công nghệ chưa được chú ý đúng mức. Cơ chế chính sách hỗ trợ NC&PT, đổi mới công nghệ, hỗ trợ đào tạo nhân lực yếu. Chưa có chính sách đảm bảo SHTT; giảm thuế thu nhập. Thủ tục hành chính còn quan liêu, phiền hà, chưa tạo sức hút mạnh đối với các nhà đầu tư.

c) Để phát triển KT–XH của Tỉnh đạt được mục tiêu “đến năm 2020, trở thành tỉnh dịch vụ–công nghiệp hiện đại, trung tâm du lịch quốc tế, là một trong những đầu tàu kinh tế của miền Bắc và cả nước với hệ thống kết cấu hạ tầng KT-XH, hạ tầng kỹ thuật đô thị đồng bộ, hiện đại, giảm nghèo bền vững, không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân; đảm bảo giữ gìn và bảo vệ môi trường bền vững. Giữ gìn và phát huy tốt bản sắc dân tộc, bảo tồn và phát huy bền vững Di sản-Kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long và những khác biệt, đặc sắc của Vịnh Bái Tử Long; phấn đấu trở thành khu vực phòng thủ vững chắc về quốc phòng, an ninh và phòng tuyến hợp tác, cạnh tranh kinh tế quốc tế, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội”, Quảng Ninh cần chuyển mạnh sang phát triển theo chiều sâu, dựa chủ yếu vào KH&CN.

Giải pháp về phát triển KH&CN bao gồm: Thu hút các ngành công nghiệp đẩy mạnh công đoạn sản xuất sản phẩm công nghệ sạch, năng suất cao như: Đầu tư vào các nhà máy lắp ráp và đóng gói hàng điện tử quy mô lớn, mở rộng ngành chế biến thực phẩm, sản xuất nhiệt điện và sản xuất than bằng công nghệ sạch; Tăng năng suất và hiệu quả các hoạt động KT-XH hiện tại theo hướng phát triển bền vững; đẩy mạnh ứng dụng và cải tiến KH&CN thay vì tăng lao động cơ học, vốn và tài nguyên; ứng dụng công nghệ internet nâng cao năng suất, kết nối của doanh nghiệp và chính quyền điện tử; Ứng dụng giải pháp công nghệ trong Y tế như trạm y tế di động, tổng đài y tế và trong giáo dục; Ứng dụng công nghệ thân thiện môi trường như vận chuyển than bằng băng chuyền kín, áp dụng kỹ thuật đốt than hiệu quả cao trong các nhà máy nhiệt điện để cắt giảm khí thải…

Từ những mục tiêu và giải pháp về KH&CN nêu trên, định hướng và phương án phát triển KH&CN tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020 cụ thể như sau:

– Đổi mới tư duy về phát triển KH&CN trong các ngành, lĩnh vực kinh tế truyền thống như khai thác khoáng sản, sản xuất vật liệu xây dựng, cơ khí chế tạo, đóng tàu; những ngành, lĩnh vực mới như lắp ráp và kiểm chứng điện tử, chế biến thực phẩm và đồ uống. Đối với những ngành công nghiệp này, công nghệ của nhiều nước trên thế giới và trong khu vực đã phát triển ở trình độ cao và ổn định, vì vậy Quảng Ninh không cần nghiên cứu mà cần tập trung vào việc tìm kiếm, mua, chuyển giao công nghệ tiên tiến và đạt yêu cầu về công nghệ xanh nhằm không những nâng cao hiệu quả sản xuất – kinh doanh và năng lực cạnh tranh mà cả về môi trường và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Do vậy, trong lĩnh vực này trước mắt không cần thiết phải thành lập các đơn vị NC&PT mà cần có các chuyên gia giỏi về quản trị công nghệ, các cơ sở hỗ trợ mua, chuyển giao, môi giới, thị trường công nghệ để giúp cho các doanh nghiệp có nhu cầu tìm được công nghệ thích hợp, đàm phán giá cả, phương thức chuyển giao và giúp nhanh chóng làm chủ công nghệ.

– Đối với các ngành, lĩnh vực tiềm năng, thế mạnh như du lịch, kinh tế biển, thương mại quốc tế, kinh tế biên mậu; nuôi trồng và chế biến nông lâm thủy sản, công nghiệp sản xuất dược phẩm,… đây là những lĩnh vực có tính đặc thù (và cũng là thế mạnh) chỉ riêng có ở Quảng Ninh với tính chất nguyên vật liệu có các đặc tính riêng biệt thì KH&CN của Tỉnh cần tập trung vào việc nghiên cứu phát hiện, làm rõ giá trị các nguồn tài nguyên để quy hoạch, xây dựng vùng nguyên liệu, xây dựng mô hình khai thác, sản xuất sản phẩm mới với công nghệ mới để hình thành các doanh nghiệp mới, lĩnh vực sản xuất mới và các ngành công nghiệp mới; làm rõ các mô hình hội nhập phát triển kinh tế, thương mại quốc tế, kinh tế biên mậu, dịch vụ vận tải quốc tế.

– Xây dựng Mô hình KH&CN tiên tiến (các tổ chức và hoạt động của KH&CN của Nhà nước và nhất là của doanh nghiệp phải phát triển mạnh nhưng phải tương thích với nhu cầu công nghệ của doanh nghiệp, đáp ứng từng bước nâng cao năng lực công nghệ của doanh nghiệp) cần được thiết kế về tổ chức và chức năng nhiệm vụ phù hợp để đáp ứng được các yêu cầu nêu trên và phù hợp với tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Theo đó KH&CN không chỉ bên ngoài hàng rào doanh nghiệp (các Trung tâm KH&CN, các trường đại học và cao đẳng) mà đặc biệt là KH&CN bên trong hàng rào doanh nghiệp (các tổ chức KH&CN của doanh nghiệp) được đẩy mạnh phát triển theo nguyên lý của Hệ thống đổi mới. Hệ thống tổ chức KH&CN công lập của tỉnh sẽ tương tác, hỗ trợ các hoạt động KH&CN của doanh nghiệp và qua đó nhanh chóng nâng cao năng lực công nghệ của doanh nghiệp và phát huy vai trò nền tảng và động lực then chốt của KH&CN đối với phát triển KT-XH, đưa Quảng Ninh nhanh chóng trở thành một tỉnh “đầu tầu” về KH&CN và một cực của tam giác tăng trưởng của Vùng đồng bằng sông Hồng và bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh khu vực Đông Bắc của Tổ quốc.