Ñieàu chænh theo chi tieát caét thöû baèng calíp laøm vieäc cuûa ngöôøi thôï

5.5.3 Ñieàu chænh theo chi tieát caét thöû baèng duïng cuï ño vaïn naêng 
Thöïc chaát cuûa phöông phaùp naøy laø gaù ñaët duïng cuï vaø caùc cöû haønh trình caên cöù vaøo 
kích thöôùc ñieàu chænh L
ñc 
, sau ñoù caét thöû m chi tieát, neáu kích thöôùc trung bình coäng cuûa m 
chi tieát ñoù naèm trong phaïm vi dung sai ñieàu chænh 
δ
ñc
thì vieäc ñieàu chænh coi laø ñöôïc.
Döïa treân cô sôû lyù thuyeát xaùc suaát laø neáu coù moät loaït chi tieát maø kích thöôùc cuûa noù 
phaân boá theo quy luaät chuaån (ñöôøng cong Gauss) vôùi phöông sai laø σ vaø neáu phaân loaïi chi 
tieát ñoù thaønh nhieàu nhoùm, moãi nhoùm m chi tieát thì kích thöôùc trung bình caùc nhoùm ñaõ phaân 
cuõng phaân boá theo quy luaät chuaån coù phöông sai laø σ
1
(hình 5.22) vaø coù giaù trò nhö sau: 
m
σ
σ
=
1
a) Tính toaùn ñieàu chænh khi khoâng keå ñeán sai soá heä thoáng thay ñoåi 
Neáu boû qua sai soá heä thoáng thay ñoåi (ví duï nhö ñoä moøn cuûa dao) thì kích thöôùc trung 
bình coäng cuûa m chi tieát thöû chæ leäch vôùi trung bình coäng cuûa caû loaït chi tieát khoâng quaù 
3
m
σ
.
Theo hình 5.22 neáu kích thöôùc trung bình 
coäng cuûa m chi tieát caét thöû rôi vaøo khoaûng MN 
thì seõ khoâng coù pheá phaåm. Goïi khoaûng MN ñoù laø 
dung sai ñieàu chænh δ
ñc
, thì noù ñöôïc xaùc ñònh nhö 
sau:
δ
ñc
=
)
1
1
(
6
m
+
−
σ
δ
hoaëc : δ
ñc
=
)]
1
1
(
1
1
[
m
+
Φ
−
δ
(neáu 
ñaët 
Φ
=
σ
δ
6
) 
Nhö vaäy dung sai ñieàu chænh δ
ñc
coù quan heä vôùi dung sai cuûa chi tieát caàn cheá taïo δ, heä 
soá an toaøn φ vaø soá chi tieát thöû m. Taêng m coù theå môû roäng δ
ñc
(deã ñieàu chænh, nhöng thôøi 
gian caét thöû keùo daøi. Thoâng thöôøng: 
m> 
(
2
)
6
6
σ
δ
σ
−
; Thöôøng laáy m = 2
÷
8 chi tieát . 
Nhö ta ñaõ bieát, ñeå ñaûm baûo khoâng coù pheá phaåm, neáu boû qua sai soá heä thoáng thì trung 
taâm phaân boá phaûi truøng vôùi trung taâm dung sai vaø δ > 6σ. 
Neáu tính caû dung sai ñieàu chænh δ
ñc 
thì ñieàu kieän ñeå khoâng sinh ra pheá phaåm laø: 
6σ.( 1+
m
1 ) + δ
ñc 
< δ. 
-146-

Khi sai soá heä thoáng coù aûnh höôûng roõ reät ñeán ñoä chính xaùc gia coâng thì ñieàu kieän ñeå 
khoâng sinh ra pheá phaåm laø: 
6σ.(1+
m
1 ) + δ
ñc 
+ Δ
ht
< δ (trong ñoù : Δ
ht
–sai soá heä thoáng) 
Neáu trung taâm phaân boá truøng vôùi trung taâm dung sai thì kích thöôùc ñieàu chænh coù theå 
xaùc ñònh nhö sau: 
L
ñc
= 
±
+
2
min
max
L
L
0,5δ
ñc 
ÖÙng duïng cuûa phöông phaùp naøy khi dao ít moøn (dao kim cöông chaúng haïn), hoaëc loaït 
chi tieát ít, dao chöa kòp moøn. 
b) Tính toaùn ñieàu chænh khi keå ñeán sai soá heä thoáng thay ñoåi 
Ñeå ñieàu chænh chính xaùc hôn, caàn phaûi tính ñeán ñoä moøn cuûa dao caét. Khi löôïng moøn 
cuûa dao laøm cho kích thöôùc gia coâng saép vöôït ra khoûi vuøng dung sai cho pheùp thì phaûi ñieàu 
chænh laïi ñeå vò trí cuûa ñöôøng cong phaân boá luøi laïi, naèm trong phaïm vi dung sai vaø khoâng 
sinh ra pheá phaåm.
Hình 5.23 laø bieåu ñoà thay ñoåi kích 
thöôùc gia coâng theo thôøi gian. Sai soá heä 
thoáng luùc ñaàu hôi giaûm, sau ñoù taêng daàn 
theo thôøi gian. Sôû dó coù hieän töôïng nhö 
vaäy vì luùc ñaàu dao chöa moøn. 
Ñieàu kieän ñeå khoâng sinh ra pheá 
phaåm giöõa hai laàn ñieàu chænh t
1 
vaø t
2
la 
bieåu ñoà phaân boá kích thöôùc phaûi naèm 
trong phaïm vi hai vò trí giôùi haïn. Coù 
nghóa laø trung taâm phaân boá töùc thôøi A 
naèm trong phaïm vi : 
A
max 
= L
max 
- 3σ - b (I) 
A
min 
= L
min
+ 3σ + a (II) 
Trong ñoù : 
L
max
, L
min
: giôùi haïn kích thöôùc chi tieát gia coâng 
σ
: phöông sai cuûa ñöôøng cong phaân boá ôû thôøi ñieåm ñieàu chænh (t
1
) 
a, b 
: löôïng dao ñoäng cuûa 2 loaïi sai soá. 
Ñeå xaùc ñònh trung taâm A cuûa giaûi phaân boá töùc thôøi, sau khi ñieàu chænh maùy, caét vaøi chi 
tieát thöû, tính trò soá trung bình x  cuûa caùc chi tieát ñoù. 
Vì soá chi tieát thöû khoâng lôùn laém (m = 2 ÷ 8) neân trung bình x  chöa haún laø trung taâm 
phaân boá töùc thôøi, nhöng maët khaùc trung taâm phaân boá cuûa x  truøng vôùi A.
-147-

Phöông sai phaân boá cuûa x  laø: 
m
x
σ
σ
=
.
Sai leäch lôùn nhaát cuûa x  vaø A khoâng vöôït quaù 
m
σ
3
Thay vaøo (I) vaø (II) thì soá trung bình x cuûa m chi tieát thöû caàn phaûi naèm trong phaïm vi:
)
1
1
(
3
3
3
max
max
max
m
b
L
m
b
L
x
+
−
−
=
−
−
−
=
σ
σ
σ
)
1
1
(
3
3
3
min
min
min
m
a
L
m
a
L
x
+
+
+
=
+
+
+
=
σ
σ
σ
môùi coù theå ñaûm baûo trong thôøi gian gia coâng töø t
1
ñeán
t
2
khoâng sinh ra pheá phaåm. 
Dung sai cuûa kích thöôùc trung bình x  khi ñieàu chænh laø: 
)
1
1
(
6
)
(
)
1
1
(
6
)
(
min
max
min
max
m
b
a
m
b
a
L
L
x
x
x
+
−
+
−
=
+
−
+
−
−
=
−
=
σ
δ
σ
δ
.
Töø ñoù ta thaáy soá löôïng chi tieát thöû m caøng lôùn thì 
x
δ caøng lôùn. Neáu m = 1 thì chæ khi 
δ
>(a+b)+12σ môùi coù theå ñieàu chænh khoâng sinh ra pheá phaåm. 
-148-

tải về 7.35 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn: