Hội thảo quốc tế việt nam họC
tải về 6.05 Mb.
|
| 2.2. Nội dung và cấu trúc
Cũng như các sách địa chí được biên soạn dưới thời phong kiến ở nước ta và cho đến tận nay, nội dung sách địa chí trong giai đoạn 1954 - 1975 về cơ bản được chia thành 4 phần lớn, phản ánh các mặt của địa phương trên các phương diện tự nhiên, lịch sử, kinh tế, văn hoá. Tuy nhiên, mỗi tác giả lại có cách phân chia chi tiết khác nhau. Sau đây, chúng tôi khảo sát qua 3 cuốn sách địa chí tiêu biểu cho mục đích biên soạn cũng như phong cách riêng của tác giả là 3 cuốn sách địa chí: Địa phương chí tỉnh Bạc Liêu, Non nước Khánh Hoà, Gia Định xưa và nay. Địa phương chí tỉnh Bạc Liêu (1974, 63 trang khổ A4) Phần thứ nhất: Sử lược và Diện tích (4 trang) + Sử lược + Di tích lịch sử + Danh nhân + Danh lam thắng cảnh Phần thứ hai: Địa lý (6 trang) + Vị trí - Địa giới - Diện tích + Địa chất + Núi đồi + Sông ngòi + Kinh đào + Bờ biển + Mực nước + Đường sá + Khí hậu và thời tiết + Thảo mộc + Thú rừng Phần thứ ba: Nhân sinh (4 trang) + Dân số và các sắc dân + Sinh hoạt + Thổ âm
+ Phong tục + Tín ngưỡng - Đạo giáo + Văn hoá Phần thứ tư: Tổ chức hành chánh (16 trang) + Các đơn vị hành chánh + Các ty chuyên môn Phần thứ năm: Chánh trị (2 trang) + Tình hình dân chúng + Các đoàn thể chính trị Phần thứ sáu: Tài chánh và kinh tế (8 trang) + Ngân sách + Tài nguyên + Các tổ chức kinh tế + Giao thông + Thương mại Phần thứ bảy (9 trang) + Giáo dục + Y tế
+ Lao động + Xã hội
Phần thứ tám: Kết luận (10 trang) + Công cuộc thực hiện các chương trình và kế hoạch của chánh phủ + Triển vọng tương lai của tỉnh Bạc Liêu. Ở dạng địa phương chí do chính quyền biên soạn, do mục đích chính trị nhằm tạo ra “công cụ” quản lý địa phương, chỉ chú trọng vào những nội dung về tổ chức hành chính, quân sự, một số khía cạnh kinh tế. Ví dụ như ở cuốn Địa phương chí tỉnh Bạc Liêu chẳng hạn, phần Tổ chức hành chánh được dành tới 16 trang để liệt kê các cơ quan chuyên môn ở địa phương. Đặc biệt, các bảng kê các đơn vị hành chánh được thể hiện rất chi tiết, tới tận đơn vị ấp với số dân kiểm soát được trong năm 1973. Sách còn có chương trình tổng kết bầu cử các xã trong tỉnh vào các năm 1971 - 1972 - 1973. Các nội dung về tự nhiên, lịch sử, văn hoá chỉ được nhắc đến một cách sơ sài. Các chuyên khảo (monographie) được biên soạn dưới thời Pháp thuộc trong khoảng thời gian 1900 - 1950 cũng ở trong tình trạng tương tự. Tức chú trọng vào vấn đề khai thác tài nguyên của địa phương. Như trong Monographie de la province de Bà - Rịa et de la ville du cap Saint - Jacques (1902, 62 trang) có các chương: Địa lý tự nhiên (37 trang), Địa lý kinh tế (9 trang), Địa lý lịch sử và chính trị (2 trang), Thống kê và hành chính (2 trang). Không phải ngẫu nhiên mà chương Địa lý tự nhiên được thể hiện đến 37 trang, chiếm 59,67% dung lượng cuốn địa chí. Trong đó, địa hình, sông ngòi, đường giao thông được mô tả rất chi tiết; hơn cả những sách địa chí được biên soạn trong giai đoạn 1954 - 1975.
Phần thứ nhất: Cảnh đẹp thiên nhiên (106 trang) + Vị trí, diện tích, địa thế + Địa chất + Núi non + Sông ngòi + Bờ biển + Khí hậu Phần thứ hai: Tay người tô điểm (156 trang) + Lịch sử + Cổ tích + Phong tục tập quán + Nhân vật + Hoạt động giáo dục Phần thứ ba: Nguồn lợi kinh tế (148 trang) + Tài nguyên + Hoạt động nông nghiệp + Hoạt động về chăn nuôi + Hoạt động về khai thác hải sản + Hoạt động về khai thác lâm sản + Hoạt động về khai thác khoáng sản + Hoạt động về ngư nghiệp + Hoạt động về công kỹ nghệ và thủ công nghiệp + Hoạt động thương mại Phần Phụ lục + Suối nước nóng Trường Xuân + Nhà bác học Yersin + Công cuộc hiện đại hoá quốc lộ 21 + Trạm dịch + Thống kê đường sá tại tỉnh Khánh Hoà + Thống kê các đơn vị hành chánh tỉnh Khánh Hoà và thị xã Cam Ranh + Bảng thống kê các con đường tại thị xã Nha Trang + Bảng thống kê về nền giáo dục bậc tiểu học tỉnh Khánh Hoà + Bản bài chèo dùng để hát trong khi tế ông Nam Hải Cuốn địa chí này có cấu trúc hơi khác so với kiểu thông thường gồm 4 phần chính: địa lý, lịch sử, kinh tế, văn hoá. Phần Cảnh đẹp thiên nhiên đã đi sâu trình bày các đặc điểm tự nhiên một cách cặn kẽ, đầy đủ, giúp người đọc nắm vững thiên nhiên tươi đẹp của “xứ Trầm hương”. Tác giả còn đưa cả văn học dân gian, thơ văn để tạo sức hấp dẫn cho những trang viết. Phần Tay người tô điểm, Nguyễn Đình Tư mô tả qua diên cách, các di tích (Tháp Bà Poh Nagar, thành Diên Khánh, lăng Bà Vú), phong tục tập quán (tết nhà, tết giếng, tết trâu bò, lễ thượng nguyên, cầu an đầu năm, cúng ông Táo…), nhân vật (Trịnh Phong, Trần Đương, Thích Quảng Đức…) và hoạt động giáo dục của Khánh Hoà. Đây là sự kết hợp giữa phần văn hoá và một phần lịch sử trong các sách địa chí, mà trong đó phần lịch sử chỉ được thể hiện ở một vài khía cạnh (diên cách, nhân vật). Và đây cũng là những nội dung dễ thu hút bạn đọc nên tác giả chú ý dành số trang nhiều nhất trong các phần (148 trang). Phần Nguồn lợi kinh tế giới thiệu đầy đủ các ngành kinh tế của địa phương: nông nghiệp, lâm nghiệp, hải sản, khoáng sản, ngư nghiệp, công kỹ nghệ và thủ công nghiệp, thương nghiệp. Cách phân chia các mục trong phần này có kết cấu gần giống với phần kinh tế trong các sách địa chí hiện nay. Tuy nhiên, trong đó cách phân loại lĩnh vực vẫn còn trùng lặp, chưa khoa học như đã có nông nghiệp mà vẫn có chăn nuôi, có ngư nghiệp rồi lại có hải sản, khai thác khoáng sản có thể xếp chung với công kỹ nghệ hoặc khái niệm “hoạt động” khó có thể đặt trong “nguồn lợi kinh tế”.
Đến Non nước Khánh Hoà, nội dung và cấu trúc sách địa chí thuộc dạng này đã có những bước tiến đáng kể so với sách địa chí do các toà hành chính tổ chức biên soạn: lượng thông tin đa dạng, phong phú; chất lượng được nâng cao; cấu trúc hợp lý hơn. Lòng yêu quê hương đất nước cũng được các tác giả “phả hồn” vào từng trang viết, quyền chủ động biên soạn thuộc về quyền của tác giả, khác xa loại địa chí của chính quyền với những gò bó về khuôn khổ và cách thể hiện. Do vậy, mục đích của nó là cung cấp thông tin về địa phương, qua đó giáo dục tình yêu bản quán qua những trang sách địa chí. Gia Định xưa và nay Phần thứ nhất: Lịch sử (24 trang) + Sử lược qua các thời đại + Địa lý, đất đai, sông rạch Phần thứ hai: Di tích lịch sử (58 trang) Phần thứ ba: Danh nhân lịch sử (77 trang) Phần thứ tư: Huyền thoại, giai thoại, địa danh (56 trang) Phần thứ năm: Sinh hoạt tôn giáo (96 trang) Phần thứ sáu: Các bộ môn văn hoá nghệ thuật, thể thao (35 trang) Phần thứ bảy (82 trang) + Gia Định ngày nay + Các môn nghệ thuật nổi tiếng + Các cơ quan quân sự + Sản phẩm nổi tiếng tỉnh Gia Định + Xã Tân Phú kiểu mẫu + Bảng liệt kê diện tích các quận, xã, ấp và dân số Đến Gia Định xưa và nay, Huỳnh Minh - tác giả của 10 cuốn địa chí về Nam Bộ - đã có cách phân chia khác, bao gồm 7 phần, khác với kết cấu phổ biến gồm
Các nội dung về văn hoá được trình bày trong 245 trang: di tích, giai thoại, địa danh, tôn giáo (96 trang), văn hoá nghệ thuật, thể thao… phản ảnh bề dày văn hoá của một địa phương so với các tỉnh khác ở miền Nam. Phần phụ lục được dành cho số trang thích ứng (82 trang), vừa đủ để chuyển tải các nội dung bổ sung cho “chính văn”.
Каталог: jspui -> bitstream -> 123456789 -> 14893 123456789 -> Vò Quúnh Thu Cao häc K18 123456789 -> Khoa Báo chí Đhkhxh&NV 123456789 -> Acknowledgements 123456789 -> Danh mục chữ viết tắT 123456789 -> Chương TỔng quan vật liệu mao quản trung bình (mqtb) trật tự 1 Giới thiệu chung 123456789 -> Khoa hóa họC (141 142 báo cáo) tải về 6.05 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|