HEÄ thoáng ñAÙnh löÛA 1 Lyù thuyeát ñaùnh löûa cho ñoäng cô xaêng

5.5.9 Heä thoáng ñaùnh löûa ñieän dung

Heä thoáng ñaùnh löûa ñieän dung hieän nay thöôøng ñöôïc söû duïng treân xe theå thao, xe ñua, ñoäng cô coù piston tam giaùc vaø treân xe moâtoâ. Heä thoáng ñaùnh löûa ñieän dung coù theå ñöôïc chia laøm hai loaïi: loaïi coù vít ñieàu khieån vaø loaïi khoâng coù vít ñieàu khieån hoaëc coù theå phaân loaïi theo caùch taïo ra ñieän aùp naïp tuï: xoay chieàu (CDI –AC) vaø moät chieàu (CDI - DC)

Trong ñoù:

Thoâng thöôøng ngöôøi ta choïn tuï ñieän C coù giaù trò naèm trong khoaûng töø 0,5  3F, vì theo tính toaùn vaø thöïc nghieäm, neáu ñieän dung cuûa tuï C lôùn thì khi toác ñoä cao seõ khoâng ñuû thôøi gian ñeå tuï C ñöôïc naïp ñaày. Coøn neáu ñieän dung nhoû thì seõ aûnh höôûng ñeán naêng löôïng ñaùnh löûa. Hieäu ñieän theá naïp treân tuï thöôøng nhoû hôn 400V, vì neáu lôùn hôn seõ gaây hieän töôïng roø ñieän ôû maïch thöù caáp trong bobine.

Quaù trình tích luõy naêng löôïng trong tuï ñieän ñöôïc thöïc hieän ôû daïng xung ñieän lieân tuïc. Trong tröôøng hôïp naêng löôïng tích luõy ôû daïng xung thì tuï ñieän ñöôïc naïp bôûi caùc xung ñieän moät chieàu trong thôøi gian tröôùc luùc ñaùnh löûa. Trong tröôøng hôïp coøn laïi, naêng löôïng tích luõy trong tuï nhôø nhöõng xung moät chieàu bieán thieân nhôø nguoàn ñieän moät chieàu trong suoát thôøi gian giöõa hai laàn ñaùnh löûa.

Hình 5-46 trình baøy moät sô ñoà ñôn giaûn cuûa heä thoáng ñaùnh löûa ñieän dung treân xe gaén maùy.

Khi SCR ngaét, tuï ñieän C₁ seõ naïp nhôø nguoàn ñieän N ñaõ chænh löu qua diode D₁. Khi coù tín hieäu ñaùnh löûa töø cuoän daây ñieàu khieån K, SCR daãn, tuï ñieän C₁ seõ xaû theo chieàu muõi teân (a): (+) tuï ñieän C₁  SCR  mass  W₁  (-) tuï ñieän C₁. Söï bieán thieân doøng ñieän ñoät ngoät treân cuoän sô caáp W₁ seõ caûm öùng leân cuoän thöù caáp W₂, moät söùc ñieän ñoäng cao aùp ñöa tôùi caùc bougie ñaùnh löûa. Tuy nhieân, sau tuï ñieän C₁ ñaõ xaû heát, do söùc ñieän ñoäng töï caûm trong cuoän daây W₁, tuï C₁ seõ ñöôïc naïp theo chieàu ngöôïc laïi. Nhôø ñieän aùp ngöôïc (ñieän aùp treân tuï), SCR seõ ñöôïc ñoùng laïi. Khi C₁ xaû ngöôïc, D₂ coù nhieäm vuï daäp taét ñieän aùp ngöôïc baûo veä cho SCR.

Hình 5-47: Hieäu ñieän theá treân tuï vaø cöôøng ñoä doøng ñieän qua cuoän sô caáp bobine (D₂ // SCR)

Trong tröôøng hôïp maéc D­₂ song song SCR, doøng qua cuoän sô caáp seõ leäch pha vôùi hieäu ñieän theá treân tuï. Hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä doøng ñieän coù daïng dao ñoäng taét daàn neáu thôøi gian môû SCR lôùn hôn thôøi gian phoùng ñieän. Trong tröôøng hôïp ngöôïc laïi dao ñoäng thöôøng keát thuùc vaøo khoaûng t₁  t₂ (hình 5-49).

Treân moät soá maïch ñeå giaûm thôøi gian naïp tuï ngöôøi ta maéc D₂ song song vôùi cuoän daây sô caáp (hình 5-48).

Hình 5-48: Heä thoáng ñaùnh löûa ñieän dung vôùi diode D₂ maéc song

Maïch naøy cho pheùp chuyeån ñoåi gaàn nhö toaøn boä naêng löôïng chöùa trong tuï sang maïch thöù caáp neân ngaøy caøng ñöôïc söû duïng roäng raõi. Ñöôøng bieåu dieãn hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä doøng ñieän ñöôïc trình baøy treân hình 5-49.

: Heä soá phuï thuoäc vaøo daïng dao ñoäng.

Nhö vaäy hieäu ñieän theá thöù caáp ít phuï thuoäc vaøo C₁ maø phuï thuoäc vaøo hieäu ñieän theá naïp ñöôïc treân C₁ nhieàu hôn.

Hình 5-49: Hieäu ñieän theá treân tuï vaø cöôøng ñoä doøng ñieän qua cuoän

Hình 5-50: So saùnh thôøi gian taêng tröôûng cuûa hieäu ñieän theá thöù caáp

Ñoà thò hình 5-50 bieåu dieãn thôøi gian taêng tröôûng cuûa hieäu ñieän theá thöù caáp cuûa heä thoáng ñaùnh löûa baùn daãn loaïi ñieän dung (CDI), loaïi ñieän caûm (TT) vaø heä thoáng ñaùnh löûa thöôøng. ÔÛ heä thoáng ñaùnh löûa ñieän dung, thôøi gian hieäu ñieän theá thöù caáp ñaït 20KV chæ vaøo khoaûng 10 s. Moät ñieåm khaùc bieät giöõa heä thoáng ñaùnh löûa ñieän dung vaø heä thoáng ñaùnh löûa ñieän caûm nöõa laø thôøi gian toàn taïi tia löûa ôû bougie cuûa loaïi ñieän dung raát ngaén, chæ vaøo khoaûng 0,1  0,4 ms, trong khi loaïi ñieän caûm laø töø 1  2ms. Neáu so saùnh giöõa hai caùch maéc diode seõ thaáy caùch maéc thöù hai laøm taêng thôøi gian phoùng ñieän ôû bougie.