* CÁC BÀI TẬP NHẬN XÉT BẢNG SỐ LIỆU

Về mật độ dân số các vùng của nước ta, năm 2006 ( đơn vị: người/km²)

- Dieän tích töï nhieân phaàn ñaát lieàn cuûa nöôùc ta laø: 331.212 km².

- Nhöõng ñaëc ñieåm noåi baät cuûa vò trí ñòa lí töï nhieân nöôùc ta laø:

+ Vò trí noäi chí tuyeán hay vò trí nhieät ñôùi.

+ Vò trí gaàn trung taâm khu vöïc Ñoâng Nam AÙ.

+ Vò trí caàu noái giöõa ñaát lieàn vaø bieån, giöõa caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ ñaát lieàn vaø Ñoâng Nam AÙ haûi ñaûo.

+ Vò trí tieáp xuùc cuûa caùc luoàng gioù muøa vaø caùc luoàng sinh vaät.

Caâu 3: Hình daïng laõnh thoå coù aûnh höôûng gì tôùi caùc ñieàu kieän töï nhieân vaø hoaït ñoäng giao thoâng vaän taûi ôû nöôùc ta?

Traû lôøi:

- AÛnh höôûng tôùi caùc ñieàu kieän töï nhieân:

Hình daïng keùo daøi vaø heïp ngang cuûa phaàn ñaát lieàn vôùi bôø bieån uoán khuùc (hình chöõ S) theo nhieàu höôùng vaø daøi treân 3260 km ñaõ goùp phaàn laøm cho thieân nhieân nöôùc ta trôû neân ña daïng, phong phuù . Caûnh quan thieân nhieân nöôùc ta coù söï khaùc bieät roõ reät giöõa caùc vuøng, caùc mieàn töï nhieân. Aûnh höôûng cuûa bieån vaøo saâu trong ñaát lieàn, taêng cöôøng tính chaát noùng aåm cuûa thieân nhieân nöôùc ta.

Hình daïng laõnh thoå cho pheùp nöôùc ta phaùt trieån nhieàu loaïi hình vaän taûi: ñöôøng boä, ñöôøng bieån, ñöôøng haøng khoâng, . . . Maët khaùc, giao thoâng vaän taûi nöôùc ta cuõng gaëp khoâng ít trôû ngaïi, khoù khaên, nguy hieåm do hình daïng ñòa hình laõnh thoå keùo daøi, heïp ngang, naèm saùt bieån. Caùc tuyeán ñöôøng deã bò chia caét bôûi thieân tai, ñòch hoïa. Ñaëc bieät laø tuyeán giao thoâng B – N thöôøng bò baõo, luït, nöôùc bieån phaù hoûng gaây aùch taéc giao thoâng.

- Bieån Ñoâng laø moät bieån lôùn, töông ñoái kín, naèm trong vuøng nhieät ñôùi gioù muøa Ñoâng Nam AÙ.

- Dieän tích cuûa Bieån Ñoâng laø 3.447.000 km². Vuøng bieån Vieät Nam laø moät boä phaän cuûa Bieån Ñoâng, coù dieän tích khoaûng 1 trieäu km².

* Ñaëc ñieåm khí haäu:

- Cheá ñoä gioù: Töø thaùng 10 ñeán thaùng 4 naêm sau, gioù Đoâng Baéc chieám öu theá. Caùc thaùng coøn laïi gioù Taây Nam chieám öu theá; rieâng ôû Vònh Baéc Boä chuû yeáu laø höôùng Nam. Gioù treân bieån maïnh hôn treân ñaát lieàn.

- Cheá ñoä nhieät: ÔÛ bieån coù muøa haï maùt hôn vaø muøa ñoâng aám hôn treân ñaát lieàn. Bieân ñoä nhieät trong naêm nhoû. Nhieät ñoä trung bình naêm cuûa nöôùc bieån taàng maët laø treân 23⁰C.

- Cheá ñoä möa: Löôïng möa treân bieån thöôøng ít hôn treân ñaát lieàn, ñaït töø 1100 ñeán 1300 mm/naêm.

* Ñaëc ñieåm haûi vaên:

- Doøng bieån: Muøa ñoâng coù doøng bieån laïnh chaïy ven bôø töø ñoâng baéc xuoáng taây nam. Muøa haï, coù doøng bieån noùng chaïy ven bôø töø taây nam leân ñoâng baéc. Ngoaøi ra , coøn coù caùc vuøng nöôùc troài vaø nöôùc chìm vaän ñoäng leân xuoáng theo chieàu thaúng ñöùng.

- Cheá ñoä trieàu: Vuøng bieån ven bôø coù cheá ñoä trieàu khaùc nhau. Trong ñoù, cheá ñoä nhaät trieàu (moãi ngaøy coù moät laàn nöôùc leân, nöôùc xuoáng ñeàu ñaën) cuûa Vònh Baéc Boä ñöôïc xem laø ñieån hình cuûa theá giôùi.

- Ñoä muoái bình quaân cuûa Bieån Ñoâng laø 30 – 33 ⁰/₀₀.

Caâu 5: Chöùng minh raèng nöôùc ta coù nguoàn taøi nguyeân khoaùng saûn phong phuù ña daïng.

Traû lôøi:

Theo keát quaû khaûo saùt cuûa ngaønh ñòa chaát Vieät Nam ñaõ thaêm doø ñöôïc khoaûng 5000 ñieåm quaëng vaø tuï khoaùng cuûa gaàn 60 loaïi khoaùng saûn khaùc nhau, trong ñoù coù nhieàu loaïi ñaõ vaø ñang ñöôïc khai thaùc.

Phaàn lôùn caùc khoaùng saûn cuûa ta coù tröõ löôïng vöøa vaø nhoû.

Caâu 6: Neâu moät soá nguyeân nhaân laøm caïn kieät nhanh choùng moät soá taøi nguyeân khoaùng saûn nöôùc ta?

Traû lôøi:

Moät soá nguyeân nhaân laøm caïn kieät nhanh choùng moät soá taøi nguyeân khoaùng saûn nöôùc ta laø:

- Quaûn lí loûng leûo, töï do khai thaùc böøa baõi (than, vaøng, saét, thieác, . . .)

- Kó thuaät khai thaùc laïc haäu, haøm löôïng quaëng coøn nhieàu trong chaát thaûi boû.

- Thaêm doø ñaùnh giaù khoâng chính xaùc veà tröõ löôïng, haøm löôïng, phaân boá laøm cho khai thaùc gaëp nhieàu khoù khaên vaø ñaàu tö laõng phí.

Caâu 7: Em haõy neâu ñaëc ñieåm chung cuûa ñòa hình nöôùc ta?

Traû lôøi: Ñòa hình nöôùc ta coù ba ñaëc ñieåm chung noåi baät:

- Ñoài nuùi laø boä phaän quan troïng nhaát cuûa caáu truùc ñòa hình Vieät Nam.

- Ñòa hình nöôùc ta ñöôïc Taân Kieán Taïo naâng leân vaø taïo thaønh nhieàu baäc keá tieáp nhau.

- Ñòa hình nöôùc ta mang tính chaát nhieät ñôùi gioù muøa vaø chòu taùc ñoäng maïnh meõ cuûa con ngöôøi.

- Ñoài nuùi chieám ¾ dieän tích laõnh thoå.

+ Chuû yeáu laø ñoài nuùi thaáp, ñòa hình thaáp döôùi 1000 meùt chieám tôùi 85% dieän tích .

+ Nuùi cao treân 2000 meùt chæ chieám 1%; cao nhaát laø dãy Hoaøng Lieân Sôn vôùi ñænh Phan-xi-paêng cao 3143 meùt.

- Ñòa hình ñoàng baèng chæ chieám ¼ laõnh thoå ñaát lieàn vaø bò ñoài nuùi ngaên caùch taïo thaønh nhieàu khu vöïc, ñieån hình laø daûi ñoàng baèng Duyeân haûi mieàn Trung nöôùc ta.

Caâu 9: Trình baøy ñaëc ñieåm ñòa hình khu vöïc ñoàng baèng ôû nöôùc ta?

Traû lôøi:

- Ñoàng baèng chaâu thoå haï löu caùc soâng lôùn:

+ Ñoàng baèng soâng Cöûu Long: dieän tích khoaûng 40.000 km², cao trung bình 2 – 3 meùt so vôùi möïc nöôùc bieån. Treân maët ñoàng baèng khoâng coù ñeâ lôùn ñeå ngaên luõ. Vaøo muøa luõ, nhieàu vuøng ñaát truõng roäng lôùn bò ngaäp uùng saâu vaø khoù thoaùt nöôùc nhö: vuøng Ñoàng Thaùp Möôøi, vuøng töù giaùc Long Xuyeân – Chaâu Ñoác – Haø Tieân – Raïch Giaù.

+ Ñoàng baèng soâng Hoàng: dieän tích khoaûng 15.000 km², coù heä thoáng ñeâ lôùn choáng luõ vöõng chaéc, daøi treân 2700 km.

- Ñoàng baèng duyeân haûi mieàn Trung: goàm caùc ñoàng baèng nhoû, heïp ngang, vôùi toång dieän tích khoaûng 15.000 km². Trong soá ñoù, roäng nhaát laø ñoàng baèng Thanh Hoùa (3.100 km²).

Caâu 10: Em haõy trình baøy ñaëc ñieåm chung cuûa töï nhieân Vieät Nam?

Traû lôøi:

Töï nhieân nöôùc ta coù boán tính chaát chung noåi baät laø:

- Sông Mê Công chảy qua các quốc gia: Trung Quốc, Mianma, Lào, Thái Lan, Campuchia, Việt Nam.

- Cửa sông thuộc địa phận Việt Nam.

- Chế độ nước sông thay đổi theo mùa vì: Phần lớn chiều dài của sông chảy trong khu vực nhiệt đới gió mùa , vì chế độ mưa theo mùa, nguồn nước chính cung cấp cho sông là nước mưa.

Tính chất NĐGM được thể hiện qua khí hậu vùng biển .

Nhiệt độ trung bình năm của nước biển tầng mặt là trên 23⁰C , sự chênh lệch nhiệt độ của tầng mặt giữa 2 mùa không lớn. Tháng 1 nhiệt độ thấp nhất là 18⁰C, cao nhất là 28⁰C, tháng 7 thấp nhất là 28⁰C, cao nhất là 30⁰C.

Sự hình thành các bể than cho biết:

- Khí hậu lúc đó rất nóng ẩm tạo điều kiện cho sự phát triển của rừng.

- Việc hình thành các bể than chứng tỏ thực vật lúc đó phát triển mạnh và ưu thế là dương xỉ và cây hạt trần.

 Các cuộc vận động tạo núi lớn không những làm lãnh thổ nước ta thay đổi mà còn tạo nên các mỏ khoáng sản lớn .

14. Đặc điểm chung của khí hậu nước ta là gì ? Nét độc đáo của khí hậu nước ta thể hiện ở những mặt nào ? Nguyên nhân ?

- Đặc điểm chung của khí hậu nước ta là tính chất nhiệt đới gió mùa ẩm.

- Nét độc đáo của khí hậu nước ta: có gió thổi theo mùa, nhiệt độ quanh năm đều cao trên 21⁰C, lượng mưa lớn ( 1500 – 2000 mm/năm) và độ ẩm không khí trên 80% .

Vì vậy khí hậu nước ta không nóng như nhiều nước có cùng vĩ độ ở Tây Nam Á và châu Phi.

- Nguyên nhân : Do vị trí địa lí của nước ta nằm trong vành đai nhiệt đới của nửa cầu bắc, lại nằm trong khu vực hoạt động của gió mùa và chịu ảnh hưởng sâu sắc của biển.

15. Khí hậu nước ta có thuận lợi và khó khăn gì cho sản xuất nông nghiệp?

- Thuận lợi:

+ Tạo điều kiện cho nước ta phát triển một nền NN nhiệt đới, đa dạng.

+ Tạo điều kiện tiến hành sản xuất NN theo hướng thâm canh, tăng vụ.

- Khó khăn:

+ Khí hậu lắm thiên tai nên mùa màng bấp bênh.

+ Khí hậu nóng, ẩm, nên dịch bệnh phát triển mạnh.

16. Vì sao nước ta có nhiều sông suối, song phần lớn là nhỏ, ngắn và dốc?

+ Khí hậu nhiệt đới gió mùa với chế độ mưa theo mùa tạo nên nhiều dòng chảy sông, suối.

+ Nước ta có ¾ địa hình là đồi núi, địa hình lại bị chia cắt phức tạp, cùng với hình thể lãnh thổ kéo dài từ bắc xuống nam, hẹp từ tây sang đông, với hướng nghiêng của địa hình nước ta phổ biến là nghiêng dần về biển, tạo nên các hệ thống sông nhỏ, ngắn và dốc chảy từ trong đất liền đổ ra biển.

17. Hãy nêu những nhân tố tạo nên sự phong phú về thành phần loài của sinh vật nước ta và cho ví dụ?

- Những nhân tố tạo nên sự đa dạng và phong phú về thành phần loài của sinh vật:

+ Vị trí nước ta là cầu nối giữa đất liền và biển, giữa các nước Đông Nam á đất liền và Đông Nam á hải đảo, vì vậy nước ta có cả sinh vật trên cạn và dưới nước. Vị trí tiếp xúc của các luồng gió mùa và các luồng gió mùa và các luồng sinh vật tạo nên sự đa dạng và phong phú về sinh vật.

+ Nước ta có KH Nhiệt đới gió mùa ẩm lại có sự phân hoá đa dạng: phân hóa từ Bắc xuống Nam, từ Tây sang Đông, theo độ cao địa hình . .Vì vậy trên phạm vi cả nước có nhiều loài tài nguyên sinh vật cả nguồn gốc xứ nóng và xứ lạnh.

- Ví dụ: Nước ta có 14600 loài thực vật, 11.200 loài động vật. Có rừng nhiệt đới gió mùa, rừng thưa rụng lá, rừng ngập mặn ven biển, rừng ôn đới trên núi cao.

18. Chứng minh rằng tài nguyên thực vật nước ta có giá trị to lớn về:

- Phát triển kinh tế – xã hội, nâng cao đời sống.

- Bảo vệ môi trường sinh thái.

* Tài nguyên thực vật có giá trị to lớn về phát triển KT –XH, nâng cao đời sống:

Tài nguyên thực vật cung cấp cho chúng ta nguồn nguyên liệu gỗ, tre , nứa, các loại dược liệu quí hiếm khác . . .

+ Một số loài cho gỗ bền và đẹp: đinh, lim, sến, gụ . . .

+ Một số loài cho tinh dầu, nhựa, các chất mặn nhuộm . . .

+ Một số cây có giá trị về thực phẩm: nấm hương, mộc nhĩ, dẽ . . .

+ Một số loại có giá trị làm thuốc: tam thất, đỗ trọng, hồi, quế

+ Một số có giá trị về cây cảnh: vạn tuế, đào, si . . .

* Tài nguyên thực vật có giá trị to lớn về bảo vệ môi trường sinh thái:

+ Rừng có ý nghĩa giữ đất, nước và bảo vệ sự phong phú về các loài động, thực vật.

+ Cung cấp Oxi cho khí quyển, ngăn bụi, ngăn tiếng ồn . . .

19. Thiên nhiên nước ta có những đặc điểm chung nào ? Tính chất NĐGM ảnh hưởng như thế nào đến sản xuất và đời sống ?

- Thiên nhiên nước ta có những đặc điểm chung:

+ Việt Nam là một nước nhiệt đới gió mùa ẩm.

+ Tính chất ven biển.

+ Tính chất đồi núi.

+ Thiên nhiên phân hóa đa dạng phức tạp.

Trong đó tính chất nhiệt đới gió mùa là tính chất chủ yếu. Các tính chất trên là những điều kiện tự nhiên cơ bản giúp cho nước ta phát triển một nền KT – XH toàn diện và đa dạng.

- Tính chất NĐGM: ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống

+ Ảnh hưởng đến sản xuất nông – lâm nghiệp, cho phép cây trồng phát triển quanh năm, tăng vụ sản xuất trong 1 năm ( từ 2 đến 3 vụ lúa 1 năm )

+ Ảnh hưởng đến 1 số ngành kinh tế khác như giao thông vận tải, du lịch ...

+ Chế độ mưa theo mùa đòi hỏi phải bố trí mùa vụ cho hợp lí. Mùa khô nhiều khu vực thiếu nước nghiêm trọng, mùa mưa ngập lụt ở nhiều nơi. Độ ẩm không khí cao dễ gây sâu bệnh cho cây trồng, vật nuôi.

Câu 20: Em hãy trình bày tính chất NDGMA của khí hậu nước ta?

Trả lời:

Khí hậu Việt Nam là khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm.

- Quanh năm nước ta nhận được lượng nhiệt mặt trời lớn. Bình quân 1 m² lãnh thổ nhận được trên một triệu kilocalo, số giờ nắng đạt từ 1400 – 3000 giờ trong một năm. Nhiệt độ trung bình năm đạt 21⁰C.

- Lượng mưa quanh năm lớn, trung bình 1500 – 2000 mm/năm. Độ ẩm không khí rất cao (trên 80%).

- Một năm có hai mùa rõ rệt, phù hợp với hai mùa gió: mùa đông lạnh khô với gió mùa đông bắc, mùa hạ nóng ẩm với gió mùa tây nam.

Câu 21: Em hãy trình bày tính chất đa dạng và thất thường của khí hậu nước ta?

Trả lời:

- Khí hậu nước ta phân hóa mạnh mẽ theo thời gian và không gian, hình thành nên các miền và vùng khí hậu khác nhau:

Lên cao, khí hậu khác dưới thấp. Ở Sa Pa, Đà Lạt (trên 1500m) có khí hậu mát mẻ quanh năm.

- Khí hậu Việt Nam rất thất thường, biến động mạnh: năm rét sớm, năm rét muộn, năm mưa lớn, năm khô hạn, năm ít bão, năm bão nhiều . . .
Câu 22: Em hãy trình bày đặc điểm mùa gió đông bắc của khí hậu nước ta?

Trả lời:

Mùa gió đông bắc (mùa đông) từ tháng 11 đến tháng 4.

- Đặc trưng chủ yếu của mùa này là sự hoạt động mạnh mẽ của gió đông bắc.

- Trong mùa này, ở miền Bắc, do chịu ảnh hưởng trực tiếp của gió mùa đông bắc từ cao áp lục địa phương bắc tràn xuống thành từng đợt, mang lại một mùa đông lạnh. Nhiệt độ TB nhiều nơi xuống dưới 15⁰C.

- Trong khi đó, ở TN và Nam Bộ, thời tiết nóng khô, ổn định suốt mùa. Riêng duyên Hải Trung Bộ có mưa rất lớn vào các tháng cuối năm.

- Đây là mùa thịnh hành của gió tây nam.

- Trong mùa này, nhiệt độ cao đều trong toàn quốc và đạt trên 25⁰C. Lượng mưa lớn, chiếm trên 80% lượng mưa cả năm, riêng duyên hải Trung Bộ ít mưa.

- Thời tiết đặc biệt trong mùa này là gió tây, mưa ngâu và bão ở miền Trung, ở Tây Bắc có gió tây khô nóng.

- Thuận lợi: Nguồn lao động lớn, thị trường tiêu thụ rộng lớn.

- Khó khăn:

+ Tạo sức ép lớn đối với việc phát triển kinh tế xã hội.

+ Nguồn tài nguyên bị cạn kiệt.

+ Môi trường bị ô nhiểm.

+ Chất lượng cuộc sống không được đảm bảo.

2. Tại sao tỉ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm rất cao nhưng lại thiếu lao động có tay nghề ở các khu vực, cơ sở kinh doanh, khu vực dự án công nghệ cao? Hướng giải quyết ?

- Vì: Chất lượng lao động thấp, thiếu lao động có kĩ năng và trình độ đáp ứng yêu cầu của nền công nghiệp, dịch vụ hiện đại.

- Hướng giải quyết:

+ Phân bố lại lao động và dân cư.

+ Đa dạng hóa các hoạt động kinh tế ở nông thôn.

+ Phát triển hoạt động công nghiệp, dịch vụ ở thành thị.

+ Đa dạng hóa các loại hình đào tạo hướng nghiệp dạy nghề.

3. Dân số đông và tăng nhanh đã tác động đến kinh tế, xã hội và môi trường như thế nào?

- Về kinh tế:

+ Gây sức ép về giải quyết việc làm.

+ Tốc độ phát triển kinh tế chậm.

+ Tiêu dùng và tích lũy thấp

- Về xã hội:

+ Gây sức ép về giáo dục,y tế và chăm sóc sức khỏe.

+ Thu nhập, mức sống thấp.

- Về tài nguyên, môi trường:

+ Cạn kiệt tài nguyên

+ Ô nhiểm môi trường.

+ Phát triển kinh tế kém bền vững.