Các quy luật tác động của gen đối với sự hình thành tính trạng
Tương tác bổ sung
Tương tác át chế
Hai hay nhiều gen quy định một tính trạng
Tương tác cộng gộp
1 gen quy định nhiều tính trạng
Gen đa hiệu
I. TRƯỜNG HỢP 1 GEN QUY ĐỊNH 1 TÍNH TRẠNG
1.1. Trội lặn hoàn toàn
Tương tác trội lặn hoàn toàn là hiện tượng trong đó một alen lấn át hoàn toàn sự biểu hiện của một alen khác thuộc cùng một locus. Trong trường hợp này, kiểu hình của thể dị hợp tử hoàn toàn giống kiểu hình của thể đồng hợp trội.
Nhận biết tính trạng trội, lặn:
- Bố mẹ thuần chủng, tương phản → tính trạng trội là tính trạng của bố hoặc mẹ xuất hiện đồng loạt ở F1.
- Bố mẹ dị hợp tử → tỉ lệ phân ly kiểu hình ở đời con là 3:1, tính trạng trội là tính trạng chiếm tỉ lệ ¾
- Tính trạng biểu hiện ở cơ thể dị hợp là tính trạng trội.
Trường hợp gen trênNST giới tính: quan sát sự khác biệt về kiểu hình giữa giới đực và giới cái hay tính trạng biểu hiện không đồng đều ở 2 giới, tính trạng lặn chủ yếu ở giới dị giao tử XY, XO. Nếu có biểu hiện cùng giới thì cách đời và thường là do gen lặn quy định. Mẹ dị hợp tử sẽ sinh ra các con đực có tỷ lệ phân ly về kiểu hình là 1:1. Bố truyền nhiễm sắc thể X cho con gái và nhiễm sắc thể Y cho con trai (Quy luật di truyền chéo và di truyền thẳng).
Ví dụ 1: Xét ví dụ Menđen nghiên cứu và tìm ra quy luật phân ly. Menden tiến hành phép lai và thu được kết quả như sau:
Pt/c: Cây đậu Hà Lan hoa đỏ (AA) × Cây đậu Hà Lan hoa trắng (aa)
F1: 100% cây hoa đỏ (Aa)
F1 × F1: Aa (hoa đỏ) × Aa (hoa đỏ)
F2: 1 AA : 2 Aa : 1 aa (3 cây hoa đỏ : 1 cây hoa trắng)
Như vậy ở đây tính trạng màu sắc hoa của cây đậu Hà Lan do 1 gen gồm 2 alen quy định, ký hiệu là A (quy định màu đỏ) và a (màu trắng), trong đó alen A trội hoàn toàn so với alen a vì ở trạng thái dị hợp tử Aa hoa của cây biểu hiện màu hoàn toàn theo alen A và giống màu sắc của gen đồng hợp trội AA.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |
