QUẢn lý thư việN ĐIỆn tử ĐẠi học quốc gia tp. HỒ chí minh

Các vấn đề hiện nay

• 
  Nghiệp vụ quản lý thư viện khác nhau: Công tác quản lý và nghiệp vụ thư viện hiện nay chưa chuẩn hoá và chưa mang tính thống nhất. Nghiệp vụ thư viện còn thiếu tính tự động hoá và hệ thống hoá của công nghệ thông tin – là nền tảng và công cụ chính cho các hoạt động thư viện hiện nay.
  
• 
  Cơ sở hạ tầng trang bị cho thư viện còn thiếu và yếu. Hệ thống máy vi tính vẫn chưa kết nối Internet tốc độ cao, hạn chế không chỉ người sử dụng Internet thông thường và hoàn toàn loại bỏ khả năng kết nối trực tuyến với các thư viện khác. Các máy chủ phục vụ hầu hết là các máy vi tính thông thường (PC), được nâng cấp thêm về bộ nhớ và dung lượng hạn hẹp nên không thể sử dụng như các máy chủ lớn, có khả năng cung cấp cùng lúc cho hàng trăm người sử dụng. Chính những hạn chế này của cơ sở hạ tầng làm giới hạn hình thức dịch vụ mà thư viện có thể cung cấp, các dạng dịch vụ và thông tin mới, hiện đại, đồng thời giảm thiểu khả năng liên thông do các thiết bị máy chủ và mạng xương sống chưa tồn tại hoặc công suất và băng thông còn thấp.
  
• 
  Các yếu tố trên đều là những yếu tố có thể khắc phục qua công tác tập huấn – đào tạo (nghiệp vụ thư viện) hay nâng cấp phần cứng cho mạng xương sống, mạng nội bộ và cấu hình máy chủ. Phần mềm quản lý và sử dụng thư viện – phần mềm thư viện – có thể ví như hệ thần kinh, là yếu tố quyết định khó nâng cấp mở rộng hoặc tăng chất lượng qua hỗ trợ nghiệp vụ. Sự lựa chọn phần mềm hiện nay cho các thư viện là vô cùng quan trọng. Để phục vụ một thư viện hiện đại và đáp ứng nhu cầu liên thông, phần mềm thư viện cần có các tính chất sau:
  

• 
  Thống nhất về mặt nghiệp vụ quản lý và sử dụng theo chuẩn quốc tế
  
• 
  Chuẩn hoá quốc tế về việc lưu trữ, xử lý, hiển thị và chuyển đổi dữ liệu
  
• 
  Hệ thống hoàn toàn mở và có khả năng kết nối các hệ CSDL và các phần mềm thư viện khác một cách trực tuyến và tức thời
  
• 
  Có khả năng khai thác với số lượng lớn người sử dụng và hoàn toàn ổn định
  
• 
  Có khả năng khai thác các dạng thông tin mới, mô hình sử dụng và chia sẻ thông tin mới, có khả năng tích hợp các CSDL và các nguồn tài nguyên thông tin
  
• 
  Đảm bảo tiêu chí sử dụng các phần mềm mã nguồn mở, giảm thiểu chi phí đầu tư và nâng cấp, đồng thời dễ dàng tùy chỉnh và tạo mới các ứng dụng và dịch vụ mới cho thư viện mà không phụ thuộc vào các nhà cung cấp phần mềm.
  

Các phần mềm thư viện hiện nay

Các thư viện hiện nay đa phần sử dụng các phần mềm:

• 
  Các ứng dụng sử dụng tại các máy trạm đơn giản, cùng truy cập vào một cơ sở dữ liệu đặt tại máy chủ hoặc một máy trạm khác. Mô hình này không có phần mềm máy chủ quản lý cơ sở dữ liệu nên hạn chế việc tra cứu CSDL, không thể mở rộng và đòi hỏi gần như trang bị mới hoàn toàn hệ thống khi có nhu cầu liên thông thư viện.
  
• 
  Các ứng dụng sử dụng một phần mềm máy chủ quản lý cơ sở dữ liệu chung đặt tại một máy chủ. Hệ thống này tăng số người sử dụng, tuy vậy hạn chế về dữ liệu và dịch vụ có thể cung cấp vì chỉ giải quyết được các dữ liệu sẵn có trong các CSDL tạo lập trước. Việc nâng cấp liên thông là không khả thi vì không thể cho người dùng từ xa kết nối vào CSDL máy chủ cũng như không thể thay đổi hệ thống để cung cấp dịch vụ mới (ví dụ truyền phim video)
  

Các phần mềm thư viện hiện nay
Phần mềm như trên không phù hợp với Thư viện điện tử ĐHQG TP. Hồ Chí Minh để tiến đến hình thành Mạng thông tin - thư viện ĐHQG hiện đại. Ngoài ra các phần mềm hiện nay trên thị trường Việt Nam hầu hết chưa đạt chuẩn thư tịch.

Mô hình liên thông thư viện trong hệ thống thư viện ĐHQG

Yêu cầu liên thông thư viện hiện đại có thể được chia làm bốn phần:

• 
  Liên thông quản lý tài nguyên và dịch vụ sử dụng giữa các thư viện thành viên.
  
• 
  Kết nối các hệ thống thông tin trực tuyến ngoài thư viện.
  
• 
  Kết nối các cơ sở dữ liệu và nguồn tài nguyên ngoài thư viện.
  
• 
  Kết nối và khai thác có phân tích và chọn lọc thông tin trên Internet.
  

Giải pháp Mạng thông tin - thư viện ĐHQG TP. Hồ Chí Minh

Theo các yêu cầu kể trên, giải pháp hiện đại hoá và liên thông thư viện được trình bày trong các phần sau sẽ đề cập chính đến việc:

• 
  Xây dựng cơ sở hạ tầng phần cứng cho mạng máy vi tính nhằm đáp ứng nhu cầu tra cứu với số lượng người sử dụng lớn, khai thác các dạng dữ liệu và dịch vụ mới, liên thông các hệ thống thư viện.
  
• 
  Phần mềm quản lý và sử dụng thư viện và các phần mềm tương hợp phục vụ việc liên thông thư viện.
  

Các yêu cầu thống nhất về nghiệp vụ quản lý thư viện và công việc xây dựng cơ sở hạ tầng và trang thiết bị ngoài mạng máy tính sẽ không đề cập đến trong giải pháp này.