International Conference on Developments in Education
Hosted from Toronto, Canada
https:
econferencezone.org
June 15
th
2022
78
O’QUVCHILARNING MAKTABGA MOSLASHUVI VA PSIXOLOGIK
YORDAM
Sattarova Nodira Oblanazarovna
Andijon viloyati, Andijon tumani
44-umumta’lim maktabi psixologi
nodira.psixolog.mail.com
Pedagogik faoliyatning predmeti - o'quvchilarning ijtimoiy-madaniy tajribasini rivojlanishning asosi va sharti
sifatida o'zlashtirishga qaratilgan ta'lim faoliyatini tashkil etish hisoblanadi. Pedagogik faoliyatning natijasi
o'quvchining shaxsiy, intellektual rivojlanishi,
takomillashtirish, shaxs sifatida shakllanishi, ta'lim faoliyati
sub'ekti sifatida ko’zga tashlanadi.O‘qituvchining o‘qituvchilik mahorati – o‘quvchilarni ta’lim, tarbiyalash
va rivojlantirish muammolarini kompleks hal etishda namoyon bo‘ladigan bilim, shaxsiy fazilatlar va
pedagogik tajribaga asoslangan pedagogik faoliyatni amalga oshirishdagi yuksak san’atdir. O`qituvchining
axloqiy fazilatlariga yuqori talablar qo`yiladi. U insoniy axloqiy fazilatlarga ega bo'lishi, yaxshi tashkilotchi
bo'lishi kerak. O‘qituvchining tizimli ravishda g‘oyaviy-axloqiy o‘z-o‘zini takomillashtirishi uning
tashkilotchilik qobiliyati va iste’dodiga yuksak ijtimoiy mazmun baxsh etadi. Pedagogning pedagogik
jarayonni samarali tashkil etishi
insonning jozibadorligisiz, xayrixohlik va o'zaro, o'qituvchi va bolalar,
hamdardliksiz mumkin emas. Demak, yuksak axloq, ma’naviy barkamollik va e’tiqod, bilimdonlik va
intellektual rivojlanish, insonning jozibadorligi tarbiyachi, sinf rahbarining
pedagogik nufuzini
shakllantirishning eng muhim shartidir. Zamonaviy pedagogik mutaxassisning kasbiy faoliyatda
muvaffaqiyatga erishish, kasbiy o'zini o'zi anglash qobiliyatini shakllantiradigan eng muhim tarkibiy
qismlardan biri bu kasbiy o'zini o'zi anglashning yuqori darajasidir. Pedagogik zo'rlik - o'qituvchining eng
yaxshi namunalari, me'yorlari va pedagogik faoliyati,
pedagogik muloqoti, kasbiy xulq-atvori bilan
o'zlashtirishi, bu o’quvchilarni o'rganish, tarbiyalash va rivojlantirishda yuqori natijalarni ta'minlaydi.
O'qituvchi o'z kasbiy faoliyatini turli mahorat darajalarida amalga oshirishi mumkin. Pedagogik mukammallik
o‘qituvchining eng yaxshi namunalar, me’yorlar, faoliyat darajalari, pedagogik muloqot va kasbiy xulq-
atvorni egallashida namoyon bo‘ladi. Ko'nikma maktab o'quvchilarini tayyorlash, tarbiyalash va rivojlantirish
natijalariga ta'sir qiladi. O‘qituvchilik mahorati yuqori bo‘lgan o‘qituvchilar fanni va uni o‘qitish metodlarini
chuqur bilgan, ilmiy va madaniy dunyoqarashi keng, bolalar psixologiyasini yaxshi biladi, o‘qitish usullaridan
mohirona foydalanadi. Ular o'quvchilarning guruh va individual ishini qanday tashkil qilishni, sinfni yig'ishni
biladilar, ular bolalar bilan ishonchli munosabatlarga ega. O‘qituvchilik mahorati o‘rtacha
darajadagi
o‘qituvchilar fanni biladi, metodikani o‘zlashtiradi, madaniy va ilmiy dunyoqarashi keng. Biroq ularning
pedagogik mahorati (konstruktiv, kommunikativ, tashkilotchilik) yetarli darajada rivojlanmagan, bunday
o'qituvchilar o'rtacha
qobiliyatga ega, bolalarni yaxshi ko'radilar, lekin har doim ham ularning individual
psixologik xususiyatlarini tushunmaydilar va bilmaydilar. Pedagogik jarayon g'oyasi o'ziga xos xususiyat
bilan bog'liq pedagogik ishning tabiatiga nazar tashlash. Haqiqiy nuqtai nazar pedagogika tomonidan ilgari
surilgan yangi ta'lim tizimini yaratishga harakat qilmoqda, o'qituvchi tarbiyachining ishini boshqacha
tushunish natijasida yuzaga kelgan. Maktab yoshida bo’lgan bolalarda va maktabga ilk qabul qilingan
o’quvchilarda turli xil psixologik jarayonlar yuz berdai. Biz ulardan ayrimlarini tahlil qilib ko’ramiz.
Eshitish qobiliyati. Bola birinchi marta oddiy xotirjam
nutqni eshitishi kerak, boshqacha qilib aytganda,
doimiy e'tiborga ega bo'lishi kerak. Biz bolani bir xil narsani bir necha marta, ba'zan baland ovoz bilan
takrorlashni o'rgatganimizda, o'zimiz shunday vaziyatni yaratamiz. — Nega meni eshitmayapsiz? Ota-onalar
bolaning so'zlari va iltimoslariga javob bermasa, g'azablanadilar. Afsuski, men to'liq ishonch bilan ayta
olamanki, bu ko'pincha ota-ona pozitsiyasining oyna ko'rinishidir. — Ona, ona, mayli, ona, ona-ah! - buni
sizning manzilingizda
qanchalik tez-tez eshitsangiz, bola baqiriqni emas, balki oddiy nutqni eshitishni
o'rganish shunchalik qiyin bo'ladi. Qanday yordam berish kerak? Siz bola bilan rozi bo'lishingiz va bir kunlik
musobaqani "birinchi marta eshiting", ballni belgilash va natijalarni majburiy muhokama qilish bilan
o'tkazishingiz mumkin. Bola sizga iltimos bilan yoki shunchaki murojaat qilganda, baland ovozda ayting:
"Men sizni eshitdim".