A. CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG TRONG CH¦¥NG TR×NH
C¸c thêi k× x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt níc :
+ Thêi dùng níc ®Çu tiªn. Sù ra ®êi cña c¸c quèc gia : V¨n Lang, ¢u L¹c ë B¾c Bé ; tiÕp ®ã lµ quèc gia L©m Êp, Cham-pa ë Nam Trung Bé, quèc gia Phï Nam ë T©y Nam Bé.
+ Giai ®o¹n ®Çu cña níc §¹i ViÖt phong kiÕn ®éc lËp : Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nhµ níc qu©n chñ. Sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ, x· héi vµ v¨n ho¸, gi¸o dôc.
+ Thêi k× ®Êt níc bÞ chia c¾t : ChiÕn tranh phong kiÕn bïng næ vµ kÐo dµi ®· dÉn ®Õn sù chia c¾t ®Êt níc thµnh hai miÒn ; kinh tÕ sau thêi gian khñng ho¶ng dÇn phôc håi ph¸t triÓn ; phong trµo T©y S¬n ®· bíc ®Çu thèng nhÊt ®Êt níc.
+ §Êt níc ë nöa ®Çu thÕ kØ XIX : ChÕ ®é qu©n chñ díi thêi nhµ NguyÔn ; t×nh h×nh khñng ho¶ng vÒ kinh tÕ vµ x· héi.
C¸c cuéc kh¸ng chiÕn b¶o vÖ Tæ quèc.
TruyÒn thèng yªu níc cña d©n téc ViÖt Nam thêi phong kiÕn.
+ Sù h×nh thµnh cña truyÒn thèng yªu níc ViÖt Nam vµ biÓu hiÖn cña nã.
+ Sù ph¸t triÓn vµ t«i luyÖn truyÒn thèng yªu níc trong c¸c thÕ kØ phong kiÕn ®éc lËp : c¸c biÓu hiÖn cña truyÒn thèng yªu níc trong qu¸ tr×nh dùng níc vµ gi÷ níc.
+ NÐt ®Æc trng cña truyÒn thèng yªu níc ViÖt Nam thêi phong kiÕn : chèng ngo¹i x©m, b¶o vÖ ®éc lËp d©n téc ; vît mäi khã kh¨n, trë ng¹i, v¬n lªn trong qu¸ tr×nh dùng níc.
B. H¦íNG DÉN THùC HIÖN CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG I QU¸ TR×NH DùNG N¦íC Vµ GI÷ N¦íC
1. C¸c thêi k× x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt níc
BiÕt ®îc c¸c thêi k× x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt níc :
Thêi k× dùng níc ®Çu tiªn :
+ Vµo kho¶ng thÕ kØ VII TCN, nhµ níc V¨n Lang ®· ra ®êi
quèc gia ®Çu tiªn cña ngêi ViÖt cæ, sau ®ã lµ níc ¢u L¹c. §¸nh dÊu thêi k× dùng níc cña d©n téc. NÒn v¨n minh s«ng Hång mµ thùc chÊt lµ nÒn v¨n minh n«ng nghiÖp trång lóa níc h×nh thµnh víi nhiÒu thµnh tùu v¨n ho¸ mang b¶n s¾c riªng.
+ §Çu thÕ kØ II TCN, ¢u L¹c r¬i vµo ¸ch ®« hé cña c¸c triÒu ®¹i ph¬ng B¾c. Trong suèt h¬n 1000 n¨m B¾c thuéc, nh©n d©n ta ®· ®Êu tranh anh dòng ®Ó gi¶i phãng, x©y dùng, ph¸t triÓn vµ gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ cña d©n téc.
+ Nh÷ng thÕ kØ ®Çu C«ng nguyªn, ë Nam Trung Bé ngµy nay, quèc gia L©m Êp Champa ra ®êi vµ ph¸t triÓn ; ë vïng T©y Nam Bé, quèc gia Phï Nam h×nh thµnh. C¶ hai quèc gia nµy còng ®· x©y dùng cho m×nh mét nhµ níc qu©n chñ víi nÒn kinh tÕ vµ v¨n ho¸ ®éc ®¸o.
Giai ®o¹n ®Çu cña níc §¹i ViÖt phong kiÕn ®éc lËp :
+ §Çu thÕ kØ X, víi sù nghiÖp tù cêng cña hä Khóc, nhµ §êng bÞ lËt ®æ, quyÒn tù chñ, ®éc lËp cña ®Êt níc ®îc x¸c lËp. N¨m 968, quèc hiÖu §¹i Cå ViÖt thÓ hiÖn mét níc tù chñ ë phÝa Nam Trung Quèc. N¨m 1054, quèc hiÖu ®îc ®æi thµnh §¹i ViÖt vµ trë thµnh tªn níc ®Õn cuèi thÕ kØ XVIII.
+ Cïng víi nÒn ®éc lËp cña ®Êt níc, nhµ níc qu©n chñ phong kiÕn còng tõng bíc ®îc x©y dùng vµ cñng cè. Tõ thÕ kØ X ®Õn cuèi thÕ kØ XV, nhµ níc ®ã ngµy cµng ®îc hoµn chØnh, cã hÖ thèng tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng.
+ Kinh tÕ n«ng nghiÖp còng cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn míi : diÖn tÝch canh t¸c ngµy cµng ®îc më réng, kÜ thuËt s¶n xuÊt, hÖ thèng trÞ thuû, thuû lîi ®îc nhµ níc vµ nh©n d©n quan t©m. Nhê vËy n¨ng suÊt ngµy mét n©ng cao, võa æn ®Þnh ®êi sèng nh©n d©n võa gãp phÇn kh¸ng chiÕn chèng ngo¹i x©m th¾ng lîi.
+ C«ng th¬ng nghiÖp ph¸t triÓn. C¸c s¶n phÈm thñ c«ng ngµy cµng ®a d¹ng víi chÊt lîng cao. S¶n phÈm thñ c«ng kh«ng chØ phôc vô tiªu dïng trong níc mµ cßn ®îc mang ra trao ®æi, bu«n b¸n víi níc ngoµi. Néi th¬ng, ngo¹i th¬ng tõng bíc ®îc më réng.
+ NÒn gi¸o dôc §¹i ViÖt chÝnh thøc ra ®êi n¨m 1070, ®· ®µo t¹o c¸c bËc "hiÒn tµi" cho ®Êt níc vµ n©ng cao d©n trÝ qua c¸c thêi k× lÞch sö. PhËt gi¸o, Nho gi¸o tõng bíc ®îc du nhËp vµo §¹i ViÖt. Tuy nhiªn, khi vµo níc ta ®· ph¶i hiÖu chØnh cho phï hîp víi tÝn ngìng vµ t©m linh cña ngêi ViÖt.
+ Thêi k× phong kiÕn ®éc lËp còng lµ thêi k× mµ v¨n ho¸ d©n téc ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu rùc rì trªn c¸c lÜnh vùc v¨n häc, nghÖ thuËt vµ khoa häc kÜ thuËt.
Thêi k× ®Êt níc bÞ chia c¾t :
+ Sù suy yÕu cña quèc gia phong kiÕn tËp quyÒn ë ®Çu thÕ kØ XVI ®· dÉn ®Õn sù h×nh thµnh c¸c thÕ lùc phong kiÕn kh¸c nhau. ChiÕn tranh phong kiÕn ®· dÉn ®Õn sù chia c¾t ®Êt níc thµnh §µng Trong vµ §µng Ngoµi.
+ MÆc dï víi hai chÝnh quyÒn kh¸c nhau, nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp ë hai miÒn ®Òu cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn míi. C¸c gièng lóa cã n¨ng suÊt cao, kÜ thuËt th©m canh trong s¶n xuÊt, t¹o ®iÒu kiÖn cho n¨ng suÊt c©y trång ngµy cµng cao. Cïng víi nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp, thñ c«ng nghiÖp còng ®îc më réng. Kinh tÕ hµng ho¸ trong c¸c thÕ kØ XVI XVII cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn míi. §©y còng lµ c¬ së cho viÖc h×nh thµnh vµ hng khëi cña c¸c ®« thÞ.
+ Cuéc khñng ho¶ng cña x· héi tõ gi÷a thÕ kØ XVIII ®· lµm bïng næ phong trµo ®Êu tranh cña n«ng d©n ë §µng Ngoµi vµ phong trµo T©y S¬n ë §µng Trong. Phong trµo T©y S¬n kh«ng nh÷ng ®· thùc hiÖn ®îc nhiÖm vô ®Êu tranh giai cÊp mµ cßn thùc hiÖn ®îc nhiÖm vô d©n téc, bíc ®Çu thèng nhÊt ®Êt níc vµ hai lÇn chèng ngo¹i x©m b¶o vÖ ®éc lËp d©n téc. V¬ng triÒu T©y S¬n cßn cã nh÷ng chÝnh s¸ch tiÕn bé, ®Æc biÖt vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸, gãp phÇn ph¸t triÓn ®Êt níc.
§Êt níc ë nöa ®Çu thÕ kØ XIX :
+ Sau khi ®¸nh b¹i ®îc phong trµo T©y S¬n, NguyÔn ¸nh lªn ng«i vµ triÒu NguyÔn ®îc thµnh lËp. Víi mét ®Êt níc thèng nhÊt tõ B¾c vµo Nam vµ mét l·nh thæ réng lín, c¸c vua triÒu NguyÔn ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®Ó x©y dùng nhµ níc qu©n chñ nh»m duy tr× nÒn thèng trÞ cña m×nh. Nhµ NguyÔn còng thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch vÒ kinh tÕ, trong ®ã vÊn ®Ò khÈn hoang, trÞ thuû vµ thuû lîi trong n«ng nghiÖp ®îc chó träng. Tuy nhiªn, cuéc sèng cña nh©n d©n, trong ®ã cã n«ng d©n vÉn khæ cùc. V× vËy, mét phong trµo ®Êu tranh chèng triÒu ®×nh ®· diÔn ra suèt nöa ®Çu thÕ kØ XIX.
+ Díi thêi NguyÔn, nÒn v¨n ho¸ d©n téc vÉn ph¸t triÓn. C¸c thµnh tùu vÒ v¨n häc, gi¸o dôc vµ ®Æc biÖt vÒ nghÖ thuËt vµ khoa häc kÜ thuËt lµ di s¶n v¨n ho¸ quan träng cßn l¹i ®Õn ngµy nay.
2. Cuéc kh¸ng chiÕn b¶o vÖ Tæ quèc
Tr×nh bµy ®îc c¸c cuéc kh¸ng chiÕn b¶o vÖ Tæ quèc :
Song song víi qu¸ tr×nh x©y dùng ®Êt níc, nh©n d©n ViÖt Nam ph¶i liªn tôc cÇm vò khÝ chiÕn ®Êu chèng ngo¹i x©m, b¶o vÖ nÒn ®éc lËp d©n téc.
Tõ cuèi thÕ kØ III TCN, nh©n d©n L¹c ViÖt vµ T©y ¢u ®· hîp lùc víi nhau trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n TÇn.
H¬n 1000 n¨m B¾c thuéc, c¸c cuéc khëi nghÜa chèng l¹i chÝnh quyÒn ®« hé ®Ó gi¶i phãng cña nh©n d©n ta liªn tôc næ ra.
ThÕ kØ X, víi sù nghiÖp tù cêng cña hä Khóc vµ chiÕn th¾ng B¹ch §»ng cña Ng« QuyÒn n¨m 938 më ®Çu cho thêi k× phong kiÕn ®éc lËp cña ViÖt Nam.
MÆc dï ®îc ®éc lËp, nhng trong suèt thêi TiÒn Lª, Lý, TrÇn, níc ta vÉn thêng xuyªn ph¶i ®èi phã víi giÆc ngo¹i x©m : kh¸ng chiÕn chèng Tèng thêi TiÒn Lª vµ thêi Lý, c¸c cuéc kh¸ng chiÕn chèng M«ng Nguyªn thêi TrÇn, b¶o vÖ v÷ng ch¾c nÒn ®éc lËp d©n téc.
§Çu thÕ kØ XV, phong trµo ®Êu tranh chèng qu©n Minh, mµ ®Ønh cao lµ cuéc khëi nghÜa Lam S¬n, díi sù l·nh ®¹o cña Lª Lîi ®· mang l¹i ®éc lËp tù do cho ®Êt níc.
ThÕ kØ XVIII, phong trµo n«ng d©n T©y S¬n ngoµi nhiÖm vô ®Êu tranh giai cÊp ®· v¬n lªn lµm nhiÖm vô d©n téc. Víi hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n Xiªm vµ qu©n x©m lîc M·n Thanh, nÒn ®éc lËp cña Tæ quèc ®îc gi÷ v÷ng.
C¸c cuéc kh¸ng chiÕn b¶o vÖ Tæ quèc cña nh©n d©n ViÖt Nam ®· thÓ hiÖn tinh thÇn kiªn trung, lßng dòng c¶m vµ ý chÝ tù lËp tù cêng cña d©n téc.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |