NHẬN DIỆN CÁC NHÂN TỐ CÓ KHẢ

Sạt lở bờ là một quá trình xảy ra liên tục theo 

không gian và thời gian. Đầu tiên do một tác 

nhân nào đó gây tổn thương tại một vị trí nào 

đó của mái bờ làm mái bờ  mất tính hoàn 

chỉnh, suy giảm khả năng chống đỡ trước tác 

động của dòng chảy có vận tốc lớn hơn hoặc 

bằng vận tốc cho phép xói của vật liệu cấu tạo 

lòng dẫn, sau đó đoạn bờ bị tổn thương, bị xói 

lở dần, tới một thời điểm nào đó khối đất mái 

bờ mất ổn định, gây sạt lở. Hiện tượng cứ tiếp 

diễn như  vậy cho tới khi dòng chảy tự nó 

không còn đủ  mạnh, hay chúng ta thực hiện 

giải pháp gia cố  bờ,  điều chỉnh hướng dòng 

chảy… để tương quan giữa sức mạnh của dòng 

chảy không còn đủ khả năng bóc tách  lớp vật 

liệu cấu tạo bờ. 

M ột trong nhữ ng cách tiếp cận tổng hợp các 

yếu tố  của  đề tài KC08.15 [3] được trình 

bày trên sơ  đồ H ình 1 đã thể hiện khá đầy  

đủ và chi tiết về nguyên nhân, nhân tố  ảnh 

hưởng tới s ạt lở  bờ sông, rạch. N ghiên  cứu 

này đã  xét trên mối quan hệ nhân quả và  chỉ 

ra rằng hiện tượng trượt hay s ạt lở  từng 

mảnh khối  đất mái bờ là kết quả  của quá 

trình xói, bào mòn mái bờ theo không gian 

và thời gian, tới một thời  điểm nào đó làm 

mất cân bằng khối đất mái bờ sông,  rồi gây  

ra s ạt khối đất bờ.  

Khi khối đất đang cân bằng chuyển sang trạng 

thái mất cân bằng (sạt lở), tức là mô men của 

khối chống trượt gây ra đang lớn hơn mô men 

của khối gây trượt, chuyển dần rồi hoán đổi vị 

trí cho nhau.  

Nhưng với cách tiếp cận này không hoàn toàn 

thấy rõ yếu tố nào, nhân tố nào là nguyên 

nhân chính gây ra các loại hình sạt lở. Vì vậy 

chúng tôi mạnh dạn điều chỉnh sửa đổi sơ đồ 

với tên gọi là Nhận diện các nhân tố có khả 

năng gây ra và ảnh hưởng tới sạt lở và điều 

chỉnh một số nhân tố cho phù hợp với đặc thù 

của sông, kênh, rạch thuộc phạm vi nghiên 

cứu (Sơ đồ được thể hiện ở hình 1). Trên cơ 

sở sơ đồ tổng quát này chúng tôi sẽ tiến hành 

phân tích xác định rõ các yếu tố chính là 

nguyên nhân gây ra sạt lở cho các loại hình 

sạt lở trên địa bàn hai tỉnh. 

Do diễn biến của quá trình sạt lở  bờ có tính 

chất thay đổi cả về không gian và thời gian, vì 

vậy  để có thể xác định  được những nguyên 

nhân nhân tố  ảnh hưởng  đến sạt lở  bờ sông, 

rạch cần tiến hành xem xét phân tích cụ thể 

từng yếu tố: 

Yếu tố làm tăng lực gây trượt mái bờ bao gồm: 

- Gia tải lên mép bờ sông như san lấp mặt 

bằng, xây dựng nhà và công trình lấn chiếm bờ 

sông, neo tàu thuyền vào bờ, sóng (do tàu 

thuyền, do gió) vỗ vào bờ …..  

- Đất bờ sông bị bão hòa nước do mưa làm tăng 

trọng lượng khối đất bờ, phát sinh áp lực thấm. 

- Khi lũ xuống hoặc triều rút, mực nước sông 

xuống thấp khi đó trọng lượng khối đất và áp 

lực nước thấm từ bờ ra sông đều tăng lên.  

Yếu tố làm giảm tải trọng khối chống trượt là: 

tải về 0.57 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn: