Kiến trúc Lưỡng Hà
Lưỡng Hà (Mesopotamia) là một bình nguyên nằm giữa hai con sông Tigris và Euphrates thuộc Tây Á,
ngày nay là miền nam của Iraq.
Những tàn tích nổi tiếng nhất từ thời Lưỡng Hà
là các tổ hợp đền tại Uruk từ thiên niên kỷ thứ 4
trước Công Nguyên, những đền đài và cung điện
từ các địa điểm thuộc Triều đại sớm tại thung
lũng Sông Diyala như Khafajah và Tell Asmar,
những tàn tích của Triều đại Ur thứ 3 tại Nippur
(điện thờ Enlil) và Ur (điện thờ Nanna), những
tàn tích giữa Thời đồ đồng tại các địa điểm ở
Syria và Thổ Nhĩ Kỳ, những cung điện giai đoạn
cuối thời đồ đồng ở Bogazkoy (Hattusha),
Ugarit, Ashur và Nuzi, các cung điện thời kỳ đồ
sắt và các đền đài tại Assyria, Babylonian ,
Urartian và các dịa điểm Neo-Hittite. Các ngôi
nhà thường là tàn tích còn sót lại của Babylonia
cổ tại Nippur và Ur. Trong số những văn bản về
việc xây dựng công trình và mục đích của
chúng, Gudea từ thiên niên kỷ thứ 3 trước Công
Nguyên là đáng chú ý nhất, cũng như những văn
bản ghi chép hoàng gia Assyria và Babylonia từ
Thời đồ sắt.
Kiến trúc của người Sumer
Các cư dân người Sumer đầu tiên đã định cư ở Lưỡng Hà và xây dựng nên nền văn minh ở đây vào khoảng
3500 năm trước Công nguyên cho đến thời đại Babylon. Kiến trúc của vùng Lưỡng Hà thường được xem
như bắt đầu với sự hình thành các thành phố của người Sumer và sự sáng tạo nên chữ viết và khoảng 3100
năm trước Công nguyên.
Nhà cửa
Những vật liệu sử dụng xây dựng nhà cửa tại Lưỡng Hà tương tư như vật liệu ta dùng ngày nay: gạch bùn,
vữa bùn và cửa gỗ, tất cả chúng đều có sẵn ở xung quanh thành phố, dù gỗ có hiếm hơn. Đa số nhà đều có
phòng trung tâm hình vuông và các phòng khác bao xung quanh, nhưng nhà nói chung khác biệt nhau nhiều
về kích thước và vật liệu sử dụng tùy theo gia đình. Những phòng nhỏ không đồng nghĩa với việc chủ nhà
nghèo khó; trên thực tế những người nghèo nhất xây nhà bằng các vật liệu nhanh hỏng như lau sậy lấy từ
bên ngoài thành phố, nhưng có rất ít bằng chứng trực tiếp về điều này.
Cung điện
Các cung điện của tầng lớp trên tại Lưỡng Hà ở thời kỳ đầu là những phức hợp công trình lớn, và thường
được trang hoàng rực rỡ. Những công trình như vậy còn có thể thấy tại các di chỉ châu thổ Sông Diyala. Các
cung điện có từ thiên niên kỷ thứ 3 trước Công Nguyên đó được dùng cho những định chế kinh tế xã hội bậc
cao, vì thế, ngoài chức năng ở và nhà riêng, chúng còn là xưởng chế tạo đồ thủ công, kho thực phẩm, sân tổ
chức nghi lễ, và thường có cả các điện thờ. Một phức hợp tương tự là một cung điện Lưỡng Hà đã được khai
quật tại Mari ở Syria, có niên đại từ giai đoạn Babylonia Cũ.
Các cung điện Assyria từ Thời đồ sắt, đã trở nên nổi tiếng nhờ những hình ảnh và những đoạn văn miêu tả
trên các bức tường của chúng, tất cả đều được khắc trên những phiến đá. Những hình ảnh đó hoặc thể hiện
cảnh thờ cúng hoặc miêu tả về quân đội của nhà vua hay các thành tựu dân sự. Những cánh cổng và những
lối vào quan trọng được trang trí bằng nhiều hình khắc các vị thần trong thần thoại để tránh điều không may.
Bố cục kiến trúc các cung điện thời đồ sắt cũng được tổ chức xung quanh một sân nhỏ. Thường phòng thiết
triều của vua có cửa trông ra một sân nghi lễ lớn, nơi những vị triều thần gặp gỡ và tổ chức các lễ nghi triều
đình.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |