KHI BỊ “QUAY” BÀI
Quay bài đây không có nghĩa là cóp-dê bài người khác khi đi thi, mà là bị giảng
viên tra khảo kiến thức lia lịa khi trình bệnh, trong ý nghĩa “quay như quay dế”.
Trong đời đi học của chúng ta, ít nhiều gì cũng có những thầy cô chuyên môn
quay học trò. Trong y khoa cũng vậy, có giảng viên thích quay SV bên giường
bệnh. Lối dạy của Mỹ trước đây rất thịnh hành lối quay bài, có người nổi tiếng
luôn, như trưởng bộ môn Nội ĐH Ỹale, Bs Samuel Thier trong những năm 1970.
Tương truyền ông làm SV sợ đến nổi có người ngất xỉu trước khi trình bệnh, do
đó ông được mang hổn danh là Syncope Sam (syncope=ngất, Sam=tên gọi tắt
của ông).
Làm sao phân biệt hỏi theo kiểu quay bài và hỏi theo kiểu để giúp học? Sau đây
là một vài đặc tính của quay bài:
1. Các bí ẩn trong lịch sử y khoa (Ăi là người đầu tiên chọc tủy sống?)
2. Mục đích rất trừu tượng (Tại sao các cơ quan của cơ thể lại song đôi với
nhau?)
3. Câu hỏi quá tổng quát (Chẩn đoán phân biệt của sốt không rõ nguyên
nhân?)
4. Biệt danh ít người biết (Khoảng bán nguyệt Traube ở đâu?)
5. Cơ chế kỹ thuật trong nghiên cứu (Hoạt động của tế bào sát thủ với và
không với interleukin 2 trên sarcoma của chuột?)
Những người bênh vực cho lối quay bài cho rằng quay bài sẽ động não SV nhiều
hơn, gây nhiều hứng thú cho nhóm hơn, đánh giá trình độ SV chính xác hơn, SV
sẽ phản ứng nhạy bén hơn. Nhưng họ không nghĩ mặt trái còn tồi tệ hơn nhiều:
nó phân chia SV thành 2 nhóm - giỏi và dở, và biến người quay thành trùm. SV
nhóm giỏi sẽ tự kiêu, còn SV bị liệt vào nhóm dở sẽ bị chấn thương tinh thần,
xấu hổ, lo lắng, hờn giận, ảnh hưởng lớn đến việc học tập. Nhất là việc công khai
bêu xấu trước mặt mọi người và người bệnh sẽ phá hủy lòng tự trọng của người
SV. Quay bài hiện nay được xem là xấu và cần được loại bỏ trong giáo dục y
khoa.
Hãy xem mẩu đối thoại dưới đây:
62
-Giảng viên: Đây là người bệnh nữ 63 tuổi suy thận mạn tính giai đoạn V,
vào viện vì khó thở và mệt. Em kể cho tôi nghe các chỉ định chạy thận
nhân tạo?
-SV: Thưa,… quá tải dịch cơ thể?
-GV: Đúng. Đó là một. Bà ta có dịch quá tải không?
-SV: Dạ em không nghĩ là có.
-GV: Thế còn gì nữa? Có 5 chỉ định cả thảy. Em mới nói một.
-SV (cuống): Dạ…
-GV: Cái gì sẽ làm bà ta chết?
-SV: Dạ…do loạn nhịp? Mhồi máu cơ tim?
-GV: Quá tải dịch cơ thể, tăng kali máu, nhiễm toan, tăng urê máu, viêm
màng ngoài tim. Em nhớ chưa? Về học bài lại!
Cùng một người bệnh, chúng ta hãy nghe cách đối thoại khác:
-Giảng viên: Đây là người bệnh nữ 63 tuổi suy thận mạn tính giai đoạn V,
vào viện vì khó thở và mệt. Em kể cho tôi nghe các chỉ định chạy thận
nhân tạo?
-SV: Người bệnh khó thở khi hơi gắng sức, phù trước xương chầy 1+ nhưng
phổi trong, áp lực tĩnh mạch cổ bình thường, không tăng cân so với
tháng rồi. Em không nghĩ người bệnh có quá tải dịch cơ thể.
-GV: Đánh giá như thế tốt lắm. Mình đồng ý. Còn chỉ định nào khác? Kết quả
xét nghiệm hôm nay thế nào rồi?
-SV: Kali hơi cao 5,2. Bà ta đang được cho furosemide để kiểm soát. BUN
54, creatinine 5,3. Calci bình thường, phospho cao 4,9.
-GV: Bà ta có bị nhiễm toan không?
-SV: Dạ CO
2
=22
-GV: Các kết quả xem ra tốt đấy. Ngoài ra bà ta có kể là bà yếu, mệt, biếng
ăn, buồn nôn đôi lúc, chân có khi bị chuột rút. Em có nghĩ đó là hội
chứng gì không?
-SV: Dạ tăng urê máu ạ.
-GV: Đúng. Tăng urê máu đôi khi là chỉ định chạy thận nhân tạo mà không
có tăng kali máu hay nhiễm toan.
Cách hỏi thứ nhất là quay bài. Giảng viên truy SV cho bằng được 5 chỉ định trong
chạy thận nhân tạo, và không hài lòng khi SV không nhớ. Cách nầy làm cho SV
63
chán nãn không học thêm được gì. Cách hỏi thứ hai là hỏi bài trợ giúp học. Giảng
viên đặt câu hỏi gợi ý và linh động đi theo sự trả lời của SV theo kiểu hợp tác.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |