June 15 th 2022 78 O’quvchilarning maktabga moslashuvi va psixologik yordam

International Conference on Developments in Education 
Hosted from Toronto, Canada 
https: econferencezone.org 
 
June 15
th
2022 
78 
O’QUVCHILARNING MAKTABGA MOSLASHUVI VA PSIXOLOGIK 
YORDAM 
Sattarova Nodira Oblanazarovna 
Andijon viloyati, Andijon tumani 
44-umumta’lim maktabi psixologi 
nodira.psixolog.mail.com 
Pedagogik faoliyatning predmeti - o'quvchilarning ijtimoiy-madaniy tajribasini rivojlanishning asosi va sharti 
sifatida o'zlashtirishga qaratilgan ta'lim faoliyatini tashkil etish hisoblanadi. Pedagogik faoliyatning natijasi 
o'quvchining shaxsiy, intellektual rivojlanishi, takomillashtirish, shaxs sifatida shakllanishi, ta'lim faoliyati 
sub'ekti sifatida ko’zga tashlanadi.O‘qituvchining o‘qituvchilik mahorati – o‘quvchilarni ta’lim, tarbiyalash 
va rivojlantirish muammolarini kompleks hal etishda namoyon bo‘ladigan bilim, shaxsiy fazilatlar va 
pedagogik tajribaga asoslangan pedagogik faoliyatni amalga oshirishdagi yuksak san’atdir. O`qituvchining 
axloqiy fazilatlariga yuqori talablar qo`yiladi. U insoniy axloqiy fazilatlarga ega bo'lishi, yaxshi tashkilotchi 
bo'lishi kerak. O‘qituvchining tizimli ravishda g‘oyaviy-axloqiy o‘z-o‘zini takomillashtirishi uning 
tashkilotchilik qobiliyati va iste’dodiga yuksak ijtimoiy mazmun baxsh etadi. Pedagogning pedagogik 
jarayonni samarali tashkil etishi insonning jozibadorligisiz, xayrixohlik va o'zaro, o'qituvchi va bolalar, 
hamdardliksiz mumkin emas. Demak, yuksak axloq, ma’naviy barkamollik va e’tiqod, bilimdonlik va 
intellektual rivojlanish, insonning jozibadorligi tarbiyachi, sinf rahbarining pedagogik nufuzini 
shakllantirishning eng muhim shartidir. Zamonaviy pedagogik mutaxassisning kasbiy faoliyatda 
muvaffaqiyatga erishish, kasbiy o'zini o'zi anglash qobiliyatini shakllantiradigan eng muhim tarkibiy 
qismlardan biri bu kasbiy o'zini o'zi anglashning yuqori darajasidir. Pedagogik zo'rlik - o'qituvchining eng 
yaxshi namunalari, me'yorlari va pedagogik faoliyati, pedagogik muloqoti, kasbiy xulq-atvori bilan 
o'zlashtirishi, bu o’quvchilarni o'rganish, tarbiyalash va rivojlantirishda yuqori natijalarni ta'minlaydi. 
O'qituvchi o'z kasbiy faoliyatini turli mahorat darajalarida amalga oshirishi mumkin. Pedagogik mukammallik 
o‘qituvchining eng yaxshi namunalar, me’yorlar, faoliyat darajalari, pedagogik muloqot va kasbiy xulq-
atvorni egallashida namoyon bo‘ladi. Ko'nikma maktab o'quvchilarini tayyorlash, tarbiyalash va rivojlantirish 
natijalariga ta'sir qiladi. O‘qituvchilik mahorati yuqori bo‘lgan o‘qituvchilar fanni va uni o‘qitish metodlarini 
chuqur bilgan, ilmiy va madaniy dunyoqarashi keng, bolalar psixologiyasini yaxshi biladi, o‘qitish usullaridan 
mohirona foydalanadi. Ular o'quvchilarning guruh va individual ishini qanday tashkil qilishni, sinfni yig'ishni 
biladilar, ular bolalar bilan ishonchli munosabatlarga ega. O‘qituvchilik mahorati o‘rtacha darajadagi 
o‘qituvchilar fanni biladi, metodikani o‘zlashtiradi, madaniy va ilmiy dunyoqarashi keng. Biroq ularning 
pedagogik mahorati (konstruktiv, kommunikativ, tashkilotchilik) yetarli darajada rivojlanmagan, bunday 
o'qituvchilar o'rtacha qobiliyatga ega, bolalarni yaxshi ko'radilar, lekin har doim ham ularning individual 
psixologik xususiyatlarini tushunmaydilar va bilmaydilar. Pedagogik jarayon g'oyasi o'ziga xos xususiyat 
bilan bog'liq pedagogik ishning tabiatiga nazar tashlash. Haqiqiy nuqtai nazar pedagogika tomonidan ilgari 
surilgan yangi ta'lim tizimini yaratishga harakat qilmoqda, o'qituvchi tarbiyachining ishini boshqacha 
tushunish natijasida yuzaga kelgan. Maktab yoshida bo’lgan bolalarda va maktabga ilk qabul qilingan 
o’quvchilarda turli xil psixologik jarayonlar yuz berdai. Biz ulardan ayrimlarini tahlil qilib ko’ramiz. 
Eshitish qobiliyati. Bola birinchi marta oddiy xotirjam nutqni eshitishi kerak, boshqacha qilib aytganda, 
doimiy e'tiborga ega bo'lishi kerak. Biz bolani bir xil narsani bir necha marta, ba'zan baland ovoz bilan 
takrorlashni o'rgatganimizda, o'zimiz shunday vaziyatni yaratamiz. — Nega meni eshitmayapsiz? Ota-onalar 
bolaning so'zlari va iltimoslariga javob bermasa, g'azablanadilar. Afsuski, men to'liq ishonch bilan ayta 
olamanki, bu ko'pincha ota-ona pozitsiyasining oyna ko'rinishidir. — Ona, ona, mayli, ona, ona-ah! - buni 
sizning manzilingizda qanchalik tez-tez eshitsangiz, bola baqiriqni emas, balki oddiy nutqni eshitishni 
o'rganish shunchalik qiyin bo'ladi. Qanday yordam berish kerak? Siz bola bilan rozi bo'lishingiz va bir kunlik 
musobaqani "birinchi marta eshiting", ballni belgilash va natijalarni majburiy muhokama qilish bilan 
o'tkazishingiz mumkin. Bola sizga iltimos bilan yoki shunchaki murojaat qilganda, baland ovozda ayting: 
"Men sizni eshitdim".