ĐẠi cáo bình ngô Nguyễn Trãi I/ Kiến thức cơ bản 1/ Hoàn cảnh sáng tác
*Giai đoạn phản công và thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn
tải về 33.33 Kb.
|
| *Giai đoạn phản công và thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
- Trong phạm vi của bài cáo, Nguyễn Trãi đã rất khéo léo, tài tình, tái hiện một cách chân thực , ở nhiều góc độ khiến người đọc hình dung rõ nét toàn cảnh cuộc kháng chiến. Với giọng văn tung hoành cuồn cuộn khí thế như một bản anh hùng ca chiến thắng, với những hình ảnh so sánh tương phản độc đáo, tác giả đã miêu tả thành công khí thế chiến thắng của quân ta và sự thất bại thảm hại của giặc Minh - Đem đại nghĩa để thắng hung tàn Lấy chí nhân thay cường bạo", đã chứng minh một chân lý không thể thay đổi, là chính nghĩa ắt phải thắng gian tà. Những trận đầu tiên mở màn thắng lợi thật vang dội Trận Bồ Đằng sấm vang chớp giật Miền Trà Lân trúc chẻ tro bay", Ở đây Nguyễn Trãi đã sử dụng những hình ảnh thiên nhiên hùng vĩ, tạo nên sức gợi về sự mạnh mẽ, oanh tạc trong từng trận chiến của nghĩa quân. Trái với hình ảnh oai hùng của nghĩa quân thì quân thù lại trông thật thảm hại, kẻ chỉ "nghe hơi mà mất vía", kẻ thì "nín thở cầu thoát thân" thật hài hước và nực cười, trước đây bọn chúng hung hăng ngang tàn là thế , mà nay chẳng khác nào loài chuột lấm lem, chui lủi. Thừa thắng xông lên, ta vừa hành quân tiến đánh vừa tuyển binh, nhưng liên tiếp dành lại những cứ điểm quan trọng như Đông Đô, Tây Kinh “ Thừa thắng…về”. Giặc thì thất bại liên tiếp khiến "Ninh Kiều máu chảy thành sông, tanh trôi vạn dặm/ Tốt Động thây chất đầy nội, nhơ để ngàn năm", Đây là hai trận đánh có ý nghĩa chiến lược và đã diễn ra vô cùng ác liệt đó là trận Ninh Kiều và Tốt Động, giặc đã huy động tổng lực, sống chết cố thủ , ta thì quyết chiến quyết thắng , do đó trận chiến trở nên cực kì dữ dội . Bằng cách nói cường điệu , NT đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc về sự ác liệt của trân chiến , về sự thất bại nhục nhã của giặc Minh Với những hình ảnh có phần ghê rợn, nhưng lại diễn tả một cách thật chân thực những trận đánh lịch sử, chiến tranh ắt phải đổ máu là vậy. Máu của ta và máu của địch cùng đổ xuống, nhưng ta thắng ở tấm lòng kiên cường, anh dũng hi sinh, thề sống chết với giặc. Quân giặc trước thế khí hùng dũng của nghĩa quân ta thì khí thế tan tác, kẻ chịu "bêu đầu", kẻ "đành bỏ mạng", tên Vương Thông muốn gỡ thế nguy khốn nhưng "lửa cháy lại càng cháy". Phúc tâm…càng hăng” - Quân ta càng đánh lại càng hăng, giặc chỉ còn đường "Bó tay để đợi bại vong”, vì đã “trí cùng lực kiệt", bởi con đường phản luân thường đạo lý chẳng bao giờ có thể thành công "Chẳng đánh mà người chịu khuất ta đây mưu phạt tâm công", trên tinh thần nhân nghĩa vốn ta đã định cho giặc một đường lui cuối cùng, xin hàng mà rút lui về nước thế nhưng chúng lại âm mưu cầu cứu viện nhằm cứu vãn tình hình, thật ngoan cố không thôi. Chẳng thế mà bọn Liễu Thăng, Tuyên Đức, Mộc Thạnh lại vấy vá, nhăm nhe tiến sang nước ta lần nữa nhằm lật ngược thế cờ đã sắp đến hồi kết. Nhưng nào đâu có dễ thế, “ Tháng….tiến sang” Nhưng nào đâu có dễ thế, bởi "Ta trước đã điều binh thủ hiểm, chặt mũi tiên phong Ta sau lại đưa tướng chẹn đường, tuyệt nguồn lương thực", để xem lũ giặc Minh còn huênh hoang, vênh váo được đến bao giờ. Cái âm mưu hèn mọn của chúng dẫn đến những hậu quả là “ Ngày mười….tự vẫn” Vậy là chỉ trong một thời gian ngắn bọn chúng đã phải trả giá ,"Liễu Thăng cụt đầu/Lương Minh bại trận tử vong/Lí Khánh cùng kế tự vẫn" chúng đã tự rước họa chỉ vì cái lòng tham dơ bẩn của mình . Địch càng tổn thấy, mất mát bao nhiêu, thì sĩ khí quân ta lại càng cao bấy nhiêu, nghĩa quân tràn đầy nhiệt huyết chiến đấu, khí thế bừng bừng .Bởi vậy mà, "Thuận đà ta đưa lưỡi đao tung phá", khiến quân giặc tan tác, "bí nước giặc quay mũi giáo đánh nhau", đúng là chó cùng dứt giậu. Nghĩa quân ta trên đà lớn mạnh.Cuối cùng thì trời không phụ lòng người, không phụ sự hi sinh “nếm mật nằm gai” đớn đau, vất vả của nghĩa quân Lam Sơn, đại sự đã thành công. Khí thế của ttận chiến được tác giả mô tả cũng rất cụ thể: “Gươm mài đá, đá núi cũng mòn Voi uống nước, nước sông phải cạn. Đánh một trận, sạch không kình ngạc Đánh hai trận tan tác chim muông.” Hình ảnh thiên nhiên được sử dụng trong 4 câu thơ như một cách nói hình ảnh, khắc tạc chiến tích vĩ đại và sự hào hùng mà nghĩa quân Lam Sơn đã tạo ra. Hình ảnh “gươm mài đá, đá núi cũng mòn, và voi uống nước, nước sông phải cạn”, phải chăng nhà thơ muốn nhấn mạnh tinh thần bền bỉ chiến đấu, sự kiên trì, hy sinh nhẫn nại của những nghĩa quân Lam Sơn, đồng thời qua đó cũng phần nào thấy được triết lý mà nhà thơ luôn tin tưởng, đó là những cuộc chiến đấu vì chính nghĩa luôn luôn giành chiến thắng xứng đáng. Các cụm từ miêu tả với động từ mạnh “sạch không kình ngạc, tan tác chim muông” đã cho thấy sức tiến công, chiến đấu và tinh thần quật cường, hào hùng của những binh lính tham gia chiến trận, chúng ta không chỉ giành chiến thắng mà còn giành chiến thắng vẻ vang, quét sạch nhuệ khí và sự hống hách, kiêu ngạo của kẻ thù: “Bị ta chặn ở Lê Hoa, quân Vân Nam nghi ngờ khiếp vía mà vỡ mật! Nghe Thăng thua ở Cần Trạm, quân Mộc Thạnh xéo lên nhau chạy để thoát thân. Suối Lãnh Câu, máu chảy trôi chày, nước sông nghẹn ngào tiếng khóc Thành Đan Xá, thây chất thành núi, cỏ nội đầm đìa máu đen. Cứu binh hai đạo tan tành, quay gót chẳng kịp, Quân giặc các thành khốn đốn, cởi giáp ra hàng Tướng giặc bị cầm tù, như hổ đói vẫy đuôi xin cứu mạng Thần vũ chẳng giết hại, thể lòng trời ta mở đường hiếu sinh Mã Kỳ, Phương Chính, cấp cho năm trăm chiếc thuyền, ra đến biển mà vẫn hồn bay phách lạc, Vương Thông, Mã Anh, phát cho vài nghìn cỗ ngựa, về đến nước mà vẫn tim đập chân run” Cuối cùng, tác giả đã kết thúc đoạn ba của bài cáo với một giọng văn đầy từ hào khi tái hiện lại những thắng lợi vẻ vang, liên tiếp của nghĩa quân trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược. Những thắng lợi góp phần lưu danh sử sách nghìn năm còn mãi, về một thời kì dân tộc, chiến sĩ của quân ta đã chiến đấu, chiến thắng, từ đó mà hun đúc nên tâm hồn yêu nước bất khuất, quật cường cho các thế hệ - cũng là nét đẹp riêng của con người Việt Nam lịch sử. Mở đầu cho chuỗi chiến tích lịch sử hào hùng của Nghĩa quân lam Sơn là chiến thắng Bồ Đằng, Trà Lân, rồi đến cả vùng Trần Trí, Sơn Thọ, Lý An,... và cứ thế, mạch thơ trở nên sôi nổi, đậm chất tráng ca khi liệt kê hàng loạt những chiến công lẫy lừng của vị chủ tướng Lê Lợi: tải về 33.33 Kb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|