6.4.1 Sai soá ñoà gaù Sai soá cuûa ñoà gaù sinh ra do cheá taïo ñoà gaù khoâng chính xaùc, do ñoä moøn cuûa noù vaø do
gaù ñaët ñoà gaù leân maùy khoâng chính xaùc.
Khi cheá taïo ñoà gaù, ngöôøi ta thöôøng laáy ñoä chính xaùc cuûa noù cao hôn so vôùi chi tieát gia
coâng treân ñoà gaù.
Ñoä moøn ñoà ñònh vò cuûa ñoà gaù phuï thuoäc vaøo vaät lieäu vaø troïng löôïng cuûa phoâi, vaøo tình
traïng beà maët tieáp xuùc giöõa phoâi vôùi ñoà gaù ñoù.
Sai soá do gaù ñaët ñoà gaù leân maùy khoâng lôùn laém. Khi ñònh vò ñoà gaù treân baøn maùy, phaûi
ñieàu chænh nhöõng khe hôû ôû maët daãn höôùng hay ñoä ñoàng taâm treân caùc truïc cuûa maùy.
Sai soá cuûa ñoà gaù nhieàu khi raát khoù xaùc ñònh vaø thöôøng raát nhoû neân trong tröôøng hôïp
yeâu caàu ñoä chính xaùc khoâng cao ta coù theå boû qua.
6.4.2 Sai soá keïp chaët Sai soá keïp chaët laø löôïng chuyeån vò cuûa chuaån ño löôøng chieáu leân phöông kích thöôùc
thöïc hieän do löïc keïp thay ñoåi gaây ra.
α
ε
cos
)
(
min
max
⋅
−
=
y y kc Trong ñoù:
α
- goùc giöõa phöông kích thöôùc thöïc hieän vaø
phöông dòch chuyeån y cuûa chuaån ño löôøng.
y
max
, y
min
– löôïng dòch chuyeån lôùn nhaát vaø nhoû
nhaát cuûa chuaån ño khi löïc keïp thay ñoåi.
Ví duï treân hình 6.18: döôùi taùc duïng cuûa löïc keïp W, choã tieáp xuùc giöõa beà maët cuûa chi tieát
gia coâng vaø ñoà ñònh vò cuûa ñoà gaù (phöông cuûa löïc keïp vuoâng goùc vôùi beà maët ñoù) sinh ra
bieán daïng tieáp xuùc (luùn xuoáng). ÖÙng vôùi W
max
sinh ra y
max
vaø öùng vôùi W
min
sinh ra y
min
, do
ñoù kích thöôùc ñaït ñöôïc seõ laø H
max
hoaëc H
min
.
W
y
min
H
min
H
max
y
max
Hình 6.18 – Sô ñoà xaùc
ñònh sai soá keïp chaët
-158-
Coâng thöùc xaùc ñònh bieán daïng tieáp xuùc giöõa maët chi tieát gia coâng vaø ñoà ñònh vò cuûa ñoà
gaù: y = C.q
n
Trong ñoù:
C – heä soá phuï thuoäc vaøo vaät lieäu vaø tình traïng beà maët tieáp xuùc;
q – aùp löïc rieâng treân beà maët tieáp xuùc (N/mm
2
);
n – chæ soá muõ, n<1.