Hieän töôïng maøi moøn dao caét vaø vaán ñeà tuoåi beàn dao

Söï maøi moøn cuûa dao gioáng söï maøi moøn cuûa caùc chi tieát chuyeån ñoäng töông ñoái vôùi 
nhau nhöng ñieàu kieän coù naëng neà hôn, vì vaäy quy luaät maøi moøn dao cuõng gioáng nhö quy 
luaät maøi moøn giöõa caùc chi tieát. Söï maøi moøn cuûa dao theo thôøi gian ñöôïc chia laøm 3 giai 
ñoaïn nhö sau (hình 2.31): 
Giai ñoïan I : Maøi moøn khoác lieät 
do treân maët dao coøn veát nhaáp nhoâ; 
-44-
Giai ñoïan II : Maøi moøn oån ñònh; 
Giai ñoïan III : Maøi moøn phaù huûy, 
ôû giai ñoaïn naøy nhieät ñoä taêng cao, ñoä 
cöùng giaûm neân söï maøi moøn xaûy ra raát 
nhanh. 
Khi laøm vieäc neáu dao bò moøn 
gaàn ñeán cuoái giai ñoaïn II phaûi maøi dao 
laïi. 
Tìm hieåu cô cheá maøi moøn dao laø 
moät coâng vieäc heát söùc quan troïng trong vieäc nghieân cöùu quaù trình caét goït. 
Ñoä moøn
III 
II
I
0
B
A
C 
Thôøi gian
Hình 2.31 
Quan heä giöõa maøi moøn dao vaø thôøi gian
b) Nguyeân nhaân gaây ra maøi moøn dao 
- ÔÛ toác ñoä caét thaáp, söï maøi moøn chuû yeáu do ma saùt giöõa maët tröôùc cuûa duïng cuï caét vôùi 
phoi vaø giöõa chi tieát vôùi maët sau cuûa dao, ñoù laø maøi moøn cô hoïc. 
- Khi toác ñoä caét töông ñoái cao, nhieät ñoä sinh ra cao ñaït moät giaù trò naøo ñoù, lôùp beà maët 
cuûa dao thay ñoåi caáu truùc neân dao choùng moøn hôn, söï maøi moøn chuû yeáu vì nhieät. 
- Khi toác ñoä caét cao, nhieät ñoä cao, lôùp beà maët chi tieát bò oxy hoùa, trôû neân raát doøn, deã bò 
phaù huûy. Ñoàng thôøi vôùi aùp suaát cao, nhieät ñoä cao coøn coù söï maøi moøn vì dính. Khi ñoù phoi 
caét thoaùt ra dính vaøo maët tröôùc cuûa dao, khi chuyeån ñoäng phoi seõ keùo theo töøng maûng nhoû 
vaät lieäu ôû maët tröôùc cuûa dao laøm cho dao bò moøn. Ngoaøi ra coøn coù maøi moøn vì khuyeách taùn, 
do khi caét caùc loaïi theùp vaø hôïp kim chòu noùng baèng dao hôïp kim cöùng ôû toác ñoä cao. Khi 
nhieät ñoä caét töø 900
o
o
C – 1000 C thì coù hieän töôïng khuyeách taùn thaønh phaàn cuûa vaät lieäu dao 
vaøo lôùp beà maët chi tieát gia coâng, keát quaû dao bò moøn raát nhanh. 
c) Caùc daïng maøi moøn dao 
a)
b) 
c)
d)
e)
Hình 2.32 
Caùc daïng maøi moøn dao 
Tuøy theo ñieàu kieän caét goït, tính chaát vaät 
lieäu gia coâng vaø vaät lieäu laøm dao, duïng cuï caét 
goït coù caùc daïng maøi moøn sau: 
- Maøi moøn maët sau (hình 2.32a), thöôøng 
xaûy ra khi gia coâng vôùi chieàu daøy caét nhoû (a < 
0,1 mm) vaø ñaëc bieät khi gia coâng caùc vaät lieäu 
doøn nhö gang. 
- Maøi moøn maët tröôùc (hình 2.32b) vaø 
maøi moøn löôõi lieàm (hình 2.32c)., thöôøng xaûy 

ra khi gia coâng vaät lieäu deûo coù chieàu daøy caét a > 0,5 mm. 
- Maøi moøn ñoàng thôøi caû maët tröôùc vaø maët sau xaûy ra khi caét kim loaïi deûo coù chieàu 
daøy caét a = 0,1 ÷ 0.5. 
- Maøi moøn muõi dao (hình 2.32d) vaø cuøn löôõi caét (hình 2.32e), thöôøng xaûy ra khi gia 
coâng tinh caùc vaät lieäu coù tính daãn nhieät. Khi ñoù döôùi aûnh höôûng cuûa nhieät ñoä cao, löôõi caét 
nhanh choùng bò meàm vaø cuøn. 
Maøi moøn maët sau laø daïng chuû yeáu vaø deã ño nhaát. Do ñoù thöôøng duøng laøm tieâu chuaån 
maøi moøn (hoaëc ñoä maøi moøn cho pheùp). Khi gia coâng tinh ñoä maøi moøn cho pheùp tuøy thuoäc 
vaøo ñoä boùng vaø ñoä chính xaùc gia coâng. 
d) Tuoåi beàn dao. 
Thôøi gian laøm vieäc lieân tuïc giöõa 2 laàn maøi dao goïi laø tuoåi beàn cuûa dao, kyù hieäu laø T 
(phuùt). 
Tuoåi beàn cuûa dao phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá: vaät lieäu laøm dao, vaät lieäu gia coâng, 
thoâng soá hình hoïc cuûa dao, cheá ñoä caét, dung dòch trôn nguoäi v.v... 
AÛnh höôûng nhieàu nhaát ñeán tuoåi beàn cuûa dao laø toác ñoä caét. Toác ñoä caét caøng cao, naêng 
löôïng tieâu hao trong quaù trình caét caøng lôùn, nhieät toûa ra caøng nhieàu, quaù trình moøn nhieät vaø 
maøi moøn dieãn ra caøng maïnh daãn ñeán tuoåi beàn cuûa dao caøng giaûm. 
Toác ñoä caét laø moät trong nhöõng nhaân toá quan troïng aûnh höôûng nhieàu ñeán chaát löôïng beà 
maët gia coâng, naêng suaát vaø giaù thaønh saûn phaåm. Khi taêng toác ñoä caét laøm taêng naêng suaát gia 
coâng nhöng ñoàng thôøi laøm dao choùng moøn, hao phí thôøi gian thay dao vaø maøi laïi, khi ñoù seõ 
laøm giaûm naêng suaát vaø taêng giaù thaønh saûn phaåm. Do ñoù vieäc xaùc ñònh moät toác ñoä caét hôïp lyù 
laø caàn thieát. Toác ñoä caét hôïp lyù laø toác ñoä vöøa ñaûm baûo naêng suaát cao nhaát, vöøa ñaûm baûo giaù 
thaønh haï nhaát. 
Thöïc teá trong ñieàu kieän caét cuï theå, ngöôøi ta ñaõ xaùc ñònh tröôùc tuoåi beàn hôïp lyù cuûa dao, 
nhieäm vuï caét goït laø phaûi ñieàu chænh maùy ñeå coù toác ñoä phuø hôïp nhaèm ñaûm baûo tuoåi beàn dao 
ñaõ choïn. 
Ngoaøi toác ñoä caét, coøn raát nhieàu nhaân toá aûnh höôûng ñeán tuoåi beàn dao nhö löôïng chaïy 
dao, chieàu saâu caét, thoâng soá hình hoïc cuûa dao, vaät lieäu gia coâng, vaät lieäu dao …
Döôùi ñaây ta xeùt moät vaøi nhaân toá chính aûnh höôûng ñeán tuoåi beàn dao: 
- Toác ñoä caét caøng cao, nhieät ñoä caét caøng lôùn, tính chaát cô lyù cuûa dao thay ñoåi neân dao 
choùng moøn. 
Ta coù quan heä giöõa tuoåi beàn dao vaø toác ñoä caét qua thöïc nghieäm nhö sau: 

tải về 7.35 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn: