Thùc tr¹ng kinh tÕ T©y Nguyªn vµ gîi ý ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong t¬ng lai
Thùc tr¹ng kinh tÕ T©y Nguyªn vµ gîi ý ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong t¬ng lai Lª Thµnh V¨n1, NguyÔn Xu©n Quý2, NguyÔn ThÞ Thanh Xu©n3, Phan Sü HiÕu4
Tãm t¾t
Trong mét thËp niªn trë l¹i ®©y, nÒn kinh tÕ T©y Nguyªn ®¹t ®îc nh÷ng bíc tiÕn vît bËc. Giai ®o¹n 2000 – 2012, tèc ®é t¨ng trëng cña T©y Nguyªn lu«n cao h¬n møc trung b×nh cña c¶ níc. Kinh tÕ t¨ng trëng cao vµ liªn tôc ®· c¶i thiÖn ®¸ng kÓ ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña c¸c tÇng líp x· héi vµ gióp T©y Nguyªn dÇn thu hÑp kho¶ng c¸ch víi c¸c vïng miÒn kh¸c. Tuy nhiªn, b¶n chÊt cña nÒn kinh tÕ T©y Nguyªn lµ mét nÒn kinh tÕ t¨ng trëng theo chiÒu réng víi c¸c ®Æc trng: c¬ cÊu kinh tÕ l¹c hËu, nÆng vÒ n«ng nghiÖp vµ gi¸ trÞ gia t¨ng thÊp; ®éng lùc cña t¨ng trëng lµ khai th¸c tµi nguyªn, nguån nh©n c«ng gi¸ rÎ vµ phô thuéc nguån vèn ®Çu t cña nhµ níc. Do ®ã, phÝa sau t¨ng trëng kinh tÕ nhanh chãng lµ nh÷ng hËu qu¶ ¶nh hëng nghiªm träng tíi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng nh suy kiÖt tµi nguyªn, « nhiÔm m«i trêng, vµ chªnh lÖch møc sèng gia t¨ng gi÷a c¸c nhãm ngêi trong x· héi. Bëi vËy, xanh hãa nÒn kinh tÕ hay ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý lµ híng ®i bÒn v÷ng, tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ T©y Nguyªn trong thêi gian tíi.
1. T¨ng trëng kinh tÕ T©y nguyªn
Trong giai ®o¹n 2000 – 2012, tèc ®é t¨ng trëng trung b×nh GDP cña T©y Nguyªn lµ 11,8%, trong khi tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n c¶ níc chØ ®¹t 6,8%. §©y lµ tèc ®é t¨ng trëng rÊt Ên tîng, cao nhÊt trong 6 vïng kinh tÕ vµ vît c¸c chØ tiªu ®Ò ra trong Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi giai ®o¹n 2000-2010 (t¨ng trëng tõ 8% ®Õn 9%). Do t¨ng trëng cao vµ liªn tôc trong nhiÒu n¨m, tû träng GDP n¨m 2012 T©y Nguyªn ®¹t 9,1%, t¨ng ®¸ng kÓ tõ møc 4,65% cña n¨m 2001. Trong 5 tØnh T©y Nguyªn, L©m §ång lµ tØnh cã tèc ®é t¨ng trëng trung b×nh cao nhÊt víi 14,3%, tiÕp theo lµ Kon Tum (12,5%), Gia Lai (11,7%), §¨k N«ng (9,8%) vµ cuèi cïng lµ §¨k L¨k (9,7%). §¨k L¨k lµ t×nh cã gi¸ trÞ GDP cao nhÊt vïng (12,826 ngh×n tû ®ång n¨m 2010) vµ Kon Tum lµ tØnh nghÌo nhÊt khi GDP chØ b»ng 1/5 so víi §¨k L¨k.
MÆc dï lµ vïng cã tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cao nhÊt trong mét thêi gian t¬ng ®èi dµi nhng thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi cña T©y Nguyªn vÉn thÊp h¬n nhiÒu vïng. Theo sè liÖu cña Tæng côc Thèng kª, møc thu nhËp/th¸ng/ngêi cña T©y Nguyªn n¨m 2010 lµ 1088,1 ngh×n/th¸ng/ngêi, chØ b»ng 70% so víi møc thu nhËp trung b×nh cña c¶ níc. Trong ®ã, Kon Tum lµ tØnh cã møc thu nhËp thÊp nhÊt vïng víi 904,7 ngh×n/th¸ng/ngêi, L©m §ång lµ tØnh cao nhÊt ®¹t 1257,5 ngh×n/th¸ng/ngêi. Møc thu nhËp cña T©y Nguyªn chØ cao h¬n vïng T©y B¾c vµ duyªn h¶i MiÒn Trung.
B¶ng 1. T¨ng trëng GDP c¸c tØnh T©y Nguyªn (%)
N¨m
|
2001
|
2005
|
2010
|
2012
|
Trung b×nh
|
Tèc ®é t¨ng GDP c¶ níc
|
6,89
|
8,44
|
6,92
|
5,03
|
6,8
|
Tèc ®é t¨ng GDP T©y Nguyªn
|
7,70
|
13,32
|
13,38
|
12,77
|
11,8
|
Tû träng GDP T©y Nguyªn so víi c¶ níc
|
4,65
|
5,14
|
6,93
|
9,1
|
6,5
|
Kon Tum
|
12,6
|
8,55
|
15,62
|
13,1
|
12,5
|
Gia Lai
|
7,91
|
12,87
|
13,41
|
12,47
|
11,7
|
§¨k L¨k
|
8,23
|
8,33
|
12,44
|
9,98
|
9,7
|
§¨k N«ng
|
-3,04
|
14,85
|
15,11
|
12,36
|
9,8
|
L©m §ång
|
9,90
|
20,80
|
13,30
|
13,12
|
14,3
|
Nguån: Tæng côc Thèng kª (2013)
2. C¬ cÊu kinh tÕ T©y Nguyªn5 2.1. C¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ
Trong giai ®o¹n 2000-2011, c¬ cÊu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh«ng cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ, trong ®ã kinh tÕ ngoµi nhµ níc vÉn chiÕm vai trß chñ ®¹o ë møc xÊp xØ 72% n¨m 2001 vµ n¨m 2011, tiÕp theo lµ kinh tÕ nhµ níc (27,03% n¨m 2011) vµ thÊp nhÊt lµ khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi (chØ chiÕm cha tíi 1% n¨m 2011). TÝnh chung l¹i c¶ giai ®o¹n, khèi nhµ níc t¨ng trëng cao nhÊt víi 67,66%, tiÕp theo lµ khèi t nh©n (66,9%) vµ khèi FDI (32,27%). Nh vËy, kinh tÕ T©y Nguyªn t¬ng ®èi më do tû träng kinh tÕ quèc doanh kh«ng qu¸ cao vµ kinh tÕ ngoµi nhµ níc lµ chñ yÕu. Khu vùc nµy cha thu hót ®îc nguån vèn FDI trong nh÷ng n¨m qua, n¨m 2011 chØ t¨ng trëng 3,36%, thÊp h¬n kh¸ nhiÒu so víi tèc ®é trung b×nh 12,5% cña c¸c tØnh T©y Nguyªn. Trong c¸c tØnh T©y Nguyªn, §¨k N«ng lµ tØnh thµnh lËp sau cïng cã tû träng kinh tÕ ngoµi nhµ níc chiÕm tû lÖ cao nhÊt, n¨m 2011 víi 86,44% vµ Kon Tum lµ tØnh cã tû träng kinh tÕ ngoµi quèc doanh thÊp nhÊt, chØ 66,82%.
B¶ng 2. C¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ vµ tèc ®é t¨ng trëng, 2001-2011 (%)
N¨m
|
N¨m 2001
|
N¨m 2005
|
N¨m 2011
|
|
Tû träng
|
Tèc ®é t¨ng so n¨m tríc
|
Tû träng
|
Tèc ®é t¨ng so n¨m tríc
|
Tû träng
|
Tèc ®é t¨ng so n¨m tríc
|
T©y nguyªn
|
100
|
7,70
|
100
|
13,32
|
100
|
12,53
|
+ Nhµ níc
|
26,2
|
10,32
|
27,2
|
21,26
|
27,03
|
11,87
|
+ Ngoµi Nhµ níc
|
72,8
|
6,45
|
71,6
|
10,51
|
72,00
|
12,91
|
+ FDI
|
1,0
|
41,58
|
1,2
|
17,82
|
0,97
|
3,36
|
TØnh Kon Tum
|
100
|
12,16
|
100
|
8,55
|
100
|
14,31
|
+ Nhµ níc
|
42,6
|
23,83
|
42,0
|
22,23
|
33,17
|
8,54
|
+ Ngoµi Nhµ níc
|
57,4
|
4,82
|
58,0
|
0,40
|
66,82
|
17,77
|
+ FDI
|
0,0
|
0,00
|
0,0
|
0,00
|
0,01
|
-1,00
|
Gia Lai
|
100
|
7,91
|
100
|
12,87
|
100
|
12,90
|
+ Nhµ níc
|
37,1
|
9,06
|
39,7
|
14,39
|
32,63
|
8,50
|
+ Ngoµi Nhµ níc
|
61,9
|
7,42
|
59,5
|
13,22
|
67,15
|
15,16
|
+ FDI
|
1,0
|
-3,01
|
0,8
|
-40,27
|
0,21
|
14,80
|
§¨k L¨k
|
100
|
8,23
|
100
|
8,33
|
100
|
10,54
|
+ Nhµ níc
|
28,6
|
8,08
|
26,8
|
6,07
|
26,37
|
7,67
|
+ Ngoµi Nhµ níc
|
71,3
|
8,29
|
73,1
|
9,18
|
73,55
|
11,61
|
+ FDI
|
0,0
|
13,55
|
0,1
|
11,95
|
0,07
|
11,85
|
§¨k N«ng
|
100
|
-3,04
|
100
|
14,85
|
100
|
12,38
|
+ Nhµ níc
|
17,3
|
-4,89
|
15,7
|
11,59
|
13,29
|
4,93
|
+ Ngoµi Nhµ níc
|
82,5
|
-2,62
|
84,0
|
15,40
|
86,44
|
13,62
|
+ FDI
|
0,2
|
-11,47
|
0,3
|
41,35
|
0,27
|
12,90
|
L©m §ång
|
100
|
9,90
|
100
|
20,80
|
100
|
14,12
|
+ Nhµ níc
|
16,1
|
17,35
|
21,3
|
73,12
|
28,04
|
21,19
|
+ Ngoµi Nhµ níc
|
81,4
|
7,46
|
75,6
|
10,83
|
69,18
|
11,93
|
+ FDI
|
2,6
|
61,84
|
3,1
|
37,37
|
2,78
|
3,83
|
Nguån: Tæng côc Thèng kª (2012)
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |