Sự tồn tại, biến đổi của tôn giáo gắn liền với những nguồn gốc kinh tế, nhận thức, tâm lý, xã hội. Dưới chủ nghĩa xã hội, tôn giáo còn tồn tại nhưng ở biểu hiện mới. Việc giải quyết vấn đề tôn giáo lại có tầm quan trọng đặc biệt, đó là nhiệm vụ của cách mạng xã hội chủ nghĩa. Giải quyết vấn đề tôn giáo trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội cần quán triệt một số nguyên tắc sau:
Tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo và không tín ngưỡng, tôn giáo của quần chúng nhân dân.
Tín ngưỡng, tôn giáo là niềm tin sâu sắc của quần chúng nhân dân vào đấng thiêng, đấng thiêng liêng nào đó mà họ tôn thờ, thuộc lĩnh vực ý thức tư tưởng, do đó tự do tín ngưỡng và không tín ngưỡng thuộc quyền tự do tư tưởng của nhân dân, việc theo đạo, đổi đạo thuộc về quyền của nhân dân, không một cá nhân, tổ chức, giáo hội nào có quyền can thiệp, áp đặt đối với họ;
Quyền tự do tín ngưỡng và không tín ngưỡng của nhân dân được Nhà nước bảo hộ bằng pháp luật. Tôn trọng tự do tín ngưỡng cũng chính là tôn trọng quyền con người, thể hiện bản chất ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa.
Khắc phục những ảnh hưởng tiêu cực của tôn giáo trong đời sống xã hội phải gắn liền với quá trình cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới.
Nguyên tắc này chỉ thừa nhận việc chủ nghĩa Mác - Lênin giải quyết những tiêu cực của tôn giáo đối với quần chúng lao động, tức là thừa nhận cả tính tích cực lẫn tiêu cực của tôn giáo chứ không hề can thiệp vào nội bộ của các tôn giáo như luận điệu tuyên truyền của các thế lực thù địch
Chủ nghĩa Mác - Lênin khẳng định muốn thay đổi ý thức xã hội thì trước hết phải thay đổi bản thân tồn tại xã hội, muốn xóa bỏ ảo tưởng trong suy nghĩ con người thì trước hết phải xóa bỏ nguồn gốc sinh ra ảo tưởng đó, mà điều cần thiết là trước hết phải xóa bỏ một chế độ áp bức bất công trong xã hội. Đó là một quá trình lâu dài nếu như tách rời quá trình cải tạo xã hội cũ với xây dựng xã hội mới. Trong quá trình đó không được nóng vội, kiên quyết chống mọi biểu hiện kì thị, chia rẽ tôn giáo.
