A. Những Hành Ðộng Ác Của Ðề Bà Ðạt Ða

Từ Kosambi, Ðề-bà-đạt-đa đi đến Vương Xá, tự biến thành một chàng trai, với 
bốn con rắn ở tay chân, một con quanh cổ, một con cuộn tròn trên đầu như búi nệm, một 
con vắt trên vai. Trang điểm đầy rắn như thế ông từ không trung bay xuống ngồi ngay 
trong lòng A-xà-thế hết hồn hỏi: 
- Người là ai? 
- Tôi là Ðề-bà-đạt-đa. 
Ðể A-xà-thế hết sợ, Ðề-bà-đạt-đa biến nguyên hình trở lại là một Tỳ-kheo, đắp y 
mang bát và ông chiếm được cảm tình của A-xà-thế cùng lợi dưỡng và sự tôn kính. 
Ðược lợi dưỡng và sự tôn kính rồi, Ðề-bà-đạt-đa quyết định: "Ta phải là người 
lãnh đạo Tăng đoàn". Vừa khởi ác niệm, Ðề-bà-đạt-đa mất hết thần thông. Bấy giờ đức 
Ðạo sư đang thuyết pháp cho Tăng chúng ở Trúc Lâm tinh xá, cũng có nhà vua trong 
chúng hội. Giữa thời pháp Ðề-bà-đạt-đa đảnh lễ Phật, từ chỗ ngồi đứng dậy chấp tay 
thỉnh cầu: 
- Bạch Thế Tôn, Thế Tôn nay đã già yếu, mệt mỏi, hãy sống an nhàn không lo 
lắng. Tôi sẽ lãnh đạo Tăng đoàn, hãy giao phó Tăng đoàn cho tôi. 
Ðức Ðạo sư, thay vì chấp nhận sự sắp xếp của Ðề-bà-đạt-đa, đã từ chối lời thỉnh 
cầu và gọi ông là hạng người ăn đờm dãi. Ðề-bà-đạt-đa căm phẫn tột độ ra đi. Ðây là lần 
thứ nhất ông oán hận đức Ðạo sư. Ðức Phật cho công bố câu chuyện Ðề-bà-đạt-đa tại 
Vương Xá. 
Ðề-bà-đạt-đa hận thù không nguôi vì bị đức Phật khai trừ nên rắp tâm phá Phật. 
Ông đến gặp A-xà-thế bày kế: 
- Này chàng tuổi trẻ, con người trước đây sống lâu, nhưng nay chết sớm. Một ông 
hoàng như anh chẳng bao lâu cũng sẽ chết. Vậy thì, anh hãy giết cha rồi lên làm vua, còn 
ta sẽ giết đức Thế Tôn và lên làm Phật. 
Mưu kế thành tựu, A-xà-thế giết cha rồi lên ngôi, còn Ðề-bà-đạt-đa không bỏ cuộc, 
tự thân leo lên đỉnh núi lòng dặn lòng: "Một mình ta sẽ dứt đời Sa-môn Cồ-đàm". Rồi 
ông lăn đá xuống, nhưng chỉ làm thân Phật chảy máu. Thất bại lần nữa trong việc giết 
Phật, ông lại tính keo khác là thả voi Nàlàgiri hại Phật. Khi voi đến gần, Ðại đức A-nan 
đứng mũi chịu sào hy sinh cản đường cứu Phật. Ðức Ðạo sư nhiếp phục được voi và rời 
thành trở về tinh xá. Sau khi dự buổi thọ trai do hằng ngàn thiện tín cúng dường, đức Ðạo 
sư đúng thời nói pháp cho cư dân Vương Xá, đông đến một trăm tám mươi triệu người. 
Có tám mươi bốn ngàn người được Pháp nhãn thanh tịnh. Các Tỳ-kheo lúc đó không 
ngớt tán thán A-nan: 
- Ðại đức A-nan thật cao thượng! Khi con voi hung tợn chạy đến, người dám hy 
sinh mạng sống đứng chắn cho đức Ðạo sư. 
Ðức Phật nghe các Tỳ-kheo khen vậy liền bảo: 
- Các thầy, đây chẳng phải là lần đầu A-nan hy sinh vì ta. Trong kiếp quá khứ, ông 
ấy cũng làm như vậy. 

Và đáp lời thỉnh cầu của các Tỳ-kheo, Phật kể chuyện tiền thân Culla Hamsa và 
Kakkata. 
Qua việc bày mưu giết vua, mướn người giết Phật, lăn đá, tính ác độc của Ðề-bà-
đạt-đa chưa gây chấn động dư luận như lần thả voi hại Phật. Dân chúng biết chuyện xôn 
xao bàn tán: "Ðề-bà-đạt-đa một mình đã giết vua, mướn kẻ sát nhân ném đá, nay còn thả 
voi Nàlàgiri. Nhà vua đang thân cận một kẻ ác độc đến thế!" Nhà vua nghe được bèn bãi 
bỏ năm trăm nồi nấu thức ăn cho Ðề-bà-đạt-đa và từ đó không cung cấp, đáp ứng các nhu 
cầu của Ðề-bà-đạt-đa nữa. Dân chúng cũng vậy, khi ông đến nhà khất thực, họ vẫn không 
cúng dường. 
Danh và lợi đều mất, Ðề-bà-đạt-đa lại giở trò quỷ quyệt. Ông đi đến đức Phật đưa 
ra năm điểm nhưng đức Ðạo sư bác bỏ: 
- Ðủ rồi, Ðề-bà-đạt-đa! Ai muốn như vậy, hãy làm một nhà khổ hạnh ở trong rừng. 
Ðề-bà-đạt-đa quay sang các Tỳ-kheo: 
- Chư huynh đệ, lời dạy nào cao thượng hơn, lời Phật hay lời tôi vừa nói? Ðược rồi, 
Thế Tôn. Sa-môn suốt đời nên sống trong rừng, đi khất thực, mặc áo bằng giẻ rách lấy từ 
đống rác, ở dưới gốc cây, không ăn cá thịt. Ai muốn giải thoát đau khổ, hãy để người ấy 
đến với tôi. 
Nói rồi, Ðề-bà-đạt-đa ra đi. 
Một vài Sa-môn vừa mới xuất gia, thiếu trí, nghe những lời này nghĩ là Ðề-bà-đạt-
đa nói đúng. Rồi họ đi theo Ðề-bà-đạt-đa cùng năm trăm Tỳ-kheo bằng mọi cách thuyết 
phục mọi người từ người dễ tin đến người dày dạn, chấp thuận năm điểm, và sống bằng 
cách khất thực từ nhiều gia đình. Ðồng thời Ðề-bà-đạt-đa vẫn tìm cách tạo sự chia rẽ 
trong Giáo đoàn. 
Ðức Thế Tôn nghe ra bèn bảo: 
- Ðề-bà-đạt-đa, có đúng như người ta nói, ông đang cố tình gây chia rẽ Tăng đoàn 
không? 
Ðề-bà-đạt-đa trả lời: 
- Ðúng! 
Phật dạy: 
- Ðề-bà-đạt-đa, chia rẽ Tăng đoàn là một tội ác ghê gớm. 
Ðức Ðạo sư tiếp tục răn nhắc Ðề-bà-đạt-đa. Nhưng ông không để ý đến lời Phật 
dạy. Ðề-bà-đạt-đa ra đi, gặp Ðại đức A-nan đang đi khất thực trong thành Vương Xá, ông 
nói: 
- Sư huynh A-nan, kể từ hôm nay tôi sẽ làm lễ phát lồ và tăng sự riêng biệt, không 
cần Tăng đoàn, không cần Thế Tôn. 
Ðại đức A-nan kể lại cho đức Phật nghe, bậc Ðạo sư đã phẫn nộ một cách chính 
đáng, và biết rằng Ðề-bà-đạt-đa làm như vậy là tự đóng cửa nhơn-thiên, sẽ phải chịu đau 
khổ nơi đại ngục A-tỳ. 
Và Ngài suy nghĩ như vầy: 

Dễ làm thay việc ác, 
Việc chỉ gây tai hại. 
Những việc lành đem lại 
Hạnh phúc, rất khó làm. 
Rồi, đức Ðạo sư lại nói lên câu kinh sau: 
Dễ thay cho người lành, 
Làm những việc thiện tốt. 
Khó thay cho người ác, 
Làm những việc thiện lành. 
Người ác khó làm lành, 
Người lành khó làm ác. 
Vào ngày phát lồ, Ðề-bà-đạt-đa ngồi về một phía với những người theo ông, nói: 
- Ai đồng ý năm điểm hãy lấy một lá phiếu. 
Năm trăm hoàng tử Lệ-xá, những Sa-di ít lòng biết ơn, lấy phiếu. Ðề-bà-đạt-đa 
đem những thầy này đến Gayàsìsa. Ðức Ðạo sư biết tin họ đến đó, liền phái hai đại đệ tử 
đi dẫn họ về. Hai vị đến đó, trổ hết thần thông thuyết pháp khiến năm trăm vị Tỳ-kheo 
nếm được vị Niết-bàn, liền theo hai vị bay về tinh xá hầu Phật. 
Tỳ-kheo Kokàlika, người cùng âm mưu với Ðề-bà-đạt-đa, thấy vậy, đã vào đánh 
thức ông dậy: 
- Dậy đi huynh Ðề-bà-đạt-đa, Xá-lợi-phất và Mục-kiền-liên đã đoạt hết các Tỳ-
kheo của anh rồi, anh chẳng nhớ tôi đã nói là đừng tin Xá-lợi-phất và Mục-kiền-liên sao? 
Ðề-bà-đạt-đa nói: 
- Xá-lợi-phất và Mục-kiền-liên ôm lòng ác độc. 
Vừa nói lên câu ấy, đầu gối Ðề-bà-đạt-đa đã dộng trúng tim mình và miệng hộc 
máu tươi ra. 
Các Tỳ-kheo trông thấy Tôn giả Xá-lợi-phất bay trong không giữa một đoàn Sa-
môn tùy tùng, báo tin cho Phật: 
- Bạch Thế Tôn! Ðại đức Xá-lợi-phất đi chỉ với một người mà trở về huy hoàng 
với cả đám đông. 
Ðức Ðạo sư đáp: 
- Các Tỳ-kheo, đây không phải lần đầu xảy ra sự việc này. Khi Xá-lợi-phất sinh 
trong thân thú, ông cũng đã trở về với Ta huy hoàng như vậy. 
Và Phật nói bài kệ chuyện tiền thân Lakkhana (Tiền thân của Xá-lợi-phất đã bảo 
vệ được năm trăm con nai trong đàn an toàn trở về sau mùa săn. Còn nai Kàla, tiền thân 
của Ðề-bà-đạt-đa không bảo vệ được đàn mình, để năm trăm con nai bị chết hết). 
Người đạo đức, thân thiện, 
Mọi sự đều tốt lành. 
Kìa, Lakkhana xuất hiện! 
Dắt theo đủ bà con. 

Và kìa, xem Kàla, 
Chẳng bà con nào còn! 
Các Tỳ-kheo lại kể tiếp: 
- Bạch Thế Tôn, người ta đồn rằng Ðề-bà-đạt-đa cũng đặt hai vị Ðại đệ tử ngồi hai 
bên và bắt chước Thế Tôn nói: "Ta sẽ thuyết pháp như Phật". 
Ðức Ðạo sư nói: - Này các Tỳ-kheo, đây không phải là lần đầu ông ấy làm như 
vậy. Trong một kiếp quá khứ ông ấy cũng bắt chước ta, nhưng đã thất bại. 
Vìraka! Có thấy 
Chồng tôi, Savitthaka (1), đâu không? 
Tiếng chàng thanh dịu ngọt 
Cổ rực rỡ như công? 
Savitthaka ham bắt chước 
Vĩraka, quạ nước 
Lặn bắt cá trong hồ 
Vướng rong rêu, đã chết. 
(1) Quạ Savitthaka - tiền thân của Ðề-bà-đạt-đa - muốn bắt chứơc con quạ nước 
Vĩraka (tiền thân của Phật) lặn xuống hồ bắt cá, bị mắc giữa đám rong và chết. 
Ðể kể hết câu chuyện, đức Thế Tôn thuật chuyện tiền thân Vìraka. Mấy hôm sau, 
cũng với đề tài này, Ngài kể các chuyện tiền thân Kandagalaka và Virokana: 
Chim gõ mõ (2) bay trong rừng mổ 
Cây cành mềm, hư đổ, kiếm ăn. 
Cây keo gỗ chắc một khi 
Hắn lầm mổ phải đầu thì bể ngay 
Óc não mày nát chảy,(3) 
Ðầu thì vỡ tan hoang, 
Bao xương sườn gãy vụn, 
Thật thảm thương kinh hoàng, 
(2) Chim gõ mõ Kandagalaka, tiền thân của Ðề-bà-đạt-đa bắt chước chim bạn-tiền 
thân của Phật mổ cây leo kiếm sâu ăn. Vì khác loài, không đủ khả năng nó bị gãy mỏ, 
mắt lồi ra, đầu bể. 
(3) Dã can (tiền thân của Ðề-bà-đạt-đa) sống nhờ ăn đồ thừa của sư tử - tiền thân 
Phật- một hôm dã can bắt chước sư tử, giết voi, bị voi đạp nát xương thịt rồi đi đại tiểu 
tiện lên. 
Một ngày nọ, nghe lời nhận xét "Ðề-bà-đạt-đa là kẻ bội ơn", đức Ðạo sư kể lại 
chuyện tiền thân Java Sakuna: 
Chúng tôi đã hết lòng phục vụ. 
Và vô cùng tôn kính chúa công. 
Vậy nay xin được cầu mong, 
Chúa ban ơn huệ mở lòng tha cho. 

Ta đã ngặm chắc ngươi trong mõm, 
Ta sống bằng uống máu ăn tươi. 
Thói ưa giết chóc ta nuôi. 
Quá lâu ngươi đã sống rồi, tiếc chi! 
Phật lại kể chuyện tiền thân Kurunga, cho thấy Ðề-bà-đạt-đa đi đây đi kia chỉ để 
sát hại: 
Con nai biết quá rõ, 
Chính ngươi (4) thả trái rơi: 
"Ta mau đến cây khác 
Cây không thích, nên rời." 
(4) Người thợ săn chài lưới (tiền thân Ðề-bà-đạt-đa) liệng trái cây nhử nai (tiền 
thân Phật) để giết nhưng không thành công. 
Lại nữa, khi người ta bàn bạc: "Ðề-bà-đạt-đa mất cả lợi dưỡng danh dự và địa vị 
tôn quý của một Sa-môn", đức Ðạo sư nói: 
- Các Tỳ-kheo, đây chẳng phải là lần đầu ông ấy mất hết, trong một kiếp quá khứ 
cũng vậy; và Phật kể chuyện tiền thân Ubhataobhattha: 
Mắt hư, áo bị mất (5), 
Cãi vả đến trong nhà, 
Việc làm ăn hỏng cả 
Dưới nước lẫn trên bờ. 
(5) Một người chài lưới (tiền thân Ðề-bà-đạt-đa) câu nhằm khúc cây tưởng là cá 
lớn, cởi áo lặn xuống bắt, bị va vào khúc cây mù hai mắt áo trên bờ bị lấy cắp. Vợ người 
ấy ở nhà sợ phải chia phần cá, cãi vã với hàng xóm và bị phạt vạ. 
Trong lúc đức Ðạo sư ngự tại Vương Xá, Ngài đã kể chuyện tiền thân của Ðề-bà-
đạt-đa như vậy. Rồi Ngài đến Xá-vệ ở tại Kỳ Viên. 
Ðề-bà-đạt-đa bị đau trong chín tháng. Sau cùng, muốn gặp đức Phật, ông nói với 
đệ tử của ông: 
- Ta muốn gặp đức Ðạo sư, hãy giúp ta đến gặp Người: 
Họ trả lời: 
- Khi còn sức khỏe, thầy đã đối xử thù nghịch với đức Ðạo sư, chúng tôi sẽ không 
dẫn thầy đến gặp Phật. 
Ðề-bà-đạt-đa nói: 
- Xin đừng hại tôi! Tôi thật có lòng thù hận đức Thế Tôn, nhưng Ngài không hề 
ghét tôi dầu chỉ mảy lông. 
Và thật vậy: 
Kẻ sát nhân Ðề-bà-đạt-đa 
Và kẻ cướp Ương-quật-ma-la. 
Voi Dhanapàla hay La-hầu-la 
Với ai Phật cũng ôn hòa điềm nhiên. 

- Cho tôi gặp đức Thế Tôn. 
Ðề-bà-đạt-đa năn nỉ mãi. 
Sau cùng họ để Ðề-bà-đạt-đa trên cái cáng khiêng đi. Các Sa-môn nghe Ðề-bà-đạt-
đa đến, thông báo với Phật: 
- Bạch Thế Tôn, Ðề-bà-đạt-đa đang đến gặp Thế Tôn. 
Phật dạy: 
- Ông ấy sẽ không gặp Ta trong kiếp này nữa. 
(Người ta nói rằng, kể từ lúc các Sa-môn đưa ra năm điều, họ đã không còn gặp 
Phật được nữa). 
- Bạch Thế Tôn, họ đã đến nơi đó... nơi đó... rồi. 
- Ông ấy làm gì thì làm, cũng chẳng bao giờ gặp lại Ta. 
- Bạch Thế Tôn, hiện ông ấy chỉ còn cách một dặm, chỉ còn cách nửa dặm, chỉ còn 
cách một khoảng... ông ấy đến hồ sen. 
- Dầu cho ông ấy vào đến Kỳ Viên, cũng không gặp được Ta. 
Những người khiêng Ðề-bà-đạt-đa đến hồ sen tinh xá, đặt cáng và xuống tắm 
trước khi vào hầu Phật. Ðề-bà-đạt-đa ngồi dậy, bỏ chân xuống đất, và bị lún xuống đất, 
và bị lún ngay tại đó. Ông bị lún từ từ, ban đầu là mắt cá, rồi đến đầu gối, hông, ngực, rồi 
đến cổ... Sau cùng, khi làm sát đất, ông đọc đoạn kệ sau: 
Với xương và thịt này 
Cùng với hơi thở còn 
Con xin quy y Phật 
Thiên Nhơn Sư, Thế Tôn 
Ðiều Ngự, đấng Toàn Giác 
Ðức hạnh hằng tỏa rạng 
Trăm hảo tướng chói ngời. 
Theo truyền thuyết, khi đức Phật thấy sự việc như vậy, Ngài lại xuất gia cho Ðề-
bà-đạt-đa làm Sa-môn, vì Phật biết nếu Ðề-bà-đạt-đa là một cư sĩ, chưa được xuất gia, 
với chừng ấy tội ác đã tạo, ông sẽ không thể còn có hy vọng, tin tưởng gì ở kiếp tương lai. 
Nhưng nếu ông là một Sa-môn thì dầu có phạm tội ghê gớm mức nào, vẫn có thể vững 
lòng tin vào kiếp tương lai. (Sau trăm ngàn kiếp Ðề-bà-đạt-đa sẽ thành Phật Ðộc Giác 
hiệu là Atthissara-Thiên Vương Như Lai, cõi nước tên là Thiện Ðạo). 
Sau khi chết lún trong đất, Ðề-bà-đạt-đa đọa vào địa ngục A-Tỳ. "Vì ông phạm tội 
với một đức Phật thường hằng, hãy để ông chịu cực hình không gián đoạn". Và đó là sự 
đau đớn Ðề-bà-đạt-đa phải chịu. Vì ngục A-tỳ rộng lớn một trăm dặm nên thân ông cao 
một trăm dặm. Cả đầu đến lỗ tai ông bị ở trong một cáo sọ sắt và chân lún đến mắt cá 
nằm trong mặt nền bằng sắt. Một cọc sắt to bằng thân cây thốt nốt từ vách phía tây của 
chiếc ngục sắt đâm ngang thắt lưng, suốt qua ngực và xuyên qua vách sắt phía đông. Một 
cọc sắt khác từ vách sắt phía bắc. Một cọc khác từ đỉnh sọ sắt, đâm qua sọ của Ðề-bà-đạt-

đa, suốt xuống phần dưới và xuyên đến mặt nền bằng sắt. Ðề-bà-đạt-đa chịu sự đau đớn 
trong tư thế không thể nhúc nhích này. 
Các Tỳ-kheo bắt đầu bàn bạc: "Ðề-bà-đạt-đa từ xa đến nhưng không gặp được đức 
Ðạo sư, lại bị chôn sống". 
Ðức Phật dạy: 
- Ðây không phải là lần đầu Ðề-bà-đạt-đa phạm tội với Ta và bị chôn sống. Trong 
một kiếp trước ông cũng bị chôn sống như vậy. 
Ðể minh chứng, Ngài kể câu chuyện đã xảy ra trong một tiền thân của Ngài làm 
voi chúa. Có một người bị lạc đường, voi để anh ta ngồi trên lưng và chở về nơi an toàn. 
Sau đó người ấy trở lại chỗ voi ba lần liên tiếp cưa lấy phần đầu, phần giữa và phần gốc 
ngà của voi. Vừa đi khuất tầm mắt voi chúa, anh ta liền bị đất chôn sống. 
Và đức Ðạo sư kết thúc câu chuyện tiền thân Sìlava Nàga: 
Một người ưa bội bạc 
Và luôn tìm cơ hội 
Dầu cho cả quả đất 
Cũng không thấy thỏa lòng. 
Mọi người bàn tán mãi chuyện này. 
Vì thế đức Phật kể lại câu chuyện Kalàburàjà (tiền thân Ðề-bà-đạt-đa) bị đất nứt 
chôn sống vì làm hại Khantivàdi (tiền thân đức Phật). Rồi đức Ðạo sư lại kể chuyện 
Mahàpatàparàjà (tiền thân Ðề-bà-đạt-đa) bị đất chôn sống vì làm hại Culla Dhammapàla 
(tiền thân Phật). 
Giờ đây khi Ðề-bà-đạt-đa đã bị đất nuốt, dân chúng vui mừng, treo cờ, dựng cây 
chuối rẻ quạt, bày những lu hũ đầy nước, mở hội lớn: "Cái chết của hắn quả là thắng lợi 
lớn đối với chúng ta". 
Khi các Tỳ-kheo bạch lại chuyện này cho đức Ðạo sư, Ngài dạy: 
- Ðây không phải là lần đầu dân chúng vui mừng vì Ðề-bà-đạt-đa chết. Trong quá 
khứ họ cũng vui mừng như vậy. Rồi Ngài kể câu chuyện tiền thân Pingala vua xứ Ba-la-
nai, bị dân chúng oán ghét vì quá ác độc. Họ rất vui mừng khi vua chết: 
Chính vua Pingala, 
Làm hại khắp mọi người. 
Nay vua kia đã chết, 
Ai cũng an vui cười. 
Này, anh chàng gác cổng! 
Có phải ngươi khóc than 
Vì lòng ngươi thương tiếc 
Lão vua cặp mắt vàng? 
Chẳng phải thương tiếc chi 
Lão vua mắt vàng đó 
Tôi khó vì lo sợ 

Lão trở lại nơi này. 
Lão đi đến cõi chết 
Hại đến cả thần chết 
Thần chết ngán ắt quẳng 
Lão trở lại cõi này! 
Sau cùng, các Tỳ-kheo hỏi Phật: 
- Bây giờ, bạch Thế Tôn, hãy cho chúng con biết Ðề-bà-đạt-đa tái sanh nơi nào? 
- Ông ấy ở nơi địa ngục A-tỳ. 
- Bạch Thế Tôn, lúc sống, ông ấy chịu khổ, và khi chết đi, tái sinh ở cảnh khổ. 
- Ðúng vậy, Tỳ-kheo. Người không chánh niệm, dù là tu sĩ hay cư sĩ, chịu khổ cả 
hai nơi. 
Và đức Phật đọc câu kệ: 
(17) Nay than, đời sau than, 
Kẻ ác, hại đời than, 
Nó than: "Ta làm ác" 
Ðọa cõi dữ,than hơn. 

tải về 3.79 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn: