PHỤ LỤC
(PHẦN THỨ HAI - MỤC B
TRẺ EM HÁT - TRẺ EM CHƠI)
I. Đồng dao dân tộc Thái (Tây Bắc)
1. Ai dẫm xuống đất sẽ tê thấp
Dẫm không khéo, bật cầu
Lộn cổ xuống nước thành ma cà rồng
Ai bước nhón nhén sẽ thành hủi
Không khéo chân thì mặc áo vá đụp
Không khéo bước thì mặt áo vá chằng1.
2. Bống bống
Bang bang
Ngoan ngoãn quẫy đuôi, chui vào “đó”
Tôm nho nhỏ
Tôm càng càng
Cứ nghênh ngang giật lùi vào “đó”2.
3. Bướm xanh ơi! Về dăng dây
Bướm đỏ ơi! Mau trẩy quân
Hãy nghỉ chân ăn trầu (của) em têm đã nào
Nghỉ đỡ mệt rồi trẩy quân bầy, quân lũ
Thôi! Bướm đẹp đã bay mất rồi
Bay đi nhắn bướm bố, bướm mẹ về nhé
Bố mẹ bướm không về
Thì bướm đẹp bay về cùng cháu nhé!
4. Chào mào muốn cổ vẹo thì đến
Bìm bịp muốn cổ ngoẹo thì về
Chim cuốc muốn chết ngắc thì qua
Con cò thích chết dụi thì chui
Qua đây phải cạm tao đặt
Đến đây trúng bẫy tao cài!
5. Chải chải
Vuốt vuốt
Chải đầu đẹp
Chị dặn em
Đừng bậy vào bậu thang lên xuống
Đừng bậy ra đường đi lối lại bà con
Bà con biết sẽ mắng
Bà nội thấy sẽ buồn!
6. Đu đánh đu
Thang đu bằng cây chó đẻ1
Ống đu bằng dóng nứa2
Gái nhà dưới3
Chị nhà trên4
Trái cà chín
Trái bưởi chua
Ăn bánh chưng thì ngọt
Nhai gạo sống thì nhạt
Đu bật lên giữa nhà “ông”5
Nhà “ông” có chậu vàng chậu bạc ngâm gạo
Nhà ta chẳng có gì
Có tí nhựa dính cánh chuồn chuồn
Có phân gà sáp bôi đinh râu6.
7. Gà cộc ơi!
Gà đen ơi!
Bố mày ở nơi nao?
Bố mày đi cúng tế1
Mẹ mày ở nơi nao?
Mẹ mày làm phù thuỷ2
Sâu róm bám đầu mày
Chờ bố mẹ mày bắt sâu3.
8. Giã bột phòm phọp4
Giã bột nấu lẫn trám đen5
Bố đi nương bắt được quạ6
Mẹ đi ruộng bắt được lươn
Được lươn nhỏ đem xào buổi chiều
Nấu canh bữa trưa
Quấy canh, quấy canh7
Tuốt thịt con lươn8.
9. Hú hú!
Hò hò!
Trâu khôn chọi trâu dại
Hai trâu mộng chọi nhau đôm đốp!
Trán mày nứt, tao thuốc thang cho!
Mắt mày lòi, đem về tao chữa!
Con nào thua, cắt sỏ bỏ nồi
Con nào được vào rừng hổ bắt!
10. Khòm khọm ông đi trước
Lốc chốc cháu theo sau
Ngắt mồng tơi về vẽ mặt
Mặt chim sẻ, mặt hoa
Mặt chúng ta, mặt vằn
Vằn vằn như trái dưa chuột
Vẹo vẹo như trái dưa gang
Kéo nhau ra gốc cây xoan
Gốc cây xoan có vỏ
Chờ lá non, lá nhỏ đi sau mà bắt1.
11. Kiến vống ơi kiến vàng!2
Lên mà ăn cánh cam
Đến mà cõng ruồi béo
Bảo con tá, con tướng mày lên khiêng nai
Nhắn con gái, con nàng máy lên cất rượu
Gọi con giai, con lãi mày ra chụm lửa
Lên mau, ra mau!
Đừng sợ gà con lên bới
Đừng sợ tê tê về liếm về ăn1.
12. Nắng lên, nắng lên đi!
Nắng đi, trời nắng vàng
Nắng cho dân khắp mường ăn thóc nỏ
Dân bản ta uống rượu la đà
Dân cày ruộng ăn cá nướng gập2
Nắng lên, nắng lên đi!
Nắng cho dân khắp mường được ăn thóc khô
Cho phìa tạo phải ăn gạo đớn.
13. Niềng niễng ơi!
Niễng - hạt - bưởi, ta không cần
Niễng - hạt - mít, ta không hỏi
Niễng - hạt - na, ta đố tìm nhà3
Nhà ta dựng phương nào?
Dựng hai cột bằng cành cây chó đẻ
Che bốn lá tuềnh toàng ngay giữa ruộng lầy.
14. Tao thả vịt con chiều nay cho diều cút
Cho quạ chuồn
Diều nhìn vịt con của tao, diều đau mắt
Quạ liếc vịt nhỏ của tao, quạ đau bụng
Cho diều sợ vịt con của tao như dê già sợ hổ
Cho quạ hãi vịt nhỏ của tao như gái chê chồng sợ lá ngón1.
15. Trái từng chùm, trái gì? - Trái cà
Trái tím mọng, trái gì? - Bồ quân
Trái đeo dây, trái gì? - Trái nhót
Trái có gân, trái gì? - Trái sổ
Trái trôn bằng, trái gì? - Trái vả
Trái nứt trên cành, trái gì? - Trái dâu da
Trái bỏ ghét, trái gì? - Trái cọ
Trái cong móc, trái gì? - Trái me
Trái có gai, trái gì? - Trái mít
Trái trỏ trời, trái gì? - Trái ớt
Trái có máu, trái gì? - Củ nâu
Trái thành sừng, trái gì? - Củ ấu
Trái trời xuống, trái gì? - Cục mưa đá1
Trái có vảy, trái gì? - Trái mây2
Trái có dây, trái gì? - Khoai lang
Trái thành vầng, trái gì? - Khoai sọ3.
16. Trăng hỡi trăng!
Sao hỡi sao!
Em bé gái giã gạo4
Già chống gậy nhổ rau nuôi lợn5
Cua bện thừng6
Ruồi trâu ngủ ngày7
Cáo thổi sáo8
Hai em gái nhỏ giã gạo tới bốn bung9
Hai con don10 buồn ngủ trong hang
Dế trũi nhỏ cùng dế mèn con dầm mưa
Con hoãng tơ mắc bẫy
Nhai vỏ dướng hay vỏ quạch1
Bóc vỏ dướng thay lá trầu
Con cua nhào đến xem
Thằn lằn lôi đi xả
Đem làm thịt ở gốc cây vả
Đem xả ở gốc cây si
Hổ lôi đi ăn
Chó sói kéo về gặm lại
Chó nhà đánh hơi đuổi theo2.
17. Ve, ve, ve!
Mẹ, mẹ, mẹ, mẹ!
Mẹ tôi chết đâm đầu hố bớn
Mẹ tôi chết lộn đầu hố mài
Ve gọi chiều kêu ve ve
Em tôi khóc khát sữa
Em tôi khóc tím lịm
Mẹ ơi! Mẹ, mẹ, mẹ!
Về nhà mau lên đi!
Ve! Ve! Ve!
Ve! Ve! Ve!
Mẹ! Mẹ! Mẹ1
18. Ve sầu hoa2
Sừng cong vểnh3
Con em không về, con em về nhé!
Trời mưa mặc áo hoa sặc sỡ bay về4
Trời nắng mặc áo the bay xuống5
Xuống uống nước mỏ “Nát”6
Xuống uống nước mỏ “Đương”7
Về lượn vòng cột phơi, cột sào tao nhé!8
19. Vỗ vỗ, đập đập
Phóp phóp, phòm phọp
Vỗ nhái bén
Đập ễnh ương
Nhái bén uống rượu cần phềnh rốn
Ễnh ương húp canh lá môn phềnh bụng.1
II. Đồng dao dân tộc Thái (Mai Châu)
1. Bò húc bò, đá hoa
Trâu húc trâu, đá tảng
Húc dồn vào sân nhà Tạo
Ngông ngang, ngông ngang!
2. Con cò, con cò
Ỉa bừa, ỉa bãi
Ỉa rải rác, rải rác
Ỉa vào mâm cơm mới nhà Tạo.
3. Chim vẹt ơi! Giúp với!
Sáo đá ơi! Giúp với!
Vỗ cánh lên mà rung
Rụng thật rung thật rụng
Rụng cho nhiều hoa gạo xoay xoay.
4. Đi bờ ruộng nhỏ
Vác cây củi to
Bọ đen kêu tháng hai tháng ba
Lấm láp bố em đùi hoa, đùi sắt.
5. Đom đóm, nhiều nhiều
Mang lửa đi đâu
Bay lại đây
Cho tôi một cái
Rồi thả cho về.
6. Hổ lớn ven sông Đà
Cái bé lên suối Liệt1
Con nhái trú luống cày ruộng nhỏ
Con cóc vào trú hốc ruộng khô
Nắng gắt, héo quằn.
7. Ngồi sát, ngồi sít
Đập một đập hai
Châu chấu voi, châu chấu
Chạy vào lại chạy ra
Nào cùng co chân lại!
8. Ông Hố, ông Hột
Ăn ruộng dế mèn
Ăn dè ăn miếng
Lựa xuống lựa lên.
9. Rái cá ăn cua ăn cá
Thách rái cá chộp được rốn thì ăn!
10. Sấu ơi, rụng lăn lóc
Rụng xuống rãnh hai quả, ba quả
Người nhặt trước là tôi!
11. Sông Mã cạn bằng đĩa
Sông Đà cạn bằng đũa
Cá bú nhảy đớp sao
Cá trắng nhảy đớp mây
Chim sẻ trời ăn mía nửa vườn.
12. Tay vỗ bong bong
Kìa bố Ong1
Lội suối lũ không qua
Bỏ con khóc ngơ ngơ ngác ngác!
13. Tạo hồng hồng, tạo hồng vàng
Tạo vàng xỉu tạo vàng xiu
Nhai trầu đi, nhặng nhặng cò cle2
Cò cle kêu sợ tối
Chim yểng đội mũ hoa
Trâu bò đi guốc ống
Chào mào đi hài đồng, hài đỏ
Bố mày đâu? Mẹ mày đâu?
Ông nội mày đâu?
Tao đánh trống đánh chiêng nhăn nhó
Tao muốn khóc cơn gió cơn mưa
Cơn gió thổi vào núi vào rừng
Cơn mưa đuổi núi kia xa tít
Con niễng kêu giữa ruộng vụ chiêm
Bọ xít kêu nghênh tai ẻo lả.
14. Trăng hỡi trăng!
Hắn đội nón chóp nhọn
Lợn chống gậy cây đồng
Chó vác rìu phát nương
Gà con khéo ngắt rau
Con cuốc khéo đan tổ nó nằm
Con nhện khéo làm sàn
Con hoẵng khéo làm mặt nhăn nheo
Con mèo khéo vồ chuột
Con rắn khéo bện thừng
Con rồng khéo kết cổ vàn hoa
Xuống ăn cơm bản Mỏ1
Đủng đỉnh xuống bản Chiềng2
Lặc lè cổ to xuống Mường Hạ3
Cưỡi ngựa vào đống ma to4.
III. Đồng dao dân tộc Thái (Nghệ An)
1. Con chim bồ câu xuôi bè chở gỗ
Xuôi bè không nổi, phụ nữ dưới xuôi sang Lào
Sang Lào được ăn hoa Chăm - pa
Dòm vào hốc cây Săng - lẻ, thấy rồng mắt đe mắt đỏ.
2. Con đom đóm, con lập loè
Bọ xít ăn canh măng chua
Trẻ con mặc váy hoa
Con trai mặc váy xanh
Lũ lượt đi thành hàng, trước con “cà cuống”.
3. Con đom đóm, con lập loè
Váy xờ, váy quét
Quét con tằm, dế mèn, châu chấu
Bọ xít ăn bã rượu
Ống nước to, ống bương nặng
Con “cà cuống” ở dưới nước
Con sâu róm ở trong gốc cây
Con ở hốc cây, con chồn bay
Con ở dưới nhà sàn - con trâu
Con vào trong rổ - con cá
Con ở ngoài đồng - con nhái
Con nằm dài dài - con rắn
Con vào trong hốc - con rùa
Con ở rừng thưa - con nai
Đi về trên đường - con dê
Con trán hói là con bò tót.
4. Con mướm nghịch, con bướm ngộ
Mắt đen, mắt đỏ, áo thì xanh
Áo xanh vòng quanh trên đường
Trên đường cho đàn bà đi trước
Đi đường, cho bướm trắng theo sau.
5. Dép, dép! Tiếng chim én
Chim én liệng, liệng lên đớp mồi giữa trời
Hai cô gái lớn phơi màn, phơi chăn quên xếp
Quên dọn ống bương
Ống mét đựng nước
Ống nước của ông đẽo
Ống luồn ông giữ
Ông giằng được con lợn
Ông kéo được con chó
Chó và lợn xuống xem
Xuống ngắm lũ trẻ con, liệng xuống, xuống xem.
6. Ễnh ương nhịp nhàng đánh chiêng
Chẫu chàng khéo chuyền nước uống rượu cần
Mang chú cóc về ngồi cửa trên
Lấy hổ vằn về ngồi cửa ngoài
Mang con sâu xanh về ngồi đỉnh đầu.
7. Lợn ăn no, vẫn đến
Chó ăn rồi, chó ra
Sáng sớm thân tím bầm, lợn chạy
Chạy đi gặp một người Thái bắn sóc
Hốc su có con sóc
Hốc cây “coọc” có hươu
Đầu sàn nhà có con dê
Cúc cu chim cu gáy
Gáy đi trên bờ ruộng
Gáy đi trên nương mạ.
8. Mưa hãy trút
Mưa xối xả
Mưa cho nước ngoài sông thành lũ
Châu chấu chúng tôi đẻ
Gà con chúng tôi gáy
Bờ ruộng chúng tôi lở
Lúa mới chúng tôi chín.
9. Ộp, ộp! Bướm ơi bướm
Bay đến bên này cháu hỏi
Cháu hỏi, cháu không cho
Cháu bắt được một con để làm mồi với nhé!
10. Tháng bảy, ăn thị ương
Tháng tám ăn thị chín
Đội nón hoa đi chọc
Chọc chọc ra tận ngọn
Anh muốn ăn muốn nhai thịt vịt
Câu cá được cá măng đang đẻ...
11. Trăng kìa! Kìa mặt trăng!
Ngựa anh cả ăn đâu
Dế dũi vào vườn gai
Hắc - tinh - tinh biết giã gạo, vào lỗ
Con cua biết bện thừng
Con rồng biết thổi kèn
Châu chấu biết thổi sáo
Rái cá biết tát ao, tát đầm
Cào cào khóc mẹ
Sên khóc cháu
Bọ vừng khóc mẹ, khóc cha...
12. Trăng, trăng!
Trăng vào mây, trăng ra
Trăng ra khỏi mây, trăng sáng long lanh
Sáng long lanh, lấy gương mà soi!
13. Trăng bị mây che mười sải
Ra xem nước của người miền xuôi
Ra xem cổ người Khơ - mú
Ra xem mặt người Lào
Ra xem gái ngã ba sông
Ra thả đó thả đăng nước lợ, cửa biển...
14. Từng chùm là chùm xoài
Từng chùm quả dâu da
Quả nào đẹp đưa sào lên chọc
Chọc không được chùm này
Chùm khác rơi trúng đầu.
IV. Đồng dao dân tộc Tày
1. Bảo cho kiến có mồi
Báo cho loài ong các tổ
Mời bố mẹ trọc đầu lại đây
Ăn thịt con chuồn chuồn
Ăn đuôi con giả gỉn1
Ăn miếng thịt mụ trâu
Ăn cơm mừng nhà mới
Đứng trước bản nhìn xa
Thấy các nàng gieo mạ
Con ngựa biết thổi kèn
Châu chấu biết thổi sáo
Hai con nhỏ gõ chuông
Hai con lớn đánh trống2.
2. Bọ măng chăm, bọ măng lười
Bọ măng vào bản lửa thiêu
Bọ vào nhà lầu lửa đốt
Bọ măng châm đuốc không nên
Bọ măng có sức bền thì giang cánh1.
3. Bụi vào mắt
Con quạ đi nhặt
Chim sẻ vào lửa
Thì lành như xưa2.
4. Chi vi chi vít
Áo lụa áo đỏ
Lũ trẻ chụm đầu
Ngón tay chụm nhau
Đếm đi đếm lại
Con bẳm cũng tìm
Con chó cũng kể
Rằng đếm tới đâu
Là anh bịt mắt1.
5. Chia ống đũa
Rờ chiếc tăm
Này tụt xuống
Nước tràn phai
Trâu giẫm thừng
Quấn vướng vít
Đón anh nào
Anh ấy chịu2.
6. Đi trước... trước...
Được ăn đoạn cơm lam
Đi giữa... giữa...
Được ăn bữa cơm thơm
Đi sau chậm trễ
Chỉ ăn da người hủi1.
7. Điểm từng đầu
Mẹ giữ tranh
Mẹ chân cong
Mẹ gặp tiên
Tiên năm ngoái
Trời năm kia
Đậu khắp chốn
Biết nghe ai
Theo anh này
Cây có lõi
Gõ vào cây
Nhảy ra ngay
Lành thì ở
Sấp anh này2.
8. Đom đóm ơi đom đóm
Nhấp nháy sáng vườn mía
Chiếu sáng vườn mía
Chiếu sáng tìm hốc bí
Mày ăn nát lá bí
Nước mắt tao ướt đầm tay áo
Bố mẹ mắng tao nhiều.
9. Gà ơi chọi đi
Mắt mù ta sẽ chữa
Chân què ta sẽ nuôi
Nuôi làm gà trống quản nhà
Ban ngày gáy ò, ó, o...1
10. Gió bay, gió quật
Gió vượt đèo về đây
Để nhà nông đốt rẫy
Để thầy dạy văn chương
Để con thuyền xuống thác
Để bồ kết quả nặng cành sa
Để gà mơ hoa gáy ò, ó, o...2
11. Hỡi chim én
Vỗ cánh bay cao
Giang cánh én bay cao
Cánh én bay vào mây vào gió
Vỗ cánh én bay lọt Nường Ban
Én nhớ trở về quê hương mình
Én nhé...1
12. Khóc nhè, bêu bêu
Bêu ầm nhà
Xấu gà giò
Trốn vào màn nằm chơi
Ngơi không nhắp
Dậy ăn vụng thịt
Bị mắng, đòn
Nó nín từ lâu2.
13. Khói hỡi, khói hời
Khói về như mây đen che phủ
Hãy bay trở lại dù đi đâu
Bên này có phân trâu phân ngựa
Bên kia có cá thịt thơm lừng
Khói hãy nghe theo
Bay đi... Bay đi...3
14. Mụ rằn từ đâu tới?
- Từ trên trời xuống bắt trẻ con
Ai dậy trưa thì bắt
Ai quần rách mặc liều
Ai khóc nhiều thơm thịt
Dù sao chỉ một thôi.
- Bắt thì bắt cuối hàng
Nó đường đường hiểu biết
Nó mười phân giỏi giang
Thật khó lòng bắt nổi1.
15. Mưa ơi hãy tạnh
Tạnh cho khỉ trèo cây
Tạnh cho rái cá lặn nước
Cho chó săn hươu rừng
Để cho nàng về ngoại
Tạnh để gà gáy vui
Tạnh để mặt trời ló
Tạnh để chim sẻ bay
Tạnh để người phơi thóc1.
16. Nào bổng lên
Treo quả muổi
Cho nước suối xuống sông
Cha bên dưới chèo thuyền
Mẹ bên trên cưỡi ngựa
Cưỡi ngựa qua núi gừng
Cưỡi khỉ qua núi riềng
Xuống ăn gan cá be
Xuống bú sữa ngựa cái
Ngựa cái biết thổi kèn
Mẹ ong vàng thổi tiêu
Mắt lim dim vào lửa
Cá chép trôi vào nồi
Tổ tiên biết đánh chuông
Nàng hương cầm quạt giấy
Chim gát lông đuôi dài
Con gấu đuôi ngắn tí
Con cá cánh vằn hoa
Con trâu sừng lại cong
Tuổi nhỏ hay lên đu
Bay bổng tận lưng trời1.
17. Nàng trăng ở trời cao
Đom đóm mang đuốc lửa
Chim ri đeo túi gạo
Con diệc mang âu mỡ
Con gấu đi lững thững
Ong cái bay vi vu
Ong vàng bay vi vút2.
18. Ơi chuồn chuồn xinh đẹp
Nhặng vằn nó đuổi mày
Có đứa tới giết mày
Tao thương nâng mày dậy
Tao đưa tiễn mày về3.
19. Ơi ve sầu
Tao biết mày rất rõ
Đậu cứ xoay tròn
Ra nắng mặc áo vàng
Cả làng mặc áo thụng
Cả bản mặc áo lụa
Bỗng chốc bay xuống khe
Thấy khe cạn lên đồi
Đồi hết rồi trở lại
Rừng hết rừng đi đâu
Mày về bâu ngọn cỏ
Mày chớ chê ngọn chít
Ve sầu ơi, lại lại!
Ve sầu ơi, lại lại!1
20. Quà... quạ...
Mẹ mày chết đêm qua
Cha mày chết đêm trước
Lấy đất đỏ về che
Lấy gắp gianh về đắp
Quà... quạ...2
21. Rù rì
Út ít
Xay thóc
Nấu rượu
Đi bán
Mua trâu
Hai nái
Mua dê
Hai con
Nuôi lợn
Hai lứa
Nấu cám
Chúng ăn1.
22. Trăng ơi, trăng!
Xuống đây ta hỏi
Ta hỏi việc quan
Tại sao không sáng đều đều
Mười bảy bận ăn mẹ vít mới lên
Mười tám trẻ đi nằm trăng tỏ
Mười chín chờ uống rượu hết bình
Hai mươi bận ăn bò cả con
Hai mốt như ăn lá ngón chết
Hai mươi hai trăng đắp chân hoa không về
Mồng ba mới lò dò trở lại1.
23. Trời ơi, hãy nắng
Nắng cho khỉ trèo cây ăn quả
Nắng cho rái cá lội sông
Nắng cho chó sủa vang dưới sàn
Nắng cho ngỗng đi đường
Nắng cho hương xuống đồng
Nắng cho ông đi xứ
Nắng cho con gái về quê mẹ
Nắng cho mẹ goá rào vườn
Rào vườn dưới vườn trên
Nắng cho khách thuyền lên chợ2.
25. Trời ơi, trời hỡi
Trời chớ chuyển về lắm mây mưa
Sợ người Keo buôn xa chết đói
Riêng người Hác ở lại được ăn3.
26. Ú lều... Ú lều... Tùm
Sừng mày sừng cây trúc
Thâm mày thân cây nghiến
Cây nghiến trên núi đá
Cây trúc mọc lưng đèo
Hai cặp sừng cuốn chặt
Hai cái mũi phì phò1.
27. Ve ơi, ve à
Ve hát vang cả rừng xa
Bố ve chết tháng ba mùa gieo mạ
Mẹ ve chết tháng năm mùa đồng
Tháng sáu ve xuống nước làm con cà cuống
Ve mải hát không tìm đường trở lại2.
28. Vịt địu gà qua phai
Trâu cõng bò qua suối
Mày đừng có địu dối
Bỏ bạn lạc lối bạn khóc nhè1.
29. Vung gậy đánh lợn chó
Phải ai, xin mặc thây
Cái đầu tôi cứng cỏi2.
V. Đồng dao dân tộc Nùng
1. Câu cá chỉ giật không
Đi câu về tay không
Câu suốt ngày bị đông
Về nhà lại ăn cơm chấm muối toọc... toọc...1
2. Câu... câu... câu
Câu chuồn chuồn bò, chuồn chuồn trâu
Câu chuồn chuồn bé mắt tinh
Câu chuồn chuồn to mắt kém
Câu... câu... câu2
3. Cúc cù cu
Bồ câu cổ cườm
Ba miếng cơm dính diều
Ba miếng dãi dính môi
Cúc cù cu...3
4. Dế hát vang ở trên rừng
Đợi anh về nhà lấy cái lồng
Lấy cái lồng xinh xinh anh tới trước
Đầu đàn không được, thứ được không?1
5. Đếm đi rồi đếm lại
Đếm từ phải sang trái
Đếm từ đó sang đây
Du nhau kêu cong cong
Cong cong đậu phụ Tàu
Gõ gõ chiêng
Tùng, tùng, reng
Chân co vào, chân duỗi ra
Hai dao liếc vào nhau
Hai nàng dâu dệt vải
Hai ông chú ăn vụng
Hai con cáo bách bộ
Hai khách trọ đi thuyền
Thuyền xuôi đi lấy muối
Thuyền ngược đi lấy trứng
Hai quả trứng chồng lên nhau
Vỡ quả nào
Vỡ quả này1.
6. Đếm thứ tự
Ngựa xuống dốc
Đẩy ống sáo
Bốn tổ quạ
Năm ca cung2
Tổ bồ các
Đẽo cây gạo
Trèo cây nghiến
Gọt đôi giày
Dệt đôi tất
Nhảy ra ngoài
Bay đi đậu cây teng3
Câu người nào
Được người nấy4.
7. Đu! Đu! Đu!
Phơi quả gắm
Quả gắm treo mái nhà
Em gái ngồi trên ghế
Dưới ghế có con chuột
Long Châu có con ngựa
Ngựa đi ăn cỏ
Em ơi đập lúa
Đập lúa cùng chị cả
Cưỡi ngựa cùng chị hai
Chị cả chèo thuyền ngược thuyền xuôi
Theo thuyền đi Bản Thí
Bản Thí đừng tới nhiều
Trâu bò đừng thả rong
Lại sang bên cây khế
Quả khế rụng
Hàng mấy quả
Lấy về cho em
Em về cho chị
Chị để dành
Dành cho em
Chim én tiếp rượu
Chim cu đuôi cộc
Chim công đuôi xoè
Cơm xôi hai cục ba hòn
Lăn lông lốc.
8. Đom đóm hỡi!
Sà sà xuống thấp
Chầm chậm xuống đây
Lại mà ăn mẹt gạo
Lại mà ăn mẹt thóc
Lại mà ăn cau to
Lại mà ăn trầy đuôi én
Ăn quen lại đến nghe!1
9. Gà ơi hãy chọi nhau
Mắt mù tao sẽ chữa
Chân gãy tao sẽ dưỡng
Nuôi thành con gà giống
Gáy ò ó o
Lên thổ công nằm ngủ
Lên nha môn mà sống
Đứng trước cửa gáy vang
Gà ơi, hay chọi! Chọi2.
10. Khiêng kiệu thổi kèn tò te
Kiệu này đến rước vợ về cho Pe
Khiêng kiệu thổi kèn tò te1.
11. Rồng rắn
Đuôi rất dài
Chạy nhanh nhanh
Cái quần thành cái váy
Người đi mình cũng đi
Đũng quần đứt đường chỉ
Đi đến thầy để hỏi:
- Dao này bán hay đổi?
Thầy bán trả lời ngay
- Dao này bán không đổi?
Lấy tiền mà mua ngay
- Còn thuốc đổi hay bán?
Thuốc cũng chỉ bán thôi
Lấy thuốc ngay cho tôi
Được thuốc rồi chạy vội
Thầy thuốc đuổi theo ngay
Bắt con theo tiền vậy
Bẻ... bẻ... bẻ1
12. Trời mưa, mưa lớn
Cho muỗm quả sai
Quả lại trĩu cành
Chuối xanh buồng trổ
Nhà trên bán gạo
Nhà dưới bán cá
Con chó sủa nhà
Con ve hát vang
Người Nùng xẻ gỗ2.
13. Vỗ khe khẽ
Hai tay cầm hoa đỏ
Chuyện trò cùng em nhỏ
Em nhỏ khóc đòi hoa
Chim ri đòi chèo thuyền
Chèo lên ngược chèo xuống xuôi
Chèo về xuôi lấy muối
Chèo lên ngược lấy dấm
Dấm ngon nhiều
Muối ngọt ít
Lửa cháy dấm bà Kinh
Lửa thui mèo Nà Cưởm
Vác ô đi Nam Ninh
Đóng tường đất ầm ầm
Được cỗ ván gỗ sim
Được cái vòng ba sắc
Được đàn tính để gảy
Được cái chiêng để vỗ
Vỗ vào trước mặt ông thần
Ông thần mắng
Ăn mày tát
Ông bố nện
Phát vào mông kiêu đe đét1.
14. Trời ơi, hãy nắng
Để người già đập lúa mạch
Đập lúa mạch chữa xót bụng
Trẻ con thời nhảy nhót
Nhỡ rơi xuống sàn đầu vỡ toác2.
15. Trời ơi hãy nổi gió
Gió qua đèo cây khế
Lấy thịt về chấm đường
Ăn nhẵn để rồi mát mẻ hơn
Trời ơi hãy nổi gió
Gió lùa qua đèo khế
Quả khế rụng
Rụng bao nhiêu quả
Nhặt về cho em
Em chia cô
Cô đến luộc đỗ
Đỗ mọc mầm
Chào mào li biệt
Bồ câu đuôi dẹt
Chão chuộc đuôi dài
Ếch nhái đuôi cụt
Đại bàng đuôi xoè
Con chim búi tóc
Con cú ba đầu
Phân lợn hai cục ba hòn
Lăn lông lốc1.
16. Trăng ơi sáng tỏ
Nhiều người đi chặt cây
Chặt cây đa đèo nhãn
Gặp ngọn nhãn đỏ
Ai khoẻ chân đi trước
Gặp thằn lằn đuôi hoa
Thấy con báo cổ vằn
Một gậy nó chết lăn
Hai người khiêng kẽo kẹt
Tám người khiêng thành đoàn
Khiêng qua suối hãy bàn
Vượt qua sông hãy chia
Chia không đều
Liều đánh lộn
Khóc suốt ngày1.
17. Xay xay
Giã giã
Kút kít
Ngã dúi dụi...2
18. Xoè bắt tay bọ
Đen đỏ bánh dậm
Bê bết bánh rán
Tóm tay người nào
Tóm tay người này1.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |