Néi dung 1. TRUNG QUèC THêI PHONG KIÕN A. CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG TRONG CH¦¥NG TR×NH
Tr×nh bµy s¬ gi¶n vÒ sù h×nh thµnh x· héi cæ ®¹i ë Trung Quèc.
Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh chÕ ®é phong kiÕn Trung Quèc.
Nh÷ng nÐt næi bËt vÒ t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi ë c¸c thêi TÇn, H¸n, §êng, Tèng, Nguyªn, Minh, Thanh.
Nªu vµ ph©n tÝch nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ Trung Quèc thêi phong kiÕn : Nho gi¸o, sö häc, v¨n häc, kiÕn tróc, kÜ thuËt...
B. H¦íNG DÉN THùC HIÖN CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG I QU¸ TR×NH H×NH THµNH X· HéI PHONG KIÕN
1. Sù h×nh thµnh x· héi cæ ®¹i Trung Quèc
Tr×nh bµy ®îc vÒ sù h×nh thµnh x· héi cæ ®¹i ë Trung Quèc :
Cuèi thêi Xu©n Thu ChiÕn Quèc (thÕ kØ VIII thÕ kØ III TCN), ë Trung Quèc, diÖn tÝch s¶n xuÊt më réng, s¶n lîng, n¨ng suÊt t¨ng. Do ®ã, x· héi cã sù biÕn ®æi, h×nh thµnh c¸c giai cÊp míi : ®Þa chñ vµ n«ng d©n.
+ §Þa chñ : quan l¹i cã nhiÒu ruéng ®Êt, trë thµnh ®Þa chñ. Cã c¶ nh÷ng n«ng d©n giµu cã còng biÕn thµnh ®Þa chñ.
+ N«ng d©n bÞ ph©n ho¸ : m«t sè ngêi giµu trë thµnh giai cÊp bãc lét ; (®Þa chñ), nh÷ng n«ng d©n gi÷ ®îc ruéng ®Êt gäi lµ n«ng d©n tù canh ; nh÷ng ngêi kh«ng cã ruéng ®Êt ph¶i nhËn ruéng cña ®Þa chñ ®Ó cµy cÊy vµ nép t« ruéng ®Êt gäi lµ n«ng d©n lÜnh canh. N«ng d©n ®Òu ph¶i nép thuÕ, ®i lao dÞch cho nhµ níc.
Quan hÖ bãc lét ®Þa t« cña ®Þa chñ víi n«ng d©n lÜnh canh thay cho quan hÖ cò vµ x· héi phong kiÕn ®îc h×nh thµnh.
VÏ s¬ ®å vÒ c¬ cÊu x· héi Trung Quèc lóc míi h×nh thµnh.
Quan s¸t h×nh 12 (SGK) ®Ó biÕt ®îc nh÷ng bøc tîng b»ng ®Êt nung trong l¨ng mé cña TÇn Thuû Hoµng vµ hiÓu biÕt thªm vÒ nh©n vËt lÞch sö nµy.
2. Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh chÕ ®é phong kiÕn Trung Quèc
Tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh chÕ ®é phong kiÕn Trung Quèc :
N¨m 221 TCN, TÇn lµ níc cã tiÒm lùc kinh tÕ, qu©n sù m¹nh ®· thèng nhÊt ®îc Trung Quèc, TÇn Thuû Hoµng lªn ng«i vua, chÕ ®é phong kiÕn h×nh thµnh.
Sau 15 n¨m, vµo n¨m 206 TCN Lu Bang lËp ra nhµ H¸n, chÕ ®é phong kiÕn Trung Quèc tiÕp tôc ®îc x¸c lËp.
N¨m 618, Lý Uyªn ®µn ¸p khëi nghÜa n«ng d©n, lªn ng«i vua, lËp ra nhµ §êng.
N¨m 1368, Chu Nguyªn Ch¬ng l·nh ®¹o khëi nghÜa n«ng d©n th¾ng lîi, lªn ng«i vua, lËp ra nhµ Minh (1368 1644).
N¨m 1644, khëi nghÜa cña Lý Tù Thµnh ®· lËt ®æ triÒu Minh, nhng l¹i bÞ ngêi M·n x©m chiÕm, lËp ra nhµ Thanh (1644 1911).
LËp niªn biÓu vÒ c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn Trung Quèc víi c¸c nÐt chñ yÕu cña mçi triÒu ®¹i.
II NH÷NG NÐT CHÝNH VÒ t×nh h×nh CHÝNH TRÞ, KINH TÕ, X· HéI
1. Tæ chøc bé m¸y nhµ níc
Tr×nh bµy ®îc vÒ tæ chøc bé m¸y nhµ níc phong kiÕn Trung Quèc :
Thêi TÇn H¸n :
+ ë Trung ¬ng : Hoµng ®Õ cã quyÒn tèi cao, bªn díi cã Thõa tíng, (quan v¨n) Th¸i uý (quan vâ) vµ c¸c quan coi gi÷ c¸c mÆt kh¸c.
+ T¹i ®Þa ph¬ng, chia thµnh quËn, huyÖn víi c¸c chøc Th¸i thó vµ HuyÖn lÖnh, ph¶i chÊp hµnh mÖnh lÖnh cña nhµ vua.
ChÝnh quyÒn ë thêi §êng, tõng bíc hoµn chØnh chÝnh quyÒn tõ trung ¬ng xuèng ®Þa ph¬ng nh»m t¨ng cêng quyÒn lùc tuyÖt ®èi cña hoµng ®Õ.
+ LËp thªm chøc TiÕt ®é sø (lµ nh÷ng th©n téc vµ c«ng thÇn) ®i cai trÞ vïng biªn c¬ng.
+ TuyÓn dông quan l¹i b»ng thi cö (con em ®Þa chñ).
§Õn thêi nhµ Minh, quan t©m ®Õn x©y dùng chÕ ®é qu©n chñ chuyªn chÕ tËp quyÒn b»ng viÖc :
+ Bá chøc Th¸i uý vµ Thõa tíng, vua n¾m qu©n ®éi.
+ LËp ra s¸u bé do c¸c quan thîng th phô tr¸ch tõng bé : LÔ, Binh, H×nh, C«ng, L¹i, Hé.
+ C¸c bé chØ ®¹o trùc tiÕp c¸c quan ë tØnh.
Nhµ Thanh ®· cñng cè bé m¸y chÝnh quyÒn vµ thùc hiÖn :
+ ChÝnh s¸ch ¸p bøc d©n téc.
+ Mua chuéc ®Þa chñ, thu hót ngêi H¸n vµo bé m¸y quan l¹i.
C¸c triÒu ®¹i phong kiÕn Trung Quèc tiÕn hµnh nhiÒu cuéc x©m lîc c¸c vïng xung quanh.
+ Thêi TÇn – H¸n : x©m chiÕm TriÒu Tiªn vµ ®Êt ®ai cña ngêi ViÖt cæ.
+ Nhµ §êng tiÕp tôc chÝnh s¸ch x©m lîc : Néi M«ng, T©y Vùc, TriÒu Tiªn, An Nam... l·nh thæ ®îc më réng.
+ Nhµ Minh vµ nhµ Thanh : më réng bµnh tríng ra bªn ngoµi, trong ®ã cã x©m lîc §¹i ViÖt, nhng ®· thÊt b¹i nÆng nÒ.
LËp b¶ng hÖ thèng kiÕn thøc vÒ tæ chøc bé m¸y nhµ níc cña c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn Trung Quèc.
2. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ
Tr×nh bµy ®îc sù ph¸t triÓn kinh tÕ Trung Quèc thêi phong kiÕn :
N«ng nghiªp :
+ Thêi §êng, thùc hiÖn chÝnh s¸ch qu©n ®iÒn vµ chÕ ®é t« dung ®iÖu. Ruéng t nh©n ph¸t triÓn. Do vËy, kinh tÕ thêi §êng ph¸t triÓn cao h¬n so víi c¸c triÒu ®¹i tríc (h×nh thµnh c¸c kh¸i niÖm t«
dung ®iÖu).
+ Thêi Minh Thanh, trong n«ng nghiÖp cã bíc tiÕn bé vÒ kÜ thuËt canh t¸c, diÖn tÝch më réng h¬n, s¶n lîng l¬ng thùc t¨ng.
Thñ c«ng nghiÖp vµ th¬ng nghiÖp :
+ Thêi §êng bíc vµo giai ®o¹n thÞnh ®¹t : cã c¸c xëng thñ c«ng (t¸c phêng) luyÖn s¾t, ®ãng thuyÒn cã ®«ng ngêi lµm viÖc.
+ Thêi Minh – Thanh, mÇm mèng kinh tÕ TBCN ®· xuÊt hiÖn : h×nh thµnh c¸c c«ng xëng thñ c«ng (trong c¸c nghÒ lµm giÊy, gèm, dÖt...) ; cã ngêi lµm thuª trong mét sè nghÒ dÖt, mÝa ®êng...
Ngo¹i th¬ng :
+ Thêi §êng, ngoµi ®êng biÓn ®· h×nh thµnh "con ®êng t¬ lôa", bu«n b¸n víi níc ngoµi lµm cho ngo¹i th¬ng ®îc khëi s¾c.
+ Thêi Minh Thanh, thµnh thÞ më réng vµ ®«ng ®óc, ®©y lµ nh÷ng trung t©m chÝnh trÞ vµ kinh tÕ lín (nh B¾c Kinh, Nam Kinh).
Nhng chÝnh s¸ch "®ãng cöa" cña c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn ®· lµm h¹n chÕ bu«n b¸n víi níc ngoµi.
LËp b¶ng hÖ thèng kiÕn thøc ®Ó thÊy ®îc sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thêi k× phong kiÕn ë Trung Quèc.
3. T×nh h×nh x· héi
BiÕt ®îc t×nh h×nh x· héi Trung Quèc thêi phong kiÕn :
Trong giai ®o¹n ®Çu cña thêi k× h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña x· héi phong kiÕn, ®êi sèng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn Ýt nhiÒu.
Vµo cuèi c¸c triÒu ®¹i, giai cÊp thèng trÞ t¨ng cêng bãc lét nh©n d©n, t« thuÕ nÆng nÒ, ®êi sèng nh©n d©n khæ cùc.
M©u thuÉn giai cÊp trong x· héi ngµy mét t¨ng, nhiÒu cuéc khëi nghÜa næ ra cã tÝnh chÊt chu k×, lµm sôp ®æ c¸c triÒu ®¹i. Nh÷ng l·nh tô cña c¸c cuéc khëi nghÜa l¹i lªn ng«i vua, tiÕp tôc x©y dùng triÒu ®¹i phong kiÕn míi.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |