Ủy ban tài chính ngân sáCH

QUỐC HỘI KHOÁ XIII ỦY BAN TÀI CHÍNH - NGÂN SÁCH Số: 3048/BC-UBTCNS13

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc Hà Nội, ngày 21 tháng 10 năm 2015

Thực hiện nhiệm vụ được giao, trên cơ sở Tờ trình số 469/TTr-CP ngày 06/10/2015 của Chính phủ về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế giá trị gia tăng, Luật thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật quản lý thuế. Ngày 29/9/2015, Ủy ban Tài chính - Ngân sách (TCNS) đã tổ chức phiên họp toàn thể để thẩm tra về nội dung trên. Tham dự Phiên họp có đại diện Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Lãnh đạo Bộ Tài chính, Kiểm toán Nhà nước và đại diện một số cơ quan hữu quan. Tiếp đó, ngày 16/10/2015, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về Dự án luật trên.

Trên cơ sở Tờ trình số 541/TTr-CP ngày 19/10/2015 của Chính phủ, ý kiến của Ủy ban thường vụ Quốc hội, ý kiến các đại biểu dự họp, Ủy ban TCNS xin báo cáo Quốc hội như sau:

I. VỀ SỰ CẦN THIẾT BAN HÀNH LUẬT

Đa số ý kiến trong Ủy ban TCNS nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết ban hành Luật sửa đổi, bổ sung 03 luật về thuế, trong đó sửa đổi bổ sung Luật thuế GTGT (gồm 02 nội dung), Luật thuế TTĐB (gồm 03 nội dung) và Luật quản lý thuế (gồm 03 nội dung) và thực hiện theo quy trình thông qua tại 01 kỳ họp của Quốc hội, vì một số lý do sau:

(1) Tiếp tục thực hiện chính sách, cải thiện môi trường kinh doanh, đảm bảo cạnh tranh lành mạnh và khuyến khích nội địa hóa, phát triển công nghiệp hỗ trợ,...; xây dựng, hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp luật liên quan, góp phần thực hiện tốt mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong những năm tới.

(2) Tăng cường công tác quản lý thuế, khắc phục tình trạng gian lận trong hoàn thuế GTGT, cải cách thủ tục hành chính; thực hiện công khai, minh bạch, bình đẳng; cạnh tranh lành mạnh, khuyến khích đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh.

Tuy nhiên, một số ý kiến trong Ủy ban TCNS cho rằng, Luật thuế GTGT và Luật quản lý thuế mới được Quốc hội sửa đổi, bổ sung tại Luật số 71/2014/QH13, hiệu lực thi hành ngày 01/01/2015 và Luật thuế TTĐB sửa đổi hiện nay chưa đến thời điểm hiệu lực thi hành (01/01/2016), nay Chính phủ tiếp tục đề nghị sửa đổi là chưa thực sự hợp lý, dẫn đến thiếu ổn định trong chính sách về thu ngân sách. Do vậy, đề nghị Chính phủ cần đánh giá tổng thể các luật về thuế và sửa đổi toàn diện các nội dung của từng luật thuế trình Quốc hội xem xét khi đủ điều kiện.

II. VỀ MỘT SỐ NỘI DUNG CỤ THỂ

Trên cơ sở Báo cáo thẩm tra của Ủy ban TCNS và ý kiến của Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã tiếp thu nhiều nội dung và chỉnh sửa trong Dự thảo luật¹. Do vậy, Ủy ban TCNS cơ bản nhất trí với nhiều nội dung trong Tờ trình của Chính phủ và xin báo cáo Quốc hội một số nội dung còn có ý kiến khác nhau, cụ thể như sau:

Ủy ban TCNS cơ bản nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về bổ sung quy định: “Đối với sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, thuỷ sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường khi bán cho doanh nghiệp, hợp tác xã ở khâu kinh doanh thương mại thì không phải kê khai, tính nộp thuế giá trị gia tăng”. Tuy nhiên, việc quy định các đối tượng trên vào nội dung của khoản 1 Điều 5 về đối tượng không chịu thuế là chưa phù hợp, vì theo quy định hiện hành (điểm đ, khoản 2 Điều 8), các đối tượng trên bán ra ở khâu thương mại đang chịu thuế suất thuế GTGT 5%. Dự thảo luật đưa vào quy định tại nội dung về đối tượng không chịu thuế nhưng không sửa lại điểm đ khoản 2 Điều 8, dẫn đến việc hiểu là loại trừ toàn bộ nội dung tại khoản 1 Điều 5 mới. Do vậy, đề nghị sửa lại quy định này cho phù hợp².

Đa số ý kiến trong Ủy ban TCNS thấy rằng, việc thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào các lĩnh vực mà Nhà nước đang thực hiện xã hội hóa, khuyến khích đầu tư là cần thiết. Do đó, nhất trí với Tờ trình của Chính phủ cho phép không điều chỉnh lại số thuế GTGT đã hoàn nếu các dự án chuyển đổi mục đích đầu tư sang các lĩnh vực mà Nhà nước đang khuyến khích, thực hiện chính sách xã hội hóa như bệnh viện, trường học, vệ sinh, môi trường.

Một số ý kiến trong Ủy ban TCNS không nhất trí với Tờ trình của Chính phủ vì: quy định như Dự thảo luật sẽ dẫn đến tình trạng các doanh nghiệp, nhà đầu tư cố tình không thực hiện đúng mục tiêu ban đầu của dự án, lập dự án đầu tư, triển khai xây dựng để nhận tiền hoàn thuế từ NSNN, sau đó xin chuyển đổi mục tiêu dự án từ đầu tư kinh doanh sang lĩnh vực giáo dục, đào tạo, y tế, vệ sinh, môi trường để được giữ lại số thuế đã được NSNN hoàn, dẫn đến thất thoát NSNN và không đảm bảo công bằng.

(3) Về hoàn thuế GTGT đối với Dự án đầu tư (khoản 3).

Ủy ban TCNS cơ bản nhất trí việc không được hoàn thuế GTGT mà cho kết chuyển số thuế GTGT chưa được khấu trừ hết sang kỳ sau đối với các trường hợp: “Dự án đầu tư của cơ sở kinh doanh không góp đủ số vốn điều lệ như đã đăng ký;... và Dự án đầu tư khai thác tài nguyên, khoáng sản được cấp phép từ ngày 01 tháng 01 năm 2016 hoặc dự án đầu tư sản xuất sản phẩm hàng hóa mà tổng giá trị tài nguyên, khoáng sản cộng với chi phí năng lượng chiếm từ 51% giá thành sản phẩm trở lên theo dự án đầu tư” như Tờ trình của Chính phủ. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ làm rõ căn cứ xác định sản phẩm hàng hóa được chế biến từ tài nguyên, khoáng sản có tổng trị giá tài nguyên, khoáng sản cộng với chi phí năng lượng chiếm từ 51% giá thành sản phẩm trở lên theo dự án đầu tư.

Đối với trường hợp “Dự án đầu tư mở rộng tại cùng tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương với cơ sở kinh doanh đang hoạt động và doanh nghiệp được kê khai, khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào của dự án đầu tư mở rộng bù trừ với số thuế giá trị gia tăng phải nộp của hoạt động đang kinh doanh”, Ủy ban TCNS không đồng tình với quy định trên và đề nghị cần cân nhắc việc không cho hoàn thuế trong trường hợp trên vì: việc quy định như Dự thảo luật là không công bằng và không khuyến khích các doanh nghiệp ở vùng sâu, vùng xa trong cùng tỉnh nhưng địa bàn đi lại khó khăn, khoảng cách lớn đầu tư mở rộng quy mô, mở rộng dự án, trong khi đầu tư ở ngoài tỉnh nhưng địa bàn thuận lợi lại được hoàn thuế.

(3) Về hoàn thuế GTGT đối với hàng hóa xuất khẩu (khoản 3).

Dự thảo luật bổ sung quy định: “..... không hoàn thuế đối với hàng hóa nhập khẩu để xuất khẩu, hàng hóa xuất khẩu không thực hiện việc xuất khẩu tại địa bàn hoạt động hải quan theo quy định của Luật hải quan”. Tuy nhiên, tại khoản 3, Điều 7 của Luật hải quan quy định “Chính phủ quy định chi tiết phạm vi địa bàn hoạt động hải quan”. Vì vậy, Ủy ban TCNS đề nghị cần quy định cụ thể về địa bàn hoạt động hải quan ngay trong Dự thảo luật.

1. 
   Về giá tính thuế TTĐB đối với hàng hoá nhập khẩu (khoản 1).
   

Dự thảo luật quy định “Giá tính thuế TTĐB là giá do cơ sở sản xuất, cơ sở nhập khẩu bán ra nhưng không được thấp hơn mức tỷ lệ (%) do Chính phủ quy định so với giá bán bình quân của các cơ sở kinh doanh thương mại bán ra. Trường hợp cơ sở sản xuất, nhập khẩu bán ra không theo giá thị trường thì cơ quan thuế ấn định giá tính thuế TTĐB theo quy định của pháp luật về quản lý thuế”.

Ủy ban TCNS cơ bản nhất trí với Dự thảo luật và cho rằng, việc quy định cụ thể, rõ ràng, minh bạch giá tính thuế TTĐB ngay trong Dự thảo luật là căn cứ quan trọng để các doanh nghiệp, cũng như cơ quan quản lý thu thuế thực hiện. Tuy nhiên, quy định như Dự thảo luật là chưa rõ ràng, cụ thể. Do vậy, Ủy ban TCNS đề nghị quy định cụ thể mức tỷ lệ (%) so với giá bán bình quân của các cơ sở kinh doanh thương mại bán ra ngay trong Dự thảo luật.

(3) Về thuế suất thuế TTĐB đối với ô tô (khoản 2).

Đa số ý kiến trong Ủy ban TCNS cơ bản nhất trí với phương án sửa đổi thuế suất thuế TTĐB đối với ô tô dưới 24 chỗ ngồi như Dự thảo luật, theo đó điều chỉnh giảm thuế suất đối với các dòng xe có dung tích xi lanh dưới 2000 cm³ và điều chỉnh tăng đối với dòng xe có dung tích xi lanh trên 2500 cm³. Tuy nhiên, có ý kiến trong Ủy ban TCNS chưa nhất trí với phương án giảm thuế và phân loại quá chi tiết đối với các loại xe ô tô chở người từ 9 chỗ trở xuống có dung tích xi lanh dưới 2.000 cm³ như Dự thảo luật.

Đa số ý kiến trong Ủy ban TCNS nhất trí với Dự thảo luật việc miễn kê khai, nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp đối với hộ gia đình, cá nhân có mức nộp dưới 50.000 đồng/năm nhằm góp phần cải cách thủ tục hành chính, giảm chi phí cho công tác hành thu. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, việc quy định chế độ thu không chỉ là số thu nhiều hay ít mà nhằm góp phần nâng cao ý thức của người dân đóng góp cho cộng đồng và tăng cường công tác quản lý đất đai. Do vậy, chưa nhất trí với đề nghị của Chính phủ.

Đa số ý kiến trong Ủy ban TCNS nhất trí xoá các khoản nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt của người nộp thuế là DNNN thuộc danh sách cổ phần hóa, giao bán, sáp nhập, sắp xếp lại do cơ quan có thẩm quyền phê duyệt như Dự thảo luật nhằm đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa các DNNN theo đúng chủ trương của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, việc quy định như Dự thảo luật sẽ dẫn đến trường hợp các doanh nghiệp hiện nay chưa đến thời điểm thực hiện cổ phần hóa, cố tình chây ì, chậm nộp tiền thuế để tăng số nợ thuế lớn hơn số lỗ lũy kế của doanh nghiệp hoặc cố tình không kê khai số thuế nợ trong giá trị của doanh nghiệp để được hưởng chính sách xóa nợ thuế của Nhà nước. Vì vậy, chỉ xóa nợ tiền thuế, tiền chậm nộp đối với DNNN trong khoảng thời gian được giới hạn trước ngày 31/12/2015, không nên quy định trong luật thành một chính sách thường xuyên. Theo đó, đây là nội dung mang tính cá biệt, nên đề nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết về xóa nợ tiền thuế, tiền chậm nộp của DNNN và bổ sung vào Nghị quyết về dự toán NSNN năm 2016.

Về quy định xóa tiền nợ thuế đối với trường hợp: “Doanh nghiệp Nhà nước đã thực hiện cổ phần hóa hoặc chuyển đổi sở hữu mà khi xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa, giao, bán, khoán, cho thuê cơ quan có thẩm quyền chưa xác định số thuế nợ trong giá trị của doanh nghiệp và pháp nhân mới không chịu trách nhiệm đối với các khoản nợ tiền thuế, tiền phạt này”, đa số ý kiến trong Ủy ban TCNS nhất trí với Tờ trình của Chính phủ và cho rằng, đây là các DNNN đã cổ phần hóa nhưng khi cổ phần hóa không xác định số nợ thuế trong giá trị của doanh nghiệp, nên việc quy định pháp nhân mới chịu trách nhiệm và nghĩa vụ đối với khoản nợ thuế này là chưa hợp lý. Song đây cũng là vấn đề tồn tại, cần rút kinh nghiệm trong quá trình cổ phần hóa DNNN. Tuy nhiên, một số ý kiến trong Ủy ban TCNS và Ủy ban Pháp luật của Quốc hội không nhất trí với quy định trên và cho rằng³: Theo quy định của Luật doanh nghiệp năm 2014, nguyên tắc khi cổ phần hóa hoặc chuyển đổi sở hữu thì: “Công ty chuyển đổi đương nhiên kế thừa toàn bộ các quyền và lợi ích hợp pháp, chịu trách nhiệm về các khoản nợ, gồm cả nợ thuế, hợp đồng lao động và các nghĩa vụ khác của Công ty được chuyển đổi”⁴. Vì vậy, quy định về xóa nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt chậm nộp đối với DNNN đã thực hiện cổ phần hóa hoặc chuyển đổi sở hữu và pháp nhân mới không chịu trách nhiệm đối với các khoản nợ tiền thuế, tiền phạt là không phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành.

(3) Về tỷ lệ tính tiền chậm nộp (khoản 3, khoản 4)

Đa số ý kiến trong Ủy ban TCNS cho rằng, mức phạt tiền chậm nộp 0,05%/ngày (tương đương với khoảng 18,25%/năm) theo quy định hiện hành là quá cao, gây khó khăn cho doanh nghiệp, do đó nhất trí với Dự thảo luật điều chỉnh giảm mức phạt tiền chậm nộp thuế từ 0,05%/ngày xuống còn 0,03%/ngày (tương đương với khoảng 10,95%/năm). Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, với mức phạt tiền chậm nộp như Dự thảo là thấp (thấp hơn mức lãi suất quá hạn mà các ngân hàng thương mại đang áp dụng), không đủ sức răn đe đối với các trường hợp doanh nghiệp cố tình chây ì, không chịu nộp thuế cho Nhà nước.

Trên đây là Báo cáo thẩm tra của Ủy ban TCNS về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế giá trị gia tăng, Luật thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật quản lý thuế. Trân trọng báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định.

Nơi nhận: - Như trên; - L­ưu: HC, TCNS; - Số E-pas: 71573

TM. ỦY BAN TÀI CHÍNH - NGÂN SÁCH CHỦ NHIỆM (đã ký) Phùng Quốc Hiển