Xy dùng trêng §¹i häc ®¼ng cÊp thÕ giíi
tải về 79.28 Kb.
|
- Điều hướng trang này:
- Nh÷ng tiªu chÝ c¬ b¶n ®Ó trë thµnh “Trêng ®¹i häc ®¼ng cÊp thÕ giíi” lµ g×
- Nguån: THES 2008; SJTU 2008
- Hai quan ®iÓm c¬ b¶n vµ ba c¸ch tiÕp cËn chiÕn lîc ®Ó x©y dùng c¸c trêng ®¹i häc ®¼ng cÊp thÕ giíi
- C¸c ®iÒu kiÖn N©ng cÊp c¸c trêng S¸p nhËp c¸c trêng
- Tµi liÖu tham kh¶o
| X©y dùng trêng §¹i häc ®¼ng cÊp thÕ giíi
TS. NguyÔn ThÞ Ngäc BÝch Trêng §¹i häc Gi¸o dôc-§HQGHN Tãm t¾t :
The author clearly defined the nature of “World Class University” term as the educational organization that has created and developed the competition capacity in the global higher education context through acquiring, adapting and creating progressive knowledge to develop society. Based on the methods and the list of world class universities that evaluated and classified by THES vµ SJTU, the author emphasized 3 basic indicators that reach “world class university”: 1/ recruiting and gathering much talented/excellent academic staffs, 2/ rich resources to build good learning environment and implement research projects that focus on the priority areas, 3/ advantaged administration and management approach and structure that nurturing and reinforcing strategic vision, creation, flexibility and pro-action. Three major approaches to build “World Class University” also have pointed out: upgrading some leading universities (selecting “the champion”), combining some universities to be one (“mixed model” to use and explore all advantages), and building the new one from the beginning. To be more effective and appropriate with Vietnamese conditions and context, the author also suggested that the Vietnamese educational leaders should invest in developing the best national university to become the prestige university in the country, the region and in all over the world in the certain academic fields or at the whole step by step. §Æt vÊn ®Ò Trong nh÷ng thËp kû gÇn ®©y, sù quan t©m vÒ thø bËc xÕp h¹ng c¸c trêng ®¹i häc ph¶n ¸nh nhËn thøc chung vÒ t¨ng trëng kinh tÕ vµ c¹nh tranh toµn cÇu ®ang t¨ng lªn kh«ng ngõng do sù thóc ®Èy vµ kh¼ng ®Þnh u thÕ vµ søc m¹nh cña kinh tÕ tri thøc. Trong b¸o c¸o “Ph¸t triÓn thÕ giíi n¨m 1998/1999: Tri thøc cho ph¸t triÓn” cña Ng©n hµng ThÕ giíi (1999) ®· nhÊn m¹nh vai trß t¬ng hç cña bèn chiÕn lîc chñ chèt gióp c¸c quèc gia ®Þnh híng khi chó träng ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc, ®ã lµ: 1/ cã mét c¬ chÕ kinh tÕ vµ thÓ chÕ phï hîp, 2/ cã vèn nh©n lùc m¹nh, 3/ cã mét c¬ së h¹ tÇng th«ng tin cËp nhËt vµ n¨ng ®éng, vµ 4/ cã mét hÖ thèng ph¸t triÓn s¸ng t¹o tÇm quèc gia hiÖu qu¶. C¸c trêng ®¹i häc cã mét vai trß chñ chèt trong xu thÕ nµy. Gi¸o dôc bËc ®¹i häc lµ trung t©m trong bèn chiÕn lîc trªn v× sÏ hç trî x©y dùng mét nÒn t¶ng vèn nh©n lùc vµ ®ãng gãp cho ®æi míi quèc gia hiÖu qu¶. Gi¸o dôc bËc ®¹i häc gióp c¸c quèc gia x©y dùng nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn vµ cã thÓ c¹nh tranh toµn cÇu th«ng qua viÖc ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn ®îc mét lùc lîng lao ®éng linh ho¹t, cã n¨ng suÊt cao, lµnh nghÒ vµ cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o, ¸p dông vµ phæ biÕn nh÷ng m« h×nh c«ng nghÖ míi. Cã nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®îc ®Æt ra khi c¸c trêng ®¹i häc ®Æt sø m¹ng vµ ®ang phÊn ®Êu ®Ó tiÕp cËn hoÆc ®¹t ®îc vÞ trÝ ®¼ng cÊp thÕ giíi. T¹i sao “®¼ng cÊp thÕ giíi” lµ chuÈn mùc mµ bÊt kú quèc gia nµo còng ®Æt ra trong chiÕn lîc ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ råi cè g¾ng x©y dùng Ýt nhÊt mét nhãm nhá c¸c trêng ®¹i häc ®¼ng cÊp hoÆc tiÕp cËn ®¼ng cÊp thÕ giíi trong hÖ thèng gi¸o dôc ®¹i häc cña m×nh? LiÖu ®Þnh nghÜa “®¼ng cÊp thÕ giíi” cã ®ång nghÜa víi “tinh hoa ph¬ng T©y”, vµ do vËy sÏ ®èi lËp víi truyÒn thèng v¨n ho¸ trong gi¸o dôc ®¹i häc cña nh÷ng quèc gia kh«ng ph¶i ph¬ng T©y nh mét sè nghiªn cøu cã thµnh kiÕn nµy? Cã ph¶i chØ cã c¸c trêng ®¹i häc chuyªn vÒ nghiªn cøu lµ thuéc ®¼ng cÊp thÕ giíi, hay c¸c lo¹i h×nh c¬ së gi¸o dôc kh¸c nh c¸c ®¹i häc s ph¹m, ®¹i häc gi¸o dôc, ®¹i häc b¸ch khoa, cao ®¼ng céng ®ång vµ ®¹i häc më còng cã thÓ n»m trong sè nh÷ng trêng tèt nhÊt cña nhãm ®ã theo quan ®iÓm quèc tÕ. Bµi viÕt kh«ng ®i s©u tr¶ lêi nh÷ng c©u hái nµy v× sÏ vît qu¸ khu«n khæ cho phÐp. NhiÒu trêng ®¹i häc cña ViÖt Nam còng ®ang phÊn ®Êu thùc hiÖn chiÕn lîc gi¸o dôc chung cña ®Êt níc nªn viÖc giíi thiÖu râ kh¸i niÖm “®¼ng cÊp thÕ giíi”, híng ®i kh¶ thi cho viÖc thµnh lËp nh÷ng trêng ®¹i häc cã ®¼ng cÊp thÕ giíi vµ nh÷ng th¸ch thøc cña híng ®i nµy qua kinh nghiÖm quèc tÕ còng cã ý nghÜa vµ lµ néi dung cña bµi b¸o nµy. Nh÷ng tiªu chÝ c¬ b¶n ®Ó trë thµnh “Trêng ®¹i häc ®¼ng cÊp thÕ giíi” lµ g×? ThuËt ng÷ “trêng ®¹i häc ®¼ng cÊp thÕ giíi” trë thµnh mét côm tõ quen thuéc tõ thËp kû tríc. ThuËt ng÷ nµy kh«ng chØ cã ý nghÜa quen thuéc lµ c¶i thiÖn vµ ®¹t ®îc chÊt lîng häc tËp vµ nghiªn cøu trong gi¸o dôc ®¹i häc mµ quan träng h¬n lµ t¹o ra vµ ph¸t triÓn ®îc n¨ng lùc c¹nh tranh trong m«i trêng gi¸o dôc ®¹i häc trªn toµn cÇu th«ng qua viÖc lÜnh héi, thÝch øng vµ s¸ng t¹o tri thøc tiªn tiÕn. Tuy nhiªn, Altbach (2004, trong Jamil Salmi 2009, trang 4), ®· cã mét ®¸nh gi¸ rÊt ®óng r»ng “mäi ngêi ®Òu muèn cã trêng ®¹i häc ®¼ng cÊp thÕ giíi, nhng kh«ng ai biÕt ®Çy ®ñ nã lµ c¸i g×, vµ hÇu nh tÊt c¶ ®Òu kh«ng biÕt b»ng c¸ch nµo ®Ó cã ®îc nã”. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh: viÖc trë thµnh thµnh viªn cña nhãm ®Æc quyÒn gåm c¸c trêng ®¹i häc ®¼ng cÊp thÕ giíi kh«ng ph¶i tù nhiªn cã ®îc qua viÖc tù xÕp h¹ng mµ do quèc tÕ c«ng nhËn. Sau ®©y lµ danh s¸ch 20 trêng ®¹i häc hµng ®Çu thÕ giíi theo xÕp h¹ng cña Times Higher Education World University Rankings (THES) 2008 vµ cña SJTU (Shanghai Jiao Tong University--§¹i häc Giao th«ng Thîng H¶i), Academic Ranking of World Universities 2008:
Nguån: THES 2008; SJTU 2008 Qui tr×nh xÕp h¹ng cho ®Õn gÇn ®©y vÉn chñ yÕu bao gåm nhiÒu yÕu tè chñ quan cã ®îc tõ danh tiÕng. Thùc chÊt cha cã c¸ch ®¸nh gi¸ trùc tiÕp vµ chÝnh x¸c nµo ®îc ®a ra ®Ó minh chøng cho vÞ thÕ u viÖt cña c¸c trêng nµy qua kÕt qu¶ ®µo t¹o sinh viªn cao häc, kÕt qu¶ nghiªn cøu, vµ chôyÓn giao c«ng nghÖ. ViÖc sinh viªn tèt nghiÖp c¸c trêng trªn ®îc tr¶ l¬ng cao h¬n còng cã thÓ ®îc xem lµ dÊu hiÖu ®Ó ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ ®µo t¹o ®Ých thùc theo gîi ý trong mét sè nghiªn cøu cña Ng©n hµng ThÕ giíi (2009). Hai hÖ thèng xÕp h¹ng quèc tÕ toµn diÖn nhÊt hiÖn nay lµ THES vµ SJTU nh ®· nªu trªn v× ®· t¹o ®îc sù so s¸nh chuÈn réng r·i gi÷a c¸c trêng ë c¸c quèc gia kh¸c nhau. §Ó x¸c ®Þnh tÇm cì quèc tÕ cña c¸c trêng cÇn sö dông c¸c th«ng tin kh¸ch quan vµ chñ quan thu ®îc tõ chÝnh c¸c trêng ®¹i häc vµ tõ c«ng chóng. Tõ n¨m 2004, THES ®· chän ra 200 trêng hµng ®Çu thÕ giíi vµ ph¬ng ph¸p luËn cña c¸ch xÕp h¹ng nµy chñ yÕu tËp trung vµo danh tiÕng quèc tÕ, kÕt hîp víi nh÷ng th«ng tin chñ quan nh ®¸nh gi¸ cña c¸c trêng kh¸c vµ kh¶o s¸t c«ng t¸c tuyÓn ngêi qu¶n lý, th«ng tin ®Þnh lîng nh sè lîng c¸c khoa vµ sinh viªn quèc tÕ vµ tÇm ¶nh hëng cña khoa nh c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ gi¶ng d¹y. Tõ n¨m 2003, SJTU ®· sö dông ph¬ng ph¸p xÕp h¹ng lµ tËp trung vµo c¸c chØ sè kh¸ch quan riªng biÖt nh thµnh tÝch nghiªn cøu vµ häc thuËt cña c¸c khoa, c¸c cùu sinh viªn vµ gi¶ng viªn ®Ó t×m ra 500 trêng ®¹i häc hµng ®Çu thÕ giíi, nhng còng chó träng biÖn ph¸p ®¸nh gi¸ dùa trªn c¸c Ên phÈm, tµi liÖu ®îc c«ng bè vµ c¸c gi¶i thëng quèc tÕ, ®Æc biÖt nh Gi¶i N« bel, Huy ch¬ng Sù nghiÖp gi¸o dôc. B¶ng xÕp h¹ng trªn lµ minh chøng x¸c ®¸ng vµ tin cËy cña c¸ch tuyÓn chän cña hai tæ chøc nµy. Hai t¸c gi¶ Salmi vµ Saroyan (2007) còng ®· kh¼ng ®Þnh r»ng cho dï cßn nh÷ng h¹n chÕ trong c¸ch thøc xÕp h¹ng khi thùc hiÖn bÊt cø ®ît xÕp h¹ng nµo th× c¸c trêng ®¹i häc ®îc c«ng nhËn cã ®¼ng cÊp thÕ giíi vÉn chñ yÕu do nh÷ng thµnh tÝch xuÊt s¾c cña chÝnh ®¹i häc. C¸c trêng nµy ®µo t¹o ra nh÷ng sinh viªn giái ®¸p øng ®îc yªu cÇu cao cña thÞ trêng lao ®éng; thùc hiÖn ®îc nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu míi ®îc ®¨ng trªn nh÷ng t¹p chÝ khoa häc hµng ®Çu; ®ãng gãp vµo c«ng cuéc ®æi míi c«ng nghÖ th«ng qua c¸c b»ng s¸ng chÕ vµ chøng chØ t¹i c¸c viÖn nghiªn cøu khoa häc vµ c¸c ho¹t ®éng chuyÓn giao phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ vµ gi¸o dôc céng ®ång. T¸c gi¶ Jamil Salmi (2009) còng trÝch dÉn mét sè nhµ nghiªn cøu nh Altbach (2004), Khoon vµ céng sù (2005), vµ Niland (2000, 2007) ®Ó chØ râ r»ng c¸c häc gi¶ nµy ®· ®a ra ®Þnh nghÜa vÒ trêng ®¹i häc ®¼ng cÊp thÕ giíi b»ng c¸ch x¸c ®Þnh mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña trêng (nh÷ng yÕu tè mµ c¸c trêng nµy cã vµ c¸c trêng kh¸c kh«ng cã) nh: ®éi ngò gi¶ng viªn cã chuyªn m«n cao, xuÊt s¾c trong nghiªn cøu, gi¶ng d¹y cã chÊt lîng cao; cã nguån tµi trî lín tõ chÝnh phñ vµ phi chÝnh phñ; cã sinh viªn quèc tÕ vµ tµi n¨ng; tù do nghiªn cøu; cã c¬ cÊu qu¶n trÞ tù chñ tèt, c¬ së trang thiÕt bÞ tèt cho gi¶ng d¹y, nghiªn cøu, qu¶n lý hµnh chÝnh, vµ thêng lµ ®êi sèng vµ qu¶n lý sinh viªn tèt. Tãm l¹i, nh÷ng kÕt qu¶ næi tréi cña c¸c trêng ®¹i häc hµng ®Çu vÒ sè lîng sinh viªn ®îc nhiÒu ngêi sö dông lao ®éng mong muèn tuyÓn dông, c¸c nghiªn cøu míi vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ vÉn ®îc xem lµ thµnh tè träng yÕu trong 3 tËp hîp chÝnh sau: 1/ tËp trung nhiÒu tµi n¨ng (gi¶ng viªn, sinh viªn, nghiªn cøu sinh, vµ quèc tÕ ho¸), 2/ nguån lùc dåi dµo ®Ó t¹o dùng m«i trêng häc tËp tèt vµ triÓn khai nghiªn cøu ë c¸c lÜnh vùc hµng ®Çu hay mòi nhän (ng©n s¸ch c«ng, nguån tµi trî h¶o t©m, häc phÝ, tµi trî nghiªn cøu), vµ 3/ cã c¸c ®Æc ®iÓm qu¶n trÞ thuËn lîi trong ®ã thóc ®Èy thùc hiÖn c¸c tÇm nh×n chiÕn lîc, ãc s¸ng t¹o vµ sù n¨ng ®éng, còng nh lµm cho bé phËn trong tæ chøc cã kh¶ n¨ng ra quyÕt s¸ch vµ qu¶n lý nguån lùc mµ kh«ng bÞ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh qu¶n liªu g©y trë ng¹i (khu«n khæ ph¸p lý hç trî, quyÒn tù chñ, tù do nghiªn cøu, nhãm l·nh ®¹o cã tÇm nhìn chiÕn lîc, vµ v¨n ho¸ chuÈn mùc cao) (Salmil, 2009). Hai quan ®iÓm c¬ b¶n vµ ba c¸ch tiÕp cËn chiÕn lîc ®Ó x©y dùng c¸c trêng ®¹i häc ®¼ng cÊp thÕ giíi HiÖn nay trªn thÕ giíi cã hai quan ®iÓm cÇn ®îc c©n nh¾c khi x©y dùng ®¹i häc ®¼ng cÊp thÕ giíi. Quan ®iÓm ®Çu tiªn liªn quan ®Õn vai trß cña chÝnh phñ cÊp quèc gia, c¸c c¬ quan nhµ níc cÊp bang vµ tØnh, còng nh nguån lùc cña c¸c c¬ quan nµy dµnh cho viÖc ph¸t triÓn danh tiÕng cña c¸c trêng. Quan ®iÓm thø hai mang tÝnh néi t¹i tõng trêng cÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch thùc hiÖn tiÕn tr×nh cÇn thiÕt ®Ó tù chuyÓn ®æi thµnh trêng ®¼ng cÊp thÕ giíi. Salmi, J. and Saroyan (2007) ®· tæng kÕt thµnh 3 c¸ch tiÕp cËn chiÕn lîc c¬ b¶n tõ kinh nghiÖm quèc tÕ vÒ x©y dùng trêng ®¹i häc ®¼ng cÊp thÕ giíi nh sau:
Hai t¸c gi¶ trªn còng ®· tãm t¾t u vµ nhîc cña mçi c¸ch tiÕp cËn. C¸c quèc gia cã thÓ triÓn khai ®ång thêi c¸c chiÕn lîc dùa trªn nh÷ng m« h×nh nªu trong b¶ng sau:
C¸c t¸c gi¶ trªn còng nªu ra nh÷ng c©u hái chñ yÕu cÇn tr¶ lêi khi x©y dùng ®¹i häc ®¼ng cÊp thÕ giíi
KÕt luËn C¸c trêng ®¹i häc xÕp h¹ng cao nhÊt ®· vµ ®ang ®ãng gãp nhiÒu vµo sù tiÕn bé cña tri thøc th«ng qua nghiªn cøu, gi¶ng d¹y víi gi¸o tr×nh vµ ph¬ng ph¸p s ph¹m s¸ng t¹o nhÊt trong m«i trêng thuËn lîi nhÊt, coi nghiªn cøu lµ mét bé phËn cÊu thµnh trong gi¶ng d¹y sinh viªn ®¹i häc, vµ cho ra trêng nh÷ng sinh viªn xuÊt s¾c c¶ trong qu¸ tr×nh häc tËp thËt sù cã c¹nh tranh vµ quan träng h¬n lµ sau khi ®· tèt nghiÖp. Kh«ng cã mét c«ng thøc chung hay mét ph¬ng thøc tèi u nµo ®Ó t¹o ra ®îc mét trêng ®¼ng cÊp thÕ giíi. §iÒu kiÖn cña mçi quèc gia vµ m« h×nh cña c¸c trêng rÊt kh¸c nhau. V× vËy mçi quèc gia ph¶i lùa chän trong nhiÒu con ®êng vµ t×m ra mét chiÕn lîc ph¸t huy ®îc lîi thÕ vµ nguån lùc mµ hä cã. Kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c quèc gia ®Òu cÇn cã c¸c trêng ®¹i häc ®¼ng cÊp thÕ giíi toµn diÖn, Ýt nhÊt lµ cha cÇn tíi khi mµ nh÷ng nhu cÇu gi¸o dôc ®¹i häc c¨n b¶n h¬n vÉn cha ®îc ®¸p øng. C¬ së nghiªn cøu ®¼ng cÊp thÕ giíi cÇn ph¶i cã ®îc kho¶n ®Çu t tµi chÝnh khæng lå, tËp trung ®îc nhiÒu nh©n tµi xuÊt chóng, cã chÝnh s¸ch qu¶n lý t¹o ®iÒu kiÖn tèi ®a cho ho¹t ®éng gi¶ng d¹y vµ nghiªn cøu. NhiÒu quèc gia ph¸t triÓn, trong ®ã cã ViÖt Nam, cã lÏ sÏ kh¶ thi vµ thu ®îc nhiÒu lîi Ých h¬n nÕu tríc m¾t ®Çu t vµo x©y dùng trêng ®¹i häc ®iÓm quèc gia tèt nhÊt theo khu«n mÉu cña c¸c trêng ®¹i häc Mü trong thÕ kû 19 hay nh trêng Đ¹i häc b¸ch khoa cña §øc vµ Canada. Nh÷ng trêng nh vËy lu«n coi träng nhu cÇu ®µo t¹o vµ häc tËp ®a d¹ng cña sinh viªn trong níc vµ cña nÒn kinh tÕ, vµ nh vËy cã thÓ sÏ ph¸t triÓn hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng h¬n. Tuy nhiªn, trong cuéc tranh ®ua ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc toµn cÇu, kh¸ch hµng cña c¸c cÊp gi¸o dôc ®¹i häc còng t×m kiÕm c¸c chØ sè ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng ph©n biÖt vµ tiÕp cËn víi nh÷ng trêng ®¹i häc tèt nhÊt. Víi søc m¹nh cña thø bËc, c¸c chÝnh phñ nªn sö dông b¶ng xÕp h¹ng ®Ó thóc ®Èy nÒn v¨n ho¸ chó träng chÊt lîng; c¸c nhµ l·nh ®¹o vµ qu¶n lý gi¸o dôc rÊt cÇn hiÓu vµ tËn dông u thÕ cña c¸c b¶ng xÕp h¹ng ®Ó lËp kÕ ho¹ch chiÕn lîc hay c¶i thiÖn chÊt lîng vµ tõng bíc phÊn ®Êu trë thµnh ®¹i häc cã uy tÝn trong níc vµ quèc tÕ ë tõng lÜnh vùc hoÆc toµn diÖn. ----------------------------- Tµi liÖu tham kh¶o Salmi, J. 2009. The Challenges in Building World Universities. World Bank. Salmi, J., and A. Saroyan. 2007. “League Tables as Policy Instruments: Uses and Misuses.” Higher Education Management and Policy 19 (2): 24-62. SJTU. 2008. Academic Ranking of World Universities 2008. Retrieved September 30, 2008, from http://www.arwu.org.rank2008/EN2008.htm. THES.2008. The Times Higher Education World University Rankings 2008. Retrieved September 30, 2008, from http://www.timeshighereducation.co.uk/hybrid.asp?typeCode=243&pubCode=1 World Bank. 1999. World Development Report 1998/1999: Knowledge for Development. Washington, DC: World Bank. Retrieved December 2, 2008, from http://www.worldbank.org/wdr98/contents.htm. Каталог: bitstream -> 123456789 123456789 -> Nguyễn Ngọc Lý Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu về Môi trường và Cộng đồng 123456789 -> Vò Quúnh Thu Cao häc K18 123456789 -> Khoa Báo chí Đhkhxh&NV 123456789 -> Acknowledgements 123456789 -> Danh mục chữ viết tắT 123456789 -> Chương TỔng quan vật liệu mao quản trung bình (mqtb) trật tự 1 Giới thiệu chung tải về 79.28 Kb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|