Vụ Thị trường Châu Phi, Tây Á, Nam Á TÀi liệu cơ BẢn cộng hoà comoros

Vị trí địa lý: Comoros là một quần đảo gồm 4 đảo chính (Comore lớn, Anjouran, Moheli và Mayotte) nằm phía Đông nam châu Phi, phía tây là Tanzania, phía tây bắc là Madagascar

Diện tích: 2.236 km2.

Dân số: 773,407 người (2010) (gồm người gốc Phi, Madagascar, Arập, Ấn Độ).

Tôn giáo: Đa số dân theo đạo Hồi (98%). Riêng đảo Mayotte hầu hết số dân theo đạo Thiên chúa (2%)

Tiếng Pháp và tiếng Arập là ngôn ngữ chính thức

Thủ đô: Moroni

Khí hậu: nhiệt đới biển, mùa mưa từ tháng 11 năm nay đến tháng 3 năm sau

Đơn vị tiền tệ: Đồng Franc. 1 USD = 361,4 dollar franc (2010)

Quốc khánh: 6/7/1975

Tổng thống: Ông Amed Abdallah SAMBI. Tổng thống kiêm người đứng đầu Chính phủ.

Thể chế: Cộng hoà độc lập.

Comoros nguyên là thuộc địa của Pháp. Năm 1841, Pháp chiếm đảo Mayotte, sau đó chiếm các đảo Anjouan, Moheli và Comore lớn. Năm 1886, Pháp đặt Comoros dưới chế độ bảo hộ và năm 1912 chính thức tuyên bố Comoros là thuộc địa. Lúc đầu, Pháp sáp nhập Comoros vào Reunion, sau đó vào Madagascar. Khi Madagascar độc lập (1960), Comoros được Pháp dành cho một chế độ tự trị về đối nội.

Trong những năm 60, nhân dân Comores liên tục đứng lên đấu tranh đòi độc lập. Trước tình hình đó, ngày 22/12/1974 Pháp phải tổ chức cuộc trưng cầu dân ý ở Comoros, nhưng dàn xếp bỏ phiếu riêng ở từng đảo nhằm tách đảo Mayotte, nơi họ có nhiều ảnh hưởng, để tiếp tục đặt dưới sự kiểm soát của mình. Kết quả, 3 đảo đòi được độc lập; riêng đảo Mayotte, do Pháp nắm được đa số dân theo đạo Thiên chúa nên 63% số dân đã bỏ phiếu tán thành giữ nguyên quan hệ với Pháp. Do cuộc đàm phán về vấn đề trao trả độc lập cho Comoros giữa Chính phủ Comoros và Chính phủ Pháp không đi đến kết quả nên ngày 6/7/1975 Quốc hội Comoros đơn phương tuyên bố Comoros độc lập do Ahmed Abdallah, thủ lĩnh Liên minh dân chủ Comoros, làm Tổng thống. (Riêng đảo Mayotte vẫn dưới sự kiểm soát của Pháp).

Sau khi Comoros tuyên bố độc lập, ngày 9/7/1975 Pháp thừa nhận nền độc lập của Comoros nhưng vẫn tuyên bố tách đảo Mayotte ra và ngày 18/7/1975 đưa quân đến chiếm đóng đảo này.

Tổng thống Ahmed Abdallah, mặc dù là người thân Pháp, nhưng khi cầm quyền đã có thái độ bảo vệ chủ quyền dân tộc, chống lại âm mưu chia cắt, chiếm đóng dảo Mayotte của Pháp. Vì vậy, ngày 3/8/1975, Pháp tiến hành đảo chính lật đổ Abdallah và đưa ông Ali Sohili, Thủ lĩnh đảng Unma-Mranda lên cầm quyền. Tuy nhiên, ông Sohili cũng có tinh thần chống Pháp, đòi Pháp phải trả lại đảo Mayotte cho Comoros. Năm 1976, Pháp đã hai lần tổ chức trưng cầu dân ý ở Mayotte để thông qua quy chế Mayotte là một lãnh thổ hải ngoại thuộc Pháp nhằm hợp pháp hoá sự chiếm đóng của họ.

Do Ahmed Abdallah có thái độ thoả hiệp, ngày 13/5/1975 Pháp lại tiến hành đảo chính lật Sohili và đưa Abdallah trở lại làm Tổng thống. Nhưng do đường lối thân phương Tây và do bất lực trước các vấn đề kinh tế, xã hội, chính phủ của Abdallah bị mất lòng dân. Ngày 8/3/1985 đã có âm mưu đảo chính nhưng không thành. Abdallah đối phó lại bằng nhiều biện pháp cực đoan (bãi chức thủ tướng, cải tổ chính phủ...) nhưng vẫn không thay đổi được tình hình. Ngày 27/11/1989, một cuộc đảo chính vũ trang xảy ra, và Abdallah bị giết, mặc dù quân chính phủ đã tiêu diệt lực lượng đảo chính sau đó. Theo Hiến pháp Comoros, Chủ tịch tối cao pháp viện đã lên làm Tổng thống lâm thời.

Theo kết quả bầu cử năm 1990, Said Mohammed Djohar đã được bầu làm Tổng thống mới.

Ngày 2/10/1995, đảo chính lật đổ Djohar. Pháp đưa quân can thiệp, nhưng Djohar không còn uy tín. Tổng thống mới là Mohamed Taki.

Ngày 3/8/97, đảo Anjouan tuyên bố li khai và muốn sát nhập vào Pháp. Tình hình Comoroscòn đang diễn biến phức tạp.

Năm 1999, Col. AZALI lãnh đạo quân đội lên nắm quyền. Azali yêu cầu giải quyết vấn đề li khai bằng Hiệp ước Fomdoni năm 2000. Vào tháng 12 năm 2001, cử tri đã thông qua Hiến pháp mới, Cuộc bầu cử Tổng thống vào mùa xuân năm 2002 đã chính thức đưa Azali lên làm Tổng thống. Năm 2006, cuộc bầu cử tháng 5 đã đưa ông Amed Abdallah SAMBI lên đứng đầu nhà nước và Chính phủ

Comoros là một trong những nước nghèo, có ít tài nguyên thiên nhiên, lao động ở trình độ thấp, tỷ lệ thất nghiệp cao và phụ thuộc nhiều vào sự giúp đỡ vốn và kĩ thuật bên ngoài. Nội bộ chính phủ thường xuyên xảy ra các tranh cãi về nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo nhân lực, tư nhân hoá các doanh nghiệp, cải thiện các điều kiện chăm sóc sức khoẻ. Để đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế đều đặn phải kể đến sự giúp đỡ từ nước ngoài và tiền người Comoros sinh sống ở nước ngoài chuyển về.

Nông nghiệp bao gồm đánh bắt, săn bắn, lâm nghiệp thu hút khoảng 80% lao động và đóng góp vào 40% GDP (2009). Tuy nhiên, nước này vẫn chưa tự túc được lương thực và thường xuyên phải nhập khẩu gạo. Các sản phẩm nông nghiệp chính của Comoros là vani, đậu, tinh dầu nước hoa, dừa, chuối, lúa miến, cùi dừa khô…

Công nghiệp hết sức nhỏ bé, khoáng sản hầu như không có gì

Dịch vụ khá phát triển, đóng góp tới 56% GDP của Comoros (2007), nhà nước đang tập trung phát triển ngành du lịch với lợi thế của đất nước đảo với nhiều bờ biển đẹp.

Về ngoại thương, do qui mô nền kinh tế nhỏ, số dân ít nên trao đổi thương mại giữa Comores với thế giới không nhiều. Năm 2006, nước này mới xuất khẩu khoảng 32 triệu USD và nhập khẩu khoảng 143 triệu USD. Mặt hàng xuất khẩu của nước này là vani, cây đinh hương, hương liệu làm nước hoa, cùi dừa khô. Mặt hàng nước này nhập khẩu hiện nay là gạo, lương thực, hàng tiêu dùng, dầu mỏ, xi măng và phương tiên vận tải… Comoros nhập khẩu chủ yếu hàng hoá từ Pháp, trung Quốc, Ấn Độ và UAE..

Về đối ngoại, Comoros là thành viên của Tổ chức thống nhất châu Phi, Liên Hợp Quốc, Phong trào Không Liên Kết, G-77, Liên minh châu Phi...

Nước ta và Comores chưa có quan hệ ngoại giao.

Khi Comoros độc lập (6/7/1975), ta có chủ trương công nhận và đề nghị lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước; nhưng do có đảo chính (3/8/1975), nên ta không đặt vấn đề đó nữa. Ta và Comoros chưa có đoàn nào thăm nhau ngoài Tổng lãnh sự danh dự Comoros tại Singapore vào ta tháng 6/86 thăm dò khả năng buôn bán).

Về quan hệ thương mại hai nước cũng chưa nhiều. Năm 2005, Việt Nam xuất khẩu sang Comoros 385 nghìn USD hàng hoá các loại trong đó chủ yếu là gạo đạt kim ngạch 683,553 USD. Ta chưa nhập gì từ bạn.