UỶ ban nhân dân tỉnh quảng bình số: 212/bc-ubnd cộng hoà XÃ HỘi chủ nghĩa việt nam

UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH QUẢNG BÌNH Số: 212/BC-UBND

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc Quảng Bình, ngày 21 tháng 10 năm 2015

UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 594/KH-UBND ngày 03/6/2013, Triển khai thực hiện Quyết định số 2104/QĐ-TTg trên địa bàn tỉnh Quảng Bình, quy định cụ thể nội dung và lộ trình thực hiện, điều kiện thành lập các tổ chức hành nghề công chứng, giải pháp thực hiện. Ngoài ra, UBND tỉnh đã bám sát các nội dung của Quyết định số 2104/QĐ-TTg để ban hành các văn bản triển khai thực hiện, chỉ đạo, điều hành để phát triển các tổ chức hành nghề công chứng theo đúng lộ trình, quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt như: Quyết định số 11/2012/QĐ-UBND ngày 25/6/2012 về việc sửa đổi, bổ sung Khoản 1 Điều 1 Quyết định số 02/2009/QĐ-UBND ngày 21/01/2009 của UBND tỉnh quy định thẩm quyền công chứng, chứng thực trên địa bàn tỉnh; Quyết định số 32/2015/QĐ-UBND ngày 02/10/2015 Quy định mức trần thù lao công chứng trên địa bàn tỉnh; Công văn số 491/UBND-NC ngày 10/5/2013 và Công văn số 1101/UBND-NC ngày 08/9/2014 quy định về thẩm quyền công chứng hợp đồng, giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất; Kế hoạch số 1401/KH-UBND ngày 05/11/2014 triển khai Luật Công chứng năm 2014 trên địa bàn tỉnh; Công văn số 436/UBND-NC ngày 27/4/2015 về việc triển khai thi hành Luật Công chứng và Nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Công chứng...

Để việc triển khai thực hiện Quyết định số 2104/QĐ-TTg được đồng bộ, thống nhất và hiệu quả, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Tư pháp- cơ quan thường trực của Hội đồng phổ biến giáo dục pháp luật lồng ghép triển khai các nội dung của Quyết định số 2104/QĐ-TTg, Kế hoạch số 594/KH-UBND tại hội nghị giới thiệu Luật Công chứng và Nghị định số 29/2015/NĐ-CP ngày 15/3/2015 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Công chứng; giới thiệu pháp luật về công chứng trong số chuyên mục “Pháp luật và đời sống” tháng 02/2015 trên Đài Truyền hình Quảng Bình, Bản tin Tư pháp Quảng Bình, Website Sở Tư pháp Quảng Bình...Đồng thời chỉ đạo các sở, ban, ngành cấp tỉnh, UBND cấp huyện tăng cường tuyên truyền, phổ biến, quán triệt, triển khai thực hiện pháp luật về công chứng, trong đó có Quyết định số 2104/QĐ-TTg.

2. Kết quả thực hiện

2.1 Việc ban hành và thực hiện các chính sách, biện pháp phát triển hoạt động công chứng

Trong giai đoạn từ năm 2012 đến nay, tỉnh Quảng Bình có điều chỉnh về địa giới hành chính (thị xã Ba Đồn được tách ra từ huyện Quảng Trạch); quy hoạch phát triển đô thị đã có nhiều biến động với việc thành phố Đồng Hới từ đô thị loại 3 đã được công nhận lên đô thị loại 2, sân bay Đồng Hới, cảng biển Hòn La đã được đưa vào khai thác, các khu công nghiệp Tây Bắc Đồng Hới, khu công nghiệp Bắc Đồng Hới...; khu kinh tế cảng biển Hòn La, Khu kinh tế cửa khẩu Cha Lo...; thu hút đầu tư và phát triển du lịch cũng có chiều hướng gia tăng với việc Quảng Bình đã ban hành nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư như: thuế, đất đai, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, xây dựng cơ sở hạ tầng, kỹ thuật, lao động..., quần thể Vườn Quốc gia Phong Nha Kẻ Bàng lần thứ 2 được UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới...những biến động trên đã tác động tới sự phát triển của hoạt động công chứng.

Ngày 02/4/2015, UBND tỉnh Quảng Bình đã ban hành Quyết định số 850/QĐ-UBND Ban hành Quy định tiêu chí và cách thức thẩm định hồ sơ thành lập Văn phòng công chứng trên địa bàn tỉnh. Từ khi Quyết định 850/QĐ-UBND được ban hành và có hiệu lực thi hành, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Tư pháp giúp UBND tỉnh thẩm định và chấm điểm 01 hồ sơ thành lập Văn phòng công chứng. Đến này việc thực hiện thẩm định và chấm điểm theo Quyết định 850/QĐ-UBND UBND tỉnh chưa nhận được khiếu nại, phản ánh của cá nhân, tổ chức nào.

2.2 Về công chứng viên

Về số lượng: Từ năm 2012 đến nay số lượng công chứng viên trên địa bàn tỉnh phát triển còn chậm (năm 2012 có 03 công chứng viên đến nay có 13 công chứng viên), các công viên chủ yếu làm việc tại các tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn thành phố Đồng Hới (8/13 công chứng viên làm việc tại các tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn thành phố Đồng Hới).

Như vậy, số lượng công chứng viên trên địa bàn tỉnh còn ít; chỉ có 02/5 văn phòng công chứng hoạt động được tổ chức dưới mô hình công ty hợp danh theo quy định của Luật Công chứng năm 2014, 04/5 Văn phòng công chứng có từ 02 công chứng viên trở lên đang hành nghề. Vì vậy, căn cứ thực trạng đội ngũ công chứng viên hiện nay thì nhận thấy số lượng công chứng viên chưa đáp ứng thực hiện Quy hoạch và mô hình văn phòng công chứng theo quy định của Luật Công chứng năm 2014.

Từ năm 2011 đến năm 2015 đã phát triển 05 Văn phòng công chứng, trong đó có 01 Văn phòng công chứng giải thể chỉ sau hơn 02 tháng hoạt động. Đến nay trên địa bàn tỉnh có 06 tổ chức hành nghề công chứng (01 Phòng Công chứng và 05 Văn phòng công chứng).

Theo Quy hoạch tổng thể phát triển hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh Quảng Bình đến năm 2015 có 09 tổ chức hành nghề công chứng; trong đó mỗi địa bàn cấp huyện có 01 tổ chức hành nghề công chứng, riêng thành phố Đồng Hới có 03 tổ chức hành nghề công chứng (chưa tính thị xã Ba Đồn được tách ra từ huyện Quảng Trạch). Tuy nhiên, đến nay số lượng tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh còn ít, chỉ có 04/8 địa bàn cấp huyện (thành phố Đồng Hới, thị xã Ba Đồn và huyện Quảng Ninh, Bố Trạch) có tổ chức hành nghề phát triển theo lộ trình và Quy hoạch đã đề ra, 04/8 địa bàn cấp huyện (huyện Lệ Thủy, Quảng Trạch, Tuyên Hóa và Minh Hóa) chưa có tổ chức hành nghề công chứng hoạt động.

Việc chưa phát triển đủ số lượng tổ chức hành nghề công chứng so với Quy hoạch và lộ trình đã đề ra là do điều kiện kinh tế- xã hội của tỉnh Quảng Bình phát triển còn hạn chế; các quan hệ dân sự, nhất là các giao dịch liên quan đến kinh doanh, thương mại chưa nhiều đặc biệt là tại các địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng núi, vùng bãi ngang ven biển...; số lượng công chứng viên cũng như nguồn bổ nhiệm công chứng viên còn ít. Mặt khác các quy định, hướng dẫn về việc chuyển giao thẩm quyền chứng thực từ Ủy ban nhân dân cấp xã và cấp huyện sang tổ chức hành nghề công chứng cũng như thẩm quyền công chứng là cơ sở pháp lý quan trọng để xã hội hóa hoạt động công chứng, tạo điều kiện cho các tổ chức hành nghề công chứng phát triển đang có nhiều bất cập, mâu thuẫn.

- Tình hình hoạt động của các tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh (theo phụ lục số 3)

- Về diện tích, điều kiện địa lý, số lượng dân cư và sự phân bố dân cư trên từng địa bàn cấp huyện (theo phụ lục số 4)

2.5 Việc thành lập Hội công chứng

Hiện nay, Nghị định số 29/2015/NĐ-CP ngày 15/3/2015 của Chính phủ Quy định chi tiết và thi hành một số điều của Luật Công chứng, Công văn số 2416/BTP-BTTP ngày 07/7/2015 của Bộ Tư pháp đã hướng dẫn việc thành lập Hội công chứng viên tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Đối với Quảng Bình, UBND tỉnh đã ban hành Công văn số 1463/UBND-VX ngày 18/11/2014 theo đó yêu cầu tăng cường quản lý hoạt động của các tổ chức hội và quán triệt, thực hiện nghiêm Kết luận số 102-KL/TW ngày 22/9/2014 của Bộ Chính trị về hội quần chúng; mặt khác trên địa bàn tỉnh chỉ có 13 công chứng viên đang hành nghề tại 06 tổ chức hành nghề công chứng, hoạt động công chứng trên địa tỉnh chưa phát triển. Vì vậy, để vừa đảm bảo quy định của pháp luật, hướng dẫn của Bộ Tư pháp đồng thời phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương, UBND tỉnh đang giao Sở Tư pháp chủ trì phối hợp với Sở Nội vụ và các các ban, ngành có liên quan đề xuất về việc thành lập Hội công chứng viên.

Thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác công chứng ở địa phương, thời gian qua UBND tỉnh Quảng Bình đã bám sát các quan điểm, mục tiêu và giải pháp thực hiện được đề ra tại Quyết định số 2104/QĐ-TTg và tình hình thực tiễn của địa phương để chỉ đạo triển khai thực hiện Quy hoạch tổng thể phát triển tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh. Đến nay, các nhiệm vụ được quy định tại Quyết định số 2104/QĐ-TTg và hướng dẫn của Bộ Tư pháp, UBND tỉnh đã triển khai thực hiện nghiêm túc đảm bảo tiến độ, yêu cầu đề ra.

Sở Tư pháp đã làm tốt vai trò là cơ quan tham mưu, giúp UBND tỉnh quản lý nhà nước về công tác công chứng trên địa bàn tỉnh thông qua việc tham mưu UBND tỉnh ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, triển khai thực hiện Quy hoạch tổng thể phát triển tổ chức các hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về hoạt động công chứng với việc thực hiện thanh tra, kiểm tra tổ chức và hoạt động công chứng; thu hút nguồn lực tham gia hoạt động hành nghề công chứng, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, kiến thức pháp luật cho đội ngũ công chứng viên, nhân viên pháp lý, công chức thực hiện quản lý nhà nước về công tác công chứng nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho hoạt động công chứng. Ngoài ra các sở, ngành có liên quan và UBND các huyện, thị xã, thành phố cũng đã tích cực phối hợp với Sở Tư pháp trong thực hiện các biện pháp phát triển tổ chức hành nghề công chứng phù hợp với Quy hoạch tổng thể phát triển tổ chức các hành nghề công chứng đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Vì vậy, về cơ bản công tác quản lý nhà nước về công chứng liên quan đến việc thực hiện Quy hoạch tổng thể phát triển các tổ chức hành nghề công chứng đã đạt được một số kết quả nhất định. Kết quả thực hiện quản lý nhà nước về công chứng liên quan đến việc thực hiện Quy hoạch tổng thể phát triển tổ chức các hành nghề công chứng đã góp phần thực hiện nhiệm vụ cải cách Tư pháp theo tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược Cải cách Tư pháp đến năm 2020.

- Một số quy định của Quyết định số 2104/QĐ-TTg cũng như quy định của pháp luật về công chứng chưa phù hợp với thực tế, còn thiếu tính khả thi (ví dụ các quy định về việc chuyển giao thẩm quyền công chứng; giới hạn số lượng tổ chức công chứng trên một địa bàn cấp huyện; cổ phần hóa các Phòng công chứng, chuyển đổi Phòng công chứng thành Văn phòng công chứng...). Vì vậy, quá trình triển khai thực hiện khó khăn cho cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương trong việc vừa đảm bảo phải tuân thủ đúng quy định vừa đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và phù hợp với nguyện vọng của nhân dân.

- Theo tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW và Quy hoạch phát triển tổ chức hành nghề công chứng đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đó là: “từng bước xã hội hóa hoạt động công chứng”; “Tiến tới thực hiện việc chuyên giao toàn bộ các hợp đồng, giao dịch do UBND cấp huyện, cấp xã đang chứng thực liên quan hoặc có khả năng liên quan đến chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng bất động sản sang các tổ chức hành nghề công chứng thực hiện” trong khi theo quy định của Luật Đất đai năm 2013 và Nghị định số 23/2015/NĐ-CP ngày 16/02/2015 của Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký và chứng thực hợp đồng giao dịch lại quy định “Việc thực hiện công chứng tại các tổ chức hành nghề công chứng, việc chứng thực thực hiện tại Ủy ban nhân dân cấp xã” và theo Chỉ thị số 24/CT-TTg ngày 01/9/2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh cải các thủ tục hành chính trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường giao Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ xây dựng hướng dẫn việc công chứng, chứng thực hợp đồng văn bản thực hiện các quyền của người sử dụng đất nhưng đến nay vẫn chưa có văn bản hướng dẫn gây khó khăn trong quá trình thực hiện việc phân cấp chuyển thẩm quyền công chứng.

- Chưa có cơ sở dữ liệu thông tin chung về các hợp đồng, giao dịch đã được công chứng nên đã hạn chế quá trình trao đổi thông tin giữa các tổ chức hành nghề công chứng, các cơ quan Đăng ký quyền sử dụng đất và các cơ quan, tổ chức khác có liên quan, nhất là các ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng.

4. Đề xuất, kiến nghị

Theo Quyết định số 2104/QĐ-TTg thì lộ trình phát triển tổ chức hành nghề công chứng của tỉnh Quảng Bình đến năm 2020 là 07 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm 01 thành phố và 06 huyện (không có thị xã Ba Đồn) với 17 tổ chức hành nghề công chứng. Tuy nhiên, ngày 20/02/2013, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 125/NQ-CP về việc điều chỉnh địa giới hành chính huyện Quảng Trạch để thành lập mới thị xã Ba Đồn và 06 phường thuộc thị xã Ba Đồn, theo đó tỉnh Quảng Bình có 08 đơn vị hành chính cấp huyện gồm 01 thành phố, 01 thị xã và 06 huyện.

Vì vậy, căn cứ Điểm 2 mục II Điều 1 Quyết định số 2104/QĐ-TTg: “Trường hợp điều chỉnh quy hoạch tổ chức hành nghề công chứng vượt quá 5% tổng số tổ chức hành nghề công chứng đã phê duyệt thì Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương gửi Bộ Tư pháp đề xuất việc điều chỉnh quy hoạch để Bộ Tư pháp báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định” đề nghị Bộ Tư pháp điều chỉnh bổ sung thêm Quy hoạch phát triển tổ chức hành nghề công chứng giai đoạn từ nay đến năm 2020 trên địa bàn thị xã Ba Đồn và tỉnh Quảng Bình như sau:

- Tại địa bàn thị xã Ba Đồn: Tổng số tổ chức hành nghề công chứng quy hoạch trên địa bàn thị xã: 02, trong đó:

+ Giai đoạn năm 2011- 2015 phát triển: 01 tổ chức hành nghề công chứng ;

+ Giai đoạn năm 2016-2020 phát triển thêm: 01 tổ chức hành nghề công chứng.

- Trên địa bàn tỉnh Quảng Bình: Tổng số tổ chức hành nghề công chứng quy hoạch trên địa bàn tỉnh: 19 (tăng 02 tổ chức hành nghề công chứng của địa bàn thị xã Ba Đồn), trong đó:

+ Giai đoạn năm 2011- 2015 phát triển: 10 tổ chức hành nghề công chứng (tăng 01 tổ chức hành nghề công chứng)

+ Giai đoạn năm 2016-2020 phát triển thêm: 01 tổ chức hành nghề công chứng (tăng 01 tổ chức hành nghề công chứng).