Nguồn thu và cơ cấu các nguồn thu Ngân sách

Tổng giá trị ngân sách trên địa bàn các xã phụ thuộc vào nhiều yếu tố như đó là xã lớn, hay bé (dân số và đất), xã có kinh tế phát triển nhiều hoạt động phi NN hay thuần nông… Tuy nhiên mục tiêu của thu ngân sách trong vùng ĐBSCL trước hết để đảm nhận chi bộ máy của các xã. Dường như các khoản ngân sách hoạt động bộ máy này không phụ thuộc nhiều vào quy mô vì cơ bản các xã dù to bé đều có cơ cấu cán bộ giống nhau. Khoản chi ngân sách cho mộ máy hoạt động này biến động từ 400 – 500 triệu/xã (theo quy định về mức chi lương và thù lao mới – xem phần chi ngân sách).

Bảng: Giá trị các khoản thu ngân sách qua 3 năm 2004-2006 tại 2 xã khảo sát

		Mã	Xã Hậu Thành Đông			Xã Nhơn hòa
			2004	2005	2006	2005	2006
	Tổng thu ngân sách xã	200	870583	1105630	1004203	965229	643553
I	Các khoàn thu 100%	300	354438	460617	399306	308241	152398
II	Các khoàn thu theo tỷ lệ%	400	42678	48074	60755	21019	26815
III	Bổ sung từ ngân sách cấp trên	500	473467	596939	544142	635969	464340

Trong 2 bảng dưới đây, cho thấy ngân sách phần thu tại chỗ để sung vào ngân sách xã chỉ chiếm tỷ lệ thứ yếu từ 20 – 30%. Số còn lại 70 đến 80% các xã trong vùng phải xin cấp thêm từ ngân sách tỉnh. Chính vì thế, các khoản đầu tư, chi ngân sách sau này của các xã là rất hạn hẹp. Những xã nghèo trong vùng hiện nay thâm chí nhà nước không có khoản đóng góp nào về thuế VAT, thuế DN… nhưng các khoản thu tại chỗ cũng chỉ bù đăp được chưa đầy 20% nhu cầu chi tại chỗ. Riêng thủy lợi phí với mức thu trung bình khoảng 40 kg/ha, khoản thu này chiếm tỷ lệ dưới 10% tổng thu ngân sách xã.

Bảng: Cơ cấu các khoản thu ở một xã khá của vùng ĐBSCL (xã Hậu thành đông, huyện Tân Thạnh, Tỉnh Long An).

1. 
   Các khoản thu ngân sách ở địa phương trong vùng khảo sát cơ bản thuân thủ các quy định về thu chi NS địa phương do NN, HĐND tỉnh và HĐND xã.
   
2. 
   Khác với nhiều địa phương khác trong cả nước, do cơ cấu tổ chức của cộng đồng ở ĐBSCL không giống với các địa phương khác nhất là ở bắc bộ (quan hệ làng, xóm lỏng lẻo hơn nên) trong ngân sách xã không có những khoản thu mà sau này sẽ phân bổ hỗ trợ cho các hoạt động cộng đồng (ví dụ các quỹ khác nhau).
   
3. 
   Các khoản thu ngân sách tại chỗ chỉ đáp ứng cưa đầy 30% nhu cầu chi ngân sách tài chính ở địa phương. Vì thế, đa số xã phải xin điều chỉnh ngân sách bổ sung từ các nguồn khác, các khu vực khác để bảo đảm nhu cầu tài chính nuôi bộ máy hoạt động ở xã.
   
4. 
   Thủy lợi phí ở địa phương được thu với mức 40 kg thóc ha/năm đối với đất 2 vụ và 20 kg/ha/năm đối với đất 01 vụ, khoản thu này chỉ chiếm khoảng 6% -10% tổng thu nhân sách xã (đã tính tính c ả ph ần cấp bổ sung hằng năm của tỉnh, huyện). Hàng năm khoản thu này lại đựợc sử dụng trong tái đầu tư vào việc nạo vét kênh mương.
   

Kết quả khảo sát tại 2 xã cho thấy, mức chi ngân sách ở địa phương khá ổn định, tuy 2 xã có mức độ phát triển khác nhau , quy mô dân số và diện tích khác nhau nhưng tổng mức chi ngân sách địa phương không chênh nhau quá nhiều. Nguyên nhân của vấn đề này chúng ta thấy rõ một lần nữa ở các bảng tính cơ cấu chi ngân sách xã dưới đây.

Bảng: Tổng chi ngân sách xã qua các năm 2004 – 2006 ở các xã khảo sát.

		Xã Hậu Thành Đông			Xã Nhơn Hòa
		2004	2005	2006	2005	2006
A	Tổng chi ngân sách qua kho bạc	723325	957129	708307	653949	722349
I	Chi th­ường xuyên	476152	634799	658975	597789	529898
II	Chi đầu tự phát triển	247173	322330	49332	56160	192451
B	Chi không qua kho bạc	0	0	0	0	0