Triệu châu ngữ LỤc recorded Sayings of joshu

- Vừa rời chỗ nào?

Sư thưa:

- Viện thụy tượng⁶.

Nam Tuyền bảo:

-Có thấy thụy tượng chăng?

BIOGRAPHY

The master was a disciple of Nan-ch’uan⁷ (Nansen). His family name was Ho (Kaku), and he was a native of Ho (Kaku) village in the province of Ts’ao⁸ (So). His name as a monk was Ts’ungshen (Jushin).

In the province of Chen⁹ (Chin) there is a stupa, the memorial of which reads: “The Master attained the age of one hundred and twenty years. He was not shown any mercy by Emperor Wu¹⁰ and was forced to flee to safe lands. He ate from trees, and made clothes from weeds. He did not take lightly the duties of a monk.”

In the beginning the master went on pilgrimage, according to the directions of his original master¹¹, and arrived at Nan-ch’uan’s place. With his original master, to be courteous was of utmost importance so the master was certainly courteous. While Nan-ch’uan was lying in his room, the master came to meet him. Seeing the master coming, Nan-ch’uan said, “Where have you come from?”

The master said, “From Shui-hsiang yuan¹².”

Nan-ch’uan said, “Then did you see the standing image [of the Buddha] there?”

Sư thưa:

- Thụy tượng thì chẳng thấy, chỉ thấy Như Lai nằm.

Nam Tuyền bèn ngồi dậy hỏi:

- Ông là sa-di có chủ hay sa-di không chủ?

Sư đáp:

- Sa-di có chủ.

- Chủ của ông ở đâu?

Sư thưa:

- Trời đầu xuân còn lạnh, ngưỡng mong tôn thể hòa thượng luôn được muôn phước!

Nam Tuyền bèn gọi Duy Na bảo:

- Hãy sắp đặt chỗ riêng cho sa-di này!

Sau khi Sư thọ giới xong, nghe tin bổn sư đang ở viện Hộ Quốc, phía tây châu Tào, Sư bèn trở về thăm. Khi Sư về tới, bổn sư cho họ Hác hay rằng con của nhà ông đi du phương đã trở về. Gia đình thân thuộc rất vui mừng, chỉ đợi ngày hôm sau đồng qua thăm.

Sư nghe thế, bèn nói: “Lưới ái trần tục không có ngày xong, ta đã từ bỏ đi xuất gia, chẳng mong gặp lại.” Ngay đêm đó, Sư gói hành lý lên đường đi trước. Sau đó, Sư tự mang bình (bát), chống tích (trượng) đi khắp các nơi, thường tự nhủ: “Ðứa bé bảy tuổi hơn ta, ta học nó; ông già trăm tuổi chẳng bằng ta, ta dạy họ.”

Ðến tám mươi tuổi, Sư mới dừng ở viện Quán Âm, phía đông thành châu Triệu¹³.

Chùa cách cầu đá mười dặm, Sư trụ trì khô khan trơ trọi, chí học theo người xưa.

The master said, “I don’t see a standing image, I see a reclining Tathagata.”

Nan-ch’uan said, “Are you a novice with a master, or a novice without a master?”

The master said, “A novice with a master.”

Nan-ch’uan said, “Where is your master?”

The master said, “In spite of the intense cold of early spring, I dare say your honourable body is enjoying good health.”

Nan-ch’uan then called the head monk to him and said, “Give this novice a special seat [in the monks’ hall].”

After the master received the commandments and ordination, he heard that his original master had moved to Hu-kuo yuan in the west of Ts’ao province, so he returned there to pay his respects. Upon his return, his original master sent a message to his home saying, “A child of your house has returned from his travels.” The people of his household were extremely happy, and planned to come and see him the following day.

The master heard of this and said, “There is no end to the worldly dusts of the net of love. I have rejected this, and have left home. I do not wish to see them a second time.” That night he packed his things and left.

After that, carrying his own water jug and staff, he travelled to every corner of the nation. He would always say, “Even if it is a boy of seven years, if he is better than me, I will ask for his teaching. Even if it is a man of a hundred years, if he is not as good as me, I will instruct him.”

When he reached the age of eighty he took up residence at Kuanyin yuan in the eastern part of Chao province¹⁴.

The temple was about ten miles past the stone bridge. As the resident priest, the master emulated the ancients even though he became worn out and haggard in his old age.

Tăng đường để trống trước sau, [hằng ngày] ăn tạm một bữa trưa, giường dây gãy một chân nên lấy khúc củi cháy làm dây buộc lại, có người muốn làm cái mới nhưng Sư không cho. Trụ trì suốt bốn mươi năm, Sư chưa từng viết một lá thư cho thí chủ.

Nhân có vị tăng ở phương nam đến thuật lại [như sau]:

Sư nghe như thế, bảo: “Chẳng từ miệng vào thì từ lỗ mũi vào.”

Vị tăng ấy hỏi lại Sư:

- Khi khe xưa suối lạnh thì thế nào?

Sư đáp:

- Khổ.

- Người uống thế nào?

Sư đáp:

- Chết.

Về sau, vua Yên ở Hà Bắc kéo binh đến thôn tính thủ phủ Trấn. Khi đến gần biên giới, có người xem khí tượng tâu:

- Châu Triệu có thánh nhân ở, đánh ắt chẳng thắng.

The monks’ hall had no planks on the front or back The mid-day meal was barely provided for. When one of the legs on his chair broke, he simply tied a piece of burned firewood to it. Once there was someone who wished to make a new leg for the chair, but the master would not permit it. The master was resident priest for forty years and never once was a letter sent out asking for support from the laity.

Hsueh-feng said, “He does not take it in through his mouth.”

The master heard of this and said, “He does not take it in through his mouth, he takes it in through his nose.”

The monk then asked, “What about it when the waters of the ancient river valley are cold?”

The master said, “Bitter!”

The monk said, “What about the one who drinks of the water?”

The master said, “[He’s] dead!”

Hsueh-feng heard of the master’s words and said, “An old Buddha, an old Buddha”, and offered nothing in response.

Sometime later the King of Yen (En) of Hupei led his troops in an attempt to invade the province of Chao. When the King of Yen had advanced to the borders of the province of Chao, an old man who happened to be there said, “In the state of Chao there is the dwelling of a holy man. If you make war against them, you will certainly be defeated.”

Nhân đó hai vua Yên và Triệu mở hội nghị thương lượng hòa bình, hai bên cùng dừng binh. [Vua Yên] bèn hỏi:

- Ðất quý của xứ Triệu, ai là bậc thượng sĩ?

Có người thưa:

- Có đại sư giảng kinh Hoa Nghiêm, tiết hạnh cao vời. Nếu gặp năm đại hạn, đại sư cùng mọi người đi qua núi Ngũ Ðài cầu đảo, chưa trở về thì mưa đã trút xuống.

Vua bảo:

Có người thưa:

- Cách đây một trăm hai mươi dặm, ở viện Quán Âm châu Triệu, có thiền sư tuổi đạo cao xa, mắt đạo sáng tỏ.

Mọi người đều nói:

- Vị này có thể ứng với điềm đó!

Hai vua dừng xe đến viếng thăm. Khi đến viện, Sư vẫn ngồi yên chẳng đứng dậy.

Vua Yên hỏi:

- Nhân vương là tôn quý? Hay Pháp vương là tôn quý?

Sư đáp:

- Nếu tôi là nhân vương thì trong nhân vương là tôn quý; nếu tôi là Pháp vương thì trong Pháp vương là tôn quý.

Giây lâu, Sư hỏi:

- Vị nào là vua của phủ Trấn?

Vua Triệu đáp:

- Dạ, đệ tử!

Sư nói:

Phút chốc, kẻ thân cận [của hai vua] thỉnh Sư vì vua nói Pháp.

Sư bảo:

- Ðại vương nhiều kẻ thân cận, lão tăng đâu thể nói Pháp!

Someone said, “There is a priest who expounds the Avatamsaka Sutra. He is chaste and virtuous. If there is a year of great drought he goes to live on Mount T’ien-tai (Tendai) to pray by orders of the king, and before he returns sweet mercy has poured forth [from the sky].”

The King of Yen said, “Perhaps his goodness will be exhausted [if I call on him].”

Another person said, “About a hundred and twenty miles from here is Kuan-yin yuan. There there is a Ch’an (Zen) master who has led a virtuous life for many years and whose Wisdom Eye shines bright.”

Everyone said, “This one certainly answers the description [of the most wise].”

The two kings directed their carts to go and see the master. When they arrived at the temple the master was sitting in meditation and did not get up from his seat [to greet them].

The King of Yen asked, “Are you to be honoured as a king of men, or as a king of the Dharma [the Truth of life]?”

The master said, “If I am a king of men, I am most honoured among the kings of men. If I am a king of the Dharma, I am most honoured among the kings of the Dharma.”

The king nodded his approval.

The master sat quietly for a while then said, “Which of you is the King of Chao?”

The King of Chao identified himself.

The master said, “I am sorry but I have been completely immersed in the mountains and streams and have not managed to come and pay my respects to you.”

The attendants of the two kings asked the master to expound the Dharma for the sake of the kings.

The master said, “The attendants of the kings are many, yet how can they make me expound the Dharma?”

Vua bèn cho kẻ thân cận lui hết.

Lúc đó có sa-di Văn Viễn ở bên cạnh Sư bèn nói to:

- Bạch đại vương, ngài chẳng phải kẻ thân cận ấy.

[Một trong hai] vua hỏi:

- Kẻ thân cận là gì?

Văn Viễn đáp:

- Ðại vương tôn húy nhiều, do đó hòa thượng chẳng dám nói Pháp.

Vua Yên bèn nói:

- Thỉnh thiền sư bỏ húy mà nói Pháp.

Sư bảo:

Sư từ bi quên nhọc nói Pháp khá lâu, hai vua cúi đầu khen ngợi, rất mực quý kính.

Ngày hôm sau khi sắp trở về [trú xứ], vị tiên phong của vua Yên nghe Sư chẳng đứng dậy, sáng sớm ông vào viện để trách Sư coi thường bậc vua chúa. Sư nghe nói, bèn đi ra tiếp vị quan này.

Vị ấy hỏi:

- Hôm qua thấy hai vua đến chẳng đứng dậy, hôm nay thấy tôi đến vì sao đứng dậy tiếp?

Sư bảo:

Vị ấy nghe hiểu lời này của Sư, vái tạ luôn mấy lạy rồi đi.

The kings then ordered their attendants to withdraw from the hall.

By the master’s side at that time was a young novice named Wen-yuan’ (Bun’en) who said in a loud voice, “I will inform the kings: you are not attendants.

One of the kings asked, “What is an ‘attendant’?”

Wen-yuan said, “The honourable names of the kings are many. The master does not venture to expound the Dharma for that reason.”

The king said, “I request the master to disregard names and expound the Dharma.”

The master said, “It is well known that the kings of the past ages of both your houses were enemies of the people. If I speak the name of the World-Honoured Buddha one time, the sins are expiated and blessings spring forth. It is because the forefathers of you kings were men who abused that name that the dissension [between you] was born.”

The master’s compassion was unflagging and he expounded the Dharma to them for many hours. When he was finished the kings bowed to the ground and gave thanks. At parting their gratitude was unbounded.

By the next day the kings had returned to their own lands. When one of the captains of the king of Yen heard that the master did not rise [when the king had come], he rode all the way to the province of Chao early the next morning. Entering the temple, he ranted up and down, charging that the master had been condescending to his lord. The master heard of this and came out to talk with him.

The captain asked, “Yesterday you saw two kings come here, but you did not rise to greet them. Now you have seen me come, why is it that you come to greet me?”

The master said, “If you had managed to come like a king, I would not have got up to greet you either.”

When the captain heard the master’s words he bowed three times and left.

Sau đó, vua Triệu sai sứ mời Sư đến cúng dường. Sư đi tới cửa thành, cả thành đều trang nghiêm tề chỉnh đón vào trong. Sư vừa xuống xe, vua bèn vái lạy thỉnh Sư lên trên điện, ngồi ngay giữa.

Sư im lặng giây lâu rồi lấy tay che ngang trán nhìn chung quanh, bảo:

- Người đứng dưới thềm là quan trưởng nào?

Một thân cận [của vua] thưa:

- Ðó là những vị tôn túc và đại sư, đại đức ở các viện.

Sư bảo:

- Họ đều là hóa chủ của một phương, nếu ở dưới thềm lão tăng cũng đứng dậy.

Một người hỏi về Phật pháp. Sư nhìn người ấy, hỏi:

- Làm gì?

Ðáp:

Sư bảo:

Vua bèn cho dừng.câu hỏi.

Lúc đó quốc hậu và vua đều đứng hầu bên cạnh.

Quốc hậu thưa:

- Xin thiền sư xoa đảnh vua thọ ký cho!

Sư lấy tay xoa đảnh vua nói:

- Nguyện đại vương tuổi ngang bằng với lão tăng.

Soon after that the King of Chao sent a message inviting the master to a banquet. When the master had arrived at the gate of the city, all the people [who lived there] met him and respectfully guided him on a tour of the interior. The master had barely dismounted from the carriage [that had been provided for him] when the king came and bowed, took the master into the palace, and requested he sit in his own [royal] seat at the head of the hall.

The master sat quietly for a while then, shading his eyes with his hand, he looked around the room and said, “You who stand here at the foot of the throne, what superintendent do you have?”

An attendant of the king answered, “The priests of all the temples, as well as great masters and wise men everywhere.”

The master said, “Each of them is the master of one way of teaching. If they were at the foot of the throne, I too would rise to my feet and stand.”

Thereupon the king sent orders for them [the priests] to come to the palace. That day, towards the end of the feast, priests and officials were arranged in order from the head seat to the bottom seat, and each one asked one question in turn.

One man asked about the Buddha-Dharma. The master looked at him and said, “What are you doing?”

The man said, “Asking about the Buddha-Dharma”

The master said, “Here, I am sitting down. There, you are asking, ‘What is the Dharma?’ Two masters do not teach side-by-side.”

The king then ended the questioning.

At that time the king and queen were standing to the left and right of the master.

The queen asked, “I ask that the master place his hand on the head of the king and give him a blessing.”

The master placed his hand on the head of the king and said, “I pray that the king lives to be of an age that equals my own.”

Bấy giờ [mọi người] đón Sư tạm dừng nghỉ ở một ngôi viện gần đó, đợi lúc chọn được đất [sẽ] xây dựng thiền viện.

Sư nghe tin, sai người nói với vua:

Khi ấy, Ðậu Hàng Quân nguyện dâng một khu vườn cây trái, giá mười lăm ngàn quan, đặt tên là thiền viện Chân Tế, cũng gọi là Ðậu gia viên. Sau khi Sư vào viện, chúng khắp nơi tụ về đông đảo.

Bây giờ vua Triệu nhận tử y từ vua Yên để dâng lên Sư. Khi vua Yên từ châu U đi đến chùa, mọi người ở phủ Trấn đầy đủ nghi lễ trang nghiêm đón tiếp, nhưng Sư quyết từ chối chẳng đi đón.

Vua bèn cử một người hầu cận khiêng cái rương đến trước mặt Sư thưa:

- Ðại vương vì Phật pháp nên quyết thỉnh Sư đắp y này.

Sư bảo:

Người hầu cận thưa:

- Vì nể mặt đại vương, Sư nên nhận.

Sư bảo:

Vua bèn đích thân lấy y khoác lên vai Sư, dâng lễ chúc mừng mấy lần.

Sư chỉ biết ưng thuận mà thôi.

Sư ở châu Triệu hai năm, lúc sắp rời cõi đời, bảo đệ tử:

- Sau khi ta mất, thiêu xong, chẳng cần gạn lấy xá lợi. Ðệ tử trong nhà thiền chẳng đồng với trần tục. Hơn nữa thân là hư dối, xá lợi từ đâu sanh? Ðiều này chẳng thể chấp nhận.

At that time the master was escorted to an old temple nearby the palace and told to select ground for the construction of a new temple. When the master heard this he ordered a man to tell the king that “If one blade of grass is disturbed, I will leave the state of Chao¹⁸.”

At that time a soldier by the name of T’ou pledged to donate a tree garden worth 15,000 strings of cash. The name Chenchi Ch’an-yuan (Shinzai Zen-in) was given to the temple. It was also known as the “T’ou family garden”. After the master took up residence there, monks accumulated in large numbers.

Another time the King of Chao received a purple robe from the King of Yen to present to the master. When the king came to the district where the temple was, all the people went to meet him in the most reverential way, but the master firmly refused to go.

The king sent a messenger bearing a box who came before the master and said, “For the sake of the Buddha-Dharma the king humbly requests the master to wear this robe.”

The master said, “For the sake of the Buddha-Dharma, I will not wear this robe.”

The messenger said, “To save the face of the king, you should wear it.”

The master said, “Then what job would you give me in the bureaucracy?”

The king then came in person and put the robe on the master’s shoulders, paid homage and bowed three times.

The master simply nodded his assent.

The master dwelt in the district of Chen (Chin) for two years. When he was about to die, he gathered his disciples around him and said, “After I depart from the world and have been cremated, do not take any of the remains. Monks of the Ch’an (Zen) sect are not the same as the people of the world. The body is an apparent phenomenon; from what are the remains born? It cannot be permitted.”

Sư sai đệ tử đưa một cây phất tử cho vua Triệu, nhắn lời rằng:

- Lão tăng dùng vật này cả đời chẳng hết!

Ngày mùng 10 tháng 11 năm Mậu Tý, Sư ngồi kiết-già mà tịch, lúc đó hơn mấy chục ngàn người tăng và tục ở Ðậu gia viên khóc thương vang dội cả đồng cỏ ruộng nương. Khi vua Triệu cử hành tang lễ xong, tán thán rằng: ‘Sự cảm thương không khác lúc Phật nhập diệt ở Câu Thi! [Theo truyền thống] một ngôi tháp cao sẽ xây lên và dựng bia to lớn. Nay ta ban thụy là Thiền Sư Chân Tế, tháp hiệu là Quang Tổ.’

Ngày 17 tháng 4 niên hiệu Bảo Ðại thứ 11 (953) đời Hậu Ðường, có một vị tăng thưa hỏi với thiền sư Tuệ Thông¹⁹ ở Ðông Viện thuộc Ðông Ðô về đầu mối việc giáo hóa của Sư, Tuệ Thông làm lễ rồi lui. Sau, Tuệ Thông lấy bút ghi chép.

The master ordered one of his attendants to take his whisk to the King of Chao with the words, “I have not finished using this in my lifetime.”

On the tenth day of the eleventh lunar month, in the year 897, the master assumed the full lotus position and passed away. At that time, the monks, lay people and carts, numbering over ten thousand, filled the T’ou family garden. The sounds of lamentation shook the meadows and fields. When the King of Chao had finished his mourning, he delivered his eulogy, saying, “There is no difference in the colourful adornments hiding the golden coffin of Kushinagara.’ According to tradition, a tall stupa has been built, and a monument erected. I have given these the name ‘the Stupa of Chenchi Ch’an-shih Kuang-tsu (Shinzai Zenji Koso)’.”

In the year 953, on the seventeenth day of the fourth lunar month, while a monk was asking Hui-ts’ung Ch’an-shih²⁰ of Tung-yuan (Ezu Zenji of To-in) about the teaching of the former master Chao-chou (Joshu), Hui-ts’ung bowed and left. He then took up his brush and wrote the foregoing account.

Sư hỏi:

Nam Tuyền liền trở về phương trượng.

Sư đi xuống, nói:

- Ông hòa thượng này bị một câu hỏi của ta không đáp được.

Thủ tọa bảo:

- Chớ nói hòa thượng không đáp, tự là thượng tọa chẳng lãnh hội.

Sư liền đánh, và nói tiếp:

- Gậy này đúng ra là dành cho ông già đường đầu [Nam Tuyền].

Nan-ch’uan said, “Ordinary mind is the Way.”

The master said, “Then may I direct myself towards it or not?”

Nan-ch’uan said, “To seek [it] is to deviate [from it].”

The master said, “If I do not seek, how can I know about the Way?”

Nan-chu’an said, “The Way does not belong to knowing or not knowing. To know is to have a concept; to not know is to be ignorant. If you truly realize the Way of no doubt, it is just like the sky: wide open vast emptiness. How can you say ‘yes’ or ‘no’ to it?”

At these words the master had sudden enlightenment. His mind became like the clear moon.