Trang  châu tiến lộC

	TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THỦ ĐỨC Naêm hoïc : 2009 - 2010
	Tuyeåân taäp caâu hoûi & baøi taäp Luyeän thi Ñaïi hoïc, Cao ñaúng & Hoïc sinh gioûi THPT

Luyeän thi Ñaïi hoïc, Cao ñaúng & Hoïc sinh gioûi THPT

MOÂN LÒCH SÖÛ



NỘI DUNG BÀI HỌC	NỘI DUNG TRỌNG TÂM	CÂU HỎI & BÀI TẬP
LỊCH SỬ THẾ GIỚI CẬN ĐẠI (Từ giữa thế kỉ XVI đến năm 1918)
1. CÁCH MẠNG HÀ LAN & CÁCH MẠNG ANH	Sự phát triển của kinh tế tư bản chủ nghĩa từ thời hậu kí trung đại dẫn đến bước chuyển từ chế độ phong kiến sang chế độ tư bản. Bước chuyển ấy được mở đầu bởi các cuộc cách mạng tư sản. Vào giữa thế kỉ XVI, cuộc đấu tranh cuả nhân dân Nêđéclan chống lại ách thống trị cuả Vương quốc Tây Ban Nha đã trở thành một cuộc cách mạng tư sản đầu tiên, mở đầu một thời đại mới trong lịch sử loài người - thời cận đại Sau cách mạng Hà Lan gần một thế kỉ, một cuộc cách mạng khác đã nổ ra ở Anh. Đây là một cuộc cách mạng tư sản có ảnh hưởng rộng lớn, tấn công vào thành trì của chế độ cũ, lật đổ quan hệ sản xuất phong kiến lạc hậu và mở đường cho lực lượng sản xuất tư bản chủ nghĩa phát triển.	 CÁCH MẠNG HÀ LAN GIỮA THẾ KỈ XVI Sự kiện nào chứng tỏ kinh tế của Hà Lan phát triển ? Trình bày nguyên nhân dẫn đến cuộc đấu tranh của nhân dân Nê-đéc-lan chống chính quyền Tây Ban Nha. Trình bày nét chính diễn biến, kết quả và ý nghĩa lịch sử Cách mạng Nê-đéc-lan giữa thế kỉ XVI. Vì sao cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân Nê-đéc-lan được xem là một cuộc cách mạng tư sản ?
		 CÁCH MẠNG TƯ SẢN ANH GIỮA THẾ KỈ XVII Hãy phân biệt những đặc trưng cơ bản của chế độ phong kiến với những yếu tố mới của chủ nghĩa tư bản đang phát triển ở nước Anh thế kỷ XVII. Từ đó, rút ra những mâu thuẫn trong xã hội Anh lúc bấy giờ. Theo anh (chị), mâu thuẫn nào là mâu thuẫn cơ bản cần giải quyết ? Đọc đoạn viết sau đây và chỉ ra những chi tiết không đúng về : “Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở Anh. Những tiền đề của cách mạng”. Thế kỉ XVII, Anh có nền kinh tế phát triển nhất thế giới. Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh, nhất là miền Tây Bắc. Công trường thủ công chiếm ưu thế trong nông nghiệp. Ngoại thương phát triển (kể cả buôn bán nô lệ da đen và cướp biển. Đặc điểm nổi bật của kinh tế Anh là nông nghiệp lạc hậu. Sác-lơ I cai trị độc đoán. Xã hội Anh phân hoá thành hai phe đối lập : Quý tộc phong kiến phản động – quý tộc mới, thực dân, nông dân, bình dân thành thị. Trình bày những nét chính về diễn biến, tính chất và ý nghĩa lịch sử của cuộc Cách mạng tư sản Anh (1642 – 1689), phân tích và đánh giá vai trò của giai cấp tư sản Anh trong cuộc cách mạng này. Trên cơ sở đó, hãy lập bảng so sánh Cách mạng Anh với Cách mạng tháng Mười năm 1917 ở Nga theo các yêu cầu : lãnh đạo, động lực chính, nhiệm vụ của cách mạng, chính quyền sau cách mạng thành công, xu hướng phát triển và tính chất của cách mạng. Vì sao nói : Cách mạng tư sản Anh thế kỉ XVII là cuộc cách mạng tư sản không triệt để ? Đánh giá vai trò của Ôlivơ Crômoen trong tiến trình Cách mạng tư sản Anh thế kỉ XVII ? Hãy phân tích những đặc điểm của cuộc Cách mạng tư sản Anh thế kỉ XVII. Có ba biểu đồ dưới đây thể hiện tiến trình Cách mạng tư sản Anh thế kỷ XVII, theo anh (chị) biểu đồ nào đúng nhất ? Vì sao ? (Đề thi HSG cấp THPT, tỉnh Thừa Thiên Huế, năm 2004)
2. CHIẾN TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP CỦA CÁC THUỘC ĐỊA ANH Ở BẮC MĨ NỬA SAU THẾ KỈ XVIII	Vào nữa sau thế kỉ XVIII, một biến động xã hội – chính trị đã diễn ra tại các thuộc điạ cuả Anh ở Bắc Mĩ. Đó là cuộc chiến tranh giành độc lập, nhưng về bản chất là một cuộc cách mạng tư sản.	Phân tích những mâu thuẫn cơ bản dẫn đến cuộc chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ. Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ thế kỉ XVIII : a. Nguyên nhân bùng nổ, diễn biến chính. b. Nêu nguyên nhân thắng lợi c. Kết quả, tính chất và ý nghĩa lịch sử. Nước Mĩ được thành lập như thế nào ? Vì sao nói cuộc chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ thực chất là một cuộc cách mạng tư sản ? Trình bày nội dung của Hiến pháp năm 1787 của Mĩ và bản chất giai cấp của hiến pháp. Qua đó, hãy vẽ sơ đồ biểu thị tổ chức chính quyền của Mĩ theo hiến pháp này. Theo em, cơ cấu quyền lực đó đến nay có sự thay đổi cơ bản gì không ? Quan sát lược đồ 13 thuộc địa của Anh ở Bắc Mĩ : Anh (chị) hãy xác định vị trí của các thuộc địa : Rốt Ai-len, Con-nếch-bi-cớt, Niu Giơ-xi, Mê-ri-len, Niu Hăm-Sai, Ma-xa-chu-xét, Niu-oóc, Pen-xin-va-ni-a, Viếc-gi-ni-a, Ca-rô-un-na Bắc, Ca-rô-un-na Nam, Gioóc-gi-a, Đơ-la-oa, qua việc điền tên các thuộc địa đó tương ứng với các số thứ tự (1,2,...,12,13) trên lược đồ dưới đây. Hãy đánh giá vai trò của Gioóc-giơ Oa-sinh-tơn trong cuộc Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ thế kỉ XVIII.
3. CÁCH MẠNG TƯ SẢN PHÁP CUỐI THẾ KỈ XVIII	Cách mạng tư sản Pháp nổ ra vào cuối thế kỉ XVIII là cuộc cách mạng xã hội sâu rộng, đã xoá bỏ chế độ phong kiến, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển ở Pháp và có ảnh hưởng lớn đến cuộc cách mạng đấu tranh dân tộc, dân chủ ở châu Âu.	Tìm hiểu về nguyên nhân cách mạng Pháp cuối thế kỉ XVIII : - Giôrê cho rằng : “Cách mạng nổ ra từ sự phồn vinh”. - Còn Misêlê lại cho rằng : “ Cách mạng nổ ra từ sự khốn cùng”. Anh (chị) hãy bình luận hai ý kiến trên. Phân tích những các điều kiện đẫn đến sự bùng nổ của Cách mạng tư sản Pháp năm 1789. Vai trò của quần chúng nhân dân trong quá trình phát triển của cách mạng ? (Đề thi Olympic 30/4, khối 10, năm 2004) Trình bày những quan điểm cơ bản của các nhà tư tưởng tiến bộ Pháp thế kỉ XVIII. Vì sao những quan điểm này có ý nghĩa chuẩn bị cho cuộc cách mạng sắp tới ? Qua các cuộc cách mạng tư sản thời cận đại đã học, anh (chị) hãy giải thích thế nào là một cuộc cách mạng tư sản ? Cách mạng tư sản Pháp phát triển qua mấy giai đoạn (mốc thời gian và tên từng từng giai đoạn)? Phân tích tính chất và ý nghĩa của cuộc Cách mạng tư sản Pháp. Hãy giải thích ý nghĩa bức tranh biếm hoạ “Tình cảnh người nông dân Pháp trước cách mạng” ? Vẽ sơ đồ minh hoạ sự phân chia đẳng cấp ở nước Pháp trước 1789 và qua đó phân biệt hai khái niệm “đẳng cấp” và “giai cấp” ? Mô tả sự kiện ngày 14 – 7 – 1789 ở nước Pháp. Hãy cho biết vì sao cuộc cách mạng 1789 được xem là một trong những cuộc cách mạng tiêu biểu của nhân loại. (Đề thi Olympic 30/4 khối 10, năm 2001) Hãy trình bày ba giai đoạn phát triển của Cách mạng tư sản Pháp (1789 – 1794). Anh (chị) có nhận xét gì qua sự sụp đổ của chính quyền Gia-cô-banh ? Tại sao thời kỳ chuyên chính Gia-cô-banh là đỉnh cao của cách mạng tư sản Pháp ? (Đề thi Olympic 30/4 khối 10, năm 2006) Lập bảng so sánh nội dung các hiến pháp năm 1791 và 1793 của nước Pháp. Tại sao nói Cách mạng tư sản Pháp là cuộc “Đại cách mạng” ? Phân tích vai trò của giai cấp tư sản và quần chúng nhân dân trong cuộc Cách mạng tư sản Pháp năm 1789. Chứng minh rằng sau mỗi giai đoạn đi lên của Cách mạng tư sản Pháp 1789, quyền lợi của nông dân được giải quyết thoả đáng hơn. Bằng sơ đồ về thành phần giai cấp và tổ chức chính quyền thời Giacôbanh, hãy làm rõ nhận định của V.I.Lênin : “Cái vĩ đại lịch sử”, của người Giacôbanh là ở chỗ họ đã đi cùng nhân dân, cùng với đông đảo quần chúng cách mạng của nhân dân, cùng với giai cấp cách mạng tiên tiến nhất lúc bấy giờ. Tại sao nói : Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỷ XVIII là một cuộc cách mạng tư sản triệt để nhất ? Những nhân tố nào đã tạo ra sự triệt để này ? (Đề thi HSG cấp THPT, tỉnh Thừa Thiên Huế, năm 2008) Vẽ sơ đồ minh hoạ diễn biến Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII theo hướng “phát triển theo đường đi lên”, do quần chúng làm động lực. Qua đó, hãy tìm ra những đặc điểm giúp cách mạng Pháp triệt để hơn cách mạng tư sản Anh ? Đánh giá vai trò của Rô-be-spie trong cuộc Cách mạng Pháp 1899 ?
		 BÀI TẬP TỔNG HỢP : Từ Hội nghị ba đẳng cấp đến thời kì phái tư sản công thương năm quyền. Cách mạng tư sản Pháp (1789) đã trải qua những cơ quan quyền lực cùng các phái cầm quyền tương ứng nào, đồng thời đã đạt được những thắng lợi gì và còn hạn chế nào ? Từ Cách mạng tư sản Anh năm 1640 đến năm 1874 mối quan hệ giữa tư sản và vô sản đã diễn ra như thế nào ở Tây Âu ? Dùng các sự kiện lịch sử ở Anh và Pháp để chứng minh ? So sánh cuộc Cách mạng tư sản Anh giữa thế kỉ XVII và Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII về nguyên nhân, nhiệm vụ – mục tiêu, giai cấp lãnh đạo, hình thức đấu tranh, tính chất, kết quả. (Đề thi Olympic 30/4, khối 10, năm 2009) Phân tích những điểm giống và khác nhau cách mạng tư sản Anh (thế kỉ XVII) và cuộc chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mĩ (thế kỉ XVIII). “Cách mệnh Pháp cũng như cách mệnh Mĩ, nghĩa là cách mệnh tư bản, cách mệnh không đến nơi, tiếng là cộng hoà và dân chủ, kì thực trong thì nó tước lục (tức tước đoạt) công nông, ngoài thì áp bức thuộc địa.”(Hồ Chí Minh). Với kiến thức lịch sử có chọn lọc, anh (chị) hiểu câu nói trên như thế nào? Các cuộc cách mạng tư sản trong những thế kỉ XVII–XVIII đã được diễn ra dưới những hình thức nào ? Lập bảng so sánh về sự khác nhau giữa cách mạng tư sản và cách mạng vô sản theo các mục sau: Lãnh đạo Động lực Tính chất Kết quả Cách mạng tư sản Cách mạng vô sản (Đề thi HSG Quốc gia, bảng A, năm 1998) Trong các cuộc cách mạng tư sản đầu thời cận đại (thế kỉ XVII – thế kỉ XVIII), giai cấp tư sản đã cho ra đời hai bản tuyên ngôn : “Tuyên ngôn độc lập” của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ (ngày 4 – 7 – 1776). “Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền” của Pháp (tháng 8 – 1789). Anh (chị) hãy nêu và phân tích nội dung cơ bản của hai bản tuyên ngôn và rút ra những mặt tiến bộ và hạn chế của nó ? (Đề thi Olympic 30/4, khối 10, năm 2001) Lập bảng so sánh “Tuyên ngôn độc lập” của nước Mĩ và “Tuyên ngôn Nhân quyền & Dân quyền” cuả nước Pháp về thời gian ra đời, tên người soạn thảo, nội dung cơ bản, mặt tích cực và hạn chế của hai bản Tuyên ngôn. Vì sao trong bản “Tuyên ngôn Độc lập” năm 1945 của Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh lại mở đầu tác phẩm bằng việc trích dẫn bản Tuyên ngôn độc lập của Mĩ và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng Pháp ? Cách mạng tư sản Anh và Cách mạng tư sản Pháp là hai cuộc cách mạng lớn. Anh (chị) hãy : So sánh chế độ quân chủ của vua Sác-lơ I và của vua Vin-hem O-ran-giơ trong Cách mạng tư sản Anh. Lí giải và nhận xét về cái chết của vua Lu-i XVI và Rô-be-spi-e trong Cách mạng tư sản Pháp. (Đề thi Olympic 30/4, khối 10, năm 2001) Lập bảng so sánh các cuộc cách mạng tư sản ở châu Âu, Bắc Mĩ trong hai thế kỉ XVII – XVIII về thời gian, hình thức, nhiệm vụ, lãnh đạo, động lực, tính chất về kết quả. Nêu những nguyên nhân dẫn đến các cuộc cách mạng tư sản Anh, Mĩ và Pháp. Qua đó, anh (chị) hãy chỉ rõ những nguyên nhân chung nhất của các cuộc cách mạng tư sản. Qua các cuộc cách mạng tư sản ở Âu – Mĩ từ năm 1640 đến cuối thế kỉ XVIII : Anh (chị) có nhận xét gì về lực lượng lãnh đạo, động lực và tính chất của cách mạng ? Hãy đánh giá vai trò của giai cấp tư sản trong cuộc đấu tranh chống chế độ phong kiến. Lập niên biểu của các cuộc cách mạng tư bản thời kỳ thứ nhất lịch sử thế giới cận đại (1640 – 1870). Theo anh (chị), trong các cuộc cách mạng đó, cuộc cách mạng triệt để nhất ? Vì sao ?
4. CHÂU ÂU TỪ CHIẾN TRANH NA-PÔ-LÊ-ÔNG ĐẾN HỘI NGHỊ VIÊN	Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII ảnh hưởng rất lớn đến tình hình châu Âu, nhất là cuộc đấu tranh chống chế độ phong kiến thống trị và sự phát triển cuả chủ nghĩa tư bản.	Tiến trình chiến tranh Na-pô-lê-ông diễn ra như thế nào? Vì sao quân đội Na-pô-lê-ông thất bại? Lập niên biểu những sự kiện chính của Na-pô-lê-ông khi tiến hành chiến tranh ở châu Âu : Thời gian Sự kiện cơ bản Kết quả Năm 1995 Năm 1797 Năm 1799 Năm 1804 1805 – 1807 Năm 1812 Năm 1815 Tại sao các nước châu Âu liên minh chống lại Na-pô-lê-ông ? Trình bày hoàn cảnh lịch sử và nội dung chủ yếu của Hội nghị Viên (1814 – 1815). Kể từ sau Hội nghị Viên, tình hình châu Âu có những thay đổi như thế nào ?
5. CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP (Nửa sau thế kỉ XVIII – giữa thế kỉ XIX)	Từ những năm 60 cuả thế kỉ XVIII, ở Anh diễn ra cuộc cách mạng công nghiệp, sau đó đã lan sang các nước Pháp, Đức,…Quá trình này đã tạo ra những chuyển biến kinh tế, xã hội hết sức to lớn và sâu sắc.	Cách mạng công nghiệp là gì ? Những tiền đề làm cho cách mạng công nghiệp ở Anh sớm hơn các nước khác ? Hãy hoàn thành sơ đồ về cách mạng công nghiệp (theo mẫu sau) : Về cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh vào thế kỉ XVIII, hãy cho biết : Nguyên nhân và phát minh ? Tác động của những phát minh này đối với tình hình kinh tế và xã hội của các nước Anh như thế nào? (Đề thi Olympic 30/4, khối 10, năm 2001) Trình bày những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp ở nước Anh. Nêu hệ quả của Cách mạng công nghiệp. (Đề thi Olympic 30/4, khối 10, năm 2009) Cách mạng công nghiệp Pháp, Đức diễn ra như thế nào ? a. Lập bảng thống kê các sự kiện quan trọng trong cuộc cách mạng công nghiệp Anh thế kỉ XVIII. Cho biết phát minh nào có ý nghĩa quan trọng nhất ? Vì sao ? Thời gian Máy móc Người sáng chế, phát minh Tính năng của máy Năm 1764 Năm 1769 Năm 1779 Năm 1784 Năm 1785 Đầu thế kỉ XX b. Tìm những chi tiết không đúng về cách mạng công nghiệp Anh : - Bắt đầu từ công nghiệp nhẹ. - Xuất hiện đầu máy xe lửa và tàu thuỷ chạy bằng sức nước. - Nền công nghiệp nước Anh phát triển nhất thế giới. - Xuất hiện máy hơi nước. - Đưa loài người bước sang nền văn minh hậu công nghiệp. - Con người biết sử dụng than đá thay than củi. Cho biết đặc điểm nổi bật của cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Những phát minh về khoa và tiến bộ của kĩ thuật cuối thế kỉ XX đã có ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống con người ? Dùng dẫn chứng để chứng minh mối liên hệ giữa phát minh khoa học, tiến bộ kĩ thuật, ứng dụng sản xuất và sự phát triển xã hội trong các nước tư bản từ cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX.
6. HOÀN THÀNH CÁCH MẠNG TƯ SẢN Ở CHÂU ÂU VÀ MĨ (giữa thế kỉ XIX)	Trong các thập niên 50, 60 cuả thế kỉ XIX, nhiều cuộc cách mạng tư sản diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau ở châu Âu và Bắc Mĩ, đem lại sự toàn thắng của phương thức tư bản chủ nghĩa, tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản phát triển.	Lập bảng niên biểu về các cuộc đấu tranh thống nhất ở Đức, Italia, nội chiến ở Mĩ và cải cách nông nô ở Nga theo bảng sau : Tên cuộc cách mạng Nguyên nhân Diễn biến chính Kết quả, ý nghĩa Thống nhất nước Đức Thống nhất nước Italia Nội chiến Mĩ Cải cách nông nô Nga Phân tích những điểm giống và khác nhau giữa của quá trình thống nhất ở nước Đức và nước Italia. Vì sao phong trào cách mạng ở Đức, Italia, Nga, Mĩ diễn ra dưới những hình thức khác nhau ? Vì sao cuộc đấu tranh thống nhất ở Đức, cuộc đấu tranh thống nhất Italia và cải cách nông nô ở Nga giữa thế kỉ XIX mang ý nghĩa là một cuộc cách mạng tư sản ? Tại sao cuộc nội chiến ở Mĩ lại được coi là cách mạng tư sản lần thứ hai ? Phân tích những biểu hiện chưa triệt để của cách mạng tư sản Anh, cuộc thống nhất nước Đức, Italia, nội chiến ở Mĩ và cải cách nông nô ở Nga.
7 CÁC NƯỚC TƯ BẢN CHUYỂN SANG GIAI ĐOẠN ĐẾ QUỐC CHỦ NGHĨA	Cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, các nước tư bản Âu – Mĩ phát triển sang giai đoạn mới với đặc trưng nổi bật nhất là sự xuất hiện các tổ độc quyền và việc tăng cường chính sách xâm lược thuộc điạ. Trong quá trình chuyển từ chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh với chủ nghĩa tư bản độc quyền, Anh, Pháp, Đức, Mĩ là những nước phát triển mạnh nhất và thể hiện rõ nhất những đặc trưng cuả chủ nghĩa tư bản.	Trình bày những thành tựu khoa học, kĩ thuật nổi bật cuối thế kỉ XIX – đầu thế thế kỉ XX và tác động của chúng đối với sản xuất và đời sống. Nôben từng nói : “Tôi hi vọng rằng nhân loại sẽ rút ra được những phát minh khoa học nhiều điều tốt hơn là điều xấu”. Anh (chị) hiểu “điều tốt” và “điều xấu” ở đây có nghĩa là gì ? Trình bày những hiểu biết của anh (chị) về A.B.Nôben và giải Nôben. Vì sao khoảng năm 1900, các nhà tư bản mới cạnh tranh gay gắt về dầu mỏ ? Nguyên nhân nào dẫn đến sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ? Sự ra đời và những đặc điểm cơ bản của chủ nghĩa tư bản ở giai đoạn đế quốc chủ nghĩa ? Cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, các nước tư bản Âu – Mĩ có những chuyển biến quan trọng gì? Trong đó, chuyển biến nào đáng chú ý nhất ? Tìm hiểu các khái niệm Cácten, Xanhđica, Tờrớt. Lập bảng so sánh về tình hình kinh tế, chính trị của các nước Anh, Pháp, Đức, Mĩ vào cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX. Cho biết đặc điểm chung và riêng của các nước đế quốc Anh, Pháp, Đức, Mĩ cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Vị trí kinh tế công nghiệp 4 nước đế quốc Anh, Pháp, Đức, Mĩ cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX có sự thay đổi như thế nào so với thời kì trước. Tại sao lại có sự thay đổi đó ? Vì sao V.I.Lênin gọi chủ nghĩa đế quốc Anh là “chủ nghĩa đế quốc thực dân”, chủ nghĩa đế quốc Pháp là “chủ nghĩa đế quốc cho vay lãi”, chủ nghĩa đế quốc Đức là “chủ nghĩa đế quốc quân phiệt hiếu chiến” ? Âm mưu và hoạt động bành trướng của Đế quốc Mĩ diễn ra như thế nào ?