TÓm tắt luậN Án mở đầu Tên tác giả

(1). Thiết kế và tổng hợp được khoảng 40 - 50 dẫn chất acid hydroxamic mới hướng ức chế HDAC.

(2). Thử tác dụng ức chế HDAC và tác dụng kháng tế bào ung thư của các chất tổng hợp được.

2.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu

- Thiết kế và tổng hợp 51 dẫn chất acid hydroxamic. Sắc ký lớp mỏng được sử dụng để theo dõi tiến trình của phản ứng. Kiểm tra độ tinh khiết của sản phẩm bằng sắc ký lớp mỏng và đo nhiệt độ nóng chảy.

- Khẳng định ¹định cấu trúc của các chất tổng hợp dựa trên phân tích dữ liệu phổ khối (MS), phổ hồng ngoại (IR) và phổ cộng hưởng từ hạt nhân (¹H-NMR, ¹³C-NMR).

- Thử tác dụng ức chế HDAC của các chất tổng hợp được bằng phương pháp Western blot và định lượng tác dụng ức chế HDAC2 của một số chất (sử dụng kit định lượng HDAC2 có phát huỳnh quang).

- Thử hoạt tính kháng 5 dòng tế bào ung thư người in vitro của các chất tổng hợp được theo phương pháp MTT, giá trị IC₅₀ được tính trên phần mềm GraphPad Prism. Các dòng tế bào ung thư này được lấy từ Ngân hàng tế bào ung thư của Viện nghiên cứu sinh học và công nghệ sinh học Hàn Quốc (KRIBB).

- Thử hoạt tính kháng dòng tế bào ung thư người in vivo của một chất đại diện có tác dụng ức chế HDAC và độc tính tế bào in vitro tốt nhất. Hoạt tính in vivo này được tiến hành theo mô hình ghép dị chủng trên chuột trụi lông, sử dụng dòng tế bào ung thư tiền liệt tuyến PC-3. H

a- Đã tổng hợp được 51 dẫn chất acid hydroxamic mới, chưa thấy công bố trong các tài liệu tham khảo được. 51 dẫn chất này được chia thành 2 nhóm cấu trúc:

- Nhóm các acid hydroxamic mang khung benzothiazol: gồm 36 dẫn chất (dãy 3, 5, 7, 9, 11 và 13) có cấu trúc vòng thơm là khung benzothiazol, độ dài cầu nối giữa vòng thơm và nhóm chức acid hydroxamic thay đổi từ 2 - 6 carbon.

- Nhóm các acid hydroxamic có vòng thơm là nhân phenyl có gắn các nhóm thế khác nhau (dãy 17, 20 và chất 26): gồm 14 dẫn chất cầu nối có độ dài tương tự SAHA nhưng 1 liên kết amid được đưa vào thay cho 2 nhóm -CH₂-.

- Ngoài ra, để khảo sát ảnh hưởng của vòng benzen liên hợp đến hoạt tính, 1 chất (23) được thiết kế, vòng thơm là vòng thiazol, độ dài cầu nối 6 carbon.

Đã khẳng định cấu trúc của các chất tổng hợp được nhờ phân tích các dữ liệu của phổ hồng ngoại (IR), phổ khối lượng (MS), phổ cộng hưởng từ hạt nhân (¹H-NMR, ¹³C-NMR).

- Thử tác dụng ức chế HDAC bằng phân tích Western blot cho thấy ở nồng độ 10 µg/ml, các chất 7a-d, 9a-h có hoạt tính. Kết quả thể hiện bằng sự không xuất hiện của các dải protein acetyl histon H-3, H-4 trên hình ảnh điện di. Với hoạt tính mạnh hơn, các chất 9a-h còn thể hiện tác dụng ức chế HDAC ở nồng độ 1 µg/ml. Định lượng tác dụng ức chế HDAC2 đối với các chất 9a-h, chất 23 cho thấy cả 9 chất đều ức chế HDAC2 với IC₅₀ mạnh hơn SAHA từ 2 – 20 lần.

- 51 dẫn chất được thử hoạt tính kháng 5 dòng tế bào ung thư người in vitro theo phương pháp MTT (SW620, MCF-7, PC3, AsPC-1, NCI-H460). Kết quả các chất 7a-d đã có khả năng ức chế sự phát triển tế bào trên cả 5 dòng tế bào thử nghiệm với IC₅₀ từ 4,02 – 23,93 µg/ml. Tác dụng kháng tế bào ung thư thể hiện tốt nhất trên các chất 9a-h và chất 23 với IC₅₀ từ 0,32 – 16,89 µg/ml, chất 9b, 9g tác dụng tương đương SAHA.

- Chất 9g với hoạt tính kháng tế bào ung thư in vitro và ức chế HDAC tốt được lựa chọn thử hoạt tính kháng tế bào ung thư in vivo. Thử nghiệm trên mô hình ghép dị chủng ở chuột trụi lông với dòng tế bào ung thư tiền liệt tuyến (PC-3) cho thấy ở nồng độ 30 µg/ml, chất 9g ức chế 49,00% sự phát triển khối u, tương đương SAHA (48,30%).